VRIJE STEMMEN DAGBLAD VOOR ZEELAND Het !ek Malino voor federatieve structuur Seyss Inquari Prof. Schermerhorn siaafi zijn verklaring 22 Juli 1946 Ze jaargang NUMMER 549 Directeur: B. G. Kloosterziel. Hoofdredacteur J. Koekebakker, Redactie en Administratie: Goes, Beestenmarkt Z, Telefoon £163. Gironummer 4M3S? Onlangs werd het reislustige publiek opgeschrikt door een, later onjuist gebleken mede- deeling, dat onze regeering het reizen naar het buitenland zou verbieden, in alle gevallen, waar geen dringende economi sche noodzaak bestond. Zooals spoedig bleek, was dit nog niet de bedoeling van de regeering. Doch wel werd er gewaar schuwd, dat ernstige misbrui ken bij dit op reis gaan zonder dringende noodzaak, waren aan den dag gekomen, en dat, indien verscherpte controle in deze niet een voldoende rem zouden aanbrengen, inderdaad krassere maatregelen zouden moeten worden overwogen. Wat toch is het geval? Ons land heeft deviezen noo- dig, ontzaglijk veel. Wij heb ben voor onzen heropbouw veel grondstoffen en producten noo- dig die wij alleen in het bui tenland kunnen verkrijgen. Juist door onze berooidheid tengevolge van de Duitsche plunderingen en verwoestingen kunnen wjj nog niet voldoende produceeren, om door uitvoer den noodzakelijken invoer te betalen. Wij moeten dus den aanschaf in het buitenland be perken tot het absoluut noodi- ge voor den wederopbouw van ons verwoeste land. Vandaar den voor ons pijnlijken toe stand, dat er veel gebruiks voorwerpen buiten ons land in overvloed voorradig zijn, ter wijl we ze niet naar hier kun nen laten komen, omdat nog noodzakelijker dingen voor gaan. Ook de bij een groot deel onzer bevolking levende hunkering, om weer eens als' voorheen buiten de grenzen te kijken, en in de omliggende landen een periode van onbe zorgd levensgenieten tegemoet te gaan, kan niet voldoende worden bevredigd, omdat te recht de regeering oordeelt, dat voor dit niet absoluut nood zakelijke levensbelang geen on noodige deviezen mogen wor den beschikbaar gesteld. Maar nu is er toch een lek aan den dag gekomen, waar langs geregeld Nederlandsch geld clandestien naar het bui tenland verdwijnt, en daar in buitenlandsche deviezen wordt omgezet. Ook worden blijkbaar bestaande tegoeden in het bui tenland opgenomen, waardoor eveneens Nederlandsche waar de naar het buitenland ver dwijnt, terwijl leeningen wor den aangegaan in het buiten land door Nederlanders, wat ook de waarde van onze bank biljetten drukt. Het reizen naar het buiten land is wel aan zekere voor waarden gebonden, doch het meenemen van Nederlandsch geld is verboden. Clandestien worden evenwel bankbiljetten, in grooten getale over de grens gebracht en in het buitenland, tegen vreemde valuta ingewis seld. Dit heeft funeste gevolgen voor onze wisselkoersen. Uit een staatje, onlangs af- gedrukt in de „Weltwoche", blijkt, dat ons geld in Zwit serland tot een vierde van de waarde is gedevalueerd. Dit alles zeer ten nadeele van de Nederlandsche economie. De regeering heeft aange kondigd, dat de controle ver scherpt zal worden. Het is te hopen, dat dit re sultaat zal hebben. Neaerlandsch Indie Dr. van Mook geeft een samenvatting over de conferentie TIJDENS de bijeenkomst van Zondag heeft Dr. v. Mook een samenvatting gegeven van het standpunt, dat door het meerendeel der afgevaardigden wordt gehuldigd. Hij stelde voor om Indonesië voortaan „De Vereenigde Sta ten van Indonesië" te noemen, terwijl de samenstellende deeleu zouden worden