Oorlogsgedenkteeken te Vlissingen onthuld
De Wederopbouw ter sprake
HUIJSMANS
Regeling bijdragen wederopbouw
Hoe duur is ijs?
Hooge buiter.landsche militairen aanwezig
Zeeuwsch oorlogsmuseum geopend
OP DEN len NOVEMBER landde vanuit Breskens op het
Oranje Bolwerk te Vlissingen de 52 Scottish Lowland
Division. Met deze zoo moeilijke landing ving de bevrij
ding voor Walcheren en Zeeland aan.
Zaterdagmorgen werd dit feit plechtig herdacht door de ont
hulling van een gedenkteeken, geplaatst op hetzelfde lan-
dingspunt.
Dezelfde dag vond te Middelburg de opening van het
Zeeuwach oorlogsmuseum plaats.
Nadat de hooge gasten ten
fitadhuize ontvangen waren ver
trok men naar het Oranje Bol
werk, waar de gezagstroepen
die onder leiding vac. Majoor J.
H. Koole stonden opgesteld, door
den Terr, bevelhebber Neder
land Generaal-maj. Ir. M. Tans,
geïnspecteerd werden. Hierna
begaven de aanwezigen zien tot
Voor het gedenkteeken.
Onder hen bevonden zich ver
scheidene officieele persoonlijk
heden waarvan we allereerst
noemen Maj.Gen. E. Hakewiil-
Smith CB-CBE-MC-GOC, er
toegevoegde Engelsche officie
ren en leden van de Britisch Mi
litary Division.
Ook verscheidene hooge Ne-
derl. officieren waren aanwezig.
Onder Se burger genoodigden
Vertegenwoordigde Mr. A.
d. Weel den Commissaris der
Koningin, terwijl we verder za
gen Jhr. Mr. A. T. C. de Ca-
sembroot, oud commandant der
O.D, in Zeeland, de burgemees
ters en oud burgemeester van
Vlissingen en de burgemeester
van Domburg.
Ook afgevaardigden van de Gi
OJ.W. waren aanwezig.
De aanbiedingsrede.
De aanbiedingsrede werd uit
gesproken door Jhr. Mr. de Ca-
sembroot, die dank en nulde
bracht aan de 52e Schotsche Di
visie die voor onze bevrijding
yocht.
De onthulling.
Hierna onthulde Gen- Maj.
Hakewill-Smith het gedenktee
ken, door de Engelsche vlag, die
het bedekte, weg te nemen.
Een eenvoudige één meter
hooge steen, waarop in het Hol-
landsch en Engelsch de woor
den: „De 52ste Schotsche Laag
land Divisie landde hier uit
Breskens op 1 November 1944,
om het eiland te bevrijden."
Nadat de kranslegging had
plaats gevonden, speelde een
viertal Schotsche pijpers, die
ook de landing meegemaakt had
den een wijs.
Ook Mr. A. J. v. d. Weel, die
namens den Comm. der Konin
gin sprak, bracht dank uit aan
die dapperen die in den „sla;_
om Walcheren" hun leven ga
ven voor onze bevrijding.
Generaal-Maj. Hakewill, die
hierna het woord voerde, en zich
deed kennen als een buitenge
woon spreker, dankte voor het
initiatief tot het plaatsen van
den steen.
Wijzende op de noodzaak van
het door Walcheren gebrachte of
fer, betuigde hij zijn dankbaar
heid voor de intense vriend
schapsbanden tusschen het Schot
sche en Nederlandsche volk aan
geknoopt.
Nadat het muziekkorps van
6 BTT uit den Haag het Engel
sche Volkslied en het Wilhel
mus had gespeeld vertrokken
de aanwezigen naar het „Strand-
hotel" waar het noenmaal werd
gebruikt.
OPENING OORLOGSMUSEUM
Om drie uur reed het gezel
schap naar Middelburg om daar
de officieele opening van het
Zeeuwsch Oorlogsmonument in
een der zalen van het Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschap
pen bij te wonen.
