VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Prins Bernhard Doctor honoris causa
Drie Nederlandsche schepen uit
Brisbane ontsnapt
Woensdag
17 juli 1946
Directeur: B. G. Kloosterziel. Hoofdredacteur J. Koekebakker. Redactie en Administratie: Goes, Beestenmarkt 2. Telefoon 2163. Gironummer 416357
2e JAARGANG
NUMMER 515
De Protestantsche Kerk
in Italië
De Vice-Moderator van de
Waldenserkerk in Italië heeft
onlangs te Genève gesproken
over de lotgevallen van deze
Kerk gedurende den oorlog en
haar vooruitzichten in de toe
komst. Het Persbureau der
Ned. Herv. Kerk vertelt ons er
iets over.
Sedert meer dan 500 jaren
herbergen de Waldenserdalen,
ten Noordwesten van Turijn
en Pinerolo, de oudste Evan
gelische kerken van de we
reld. Tot voor honderd jaar
werden ze voortdurend ver
volgd, opgejaagd en gemarteld
Toch hebben de Waldensen tot
mi toe een sterke, strijdbare
evangelische traditie bewaard.
Daaruit is ook te verklaren,
dat de geheele evangelische be
volking een onverbiddelijke te
genstand heeft geboden tegen
de eischen van het fascisme.
Dientengevolge werden juist
zij het mikpunt van de gruwe
lijkste aanvallen der Duitsche
en Italiaansche S.S. Dit ter-
reur-regiment woedde er door
gevangennemingen, doodschie
ten van gijzelaars, brandschat
ting en moord. Bijna geen en
kelen predikant of onderwij
zer, en bijna geen predikants
vrouw bleef gevangenis
mishandeling bespaard. Naar
het rapport eerbiedig zegt: „zij
zijn allen trouw bevonden,
standvastig en moedig tot ln
den dood".
Wat moet er nu gebeuren?
Vooreerst dienen de mater i-
eele wonden te worden ge
heeld.
Tallooze kerken en huizen
zijn vernield, niet alleen ln de
dalen, maar ook in het ge
heele evangelisatiegebied der
Waldensen, dat zich uitstrekt
tot het gebied van Turijn, Mi
laan, Genua, tot aan Messina
en Palermo toe.
Reeds is vanuit Zwitserland
krachtige hulp geboden aan
Ie dalen der Waldensen.
Maar ook geestelijk is er
eel te doen.
De bodem in het verwoeste
and is als een diep omgeploeg-
'e akker, die meer dan ooit
ereid is om het goede zaad
p te nemen.
Reeds worden iederen Zon-
'ag over zeven radiostations
Evangelische preeken uitge
vonden. waarvoor in verschei
dene gemeenten de menschen
•Nijeenkomen om die te beluis
aren.
Er zijn dus arbeiders noodig
in dezen wijngaard!
De door den strijd beproefde
Waldenser Kerk roept de ma-
terieele alsook vóór alles den
geestelijken steun in en de
dragende hulp van de Evange
lische Christenen in de gehee
le wereld.
Red.
Hen eere-promotie in het teeken van den strijd
GISTERMIDDAG om 3 uur werd Prins Bernhard in de
Domkerk te Utrecht gepromoveerd tot eere-doctor aan
de Rijks Universiteit aldaar. Prof. Dr. H. M. H. A. van
der Valk is zijn promotor.
H.M. de Koningin en H.K.H. Prinses Juliana, Zijne Eminen
tie Johannes Kardinaal de Jong, dr. Beel als Minister Pre
sident en de Minister van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen met vele vertegenwoordigers uit universitaire krin
gen, van regeering en verschillende kerkgenootschappen, als
mede een aantal gasten van den Prins zelf, waren bij de
plechtigheid aanwezig.
geeft de Promotor aan ZZ.K.H
Prof. J. Boeke, de Rector Magni
ficus der Utrechtsche Universiteit
neemt als eerste het woord.
Rede prof. Boeke
Na de begroeting der hooge gas
ten wijst de rector er in de eer
ste plaats op, dat deze Universi
teit na de huldiging van het gees
telijk verzet in de personen van
Ds Gravemeyer en van Z. Emin
Kardinaal de Jong nu het daad
werkelijk wereldlijk verzet wl
eeren in den doorluchtigen per
soon van Z.K.H. Prins Bernhard,
dte met zooveel onverzettelijken
moed en trouw op de bres stond,
waar het gold, ons land van den
druk van den overweldiger te be
vrijden.