aangeduid als „staten" die weer zou den bestaan uit „autonome gebieden." Dr. van Mook legde er den nadruk op, dat de meerderheid zich eens had verklaard met de verdeeling van het geheel in 4 staten, t.w. Java. Sumatra, Borneo en de Groote Oost, waar van de laatste twee op de con ferentie zijn vertegenwoordigd. De kleine Soenda-eilanden, die nog afzonderlijk overleg met dr. van Mook hebben gepleegd, heben er tenslotte in toege stemd hun voorstel, dat ieder hunner een afzonderlijke staat zou worden, te laten vallen en autonome gebieden" van den „staat der Groote Oost" te wor den. Met dit land zijn zij thans economisch en ook anderszins verbonden. Op de conferentie werd ver der besHoten een laatste gemeen schappelijke conferentie voor Borneo en de Groote Oost bij een te roepen om voor die ge bieden een constitutie te ma ken. Zij zou zich tevens bezig houden met verdere verbeterin gen in het kiesstelsel van de af gevaardigden. die hoofdzakelijk gericht zijn op eenvormigheid van verkiezing in alle gebieds deel en. Deze verbeteringen die nen zoo spoedig^ mogelijk te worden voorbereid. De vertegenwoordigers van den Riouw-Archipeü, Banka en Billiton verklaarden, dat de band van deze eilanden met zoo Sumatra zoo hecht is, dat zij er den voorkeur aan geven zich niet bij den „Staat Borneo" aan te sluiten, doch in een afzonder lijke organisatie te blijven, tot dat met Sumatra overeenstem ming is bereikt. De vertegenwoordiger van Ba li, de heer Soekawati, ver klaarde, dat er in praktijk weinig verschil zal bestaan tusschen een Indonesië, dat met Nederland door een bond genootschap is verbonden, zoo als voorgesteld door de min derheid. en een zelfstandig Indonesië binnen het Konink rijk der Nederlanden, zooa's de meerderheid voorstaat. Soekawati zeide voorkeur te gever, aan het laatste, omdat een bondgenootschap de moge lijkheid voor buitenlandsche in menging biedt. Hij wees er op. dat er ook t.a.v. de federatieve structuur van Indonesië over eenstemming bestaat, terwijl hij als derde punt van overeenstem ming noemde den wensch, dat het verlangen naar zelfbestuur spoedig zou worden bevredigd. In dit verband verwees hij naar een motie, die naar aanleiding van een vroeger gedaan voor stel was aangenomen. In zijn antwoord verklaarde dr. van Mook dat hij het met den laatsten spreker volkomen eens was, doch wel was hij van meening. dat, nu de verte genwoordigingen der verschil lende ideeën voor de huidige conferentie niet op denzelfden grondslag waren samengesteld en een aantal groepen thans nog niet vertegenwoordigd was. het raadzaam zou zijn om de ko mende „uiteindelijk constituee- rende" vergadering een .,voor- loopige vertegenwoordiging van de bevolkingsgroepen" te noe men. In dit verband legde dr. van Mook er den nadruk op. dat voor Java en Sumatra zetels dienden te worden gereserveerd. Mocht immers inmiddels in prin cipe met Java en Sumatra over eenstemming worden bereikt, dan zouden vertegenwoordigers van die gebieden* aan de ko mende „constitueerende verga- aering" kunnen deelnemen. Motie tegen Hatta Soekawato, de afgevaardigde voor Bali heeft Zaterdagmor gen bekendgemaakt, dat een zeer groote meerderheid van de gedelegeerden in besloten zit ting een motie van protest heeft aangenomen tegen de verkla ring van den republikeinschen vice-president, Hatta, die zegd heeft, dat de conferentie te Malino bijeengeroepen was op de punt van de bajonet. In de motie staat, dat deze verkla ring van Hatta. absurd is en