De voorzitter van de Vereeni-
ging en secr. der Gemeente Mid
delburg J. P. H. Koene opende
de plechtigheid met een woord
van welkom en vertelde in het
kort iets over het stichten en
werk van de vereeniging. Spre
ker deed een beroep op alle aan
wezigen tot actieve deelname.
Groote plannen.
De vereeniging heeft groote
r>1nnr)r»i"i rlnn'de do ho?!- "co
ne mede. Er zullen filialen ge
sticht worden te Cadzand, West-
kapelle en Schouwen, terwijl er
eveneens gedacht wordt aan een
panorama van Walcheren.
Sprekende over het ontwerp
van het gebouw in Middelburg,
zoo welwillend afgestaan door
het gemeentebestuur, braoht de
heer Koene} de dames Els v. d.
Sande uit Amsterdam, reclame
ontwerpster en Ems v. d. Broe-
cke, binnenhuïsarchitecte ui'
Aardenburg, dank voor hun
prachtig werk en overhandigde
beiden de gedenkpenning der
Droogmaking Walcheren.
Mr. v. d. Weel opent het
Museum.
In zijn openingsrede wees mr. v.
d. Weel er op, dat 't museum le
vendig houdt de gedachte aan
alles wat nu achter ons ligt. Hij
prees de gedachte dat het een
„Zeeuwsch" oorlogsmuseum was
en bracht namens de minister-
President diens hartelijke be
langstelling over.
De hoop uitsprekende, dat het
museum steeds in het midden
der belangstelling zou mogen
staan, verklaarde spr. het mu
seum voor geopend.
Een bezoek aan het museum.
Hierna werd een bezoek aan
het museum gebracht waar veel
interessants te bezichtigen is.
Wanneer men binnentreedt,
komt men op een binnenplaats
waar een Duitsche, door radio
bestuurde Goliath-tank en een
stuk geschut staan.
Een met mosselen bedekte
ploeg, toont de intense verwoes
ting die de inundatie tengevolge
had. Door een gang, met riet
bekleed en een klein voorpor
taal, waarin een bordje met de
woorden: „Betreten für Wehr-
machtsangehörige verboten"
komt men in een ruime gezelli
ge zaal. Achtereenvolgens z-et
men hier de mobilisatie 1940, der.
inval der Duitschers, de Bezet
ting, invasie, inundatie, strijd
om Walcheren en bevrijding.
Tevens is er een uitgebre!.de
aldeeling Documentatie, een af-
deeling oorlogswerktuigen, ter
wijl een hoek met Zeeland in
den strijd U een duidelijk beeld
geeft van de verschillende fasen
van den strijd.
Vooral ook het prachtige werk
der Oud Illegalen komt hier (lui
delük naar voren.
In het midden der zaal ligt de
prachtige maquette van den
'Strijd om Eammekens; de ma
quette die ook op de landbouw
tentoonstelling te Goes aanwe
zig was.
Na het bezoek waar de Engel
sche gasten blijken van intense
belangstelling gaven, vertrokken
deze naar Westkapelle, waar zij
een ander gedenkteeken, dat niet
officieel onthuld werd, bezichtig
den.
In het museum braoht de heer
J. W. Kögeler namens het Gem.
bestuur van Middelburg zijn ge-
lukwenschen uit, terwijl de heer
H. v. Daal secr. der stichting
Oorlogs Miiseum Overloon zijn
gelukwenschen aanbood waar
bij hij als blijk van waardeering.
een prachtige, uit een granaat
met de hand gedreven vas over
handigde. Hiermede was aan de
plechtigheid een eind gekomen.