Aan het einde van zijn rede
verzoekt de Rector den Promo
tor, Prof. van der Valk zich
zijn taak, de bevordering
Z.K.H. Prins Bernhard tot Eere
doctor, te willen kwijten.
Na het uitspreken van het pro
motieformulier wordt den jon
gen doctor de cappa omgehan
gen.
Rede pjof. van der Valk
Daarop vangt de Promotor de ge
bruikelijke toespraak aan er
wijzende dat de Senaat der Uni
versiteit Z.K.H. heeft willen hul
digen op grond van het feit, dat
l.ij door zijn houding het symbool
is geweest van het wereldlijk
zet Herinnert wordt aan
eeren van het geestelijk verzet
door den Senaat. Beide t
van verzet zijn wel te onderschei
den, niet te scheiden. In den
strijd om het wereldlijk verze
zijn geen veldheeren te roemen,
maar vochten persoonlijkheden en
Gideonsbenden.
De promotor herinnert vervolgens
aan de spontane wijze waarop het
Nederlandsche volk in 1936 den
Prins heeft ontvangen en de hoop
en wensch, die het volk heeft ge
koesterd, dat de Prins een mede
drager zou worden van de sym
bolen van die waarden, di<
waarlijk groot volk innerlijk
en gelukkig maken. De Prins
heeft zich een strijder betoont
van het recht en daarmede -de
edelste tradities van het Huis van
Oranje voortgezet.
e veelzijdige verdiensten
van Z.K.H. belicht de Promotor
éer aspect n.l. dat de Prins erin
geslaagd is - in tegenstelling met
tgeen in verschillende andere ian
der heeft plaats gevonden - de ge
wapende illegaliteit in ons land
tot één geheel te smeden, hetgeen
zijn invloed heeft gehad ip
het ongewapende verzet, dat van
af het begin der bezetting van
zon onschatbare waarde voor ons
folk is geweest. De verdiensten
far. den Prins zijn onlangs geëerd
door H M. de Koningin en reeds
vroeger erkend door Generaal
;enhowér en de leden van zijn
staf
Aar het einde van zijn toespraak!
een zegenwensch mee. Voor deze
gelegenheid een gebruik uit die
tijden, toen openbare promotie
ook in de Domkerk plaats von
den, in eere herstellend.
Prins Bernhard spreekt
In zijn antwoord brengt Z.K.H
Prins Bernhard allereerst dank
aan den Senaat voor de verleende
onderscheiding, welke door hem
als een eerbetoon aan het verzet
in al zijn schakeeringen wordt op
gevat. Z.K.H. zegt in dit verband
,.U. stel het op prijs hier te ver
klaren, dat naar mijn oordeel alle
vormen van verzet, elk op zijn
terrein, gelijkelijk aanspraak
nen maken op den eerbied van
ons geheele volk. Al waren mijn
eigen werkzaamheden van mili
tairen aard en had ik mij dien
tengevolge in hoofdzaak met de
blnnenlandsche strijdkrachten oe
zlg te houden, dit wil allerminst
zeggen, dat ik daarom mlndei
waardeering koesterde voor onze
roemrijke technische verzetsgroe
pen, voor o^ze prachtige illegale
pers en voor het bewonderens
waardige verzet der beroepen on
andere levenskringen. Al deze ar
beid ligt mij even na aan het hart
Vervolg op pagina 3.
Geallieerde waardeering
De geallieerde waardeering voor
gewapend verzet releveerend
zegt de Prins: „het geallieerde
opperbevel, en in het bijzondei
Generaal Eisenhower persoonlijk,
had de grootste lof voor het Ne
derlandsche verzet, hetgeen tot
uiting kwam in het naar verhou
ding tot andere landen overgroo
te aantal van de door hem aan
Nederlanders uitgereikte zooge
naamde certificaten Van verdien
ste voor bijzondere daden ln het
verzet. Deze waardeeving van den
jerllierden opperbevelhebber had
mede betrekking op onze inlich
tingendienst in bezet gebied, die
nauwkeurig en betrouwbaar
werkte, en verreweg de beste van
alle bezette landen bleek te zijn.'
