Wild-west in Stavenisse I? TRIBUNAAL GOES 'Voorbereidend L. 0. in nood Di De gebeurtenissen te Stavenisse (Politierechter-zitting) [N STAVENISSE was het 22 [_Juli 1946 erg rumoerig toe gegaan. Er waren meubelen aangekomen per schip van den ex-boerenleider Droogendyk. Deze werden aldaar gebracht door schepen van Westbroek en Verstraaten, beiden zwager van genoemden Droogendyk. In het haventje ontstond ru zie, toen de havenmeester op> dracht gaf aan Westbroek on zyn schip te verhalen. Verstraa ten bemoeide zich er mee gaf den havenmeester een stomp tegen zj|n neus. Doordat Verstraaten zoo party trok voor zijn zwager Droogendyk, die pas was ontslagen uit een inter neeringskamp, waren er onre gelmatigheden voorgevallen. 400 a 500 personen waren hy het haventje samengetrokken om Verstraaten en Westbroek lastig te vallen. De schepen wer den bekogeld met steenen toen de meubelen waren over gebracht naar een pakhuis, was het daar te doen. Ook de wo ning van Wesdorp een landbou wer aldaar, moest het ontgel den en ook zelf liep deze even als zyn vrouw verwondingen op. De verdachten zeggen, dat ze deze straf zeer zwaar vinden. De hoofddaders lachen en wij moeten het opknappen. Bij Wes dorp waren misschien wel 300 menschen bezig de boel kort en klein te slaan. Uitspraak: De politierechter acht een strenge straf op zijn plaats. Ze hebben dingen ge daan, die als we die in ons land toelieten, tot geweldige buitensporigheden zou leiden. Uitspraak 1 maand gev. straf met onmiddellijke gevangenne ming. Zes personen uit deze tieren de volksmenigte, die beschouwd werden als de hoofdmannen te zijn, stonden in spoedzitting te recht. Het zijn de 20 jarige landar beider C. J. Brouw, de 23 jarige .landarbeider J. den Braber, de 22 jarige landarbeider A. Stout- jesdijk, de 24 jarige landarbei der J. Stoutjesdijk en zijn twee lingbroer J. Stoutjesdijk, even eens een landarbeider, en de 21 jarige A. C. Smits, allen te Stavenisse. C. J. Brouw is tenlaste ge legd het geweld plegen teger. 'A Westdorp, wonende Voorstraat A 237, en tegen de blinden en ruiten van diens wo ning o.a. nam hij een b.ind van die woning af en sioeg dit met kracht door de ruiten. J. den Braber had geweld ge pleegd tegen mej. Verstraaten en A. Wesdorp. De eerste woont aan de Buurtsche weg B 63, en deze woning had hij met stee nen bekogeld en haar zelf een klap met een vuist op het hoofd gegeven. Ook bij Wes dorp had hij met steenen ge gooid en de vrouw van Wes dorp en Wesdorp zelf geslagen, en geschopt. A. Stoutjesdijk had geweld ge pleegd tegen mej. Droogendijk en mej. Verstraaten en mej. Moerland, deze laatste zijnde de vrouw van Wesdorp. De 2 eerst genoemden, wonende aan de Buurtscheweg B 63 had hij ge slagen en -bij mej. Moerland, had hij met steenen haar wo ning bekogeld en haar met een blind op het hoofd geslagen. De tweelingen Stoutjesdijk hadden zich ook niet onbetuigd gelaten. De eene was bij Wes dorp en de -andere bij mej. Ver straaten te keer gegaan. Ze hadden met steenen gegooid, terwijl een van hen ook nog een tik had uitgedeeld. A. C. Smits tenslotte, had zijn handelingen „beperkt" tot Buur scheweg B 63. Hij gooide daar met steenen en sloeg mej. Droo gendijk en mej. Verstraaten. Bovendien schopte hij een kel dervenster in. De politierechter zegt dat het Wild West ideeen zyn. Het gaat op een revolutie gelijken! verdachten moeten zich "by door de autoriteiten genomen beslissingen neerleggcr en mogen niet optreden als een troep wilde honden.Een dei- verdachten zegt dat cr wel 600 menschen waren en dat zy het nu moeten opknappen. De offi cier van Justitie acht de feiten gevaarlijk en ernstig. Dergelijke dingen werken aanstekelijk. Een strenge straf is hier noodig Het was een minne manier van optreden. Het is hoogst minder waardig om met een club man nen twee vrouwen aan te val len. De officier eischt dan voor allen 6 maanden gevangenis straf, waarvan 3 maanden voor waardelflk met 3 jaar proeftyd en schadeverg, ~*!ing binnen 9 maanden te v' ~n en. op dracht aan Re». 