De pers en de regeering
De „Nation Beige" beschouwt
het nieuwe ministerie „zwakker
in vergelijking met het voor
gaande" en het blad besluit, dat
het vrijwillig heengaan van de
•heeren de Voghel en de Smaele
op een nieuwe oriëntatie wijst
van de financieele en economi
sche politiek alsmede op het
prijsgeven van de door v. Acker
gehuldigde politiek. De „Nation
Beige" voegt er aan toe: „liet
staat in ieder geval vast, dat
Camille Huysmans het lastig zal
hebben om het prestige hoog te
houden, dat zijn voorganger, al
dan niet verdiend genoot. Zijn
ministerie heeft alle gebreken
het vorige, zonder blijk te
geven van nieuwe hoedanighe
den. De eerste minister is even
wel een ervaren stuurman en be
ter dan iemand anders zal hij
zijn schip om de gevaarlijke klip
pen weten te sturen, waarop het
zou kunnen te pletter loopen.
Wat meer is, hij heeft den tijd
der illusies reeds doorgemaakt.
De „Cite Nouvelle" vraag'
zich af, of het wel een staoiele
regeering is. Haar leider schijnt
er niet sterk van overtuigd, doch
men weet nooit of men zijn ver
klaringen ernstig moet nemen.
Wij zijn in ieder geval nieuws
gierig naar het lot dat de nieu
we regeering te wachten staat
en wij wenschen haar het be3te.
Alvorens er een oordeel over
te vellen moeten wij haar aan
het werk zien. Zij is tenslotte
tot stand gekomen en in de hui
dige omstandigheden is dat al
veel. Het is. het vierde ministe
rie dat sedert een jaar aan het
bewind komt. Dit feit alleen is
al genoeg om het huidige sys-
te veroordPe,1°n.
Tweede Kamer
Het ontwerp wijkt in groo
te lijnen niet af van de regeling
welke inzake deze materie in
1941 tot stand is gekomen.
Zeer vele leden waren van
meening, dat men zich bij het
beoordeelen der voorgelegde re
geling geheel moet losmaken van
het bestaande, ook omdat
omstandigheden thans zoo ge
heel anders liggen dan in 1941.
Vele leden vermochten niet in
te zien, waarom de (basis) bij
drage niet is vastgesteld in ver
houding tot de waarde van het
teloorgegane, berekend naar de
waarde en prijzen op een be
paalden datum. Nog minder kan
worden toegegeven, dat deze
nieuwe regeling in de lijn der
oude zou moeten liggen
grond van de vrees, dat anders
tot in de Memorie van Toe
lichting niet nader aangeduide
ongewenschte consequencies
aanleiding zou bestaan.
De gedachte, aldus vele leden,
dat de uit een oorlog voort
vloeiende schade niet door den
enkeling kan worden gedragen,
wordt ook door de regeering er
kend.
Vrij algemeen was men van
oordeel, dat de geheele volks
gemeenschap de schade der
plaatselijke gemeenschappen zal
hebben te dragen. Deze leden
waren dan ook stellig van mee
ning, dat een rechtvaardige re-
Een pluim voor Zeeland
Moet 20 pCt. van de oogst teloor gaan?
Belangrijke besprekingen
Het bestuur der Stichting
Hei-stel Zeeland 1945 kwam in
vergadering bijeen.
Van het Centraal Bestuur
der Z.V.U. werd bericht, ont
vangen, dat Mr. B. W. Adriaan
se te Midde'ourg is aangewezen
als vertegenwoordiger in den
Raad van Bij i.-.ir-.d vcui Gultu-
reele en Sociale aangelegen
heden. Gelijk 'Kkenci. is deze
Raad opgerient om z:ch voor te
bereiden op haar indien
t z.t. het Nederlandseh Volks
herstel zijn- werkzaamheden zal
liquideeren.
De onlangs in de pers gelan
ceerde mededeeling, dat Ne
derlandseh Volksherstel voor
Zeeland een b.edrag van
1000.000-— ter beschikking
zou stellen, is niet alleen pre
matuur doch mist ook feite
lijken grondslag. Omtrent de
grootte van het bedrag moet
nog een beslissing worden
genomen.