Een persoonlijke opwekking
Aan het einde van zijn rede richt
Z.K.H. zich met een persoonlijk
woord tot de studenten. Z.K.H
brengt hulde aan hun verzet en
zegt hierover o.m.: „Het was een
Utrechtsche student, die het voor
zitterschap bekleedde van den
raad van negen, waarin vertegen
woordigers van het verzet van al
le Universiteiten en Hoogescholen
zitting hadden. Het waren
Utrechtsche studenten, die mede
der. stoot gaven tot de oprichting
var. het Nationale Comité.
Na de vernieuwde organisatie
Utrechtsche studentenwereld
te hebben gereleveerd, besluit de
PrJns met de volgende persoonlij
ke opwekking:
Russische spionnage in
Duitschiand
Brigade-generaal Edwin Si
bert, chef van den veiligheids
dienst van de Amerikaansche
troepen in Duitschiand. is on
verwacht en met spoed naar
Londen vertrokken. Hij heeft
een zaak onderhanden betref
fende de twee Sow jet-Russische
officieren, van wie beweerd
wordt, dat zij spionnen zijn en
die door de Amerikanen „er
gens in Europa" worden vast
gehouden. Volgens inlichtingen
uit zekere hooggeplaatste bron
zouden zij te Londen in arrest
gehouden worden.
In sommige kringen acht men
het mogelijk, dat de Sowjet-Rus
sen twee Amerikaansche offi
cieren, namelijk kapitein Ha
rold Cobin en luitenant George
Wyatt, vasthouden. Van deze
twee officieren heeft men se
dert 16 dagen niets meer ge
hoord.
Generaal-majoor Keating,
commandant van de Amerikaan
sche troepen in Berlijn, heeft
verklaard, dat hij verbaasd was
over de herhaalde bezoeken
van Sowjet-Russische spionnen
iD de Amerikaansche zóne,
daar hij de Russen steeds had
uitgenoodigd alles officieel
komen bezichtigen.
Retours van
afwijkende kleur
De Ned. Spoorwegen deelen
mede, dat met ingang van Maan
dag 15 Juli, wegens gebrek aan
karton, voor de retourkaarten 3e
klas tijdelijk gebruik zal worden
gemaakt van karton van rood-
paarse kleur.
Verkiezingen in vijf
gemeenten uitgesteld
De Staatscourant zal heden
avond bevatten een beschikking
van den Minister van Binnen-
landsche Zaken, waarbij in de
gemeenten Nijmegen, Deventer,
Gelcen, Odoorn en Zwijndreeht
de gemeenteraadsverkiezingen
worden uitgesteld tot nader or
der.
Het ligt in de bedoeling van
de regeering, de totstandkoming
van een wet te bevorderen,
waarbij de in bovengenoemde
gemeenten plaats gehad hebben
de candidaatstelling voor den
gemeenteraad komt te vervallen
en een nieuwe wordt mogelijk
gemaakt.
DE KAREL DOORMAN, het eerste vliegtuigmoederschip van
de Koninklijke Marine, die in de toekomst met nog andere sche
pen van dit type uitgebreid zal worden, ligt thans bij de wer
ven van Wilton-Feyenoord in Schiedam alvorens via Engeland
naar de Indische wateren te vertrekken.
hechtere samenwerking en naar
dieper begrip voor elkaar. Wat
gij thans tracht op te bouwen,
kan van onschatbare waarde
zijn voor uw geheele verdere 'e
ven, doch niet minder voor ons
vaderland. Grijpt de kansen, die
U hier worden geboden. Werkt
aan U zelf, opdat gij meer kunt
zijn voor uw naasten. Weest nim
mer voldaan met het bereikte,
doch houdt steeds het oog ge
richt op het meerdere en hooge-
re, in getrouwheid aan den geest
van uw makkers, die voor dc
zaak van de vrijheid hun leven
gaven. Tracht dan tezamen, met
God's hulp een betere toekomst
voor te bereiden voor ons aller
innig geliefd Nederland."
Bekijkt ge uw eigen fouten
door een brandglas en die van
uw buurman door een micros
coop Probeer het eens an
dersom!