'ng voor toezicht. Circuit in Zandvoort De voorbereiding van de a.s. ra ces op het circuit van Zandvoort op 18 Augustus a.s draait op vol' le toeren. Er worden besprekin gen gevoerd met de Ned. Spoor wegen om extra-treinen in lasschen, die de bezoekers naar en van Zandvoort zullen bren gen, nu het Zondagsverbod voor automobilisten en motorrijders nog geldt. De dienstregeling zal nog nader gepubliceerd worden. De races worden door de Kon. Nea. Motorwielrijders Vereeni- ging georganiseerd. De sportcom missie der K.N.M.V. wordt ler zijde gestaan door een regelings commissie bestaande uit de hee- ren L. Hunse, C. Oele, W. P. Petri, J. H. Sybrandy en Mr. A. S. Lissauer. Er is alle medewer king van de zijde van de plaaise lijke overheid. De races begin nen om 12 uur met de Juniores 125 en 250 cc. Om half twee star ten de Juniores 350 en 500 cc. De prijsuitreiking vindt plaats om half acht in een nog nader vast te stellen gelegenheid. Fr zal gelegenheid tot training zijn des Zaterdagsmiddags van ■5 en des Zondagochtends van 810 uur. De heer P. J; Nortier, interna tionaal sportv&orzitter van de F.I.C.M., zal een ooggetuige ver slag geven, dat door middel van luidsprekers over het geheele terrein te hooren zal zijn. Een gedeelte van dit verslag zal per radio worden uitgezonden. VRIJDAG BEHANDELDE HET GOESSCHE Tribunaal in een aparte zitting de zaak tegen den geschorschten wachtmeester der Marechaussé Willem Heyboer uit Wissenkerke, die reeds op 26 Juni voorkwam. Het was even wel gebleken, dat het onderzoek niet volledig was geweest Er werden nu verscheidene getuigen gehoord, zoodat het een langdurige zitting werd. De eerste getuige was de Wis Ardon was de man, die met senkerksche drukker A. G. Mar kusse, die, hoewel hij verschil lende schriftelijke verklaringen staafde toch niet wist te moti- veeren, waarom de verdachte Duitschgezind zou zijn. Getuigenis „Opper" Dekker. Deze getuige werd voorname lijk zijn meening gevraagd over de kwestie van het invullen der vragenlijsten, waarin Heijbcer en Ardon, hadden geschreven „een open oog" voor de Nat. So cialistische wereldbeschouwing te hebben. Getuige verklaarde, dat in dien Heyboer naar onderdui kers werkelijk had gezocht, by zeker zou hebben gevonden, daar het dorp er vol mee zat. Eveneens had Heyboer met collega's naar de Engelsche zen der geluisterd en nooit iets ver raden. Volgens dhr. de Roo kon dit wel een dekken geweest zijn van twee kanten. Een zeer „onbetrouwbaar" ge tuige, bleek de Kortgeensche landbouwer J. A. Hanse te zijn, die lid van den NSB was ge weest. Tegen hem zou Heijboer hebben gezegd, dat indien Han se hem een hoogere positie bij de politie kon bezorgen hij (Heij boer) lid wilde worden. Met een schijnheilig gezicht beweerde dit „heer" echter dat vieze aanbod te hebben afgewe zen. Bij het verdere verhoor bleek het heerschap volkomen onbetrouwbaar te zijn en hij werd zoover in het nauw gedre ven, dat hij maar grijnslachend, trotsch op zijn fiere houding, naar den president Mr. Kegge bleef staren, die er blijkbaar akelig van werd en hem vlug wegstuurde. Het onderzoek naar van den Berge. Getuigenis Ardon. Cursussen voor Kleuterschoolonderwijzeressen in de maak ONDERDAG vond onder ai spiciën der Stichting Herstel Zeeland 1945 een bespreking plaats nopend den nood. waarin het voorbe reidend Lager Onderwijs in on ze provincie verkeert. Aanwezig waren de beide inspecteurs van het Lager Onderwijs in Zee land de heeren Kuiper en Leen houtü. alsmede de directeuren der beide kweekscholen, de hee ren A. de Jonge en dr. K. Hui- zenga, en van de zijde der Stich ting de heeren A. Schouts, on der-voorzitter én D. van Heyst, Secretaris. Dhr. Kuiper gaf enkele voor beelden uit zijn inspectie, die den zeer deplorabelen toestand van het kleuteronderwijs schrille wijze aantoonden. Het tekort aan financiën is de oor zaak van vele gebreken, die zich weerspiegelen in onvol doende huisvesting, gebrek aan leermiddelen en te lage bezoldi ging van onderwijskrachten. Door dit laatste wordt de aan stelling van goede krachten ten zeerste bemoeilijkt. Voorts moet in de opleiding der onderwijskrachten wor den voorzien. De cursus, die voor den oorlog bestond, is opgeheven. Pogingen om deze cursus nieuw leven in te bla zen, hebben gefaald, zoodat thans