VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
De ontploffing te Amsterdam
eischt dooden en gewonden
Het stopzetten der evacuatie
Dinsdag
30 Juli 1946
Je JAARGANG
NUMMER 525
Directeur: B. G. Kloosterziel. Hoofdredacteur J. Koekebakker. Redactie en Administratie: Goes, Beestenmarkt 2. Telefoon 2163. Gironummer 416357
De Amerikaansche troepen
in China
Dr. Wellington Koo, de Chi-
neesche Ambassadeur in de
Vereenigde Staten, verklaarde
op zijn eerste persconferentie
in zijn nieuwe standplaats dat
hij hoopte, dat de Amerikaan
sche troepen in China zouden
blijven totdat zij hun opdracht
tot ontwapening en répatrlee-
ring van Japansche troepen
en burgers zouden hebben vol
bracht.
Dr. Koo zette uiteen dat er
bij het einde van den oorlog
meer dan een millioen Japan
sche soldaten in China waren
en dat, hoewel hun ontwape
ning practisch voltooid was,
het onmogelijk voor hem was
om te ramen hoe lang de
Amerikaansche troepen nog
noodig zouden zijn voor het
wegvoeren van de Japanners
uit China. Als gevolg vap 8
jaren oorlog had zijn land
niet de schepen of andere
transportfaciliteiten benoo-
digd voor de taak der repatri-
eering.
Dr. Koo verklaarde ook, dat
er goeden voortgang werd ge
maakt bij de besprekingen
van een Chineesch-Ameri-
kaansch handelsverdrag en
dat hij hoopte dat de pldnnen
in de komende weken zouoen
worden voltooid.
Za! de UNRA worden
opgeheven?
De Vereenigde Staten en
Canada zijn met Engeland
besloten zich tijdens de aan
staande vergadering van den
centralen administratieven
Raad der UNRRA te Geneve
te verzetten tegen het voort
zetten van de UNRRA, aldus
vernam Reuter uit gezagheb
bende bron te Washington.
De poging van den direc
teur-generaal der XJNRRA,
Laguardia, om een nieuw in
ternationaal hulpbureau in te
stellen als opvolger van de
UNRRA zijn klaarblijkelijk
tot mislukking gedoemd.
William Clayton, de Ameri
kaansche onderminister van
buitenlandsche zaken, belast
met de leiding der economi
sche aangelegenheden, zeide
tot een delegatie die naar Ge-
nève vertrok: ,,Wij kunnen die
landen niet eeuwig aan de;
hand houden. Waarom zouden
wij hen als kinderen behande
len Voor zoover het de UN
RRA betreft gaat de voedsel
trein voor het laatst rond".
Betere Verkeerscontrole
Binnenkort kan een ver
scherpt toezicht op het civiele
en militaire wegverkeer wor-
en verwacht door beschikbaar
stelling van de noodige motor
rijtuigen aan de Rijkspolitie en
intensieve controle van de
Maréchaussee. Naar de K. N.
A. C. ^verneemt, zullen voorts
strengere eischen worden ge
steld voor het verkrijgen van
een "militair rijbewijs, terwijl
de motorische vervoermidde
len van land-, zee- en lucht
strijdkrachten opnieuw wor
den geregistreerd en van bij
zondere registratienummers
zullen worden voorzien.
De K. N. A. C. verwacht,
dat deze en verdere maatrege
len de verkeersveiligheid aan
merkelijk zullen verhoogen, *n
verwachting waaraan ook m
de Troonrede aandacht Is ge
schonken.
Bewakers aan den dood ontsnapt
OP WONDERBAARLIJKE Wij
ze zijn de vier, bij het
kruithuis op wacht staan
de militairen, aan den dood
ontsnapt. Bij de eerste slag der
hevige explosie, die door het in
de lucht vliegen van de opgesta
pelde munitie werd veroorzaakt,
werden de drie soldaten tezamen
met hun wachtcommandant van
den grond gelicht en als veertjes
door de lucht 'geslingerd. Een vier
tai meters verder belandden zij
weer op - den beganen grond en
we. aan de andere zijde van een
twee meter breede sloot, waar
over de enorme luchtdruk hen had
heengeslagen. Verdoofd van
schrik en van den slag maar won
der boven wonder slechts licht ge
wond, aarzelden de mannen met
groote tegenwoordigheid van
geest, geen moment dekking te
zoeken in het water van de sloot.
Gelijktijdig weergalmde daarop
de tweede zware slag, die zoo mo
gelijk nog heviger was dan de eer
ste. De brokstukken en de projec
tielen vlogen de. mannen om net
hoofd, die er in het water echter
weinig hinder van ondervonden.
