VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
De Vredesconferentie
te Parijs
Japansche massamoord
te Loea Koetoe
D
Zaterdag
3 Augustus 1946
3e JAARGANG
NUMMER 589
Directeur: B. G. Kloosterziel. Hoofdredacteur J. Koekebakker. Redactie en Administratie: Goes, Beestenmarkt 2. Telefoon 3163. Gironummer 41035.7
Economisch perspectief
Wanneer wij vragen, wat in
de eerstkomende jaren op eco
nomisch gebied in ons land aan
de orde moet komen, zijn er
drieërlei factoren die speciale
aandacht verdienen en dan ook
in de troonrede worden bespro
ken.
L De opvoering der nationale
productie.
Dit is het allereerste en het
allerbelangrijkste. Wil ons volk
uit zijn armoede herrijzen tot
meerdere welvaart, dan moet er
méér worden gearbeid en méér
worden geproduceerd. Want ar
beid is de eenige bron van stof
felijke welvaart.
Daartoe moet, zegt de troon
rede, het herstel en de uitbouw
van handel en nijverheid met
kracht worden bevorderd.
Een hulpmiddel daartoe
zijn de wettelijke regeling voor
een adviseerend planbureau. De
industrieele ontwikkeling van
ons vaderland zal noodzakelijk
zijn, mede met het oog op de
gansch veranderde economische
wereldstructuur. Ook de econo
mische betrekkingen met ande
re mogendheden moeten daar
toe zoo veel mogelijk worden
uitgebreid, opdat de export van
industrieele zoowel als agrari
sche producten kan worden ge
stimuleerd.
II. De ordening van het
bedrijfsleven.
Ten behoeve van de saamhoo-
righeidsgedachte en het verant
woordelijkheidsgevoel der be-
drijfsgenooten acht de regeering
hec wenschelijk de overheids
bemoeiingen met het bedrijfsle
ven zooveel mogelijk te beëin
digen. Niet van boven af moet
de ordening komen, maar van
onderop.
Alle bedrijfsgenooten zullen
op de sociaal-economische ver
houdingen in het bedrijf invloed
moeten kunnen oefenen. Daar
toe overweegt het ministerie,
een wetsvoorstel op de publiek
rechtelijke bedrijfsorganisaties
in te dienen. Hierdoor zal moe
ten worden voorzien in een sa
mengaan van werkgevers en
werknemers voor elk bedrijf en
voor elke bedrijfstak. Zulk een
organisatie zal zoowel de sociale
als de economische vraagstuk
ken moeten behandelen.
Tot het houden van toezicht
zal een sociaal-economische
Raad worden in het leven ge
roepen, waardoor ook het con
sumentenbelang kan blijven ge
waarborgd.
Mocht er in eenig bedrijf geen
genoegzame waarborg zijn voor
juist-e behartiging dezer belan
gen, dan zal socialisatie van
zulk een bedrijf worden over
wogen.
m. Gezondmaking der
financiën.
Dit is het onderdeel van de
troonrede dat het meest in mi
neur moest klinken. Want er is
niemand die niet weet dat wij
aar een ontzaggelijk tekort lij
den, tengevolge van den oorlog,
dé beroovingen en de verwoes
tingen.
Elke regeering zit hiermede.
En niemand kan dit punt eenigs
zins bevredigend oplossen. Hier
vooral is dus alle aanleiding
voor allen in den lande om dt
schuld van deze ellende niet op
de regeering of de Kamer te wer
pen, doch samen te overleggen
hoe wij dan langen duur hier
uit moeten omhoog klauteren.
Belastingen, conversie van
staatsleeningen, toezicht op ka-
pH aal-investeeringen, uiterste
soberheid, regeling der ^emeen-
tefinanciën, nationalisatie van
de Nederlandsche Bank, scherp
toezicht op prijzen en loonen,
enz enz. worden genoemd.
Maar een uitweg wordt nog
niet gevonden.