strijd met de waarheid". Commissaris Groote Oost Met ingang van 15 Juli is dr. W. Hoven tot adjunct-regee- lingscommissaris voor de Groo te Oost en Borneo benoemd. Dr. Hoven, wiens standplaat^ Ba tavia blijft, zal ook verder be last blijven met dê functie van waarnemend directeur van Bin- nenlandsch bestuur. Indonesisch protest Men verneemt, dat de repu- blikeinsche regeering een for- medl protest heeft ingediend bij' het geallieerd hoofdkwartier te Batavia in verband met het feit dat geallieerde vliegtuigen In- De West-Indische delegatie is door het Prinselijk Paar ten Pa- leize Soestdijk ontvangen. H.K.H. Prinses Juliana en Z.K.H. Prins Bernhard temidden der gasten. Mededeeling Op onze kantoren te Goes, Middelburg, Vlissingen, Tholen Wissekerke en Zierikzee ligt ter inzage de Lijst G 3 van ge- interneerden op Java, die naar geallieerd gebied zijn geëva cueerd. Nieuwe voorzitter der Eerste Kamer Bij Kon. Besluit is benoemd voor den duur van de komende zittingsperiode tot voorzitter der Eerste Kamer der Staten- Generaal prof. dr. R. Kra nenburg, thans lid dier ka mer voor de Partij van den Ar beid. donesische steden en schepen, zouden hebben gebombardeerd. Voorts werd nog verklaard, dat de geallieerde vliegtuigen, die over het republikeinsche gebied vlogen, zich niet aan de routes hebben gehouden, die bij de voorbereidende besprekingen over de evacuatie van de gein- smeerden door de lucht waren overeengekomen. Evacué's uit Nieuw Zeeland 430 Nederlandsche evacué's uit Indië, die voor herstel van gezondheid in Nieuw-ZeelancL zijn geweest, keeren den 23en Juli naar Indië of Nederland terug. Zij geven uitdrukking aan hun waardeering voor het medeleven en de edelmoedig heid der Nieuw-Zeelanders je gens hen. Persoonlijk verklaar den zij, hoezeer zij onder den indruk waren van de verlichte, sociale wetgeving van Nieuw- Zeeland. Een Nederlandsche arts zeide. dat kinderen veel eer der dan volwassenen hersteld waren van de gevolgen van de slechte behandeling door de Ja- panneezen. Neurenberg Tyran of Beschermer? Seyss' verdediging rnet élan ingezet Dr. gustav stein- bauer heeft gisteren in een briljant pleidooi de verdediging van Seyss- Inquart geopend. Hij noemde Seyss geen lei der, doch een geleide en be ter misschien nog misleide. Van de inundaties een van de punten waar de aanklacht op steunde maakte Dr. Stein- bauer een hoofdpunt van zijn verdediging. Eenmaal zal weliicht op het grootste waterbouwkundig werk ter wereld, den Afsluitdijk, een j gedenkplaat staan: „Door Seyss I Inquart van vernietiging ge- 'j red." ,;J Speer, Doenitz en Seyss heb- j ben volgens Dr. Steinbauer ;j Nederland gered van de tactiek j der verschroeide aarde, welke in Berlijn tot een idee fixe ge worden was. Himmler wilde zelfs verwoestingen laten uit voeren achter de eigen troepen. De verdediger de verreweg beste welke tot nu toe in Neu renberg optrad noemde het de tragedie van deze beklaagde iiguur dat hij gehaat moest zijn, daar hij bij al zijn daden, hoe deze ook waren wel als verte genwoordiger van Hitier be schouwd moest worden. Het pleidooi werd nadat Dr. Steinbauer nog op ver schillende details was ingegaan afgebroken en zal Maandag a.s. worden voortgezet. DE GENERALE repetitie -van de atoombomproef, welke op 25 Juli a.s. wordt gehouden, is naar plan verloopen. Een bom werd tot ontploffing gebracht die geen ele menten bevatte van de 25 Juli te gebruiken bom. versus prol. Gerretson NAAR aanleiding van prof. Schermerhorns onlangs