Toen de ergste ontploffingen voor
bij waren, verwijderden de man
nen zich zoo snel mogelijk van de
gevaarlijke plaats. Onderweg waar
schuwden zij verscheidene bewo
ners van boerderijen voor de nog
komende ontploffingen. Velen van
hen wisten in hun besluitloosheid
niets beters te doen dan achter
een hooiberg te kruipen. Na in
het Binnengasthuis verbonden te
zijn, konden alle vier de wachten
huiswaarts keeren.
Uit nadere berichten valt thans
op te maken dat de ontploffingen
ernstige gevolgen hebben gehad.
De 60-jarige Cath. van W.-Vl.
wordt vermist. Men vreest dat zij
in de vlammen Is omgekomen.
Een twaaljarig jongetje is om het
leven gekomen. Het werd in een
sloot op 50 meter afstand van de
afgebranden boerderij gevonden
en was blijkbaar aan het hoofd
getroffen, toen hij trachtte te
vluchten. Voorts zouden verschei
dene wandelaars, die zich in de
buurt van het kruithuis bevonden
het slachtoffer van de ontploffing
zijn geworden. Daarbij zouden nog
een doode en verscheidene gewon
den zijn gevallen. Tot op 5 k.m
afstand waren alle ruiten gespron
gen.
Er bestaat groot gevaar dat het
te velde staande koren tengevol-
van de ontploffingen in brand
geraakt.
Nadat vier uur lang telkens op
nieuw ladingen munitie bij het
kruithuis in de lucht waren ge
vlogen, zag het er tegen half tien
gisteravond naar uit, alsof het erg
Twintig uur na de eerste ont
ploffingen in het kruithuis aan
den Noorderweg in de groote
IJ-polder is het door immer
voortgaande explosies, zij het
van mindere kracht, nog steeds
onmogelijk in de nabijheid van
opgeblazen en verbrande
loodsen te komen De brand
weer, die de geheele nacht ge
reed heeft gestaan om in te
grijpen voor zoover dit mogelijk
zou zijn. zal voorloopig op haar
post blijven. Men hoopt gele-
Hoe gevaarlijk het was genheid te krijgen de onheils-
Hoe gevaarlijk het Zondag in de Plek met de noodige omzichtig-
Groote U-polder was, blijkt wel'heid te kunnen naderen.
Uit de ervaringen van een ver-, IntuS5chen is gebleken, dat
slaggever, die toen hij zijn eerste'
verslag doorbelde de schoorsteen
van het huis waar hij telefoneer
de boven zijn hoofd door een gra
naat hoorde wegslaan. Eenige
uren later ontsnapte hij ten twee
de male aan een groot gevaar,
toen bij een der grootere explo
sies de top van een boom in de
nabijheid waarvan hij dekking had
gezocht, door een projectiel werd
weggeslagen en een granaat drie
meter van hem den grond in ging
Een groep militairen van de ge-
eeskundige troepen had zich met
groot gevaar in de richting var.
de plaats des onheils begeven toen
juist een geweldige ontploffing
hen aan het oog der achterblij-
venden onttrok. Op het oogen
blik der explosie waren zij op
minder den honderd meter var,
de gevaarlijke plaats genaderd.
Ook zij ontkwamen als door een
wonder.
middernacht hadden zich
geen nieuwe ongelukken meer
voorgedaan.
Vele onontplofte granaten lig
gen in de omgeving verspreid --n
ste gevaar voorbij was. Van de
vier loodsen, de boerderij en de
vier andere woningen, die in
brand waren geraakt, was niet
veel anders over dan verkoolde
balken. Weliswaar waagt nog ni:
mand zich op de plaats waar het
kruithuis heeft gestaan, omdat tel
kens nog ontploffingen worden
waargenomen, maar deze zijn van
lichteren aard.
Geen der weggeslingerde grana
ten is terecht gekomen in een der
tv/ee groote loodsen, die op 1500
meter afstand van het kruithuis
staan. Deze zijn n.l. tot den nok
toe gevuld met munitie. Een in
slaande granaat zou gemakkelijk
deze munitie hebben kunnen op
blazen.
Militairen, die beweren in het
kruithuis werkzaam te zijn ge
weest, achten de voorzorgsmaatre
gelen, die in het kruithuis tot dus
verre waren getroffen, niet vol
doende.
Mededeeling
Op onze kantoren te Goes,
Middelburg, Vlissingen, Tho-
len, Wissekerke en Zierikzee
ligt ter inzage lijst G. 5, van
Geïnterneerden op Java, die
geëvacueerd zijn naar gealli
eerd gebied.
der explosie levensgevaarlijk.
De brandweerlieden hebben hier
door machteloos moeten toezien
hoe het vuur de gebouwen en
huizen verwoestte.
Na 20 uur nog steeds explosies.
maken een tocht naar de plaau, majoor Kaub.