Rede van Mackenzie King
Mackenzie King, eerste
minister van Canada
heeft ter vredesconferen
tie voorgesteld, dat de
ministers van Buitenland
sche Zaken van de Groote
Vier bijeen zouden ko
men terwijl de vredescon
ferentie zitting houdt. Vo)
gens hem zou dat de kans
op meeningsverschillsn
tusschen de naties verklei
nen. Zuid-Afrika heeft Ca
nada op dit punt reeds
steun toegezegd.
De ministers van Bui-
tenlandsche Zaken van da
Groote Vier, die allen tei
conferentie aanwezig zijn
zouden dan van tijd tot
tijd bijeen kunnen komen
om de voorstellen van de
vredesconferentie te be
spreken.
Mackenzie King sprak
zijn voldoening uit over
de vriendschapsbanden
tusschen Canada en
Frankrijk. Hij zou het De-
treuren, als over de con
ferentie de schaduw zou ban- gerlei wijze willen beïnvloeden.
gen van valsche tegenstellingen
tusschen groote en kleine staten
In het belang van de eigen be
volking moet geen enkele staat
zelfzuchtig zijn, noch uit een
oogpunt van geisoleerde zelfver
dediging, noch uit een streven
naar de wereldheerschappij.
Toen zijn rede ten einde was,
ontving M. King, de langdurig
ste ovatie die tot nog toe op de
conferentie is voorgekomen
Zijn krachtig beroep op het ge
weten van de wereld, gedaan
met al de autoriteit van een er
varen staatsman, maakte zicht
baar indruk op de afgevaardig
den.
Verder sprak o.a. nog Kisse-
lof (Wit Rusland), die verklaar
de, dat bepaalde voorstellen van
de ministers van Buitenlandscne
Zaken der Groote Vier niet ten
volle aanvaardbaar waren. Hij
doelde op de Italiaansche kolo
niën, waar volgens hem de
aanwezigheid van Britsche troe
pen den indruk wekt, als zou
Engeland!: deze gebieden op eeni
Von Falkenhorst ter dood
veroordeeld
Na een proces dat eenige da
gen heeft geduurd is de voor
malige bevelhebber van de Duit
sche troepen in Noorwegen, von
Falkenhorst door een Britsche
militaire rechtbank ter dood vei
oordeeld. Hij werd onder meer
beschuldigd van het overgeven
van Britsche commando's aan
de Gestapo, waardoor deze man
schappen, na gemarteld te zijn
voor het vuurpeleton terecht
kwamen. De rechtbank veroor
deelde hem tot den dood door
den kogel. Het vonnis moet door
een hoogere militaire autoriteit
worden bekrachtigd.
Elzard Kuhlman voor het
Tribunaal
Het Gooische Tribunaal heeft
den radio-dirigent Elzard JKuhi-
man veroordeeld tot internee-
ring voor den tijd van voorar
rest op grond van het feit, dat
hij door het leiden van opname
van een W. A.-potpourri de N.
B.-propaganda bevorderde.
Het Tribunaal achtte zich ech-
overtuigd, dat de beschul
digde het dirigeeren van de
veermachtsconcerten niet vrij
willig heeft verricht. Tevens
werd K. uitgesloten van de bei
de kiesrechten. Bij het bepalen
van het vonnis heeft het lid
maatschap van de N.S.B. gedu
rende zeer korten tijd niet zwaar
gewogen.
Hij drong op een spoedige re
geling van deze kwestie aan.
De Wit-Russische delegatie is
hei eens met het voorstel van
de ministers der Groote Vier
om van Triëst een vrijhaven te
maken, doch acht het absoluut
noodzakelijk dat er bij de eind
beslissing rekening wordt ge
houden met de belangen van
het Joego-Slavische volk, dat
door zijn bijdrage aan de oor
logvoering alle consideratie ver
dient.
H.M. de Koningin
decoreert
H.M. de Koningin heeft Vrij
dagmorgen in Den Bosch, dat
feestelijk versierd was, een
groot aantal militairen eD een
burger gedecoreerd voor de held
haftige wijze waarop deze man
nen zich in de Meidagen van
1940, tijdens de bezetting, in
Ned.-Indië of op zee gedragen
hebben.
