Olga Forsj met steenbekieed
De nieuwste snufjes op
RADAR gebied
Letterkundige Rubriek
Russische romans hebben
bijna altijd een geheel eigen
sfeer, an uit Russische boeken
kunnen wij heel goed de typi
sche Oost-Europeeschë, haif-
Aziatische geestesgesteldheid
en zielstoestand aanvoelen en
leeren kennen. Onverschillig
welk boek men ter hand
neemt, een Tolstoï, een Dos-
tojewski, Van Ljeskow, of
van dc; modernen: Ehrenburg,
Sjoloc'how etc., overal vindt
men, 'Ondanks de enorme ver
schillen in de behandeling aer
stof em verteltrant een eigen
schap die allen samenbindt tot
een onverbrekelijk geheel, af
gescheiden van de roman
kunst van West-Europa: de
invloed van de Slavische ziel,
kinderlijk en openhartig, open
hartig zelfs tegenover wild
vreemden, en tegelijk manne
lijk, mystiek en extatisch.
Eieel vaak lijkt het, of de
Russische schrijvers enkel
geestelijk abnormale men-
schen uitbeelden, menscnen
met allerlei ziekelijke com
plexen, maar in wezen zijn
hun romanfiguren niet vaker
afwijkend dan die uit onze
West-Europeesche romans, ze
zijn enkel van een an a ere
geestesgesteldheid, die de kun
stenaars tot in alle diepten
peilen.
Thans introduceert de De
inende vertaalster Else Bu-
kowska, de beroemde Russi
sche romanschrijfster Olga
Forsj in ons land, en wel haar
roman: Odjety Kamnjem
„Met steen bekleed".
Dit boek werd in 1931 ge
schreven, en het is een van
de geliefde boeken in het hui
dige Rusland.
Olga Forsj is geboren m
1875, en behoort dus tot de
oudere generatie schrijvers,
die den Russischen revolution-
nairen strijd voor en na de om
wenteling van 1917 grondig
hebben meegemaakt.
Het is moeilijk haar roman
Odjety Kamnjem te klassifl-
ceeren. Hoewel het werk, zoo
als gezegd, in Sovjet-Rusland
een geweldigen opgang heeft
gemaakt, kan men niet zeg
gen, dat het het communisme
propageert, al is een der be
langrijkste figuren uit het
boek. de held van het verhaal,
een martelaar voor het volk.
Deze man, Michail Beideman,
gaat terug op de duistere fi
guur van een onbekenden ge
vangene, die twintig jaar lang
in de Petrus- en Paulusves-
ting te St. Petersburg werd
opgesloten, zonder eenig con
tact met de buitenwereld te
onderhouden. Na deze kwel
ling bracht de ongelukkige
nog zes jaar door in een gek
kenhuis, tot hij in 1887 over
leed:'
Neen, eerder is men ge-
alles de geest is meer dan
de stof ik herhaal de woor
den van den dokter.. Je bent
een mensch, omdat je ge-
dachtengang, je geheugen, je
verstand alle menschelijk zijn.
Ze maken je tot wat je bent;
daaraan is het te danken dat
in weerwil van alles je voor
mij Roland bent en altijd zult
blijven."
„Het is vreeselgk
„Neen, omdat je niet
langer alleen bent, Roland.
Ik doe mijn best moedig te
zijn wees ook dapper. Sa
men zullen we dit mysterie
oplossen. Ik ben gekomen om
je te bevrijden". En ze schud
de de tralies met haar zwak
ken handen.
Dit riep Gregory tot zich
zelf. Per slot van rekening
had hij vreemder dingen zien
gebeuren. De gorilla conver
seerde even natuurlijk als 'n
menschelijk wezen, maar Gre
gory had hem weloverwogen
zien schrijven, hetgeen nog
wonderbaarlijker was. Wat be
aan te nemen, dat de
oude Sergej Roessanin, wiens
memoires dit boek vormen,
met zijn onverholen critische
opmerkingen over de toestan
den voor en in 1933 (den tijd,
dat hij zijn memoires begint
te schrijven), in vele opzien-
ten de speekbuis is, waardoor
Olga Forsj haar eigen opmer
kingen laat hooren. Roessa
nin kan ook moeilijk, als oud-
edelman en oud-officier aer
tzaristische legers, thans een
eind in de tachtig, tot den
bedelstaf gebracht en levend
van de liefdadigheid, 't com
munisme omhelzen.