Neaerlanasch Inate
mevr. Woerkum-Vlegels, van
wie aanvankelijk vermoed werd
dat zij levend verbrand was,
zich heeft kunnen redden door
in een sloot te springen. Enkele
uren na de eerste explosies heeft
zij zich in veiligheid kunnen
stellen.
Hoewel in vogelvlucht bezien
het te velde staande graan in
den omtrek van het kruithuis
weinig heeft geleden, al is het
hier en daar verschroeid
zelfs verbrand stelt de ramp
in de polder de boeren voor
een moeilijk dilemma: Tus-
schen het graan liggen talïoo-
ze granaten en andere gevaar
lijke projectielen. Zij zullen
het dus niet binnen kunnen
halen.
De militaire politie stelt thans
op de plaats zelf een onderzoek
in. Dit staat onder leiding van
Wordt de {ruitdistributie
een fiasco?
De contactcommissie voor
groenten en fruit, afd. Utrecht,
nam j.l. Donderdag het besluit
niet aan de distributie van
fruit mede te werken. Het be-
drijfsschap heeft aan de regee
ring de distributie ten sterkste
ontraden.
Gistermorgen gaf de contact
commissie uitleg van haar be-
aren tegen de distributie van
fruit. Zij acht distributie niet
in het algemeen belang en ver
wacht daarvan een fiasco. De
redenen hiervan zijn in hoofd
zaak de volgende:
Het betreft hier het z.g.n. zach
te fruit, dat den langdurigen
gang van zaken der distributie
niet zal kunnen overleven. Te
vens houdt een distributie van
fruit in, dat de handelaren toe
wijzingen krijgen en dus niet
het fruit kunnen koopen, wat zij
in hun buurt kunnen slijten,
zoodat bij een handelaar in een
arbeidsbuurt wel eens met een
voorraad duur fruit zou kunnen
blijven zitten.
De commissie verwacht dat
ook in andere streken de klein
handel niet aan de distributie
zal medewerken. In deze geval
len zou de regeering haars in
ziens zelf maatregelen moeten
nemen om het fruit van de gros
siers naar het publiek te bren-1 voerd, vanwaar zij naar Soera
gen. baja en Bandoeng zullen wor-
Dr. van Mook over Malino
OP EEN PROTEST, dat door het Rcpublikeinsche mi
nisterie van defensie bü bet geallieerde hoofdkwar
tier is ingediend, heeft de geallieerde opperbevel
hebber o.a, geantwoord:
„Er is mij gerapporteerd, dat de evacuatie van Nederland-
sche krijgsgevangenen en geïnterneerden is stopgezet. Ik ben
er van overtuigd, dat dit niet coirect is, daar te Djogjakarta
is overeengekomen, dat alle krijgsgevangenen en geinter-
neerden, met inbegrip van hen, die den dienstplichtigen leef
tijd hebben, zouden worden geëvacueerd.
De schriftelijke garantie waar den doorgezonden,
om tevoren was verzocht, dat
zij niet wederom onder de wape
nen zouden worden geroepen, is
achterwege gelaten, op grond
van het feit, dat de Indonesische
repatrieorenden eveneens zon
der beperkende bepalingen
naar het binnenland van Java
werden doorgezonden.
Sjahrir heeft Zaterdag tijdens
een interview met Ra'jat ver
klaard, dat het antwoord der
geallieerden op het republikein
sche protest de Indonesische re
geering niet heeft bevredigd.
Gemeld werd, dat Sjahrir er
aan toegevoegd zou hebben, dat
de „evacuatie niet hervat zou
worden zoolang de geallieerden
geen betere waarborgen bieden
tegen herhalingen van de inci
denten in het protest opge
noemd.
Batavia gesloten stad
In verband met het feit, dat
Vliegbooten voor de
Marine.
Zeven Catalina-vliegbooten, die
van Canada voor de Nederland
sche Marine zijn aangekocht
woiden op de luchthaven Toron
to voor de vlucht naar het
hoofdkwartier van de Marine op
Jnva, opnieuw in orde gemaakt.
Nederlandsche autoriteiten ver
klaarden, dat de vliegtuigen zul
Ier. worden gebruikt om goede
ren, voedsel en kleeren, die voor
de Molukken bestemd zijn 1e
vervoeren. De machines zijn bij
de R.C.A.F.-verdediging in ge
bruik geweest. Drie Nederland
sche officieren houden toezicht
op het werk, dat door Canadee-
sche technici wordt uitgevoerd.
De bemanning zal uit Java over
komen.
De conferentie van Malino.