ge publiceerde verklaring te Delft, deelde prof. Gerretson het volgende mede: „Prof. Schermerhorns verklaring is ten eenemnale onjuist. Nergens heb ik gepubliceerd, dat „het departement van Overzeesche Gebiedsdeelen" een tele gram als bedoeld zou hebben verzonden en nog nooit heeft prof. Schermerhorn my verzocht het bewys voor „dit" tele gram te produceeren. Het werkelyk verhandelde in een met den heer Schermerhorn in diens particuliere qualiteit ge voerd gesprek zal ik; als voor dagbladpolemiek te lang, in dien en zoover noodig in een weekblad publiceeren." noch mijn ambtgenoot Logemann .ets bekend was van een telegram dd. 27 October en bij voldoende bewijs ernstige maatregelen noo dig zouden zijn. Op mijn uitnoo- diging werd geantwoord met een telegram, dat o.a. de volgende zin nei. bevatte: „Ben thans bereid, U verzochte eh andere opening mon deling te geven. Het komt mij ech ter voor, dat bedoelde opening alleen zin heeft, wanneer zij U voor dr. van Mooks vertrek wordt gegeven". Dat zag er dus hoopvol (of drei gend) genoeg uit. Het onderhoud in kwestie had plaats op Vrijdag 11 Januari. Het duurde ruim twee uur Het had plaats ten departe- mente van Algemeene Oorlogvoe ring. Het werd genotuleerd en uit deze notulen blijkt volkomen, dat, hoe leerzaam het ook geweest aio ge zijn, de inzichten van prof. Gerretson over Indië te vernemen er geen sprake van was, dat mijn opponent eenige nadere bijzonder heid welke dan ook, kon verschaf feri over het fameuse telegram van 27 October Het gesprek heeft dan ook niet beantwoord aan zijn voornaamste bedoeling. Prof. Ger retson is te dier zake volkomen in gebreke gebleven", aldus prol. Schermerhorn. Naar aanleiding van het de mentie, dat prof. Gerterson ge publiceerd heeft tegenover door prof. Schermerhorn Delft afgelegde verklaring, deelt de laatste ons thans het vol gende mede: „Ik heb mü, aldus prof. Scher merhorn, ten zeerste verbaasd over de categorische ontkenning waartoe prof. Gerretson zich ge rechtigd acht. Hy noemt myn verklaring „ten eenenmaie on juist", doch het spijt mü "oor hem, dat ik ten deze alle stuk ken op tafel kan leggen. Ir „Ons Vrije Nederland" van 3 November 1945 heeft collega Ger retson gezegd, dat dr. van Mook tegen alle officieele instructies m, mer Soekarno heeft onderhandeid. Hy gaat dan verder: „Een doorgestoken kaart? Is het alleen de heer van Mook (natuur lijk gesouffleerd door zijn alter ego van der Plas), die zich aan deze ergerlijke ongehoorzaamheid heeft schuldig gemaakt, of is net een doorgestoken kaart en is hij naar buitenlandsche berichten aanduiden en binnenlandsche ge ruchten bevestigen, door een op 2? October te Batavia ingekomen, bulten voorkennis van den minis terraad om, verzonden Haagsch te legram, tot zijn ongehoorzaamheid vrijgelaten? Wij houden de laat ste lezing, om grond van interne evidentie, voor de juiste". Nu meen ik, dat men niet straf feloos alles insinueeren kan, en dus verzocht ik den heer Gerret son, zoodra ik van zijn artikel kennis kreeg, bij mij te komen en zijn zeer precies geformuleerde beschuldiging waar te maken. Ik was naar zijn onthullingen ten zeerste benieuwd, daar noch mij. HET WEER Matige aan de kust tijdelijk vrij krachtige wind tusschen Zuid-West en Zuid. Zwaar be wolkt met nu en dan eenige egen. Weinig verandering in temperatuur. Zon onder 20.46,° op 4.47. Maan op 0.02, onder 14,08. Nieuwe Maan 28 Juli.

Krantenbank Zeeland

Vrije Stemmen. Dagblad voor Zeeland | 1946 | | pagina 1