In een korte rede, wees de
Koningin de mannen op de
groote erkentelijkheid die zij
van hun vaderlandsliefde, zelf
opoffering en moed voelde.
Koningin Wilhelmina reikte
zeilf de onderscheidingen uit en
Zij feliciteerde ieder der gede
coreerden, evenals Prins Bern-
hard, die ook bij de plechtig
heid aanwezig was.
Middelen tegen de
Atoombom
De commissie voor de bepa
ling van de uitwerking van de
atoombom heeft rapport aan
president Truman uitgebracht,
naar aanleiding van de experi
menten te Bikini.
Volgens deze commissie is ver
snippering van de oorlogsvloten
en decentralisatie van de haven
werken het eenige middel tegen
de doodelijke uitstraling van de
atoombom, hoewel door wijzi
ging van den bouw der oorlogs
schepen meerdere immuniteit
kan worden verkregen. De beste
verdediging is wel de afstand.
Zooals reeds was bewezen door
Hiroshima en Nagasaki hebben
de proeven bij Bikini bevestigd,
dat door de atoombom geheele
naties kunnen worden vernie
tigd.
Overdenking
Wij menschen praten zooveel.
Misschien praten wij wel te
veel. Het gebeurt z°o vaak, dat
wij zonder na te denken iets
zeggen. Later kunnen wij er dan
veel spijt van hebben, maar de
gesproken woorden ongedaan
maken, dat kunnen wij niet.
lederen dag praten wij met
vrienden en familieleden, met
den bakker, met den kruidenier.
Laten wij toch onze woorden
ook in het simpelste gesprek op
een goudschaaltje wegen. Door
een woord niet uit te spreken
kunnen wij vaak veel leed voor
komen.
Heusch, spreken is wel is
waar zilver, maar zwijgen is in
veel gevallen goud.
Tweede Kamer
INDONESIË
E voornaamste getuige
1 by de berechting van
de Japansche massa
moordenaars van Loea Koe-
loe, welke berechting thans
te Balikpapan een aanvang
heeft genomen, is de Indone
siër Soeliman, dc eenige
overlevende van de moord.
Volgens de verklaringen va
dezen getuige zijn op 30 Juli
1945 toen de Australische troi
pen Balikpapan binnenrukten
200 Indonesische mannen, vrou
wen en kinderen door de Ja-
panneezen gevankelijk naar een
dichtbij liggende mijn gevoerd.
De instructies hiertoe waren ge
geven door den Japanschen ka
pitein Mijoshi. De mannen wer
den geboeid op de knieen langs
de schacht geplaatst en vervol
gens onthoofd. De vrouwen van
wie de meesten kinderen op de
arm hadden, werden niet gebon
den, doch van achteren met ba
jonetten doorstoken, zoodat de
kinderen levend in de schacht
vielen. Soeliman zou het zelfde
lot hebben ondergaan, indien
het den Japanschen beul niet op
hei laatste oogenblik aan moed
ontbroken had. Zoo kwam hei.
dat hij Soelimans hoofd niet van
de romp scheidde, terwijl een
bajonetsteek niet doodelijk bleek
zijn. Hoewel Soeliman in de
schacht viel met ernstige hals
en rugwonden, slaagde hij er in
zichzelf en drie andere slacht
offers te bevrijden.
De drie anderen zijn echter, op
weg naar de vrijheid, aan de
bekomen verwondingen overie
den Zelf wist hij tenslotte uit
de schacht te kruipen, voorzich
tig de Japansche linies te pas-
seeren en zijn huis te bereiken.
Daar echter zijn vrouw en kin
deren als slachtoffers van de
moord gevallen warefi, trof hij
zijn huis verlaten aan. Toen Soe
liman voor de Japansche mis
dadigers geleid werd, herken
de een hunner na enkele oogen-
blikken van de grootste verDa-
zmg, „den man, dien hij dood
gewaand had." en bekende on
middellijk aan de misdaad te
hebben deelgenomen.