Dr. van Mook heeft Zaterdag
avond een persconferentie ge-
Batavia overvol evacué's is, is houden. Hij gaf een schets van
deze stad m.i.v. 15 Juli gesloten
verklaard. Alle evacué's zullen
naar Semarang worden ver-
de voornaaniste resultaten, die
op de conferentie te Malino zijn
bereikt en legde er den nadruk
op, dat „het feit, dat dit gedeel
te van Indonesië de eerste stap
DE NIEUWE PRIJZEN
van Grutterswaren
De nieuwe prijzen voor den ver
bruiker zijn voor los uitgewo
gen artikelen:
Bloem maximaal f 0,34 per kg;
tarwegries f 0,52 per kg; haver
mout f 0,56 per kg; en gorlpro-
ducten f 0,42 tot f 0,56 per leg; ge
mengd meel 0,48 per kg; pud
ding- en custardpoeder per 100 gr.
0,10; zwarte stroop 0,29 per
pond; groene erwten (prima kwa-
schoond) 0,19 per pond; spllt-
erwten 0,24 per pond.
Voor verpakte artikelen:
Tarwebloem per 400 gr. 0,19; per
500 gr. f 0,22; zelfrijzend bakmeel
(in cartonverpakking) per 200 gr.
f 0 15; per 300 gr. 0,21; per 400 gr.
o',27;per 500 gr. f 0,33; in andere
dan cartonverpakking 1 cent min
der; banketbakkerspoeder :in
cartonverpakking) per 200 gr.
0,17 per 300 gr. 0,24; per 400 gr.
f 0,30; per 500 gr. 1 0,37; in andere
dan cartonverpakking 1 cent min
der; tarwe gries (in cartonverpak
king) f 0,64 per kg; in andere dan
cartonverpakking f 0,62 per kg;
havermout (in cartonverpakking)
f 0,54 tot f 0,68 per kg; in andere
mout 0,56 per kg; en grootpro-
kg; gort en gortproducten (in car
tonverpakking) f 0,54 tot 0,68 per
kg; in andere dan cartonverpak
king 052 tot f 0,66 per kg; ge
mengd meel (in cartonverpakking)
f 0,60 per kg; in andere dan car
tonverpakking 0,58; aardappel
meel per 200 gr. 0,15; maizena en
geoxydeerd aardappelmeel per 200
gr. 0,17; pudding- en custardpoe
der (w.o. griesmeelpudding en cho
coladepuddingpoeder uit minder
dan 21% cacao bestaande) per iOO
gr. 0,16; per 200 gr. f 0.24; per 250
gr. f-0,29; per 300 gr. 0,34; per 400
gr. 0,45; per 500 gr. 0,55; per
1000 gr. f 1,05; in zakjes f 0,11 per
100 gr; chocoladepuddingpoeder be
staand uit tenminste 24% cacao
(in cartonverpakking) per 100 gr.
f 0,18; zwartestroop per pond
0,33.
Het Schaaktournooi te Groningen
Naar het A.N.P. verneemt zul
len de Russische grootmeesters
Botwinnik, Smislof, Boleslafsky
Kotof en Flohr definitief deel
nemen aan het Staunton Schaak
tournooi, dat 13 Augustus aB.
te Groningen aanvangt.
Door deze zeer sterke Russi
sche deelneming is het Groning-
sche tournooi een Schaakevene
ment 1 geworden van het aller
grootste belang.
beeft gedaan op den weg naai
daadwerkelijk herstel, invloed
zou kunnen hebben op de ont
wikkelingen op Java en Suma-
Op een desbetreffende
vraag antwoordde hij, dat, of
schoon de Nederlandsche regee-
ring niet aan de te Malino ge
nomen besluiten gebonden is, ?'j
die niet lichtvaardig terzijde za)
stellen".
Het speet Dr. van Mook, dal
si echts enkele leden van de bu»
tenlandsche pers te Malino aan
wezig waren.
Rede Soekarno en Hatta.
In een rede, die president Soe
karno te Solo hield voor een
duizendkoppige menigte, heeft
hij toegezegd het bevel tot her
vatting van de evacuatie van ge
allieerde krijgsgevangenen en de
<geinterneerden te zullen geven,
zoodra het geallieerde comman
do te Djokarta schriftelijk ge
garandeerd zou hebben, dat de
eerder gesloten overeenkomst
niet opnieuw geschonden zoo
worden.
Vice-president Mohamed Hat
ta heeft in dezelfde vergadering
de strijdkrachten, die de gealli
eerden naar Indonesië hebben
gezonden, gebrandmerkt als
„gangsters, die den vrede in ons
land verstoren". Hij zeide ver
der: „Wanneer het juiste mo
ment gekomen is, zullen wij met
al deze lieden afrekenen".
HET WEER
Zwaar bewolkt met eenige
regen, meest matige aan de
kust echter tijdelijke krach
tige wind tusschen Zuid er.
West. Iets koeler.
Zon onder 20.36. Maan op 5.38.
Zon op 4.57. Maan onder 21.41.