andere wegen moeten worden gevonden. Alle aanwezigen waren una niem van oordeel, dat ueze tak van onderwijs voor de voorbereiding op het onder wijs voor de jeugd van zoo'n groot belang, weer in de vol le belangstelling, met name in die van de Regceringsin- ties, moet komen te staan. Met inschakeling van den Raad van Bijstand voor onder wijsaangelegenheden zal op dezen noodtoestand de aan dacht worden gevestigd van den Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, terwijl aan Gedeputeerde Sta ten een verzoek om adhaesie zal worden gericht. Ten aanzien van de opleiding \y_rd besloten om na te gaan, of aan de kwekscholen voor on derwijzers een cursus voor op leiding tot Kleuterschoolonder wijzeres kan worden verbon den. De beide directeuren ver klaarden zich gaarne bereid daaraan hun medewerking te verleenen. Zoo zal dus een neu trale opleiding en een Prot. Christelijke opleiding worden verkregen. De financiering vormt echter nog een ernstig beletsel. De inkomsten, door de cursisten te betalen, zullen in geen geval de uitgaven kunnen opvangen. Getracht zal worden een bijdrage te verkrijgen van Rijk en Provincie, terwijl voorts in de toekomst een beroep zal worden gedaan op de Besturen van die gemeenten, van waaruit de cursisten afkomstig zijn. Via de Stichting zal tenslotte een startsubsidie worden aange vraagd aan het 'Nederlandsch Volksherstel en aan het Prins Bernhardfonds. Mocht na de of- fioieele aankondiging van de op ric-hting der cursussen blijken, dat ook in de andere deelen der Provincie voor de opleiding ge noegzame belangstelling bestaat, dan zal worden nagegaan, in hoeverre de financiën het toela ten om behalve in' Middelburg ook in andere plaatsen van Zee land de opleiding ter haöd te nemen. Moge het thans genomen ini tiatief in het belang van net Kleuteronderwifé met succes be kroond worden! Heijboer naar van den Berge ging zoeken. Tijdens het ver hoor probeerde hij alles op de niet al te breede schouders van verdachte te schuiven en ver klaarde dat hy had gezien, dat Heyboer met een hooivork in 't hooi op den zolder by v. d. Ber ge's vader had staan steken en gehoord dat hij riep: „Ko (dat was de gezochte) kom maar te oorscliynl" Volgens Heijboer waren dat echter „alles leugens". Nee me neer de president, ik vertrouw de Ardon niet, zie je enne ik wilde die van den Berge mee naar huis nemen en hem daar verbergen, zoo verklaarde hij in een stortvloed van woorden. Lientje Maatje De Kam, de echt genoote van van den Berge ver klaarde, dat Ardon bij haar in den kamer was gebleven, toen Heijboer op zoek ging, zoodat de verklaring van Ardon over het steken met de hooivork zeer twijfelachtig kwam te staan. Van den Berge's vader, dhr. W. J. van den Berge verklaarde evenmin te hebben gezien dat Heijboer in het hooi stak en ook deze verklaring was voor verdachte dus zeer gunstig. Ook oud-Burgemee§ter getuigt. Afschuifsystemen. Dhr. Jac. Geuze, oud Burge meester van Wissenkerke, was de volgende getuige, die zooals hij zeide door den NSB-er Nooms uit Goes verplicht was geworden leden voor den NVD te werven. Heijboer had dat werk voor hem overgenomen. Hier interrumpeerde Mr. Adri aanse en zeide dat hij alle wet houders ook had aangezet lid te worden. Trouwens, zoowat alle Burgemeesters waren lid van den NVD volgens verdediger. Hierop volgde een hevig pro test van dhr. de Roo, lid van het Tribunaal. De middagzitting. Gedurende de middagzitting werden verschillende verklarin gen behandeld. Het bleek toen, dat Heijboer thuis verklaringen maakte en verscheidene perso nen had gevraagd hun handtee kening er onder te zetten. Eveneens bleek dat Heijboer verklaringen had veranderd en vervalscht om zoodoende een goede indruk op het tribunaal te maken. Een teeken dat hy zich wel zwak voelde staan! zoo als dhr. de Roo, zeide. De persoonsbewyzenheld. Ook deze kwestie over de hulp van de persoonsbewijzen bleek sterk opgeblazen te zijn. Vaii zijn zgn. „hulp" bleef niets over dan het schrijven van een proces-verbaal van vermissing. Verd. beweerde zwakjes: „Ja mae 'k d'r toch aneholpe!" De verdediging. Een getuige a décharge. Als getuige a décharge ver scheen