Republiek verbiedt uitvoer
van goud.
Radio Antara deelt mede, dat
in verband met de hachelijke
situatie van 'slands verdediging»
raad, besloten is den uitvoer
van goud en gouden munten
naar gebieden liggende buiten
het republikeinsche territoir, te
verbieden. Zij, die het verbod
overtreden, kunnen worden ge
straft met een boete "an ten
hoogste 20.000 Japansche gul
dens, terwijl het goud in beslag
genomen zal worden.
Koninklijke onderschei
dingen op 17 September
Ten einde meer relief te ge
ven aan den voor ons land
steeds zoo belangrijken da
tum van den derden Dinsdag
in September, waarop de ge
wone zitting der Staten-Gene-
raal krachtens de Grondwet
moet worden geopend, zullen
de Koninklijke onderscheidin
gen, welker verleening gebrui
kelyk was op den verjaardag
van H. M. de Koningin, thans
worden toegekend op 17 Sep
tember a.s.
Ambtenaren kosten geld
De minister van Financiën
heeft in een afzonderlijke nota
betreffende den toestand van
's rijksfinanciën, de overzichten
van de personeelsuitgaven en
van de sterkte van het rijksper
soneel ter kennis van de Kamer
gebracht. Aan dit stuk is het
volgende ontleend:
Dat de termijn, welke noodig
was om eenigszins betrouwbare
gegevens te verzamelen zoo lang
was, is een omstandigheid, die
door den minister wordt be
treurd.
Er zijn een aantal organen en
diensten, die voor een geheele
of gedeeltelijke liquidatie in
aanmerking komen. Deze diens
ten zijn gesticht, om de gevol
gen der oorlogsomstandigheden
te liquideeren.
Naarmate deze afwikkeling
vordert kunnen deze diensten
ook zelf geliquideerd worden.
In totaal hebben deze diensten
een bezetting van ongeveer
50.000 personen. Het staat dus
vast, dat deze 50.000 personen
in den loop van eenige jaren uit
het bestuursapparaat zullen zijn
verdwenen.
HOOGE COLLEGES VAN
STAAT EN KABINET DER
KONINGIN.
Sterkte personeel 1 Jan. 1940
242. 1 Jan. 1946: 343. Personeels
uitgaven resp. f 659.000 en
f 1.268.000.
ALGEMEENE OORLOG
VOERING VAN HET KONINK
RIJK.
In deze opgave is begrepen
een aantal van 138 persosen van.
den dienst oog en oor, welke,
zooals bekend, thans in liquida
tie is. Het personeel van den re-
geerings voorlichtingsdienst zal
binnenkox't belangrijk worden in
gekrompen.
1 Jan. 1940: sterkte personeel
1 Jan. 1946: 324. Personeels
uitgaven resp. 4800 en 2.658.000
guiden
OORLOG EN MARINE.
De cijfers hebben uitsluitend
betrekking op het burgerperso
neel. Ongeveer 1300 man zijn
hierbij inbegrepen van het Mi
litair Gezag in liquidatie. Dit
aantal was per 1 Maart reeds
tot de helft verminderd, waar
uit dus blijkt dat het M.G. niet
zooals in de bedoeling lag, per
1 Jan. 1946 zou verdwijnen maar
nog steeds bestaat al laat ze
niet veel meer van zich hooren!
Fersoneel defensie 1940: 4245',
1946 Oorlog: 5153 en Marine
Uitgaven defensie 1939;
9.110-.000; Oorlog 1946: 10.039.000
en Marine 10.252.000 gulden
SOCIALE ZAKEN.
Personeel 1940: 1272; 1946:
5702. Uitgaven resp. 2.802.000 en
12.401.000 gulden.
HET WEER
Tijdelijk eenige opklaring.
Matige, aan de kust nog vrij
krachtige wind tusschen W.
en Z.-W. In het binnenland
iets hoogere temperatuur.