Extra tabaksrantsoenen
Naar wij van officieele zijde
vernemen zullen waarschijnlijk
nog vier extra tabaks rantsoenen
worden gegeven, te weten voor
een pakje tabak of 10 sigaren
tot 18 cent per stuk.
Dit zou in verband staan met
den grooten voorraad sigaren uit
de lagere prijsklasse.
De extra-rantsoenen zouden
om de twee weken verstrekt
worden.
De spoorbrug bij
Zwijndreeht hersteld
De spoorbrug over de Oude
Maas tusschen Zwijndreeht en
Eioivlrecht. die in Mei 1945 door
de Duitschers grondig werd ver
nield. is gisteren met groote
feestelijkheden in gébruik ge
nomen. Dadelijk na de officieele
opening, die ongeveer om 12 uur
plaats vond, werd het spoorweg
verkeer met Dordrecht hersteld.
Dordrecht is van nu af door
een electrischen uurdienst ver
bonden met Rotterdam en den
Haag. Van nog grooter belang
wordt de nieuwe oververbinding
echter als schakel in de verbin
ding met de Moerdijk brug, die
volgenden maand in gebruik zal
komen De omleggingen van het
spoorwegverkeer naar het Zui
den kunnen dan vervallen.
Op 24 Aug. zal de Moerdijk-
brug officieel worden geopend
en een nieuwe dienstregeling
komt 26 Aug., die dan een al-
geheele vernieuwing voor het
Zuiden zal ondergaan.
Aan de gisteren geopende
brug bij Dordrecht, waarvan
ruim 300 meter vernield was, is
men op 8 Juni 1945 de herstel
werkzaamheden begonnen. Op
20 Juni 1946 is de laatste span
ning ingevaren en op 10 Juli j.l.
beproefd. Naar wij vernemen
zullen de spoorbruggen bij Zut-
phen en Mook respectievelijk 12
Aug. en 2 Oct. worden geopend.
Drie Nederlandsche schepen,
de Both, de Van Outhoorn en
Deo Bontekoe, zijn gistermor
gen in alle stilte, zonder dat
de vakvereenigingsleiding
iets van wist, uit de haven van
Brisbane weggevaren en heb
ben op eigen kracht de zee
bereikt.
Dit zijn de eerste schepen,
die de blokkade, welke de on
der communistische leiding
staande vakvereeniging van
havenarbeiders, reeds sinds
September van het vorige jaar
toepast, hebben doorbroken.
Het plan, om de blokkade te
doorbreken, is een der best
bewaarde „haven"-geheimen
sinds het eind van den oorlog
;eweest.
Verschillende malen hebben
de schepen gedurende hun ge
dwongen verblijf in Brisbane
zich van de eene ankerplaats
naar de andere verplaatst, zoo
dat hun beweging van gisteren
slechts geringe aandacht trok.
Kapitein Stokker van de Van
Outhoorn deelde mede, dat hij
Brisbane verliet zonder een
ons steenkool in de bunkers,
lengte der aequator vliegt?
De ketels worden gestookt met
hout, dat men voorzichtig m
de omgeving van Brisbane en
in andere deelen van het land
had bijeenvergaard.
„Wij varen naar Java en op
zee zullen wij Kolen krijgen",
zei kapitein Stokker nog.
Men neemt aan, dat de sche
pen een ontmoeting zullen heb
ben met een lichter, die m
Sydney kolen heeft ingenomen
ter voorbereiding van den gis
termorgen gedanen zet, het is
evenwel niet bekend, hoe de
lichter is geladen.
In een afscheidsboodschap
heeft kapitein Stokker net
volgende gezegd: de gastvrrj-
:d van de bevolking van
:bane als geheel kan ik
t hoog genoeg roemen, men
was vriendelijk en vol begrip
voor al mijn moeilijkheden.
Over den politieken leant
van de kwestie wil ik niets zeg
gen, ik ben een zeeman en
geen politicus".
HET WEER
Wisselende bewolking met
plaatselijk regenbuien hier en
daar met onweer. Meest mati
ge wind tusschen Zuid-West
en Noord-West. Weinig veran
dering van temperatuur.
Zon onder 20.52 op 4.41.
Maan op 22.53, onder 7.37.