dhr. P. M. den Boer, horlogier uit Wissenkerke, die zich een vriend van verdachte noemde en door hem gewaar schuwd was toen de Duitschers zijn tandem wilden afnemen. Eveneens had hij een onder duiker in huis, die niet was ver raden en waarvan Heijboer toch wist dat hij hem in huis had. Mr. Adriaanse, begon zijn plei dooi met de woorden „Wee de wolf, die in feen kwaad gerucht staat." Spr. was de meening toe gedaan, dat zijn cliënt niet fout geweest was. Duidelijk was ge bleken dat Heijboer niet een van de snuggersten was ge-r weest en zoodoende was hij bM door den Burgemeester mis bruikt. Wijzende op den moei lijke toestand waarin Heijboer had verkeerd, doordat hij rils politieman in het dorp voor alle karweitjes werd geplaatst be pleitte verdediger dringend cle mentie. Elders in dit blad kan men een verslag vinden van de Po- litierechterzitting waarin de zg. relletjes te Stavenisse wer den berecht. De geschiedenis is voldoende bekend. Toch willen wij nog en kele opmerkingen over deze zaak maken. Een en ander toch moet zeker in grooter verband worden bezien dan men thans geneigd is te doen. De Regeering wil tienduizen den NSB-ers en andere politie ke delinquenten zonder berech ting loslaten'. Wij onderschatten het pro bleem dat hier aan de orde is niet. Maar aan den anderen kant komt er, en o.i. zeer te recht, scherpe reactie op dit voornemen. Waar moet het heen wanneer straks het schuim, zooals W.A.- lieden en S.S.-ers weer" op ons volk worden losgelaten? Heb ben zij het ploertige van hun handelwijze ingezien? Toonen zij berouw? Zijn' zij van aanhan gers en handlangers van het beestachtige Nazi-regiem ge worden tot democraten? Natuurlijk niet. Het is zelfs belachelijk zooiets te onderstel len! En de anderen, de z.g. kleine NSB-ers, „de lichte" gevallen, zijn zij niet evengoed mede schuldig aan al de ellende die over ons volk is gebracht? Lach ten en gnuifden deze ruggegraat looze individuen niet, toen zij ons konden knechten, onze Joodsche landgenooten als hon den werden afgemaakt en de il legale werkers werden neerge knald? Thans komt de' onderwereld vrij! Zij ontspringen op een ge makkelijke manier den dans. Hun berechting blijft uit! Het is dan ook geen wonder, dat de vroegere illegaliteit op roept waakzaam te zijn en zich schrap te zetten. Het is helaas, zelfs hard noodig! De strijd, zoo werd ergens ge zegd is nog niet ten einde, zij begint pas! Doch deze strijd moet op andere wijze worden gevoerd dan tijdens de bezet ting n.l. op legale wijze. Wij moeten trachten met ge oorloofde middelen de Regee ring op haar plan te doen terug komen. De legale middelen waarmede wij strijden kunnen zijn legio! En hiermede komen wij op 't geval te Stavenisse terug! Wij kunnen de manier waarop hier gestreden is niet goedkeu ren. Met de boel kort en 'klein te slaan en foute elementen het dorp af te jagen komen wij er niet. Wij moeten, het werd reeds gezegd,"het vraagstuk in ruimer verband zien. Begrijpen kunnen wij de uit barsting wel. Vijf jaar lang is on§ volk getyranniseerd door het NSB- en W.A.-geboefte. Thans, nu de heeren zien, dat het wel los zal loopen, krijgen zij hun grooten mond weer te rug. En hierop reageert ons ge prikkelde volk op de wijze die Stavenisse ons toonde. Daarom schrokken wij ook van de eisch die de officier hier stelde. Een gevangenisstraf van zes maan den voor dit geval lijkt ons wel zeer hoog. Er zijn NSB-ers, landverraders, die er met min der afkomen! Men heeft blijk baar een voorbeeld willen stel len en een zestal willekeurige personen uit de menigte geno men, die in spoedzitting terecht moesten, staan. Deze heele procedure doet ons op zijn zachts uitgedrukt, „be zettin gsachtig" aan! Ook de uitspraak van 1 maand gevangenisstraf met onmiddel lijke inhechtenisneming getuigt van een voortvarendheid, die el ders zeker beter op haar plaats Voor het eerst sinds 1936 is een Nederlandsch schip in Lon den aangehouden. Het is het •achtschip „Gruno", dat na een aanvaring op de Theems werd opgebracht. Nadat een borgtocht gestort was, is het schip weer vrij gelaten.

Krantenbank Zeeland

Vrije Stemmen. Dagblad voor Zeeland | 1946 | | pagina 4