Het boek is meesterlijk van
compositie. Het dagboek van
den ouden man, biedt de mo
gelijkheid tot het verweven
van de ellende der oogenbllK-
kelijke omgeving met de weel
derigste droomen uit den tsa
rentijd, Sergej's jeugdjaren
onder Alexander n.
Om het zooeven genoemde
vaag historische gegeven
heeft Olga Forsj een drama
gecomponeerd van liefde,
vriendschap en verraad. Zij
schildert de hartstochten van
het onderbewuste met een bij
zonder forschen toets, zoodat,
men zich verwondert, dat een
dergelijk boek door een vrouw
is geschreven, zooals men ook
voor het raadsel der demoni
sche genialiteit blijft staan,
die Emily Brontë haar „Wu-
thering Heights" ingaf.
Ook Met Steen Bekleed
heeft iets demonisch. Sergej
Roessanin, de verhaler van de
geheele historie, is een ver
fijnd verrader, een heel gevoe
lige natuur, die door omstan
digheden, buiten zijn wil er
voortdurend toe gedreven
wordt, zijn vriend Beideman
te verraden. In zijn jeugd zijn
Beideman en hij groote vrien
den geweest, maar een vrouw
heeft de vriendschap gesplitst.
Deze Vera, een prachtige fi
guur, komt geheel in Michail
Beideman's kamp te staan, en
wijdt, als door Roessanln's
verraad deze gevangen geno
men is, haar heele leven aan
den opstand en aan zijn her
innering. Steeds blijft Roes
sanin haar vertrouwde, nooit
bevroedt zij wat hij haar en
haar geliefde, zij het dan ook
bijna ohwillig, heeft aange
daan.
Ook ons, lezers, wordt Roes
sanin nooit onsympathiek.
Wij voelen, dat hg niet an
ders kon, zijn berouw een el
lende doen ons vergeven. Hoe
verder hij voortgaat met het
beschrijven van zijn herinne
ringen, hoe meer de wroeging
hem overvalt, totdat hij ten
slotte bevliegingen van krank
zinnigheid krijgt.
Maar een kort verblijf in 'n|
inrichting beneemt hem zijn
Van de Leestafel
Onder den titel: „De Tewa-
terlating van het m.s. „Wil
lem Ruys" verscheen bij de
N. V. Drukkerij Altorffer te
Middelburg een keurig uitge
voerd gedenkboekje, zooals de
titel reeds aangeeft, uitgege
ven ter gelegenheid van het
afloopen van het vlaggeschip
van den Rotterdamschen
Doyd.
Het bevat een 18-tal fraaie
foto's van de kiellegging, den
bouw en de te water lating
van het schip, terwijl in het
korte bestek van 2 pagina's
de merkwaardige geschiede
nis van dit grootste, ooit door
de N. V. Kon. Mij „De Schel
de" te Vlissingen gebouwde
zeekasteel wordt verteld;
merkwaardig, omdat van dit
schip, dat tot aan het mo
ment van het afloopen van de
helling, bekend stond onder
„bouwnummer 214", de kiel
werd gelegd op 25 Jan. 1939,
terwijl de tewaterlating plaats
had op 1 Juli 1946.
Bq het doorzien van het
boekske krijgen we weer het
prettige gevoel van trots, aat
dit machtig stuk scheepsbouw
werk uit de schendende han
den van den bezetter gehou
den is kunnen worden.
Als een aandenken daaraan
zullen ongetwijfeld velen dit
gedenkboekje in hun bezit
willen hebben.
Regeling van loonen en andere
arbeidsvoorwaarden in het
Brandstolfenbedrijf
In de Staatscourant van
Woensdag 24 Juli j.l. is opge
nomen de door het College van
Rijksbemiddelaars bindend
vastgestelde regeling van ico
nen en andere arbeidsvoor
waarden in het Brandstoffen-
bedrijf.
schrijflust niet. Er zijn weinig
werken, die op zoo meester
lijke wijze het langzaan; op
komen van de krankzinnig
heid weergeven. Wij vergeten,
met een roman te doen te
hebben, het is, of wij werke
lijk de ontstellende bekente
nissen lezen van iemand, die
langs alle afgronden des le
vens is gegaan en die nu, on
danks de sluwheden om zijn
aanvallen van krankzinnig
heid voor zijn huisgenooten te
verbergen, van tijd tot tijd
geen weerstand kan bieden
tegen den drang om toe te ge
ven aan zijn bevliegingen als
hij zich geheel een gaat voe
len met zfn gemartelden
vriend.
Dit pas verschenen, bijzon
der mooie boek is verlucht
met een aantal houtsneden
y^n L. S. Chizjinski, waarvan
xTe meeste heel mooi zijn te
noemen. H. W.