Van de Stichting „Schelde-
monden" is thans definitief
bericht ontvangen, dat een
bedrag van twee ton in
heer en ter besteding aan het
Stichtingsbestuur zal worden
overgedragen.
Besloten werd adhaesie te be
tuigen aan het tot Gedeputeer
de Staten gericht verzoek van
de Vereen. De Noord-Beve-
landsche Brug" inzake haar
wenschen voor een vaste oever
verbinding c.q., indien deze
plannen niet direct uitvoerbaar
zijn, de verbetering van de be
staande steigers en de pont als
mede de verbetering van de ver
keersaansluitingen.
Besloten werd de betreffen
de autoriteiten nogmaals op de
moeilijke financieele omstandig
heden waarin vele besturen
van bijzondere scholen in onze
provincie door het uitblijven
van de Rijks-ui tkeering voor
vergoeding van geleden oor
logsschade en plaats gehad heb
bende inkwartieringen zijn ko
men te verkeeren, te wijzen.
In een schrijven tot de Mari-
newervencommissie te 's-Gra-
venhage wordt nogmaals een
helder en klemmend betoog
gehouden voor den terugkeer
van de Kon. Ned. Marine.
Ter vestfadering was aanwe
zig Dr. Ir. van der Meer, lid
van het College van Algemeene
Commissarissen voor den weder
opbouw voor de bespreking van
verschillende wederopbouw-
problemen. Dr. van der Meer
gaf toe, dat er bij den Weder
opbouw sprake is van een zeke
re centralisatie, althans van
een centrale leiding. Om den
Wederopbouw evenwel snel
tot stand te brengen, was dit
echter noodzakelijk.
De getroffen gebieden zullen
ten minste vijf a zes jaren in,
moeilijkheden zitten.
De suggestie alsof de organi
satie van den Wederopbouw
een geestesproduct van den
bezetter zou zijn werd ten
stelligste tegengesproken.
Het College van Algemeene
Commissarissen maakt van de
hem toegekende bevoegdhe
den ten aanzien van de ont
eigening alleen dan gebruik wan
neer zulks gevraagd wordt door
het Gemeentebestuur en dan
nog slechts, indien Gedeputeer
de Staten de aanvragen onder
steunen.
Dat over Schouwen-Duive-
land de loftrompet wordt ge
blazen, kon spreker niet an
ders dan welgevallig zijn.
Het gaat echter in geheel Zee
land niet slecht: één der
Streek'oureaux staat zelfs aan
den kop van alle Streekbu-
reaux in Nederland. In
Zeeuwsch-Vlaanderen is men
met den noodwoningbouw het
verst gevorderd. Dat nog niet
meer gedaan kan worden,
vindt zijn oorzaak in het feit,
dat het materiaal beperkt is
en de arbeidskrachten nu niet
eenmaal gemakkelijk naar
Zeeland zijn te krijgen.
Vervolgens kwam ter spraken
de bouw van „hangars" in de
plaats van definitieve land-
bouwschuren.
De heer van Dongen, Burge
meester van Aardenburg, zette
in een klemmend betoog de
moeilijkheden van de landbou
wers uiteen. De oogst kan niet
onderdak worden gebracht, al
leen omdat wegens aesthetische
everwegingen de boeren geen
..hangars" mogen bouwen. Het
materiaal is er, althans West-
Zeeuwsch-Vlaanderen kan zijn
behoefte in België dekken. In
Aardenburg bijv. zijn er 167 ob
jecten voor Landbouwherstel,
terwijl er dit jaar slechts drie
worden afgewerkt. In dit tem
po kan het wel 10 jaar duren
ai vorens de boeren definitief
geholpen zijn. Inmiddels gaat
20% van de oogst verloren,
ïn Walcheren zijn de rnoei-
geling op zijn minst eischt, dat
bij toenemend herstel van het
vaderland de getroffen gemeen
schappen den achterstand kun
nen inhalen, voordat de niet ge
troffenen zich in ruimere mate
kunnen gaan ontplooien.