Radar en atoombom zijn
wel de twee het meest tot on
ze verbeelding sprekende uit
vindingen waarmede de afge-
loopen oorlog ons heeft ver
rijkt. Over beiden droomt men
de stoutste toekomstdroomen.
Uit Amerika komen thans
berichten tot ons, over radar
contact met de maan en over
een nieuwe combinatie van de
mogelijkheden welke radar
biedt met de intusschen ver
gevorderde televisietechniek.
Radar schept, zooals bekend
de mogelijkheid om voor ons
oog nog onzichtbare voorwer
pen toch nog te „zien".
Principieel bestaat eer Ra
dar-installatie uit een op zeer
korte gelven werkende raaio-
zender, gecombineerd met een
passend ontvangtoestel.
Het uitgezonden radar-stg-
naal wordt door het nog on
zichtbare voorwerp als net
ware teruggekaatst en door
den radar-ontvanger weer op
gevangen.
Hierbij maakt men gebruik
van de eigenschap van deze
zeer korte radiogolven om
zich door een reflector te ia-
ten bundelen. Men kan zien
den radar-zender dus inden
ken als een soort zoeklicht,
waarmede de ruimte wordt
afgezocht.
Met behulp van een verfijn
de techniek is men in staat
om uit richting en snelheid
van het terug gekaatste sig
naal de juiste plaats te bepa
len waar het gezochte voor
werp zich bevindt. Uiteinde
lijk wordt dit dan zichtbaar
op het projectiescherm katho-
destraalbuis) van den radar
ontvanger.
De combinatie radar-tel ev
sie benut men nu als volgt:
Nemen wij aan, een vlieg
tuig vraagt om positie-bepa
ling. De radarzender zoekt nu
het luchtruim af, tot het vlieg
tuig gevonden is en richt d?n
zijn bundel permanent op de
machine en volgt deze juist
als een zoeklicht. De radar
ontvanger krijgt dus de terug
gekaatste golven van 't vliej
tuig als een donkere vlek te
zien op het lichtende scherm
van de kathodestraal buis.
Dit beeld nu wordt opgeno
men door een televisie-zender,
maar men plaatst tusschen de
radar-ontvanger en de televi
sie zender een doorzichtige
landkaart van de streek waar
boven het vliegtuig zich be
vindt. De aan boord aanwe
zige televisie ontvanger toont
dan een stuk landkaart, waar
over een donkere stip beweegt
Deze stip is dan het door ra
dar geregistreerde vliegtuig
zelf.
Blijft dus het radar contact
eenigen tijd bestaan, dan ziet
de piloot zijn eigen vliegtuig
over de kaart glijden. Kan het
makkelijker
En wat dunkt U, zal de K.
L. M. eerstdaags haar vlieg
tuigen met televisie ontvan
gers uitrusten Technisch is
dit natuurlijk mogelijk, doch
ook economen zullen hierin
nog wel iets willen zeggen.
Contact met de maan
Nu nog iets over het radar
contact met de maan.
Inderdaad heeft onze satel
liet getrouw de op haar ge
richte radarstralen terug ge
kaatst. Maar dat is alles.
Als u het radar diagram
van de maan zoudt zien, is
daar niets op te bekennen, dan
op een bepaalde plaats een
piek. Alleen zeer nauwkeurige
berekeningen hebben uitge
maakt, dat de piek inderdaad
door de maan veroorzaakt is.
Men kan n.l. uit 't diagram
bepalen, wat de afstand is,
waarop het terug kaatsende
voorwerp zich bevindt en dit
nu klopte precies met de ons
bekende afstand tusschen de
aarde en de maan.
U ziet wel, dat de tijd dat
wij radar kaarten van de
maan kunnen maken nog niet
is aangebroken. Evenmin ats
het droombeeld van den ka
pitein of den piloot, die zich
zelf ziet zitten voor zjjn tele
visie ontvanger aan boora en
daar zijn eigen schip of vlieg
tuig over de landkaart ziet
glijden.
Maar wiet weet, er ztfn
meerdere belangrijke vindin
gen in den aanvang als niet te
verwezenlijken fantasieën ge
doodverfd
Misschien lezer, wilt U zoo
eoed zijn als later deze theo-
r!"ën werkelijkheid zijn ge-
weden, zich te herinneren
v/ct eens in Uw lijfblad heeft
gestaan over dit onderwerp.
treft de woorden van het dier,
dat was reine onzin en indien
de dame ook niet goed bij het
hoofd was, hij zag niet in,
waarom hij, Joe Gregory, er
kalm bij moest staan en ook
voor gek spelen. Het werd
hoog tijd dat hij een eind
maakte aan dit hoogdravende
gewauwel.
„Wacht een oogenblik, da
me", zei hij, naderbij komend.
Dat is niet de manier om een
kooi open te doen. Bovendien
moet u niet vergeten, dat on
ze vriend boete doet".
Hij sprak met een grijns,
half ironisch, half beminnelijk
Hij wilde haar niet afstooten
en aan den anderen kant had
hg er niet het minste idee
van waar al die drukte voor
was. Het was raadzaam om
zachtjes, voorzichtig verder
te gaan. Ze zou wel begrijpen
dat hij geen lust had te zien
dat zijn pupil hem voor de
tweede maal ontsnapte. Bo
vendien, ze had hem immers
geld beloofd Hij moest het
verlies ervan niet riskeeren.
„Open de kooi!" beval Vio
let ongeduldig.
„Ik wil alles doen om U te
dienen, mevrouw", protesteer
de Gregory, „maar mijn
vriend hier zou het meteen op
een loopen zetten. U ziet zelf,
dat het geen gewoon sterve
ling is. Het gebeurt bij hem
niet eiken dag dat hij tegen
een dame als u kan spreken,
mevrouw. Dat beest is een
wonder zonder mankeeren!
Hij is te kostbaar om te ver
liezen.
„Maar je kunt hem niet ge
vangen houden!" riep Violet
verontwaardigd uit. „Hij is
een
De man der wetenschap aar
zelde. Het zweet parelde op
zijn voorhoofd. Wat moe6t hij
zeggen Hij kon het redelij
kerwijze niet ontkennen, want
het meisje had het gezien en
gehoord. Aan de andere zijde
was ze Veel te zwak om het
gewicht van dit buitengewone
geheim te dragen. Indien ze
geen steun had, geen geloof
om op te leunen zou ze haar
verstand verliezen. En toe
stemmen was even goed als
schuld bekennen. Wetenschap
pelijk kon de professor niet in
staan voor de waarheid van
haar ervaring, want een der
gelijk geval had zich nooit
voorgedaan. Te zeggen: „Het
is mogelijk", moest gevolgd
worden door de verklaring:
„Ik, Fringue, heb dit gedaan".
Hg besefte dit alles zoo goed,
dat zijn zelfvertrouwen hem
geheel begaf; zijn verbijstering
evenaarde zijn hulpeloosheid.
Misschien zou hij in zijn
eigen laboratorium minder ge
neigd zgn medelijden te ge
voelen. Met Clodomir naast
hem om hem te herinneren aan
hun beider trouw aan de we
tenschap, zou hij ongevoeliger
gebleven zgn. Hier alleen met
dit zieke meisje, schrompelde
de man der wetenschap ineen
tot een gewoon mensch, een
vaderlijke, conservatieve oude
heer.
Rapporf over Palestina
In het rapport wordt aanbe
volen, zoo wordt van bevoegde
zijde vernomen, dat de Ver. Sta
ten een bedrag van 300 millioen
dollar ter beschikking van de
Arabische v/ereld stellen, waar
van 250 millioen dolar in den
orm van een leening ten be
hoeve van de economische ont
wikkeling van de Arabische we
reld buiten Palestina en 50 nil-
lioen dollar, vorm van gift, ren
bate van de Palestijnsche ^ra#
bieren. Dit bedrag is te gebr-ii-
ken voor het financieren van
die plannen, die zich niet lee-
nen voor financiering door mid
del van een leening en verder
voor het bestrijden van de bui
tengewone uitgaven gedurende
dc overgansperiode.
Hij werd heldhaftig.
„Ja!" riep hg uit. „Het is
mogelijk!"
Hij zonk peer op een stoel
bij het bed.
Het was er uit!
Samengeperst in een korten
zin had hij dit jonge meisje
zijn geheim ontsluierd, zijn me
deplichtigheid aan dit wonder
lijke experiment.
Hiervan was zich echter Vi
olet geheel onbewust.
,,U denkt dus, dat Roland
want het i s Roland een
aap geworden is?" kreunde ze.
„Zoo is het, mijn kind", stem
de de professor toe, aan zijn
kin trekkend.
„Het is verschrikkelijk!"
„Inderdaad!" zuchtte hij.
„Maar hoe kan dat gebeurd
zijn?" kreet ze. „U moei. het
weten, dokter, want u zegt,
dat het mogelijk is".
„In zekeren zin weet ik het
of liever, ik kan het mg ir. -
denken".
(Wordt