Een argument, dat pleit voor
een schaderegeling, rustende op
een zoo breed mogelijk vlak, is
mede het toevalligheidselement
in de kwetsbaarheid eener ge
meente.
Het is billijk, dat het géneele
land de schade draagt, en wel
ten volle.
Wanneer men zich nu, aldus
vele leden, realiseert, dat de
vergoeding op grond van het
schuldrestant in de zwaar ge
troffen gemeenten slechts een
klein deel zal vormen der te
vergoeden schade, doch de bui
tengewone bijdrage als kernpunt
van de geheele regeling moet
worden gezien, dan moet het op
vallen hoe juist deze buitenge
wone bijdrage steunt op subjec
tieve inzichten.
Naar de meening van vele le
den voldoet het ontwerp niet
aan den eisch, dat door de bij
drage herstel en voortzetV.ng
van de taak der gemeente moet
worden gewaarborgd. Niet onge
grond is de vrees, dat de ont
worpen regeling de autonomie
van provincie en gemeente, mei
name van de zwaar getroffenen
onder hen, in niet onbedenkelij
ke wijze in het nauw zal bren
gen.
Dat bij het al of niet verleenen
der bijzondere bijdragen de sub
jectieve beoordeeling geheel in
handen wordt gelegd der centra
Ie administratie, al dan niet on
der bepaalde voorwaarden, vond
weinig waardeering.
WIJZIGING ZEEONGEVAL
LENWET EN ONGEVALLEN
WET
Aan het verslag betreffende
het wetsontwerp wijziging der
Zeeongevallenwet 1919 en van
artikel 12 der ongevallenwet
1921 is het volgende ontleend:
Men wees op gevallen, waarin
zeelieden ten gevolge van oor
logshandelingen in een zoodani-
gen psychischen toestand zijn
komen te verkeeren, dat zij zich
niet in staat achten weerstand
te bieden aan de daaraan ver
bonden psychische spanningen.
Gevraagd' werd, of deze geval
len onder de werking van de
zeeongevallenwet zullen kunnen
worden gebracht.
De prijzen van consumplie-
schepijs en verpakt ijs zijn in de
prijsbeschikking consumptieijs
1946 opnieuw geregeld. De orijs
van hét ijsje, dat in gewicht met
het vooroorlogsche vrijwel over
een komt, 40 gram weegt, be
draagt 10 cent. De kwaliteit is
sedert verleden jaar verbeterd.
In ijssalons met zitgelegenheid
mag, indien er aan tafel bediend
ordt, ten hoogste 50 pet. meer
gevraagd worden, mits er ook
het ijsje van 10 cent verkrijgbaar
Iïjkheden, nog grooter, daar hier
eerst nog een herverkaveling
tot stand moet worden gebracht.
Juist met het <x>& hierop, is
naar het oordeel van den heer
Gesclxiere alle aanleiding aan
wezig om ook op Walcheren de
houw van hangars goed te keu
ren.
De bijdragen ad. 25% in de
kosten van de landbouwschu-
ren kunnen de boeren overigens
onmogelijk brengen. Hier zal d"S
toch een andere regeling moe
ten worden getroffen.
Op de vraag, of het inderdaad
zoo is, dat het glas, bestemd
voor Zeeland in Scheveningen
is terecht gekomen, antwoordde
Dr. v. d. Meer ontkennend. In
dertijd is er wel een ^xtra-con-
tlngent voor Den Haag ter be
schikking gesteld. Thans is
voor de glasindustrie een nieu
we regeling getroffen, waarbij
de Zuidelijke provincies in een
gunstiger positie zijn gekomen.
