VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
HELDEN DER OPRUIMINGSDIENST
De Tolooie met België
Dinsdag
16 Juli 1946
2e JAARGANG
NUMMer 514
Directeur: B. G. Kloosterziel. Hoofdredacteur J. Koekebakker. Redactie en Administratie: Goes, Beestenmarkt 2. Telef oon 2163. Gironummer 41035?
De Proiesiantsche Kerken
in Polen
Er is in de wereld een hef
tige discussie aan den gang
over de toelaatbaarheid van dc
massadeportaties, die thans
van uit Polen geschieden, vol
gens welke alle Duitschers
Polen moeten verlaten, ook 't
gedeelte van Duitschland, dat
volgens het besluit van Pots
dam bij Polen wordt gevoegd.
Deze van huis en hof ver
jaagden worden o.a. in be
scherming genomen door den
Roomsch Katholieken bisschop
van Freiburg, die in een her
derlijk schrijven klaagt over
deze arme Duitschers, die zoo
barbaarsch worden behandeld,
Daartegenover stelt nu de
Raad van Protestantsche Ker
ken in Polen een manifest op,
dat door de Schweiz. Evang.
Pressedienst te Zürich wordt
bekend gemaakt.
Het is treffend, dit manifest
te lezen.
Wij ontleenen er enkele ge
deelten uit.
„Wij geven toe, dat de uit
wijzing van honderdduizenden
gezinnen groote ellende en een
groot lijden beteekent.
Wij stellen vast, dat deze
verplaatsing der bevolking de
onvermijdelijke vrucht is van
de absolute egoïstische princi
pes, die door de ijzeren wil van
de Nationaal Socialistische re
geering systematisch in prak
tijk zijn gebracht.
Deze regeering voerde hon
derdduizenden Duitschers uit
Duitschland en uit andere lan
den naar Polen, en bracht de
Poolsche burgers naar concen
tratie- en arbeidskampen over.
terwijl hen op de ruwste wijze
hun materieele bezittingen ont
nomen werden.
Ondertusschen betreuren wij
nog meer onze landgenooten,
die door handelingen van deze
regeering hun goed en hun
vrijheid en maar al te dikwijls
hun gezondheid en leven ver
loren hebben.
Behalve deze vreemde emi
granten zijn er ook nog hon
derdduizenden Poolsche bur
gers van Duitsche nationali
teit, die door onzedelijke be
loften en door het verkrijgen
van gestolen Poolsche goede
ren verleid zijn om hun mede-
burgers te bestrijden.
Alle Duitschers in de bezet
te landen en in Duitschland
billijkten deze uitbuitingsme
thoden van hun regeering en
genoten zonder gewetenswroe
ging van deze gestolen goede
ren.
Dit alles schiep, wat te be
treuren is, doch niet ónze fout
is, een atmosfeer van weder
zijds wantrouwen en haat, die
het samenleven in hetzelfde
land onmogelijk maakt.
Het probleem wordt nog ver
zwaard door de talrijke Polen,
die uit het Oosten terugkeeren
en die men een dak boven het
hoofd en een bestaan moet
geven".
Het manifest zegt verder,
dat er zeker wel eens onreent
gebeurt bij de deportatie, wat
te betreuren is. Doch het is
niet te vergelijken met de on
gehoorde gruweldaden, die
door de bezettende macht uit
gevoerd werden. Tien minuten
werd gegeven om het huis te
verlaten! .Bij voorkeur werd
de winter uitgekozen. Tallooze
Poolsche kinderen werden drie
dagen lang in afgesloten goe
derenwagens zonder voedsel
vervoerd en kwamen van kou-
Twee Zeeuwen redden het leven
hunner kameraden
Geridderd met de bronzen Kruis
BIJ een bezoek, dat een
medewerker van het A.N.
P. onlangs aan het oude
vestingstadje Geertruidenberg
bracht, had hij in de kazerne
aldaar, een onderhoud met ka
meraden van „den held van
Roermond", den sergeant-majoor
Donzen uit Goes.
In de omgeving van de stad
Roermond heeft Donzen, naar
uit oe verhalen van zijn kame-
raden bleek, een groot aandeel
gehad bij het mijnen ruimen.
De sergeant-majoor was een
speurhond in het zoeken van
mijnen. Het was a!s rook hij
die gevaarlijke dingen en wan
neet hij een onbekend mijnen
veld was ingegaan, om het ge
vaar, ijke werk van het ruimen
te beginnen dan wees hij
aan, als had hij de mijnen er
zelf gelegd, zoo vertelden zij,
die er bij geweest waren.
Er kwamen in den loop van
het gesprek verschillende staal
tjes van moed uit het offerende
leven van deze jongens aan den
dag. Zoo lag b.v. indertijd on
der een huis te Roermond een
bom van vrij zwaar kaliber. De
jongens van den mijnenruim-
dienst hadden de bom onder het
huis, dat een café was. uitge
graven en op de markt gedepo
neerd. De commandant had de
bom op een wagen laten hij-
schen en reed er alleen mee
weg.
De jongens vertelden nog een
specialiteit van Donzen. Het
gebeurde, dat de deur van een
brandkast op een kier stond;
aan de deur was een mijn ver
bonden. Werd deze geopend, dan
volgde een ontploffing. Donzen
had er echter iets op gevonden.
Door zijn duim tusschen slag
pen en slaghoedje te brengen,
maakte hij een ontploffing on
mogelijk. De slagp.en liet hij
tegen zijn nagel slaan, de mijn
was daarna niet direct gevaar
lijk meer en kon verwijderd
worden Dit kunststuk deed geen
tweede hem na. Autoriteiten op
het gebied van mijnenruimen
Amer. leening aan Frankrijk
Lacoste, Fransche zaakgelastig
de te Washington, en Martin,
directeur van de Amerikaansche
Export- en Importbank, hebben
officieel de overkomst onder
teekend voor een leening van
650 millioen dollar van Ameri
ka voor het herstel van Frank
rijk.
de om.
En het eindigt dan als volgt:
„Vergeet het lyden niet!
Vergeet niet, dat het bloed
van millioenen Poolsche bur
gers heeft gevloeid. De Duit
schers hebben in Polen zes
millioen menschen omgebracht.
Wij konden indertijd geen be
roep doen op uw medelijden,
want ons land was één groot
en verschrikkelijk concentratie
kamp en was van de wereld
afgesneden. Het volk, dat thans
een beroep op de Christelijke
barmhartigheid doet, bewie
rookte toen in overgroote
spraken over dergelijke staal
tjes van Donzen van: „Mine-
feeling".
Een staaltje van den moed van
Donzen blijkt uit het volgende:
Nabij het viaduct te Roermond
moest een mijnenveld worden
opgeruimd en mijndetectors kon
den hier niet gebruikt worden,
daar een spoorbaan te veel me
taal bevat. De eenige mogelijk
heid was dan ook de mijnen op
te sporen met de prikstaven.
Dit leverde echter eveneens
groote moeilijkheden op wegens
den harden ondergrond.
Toch besloot sergeant Donzen
dit mijnenveld op te ruimen.
Spoedig gebeurde een ongeluk.
Soldaat Terlingen prikte een
mijn af. Hijzelf en de twee an
deren, die bij hem waren, wer
den totaal verblind, terwijl Don
zen licht gewond was.
De zwaargewonden riepen
het hardst om hulp. De toestand
was nu uiterst gevaarlijk Drie
blinde menschen in een mijnen
veld, iedere stap kon noodlottig
worden. Sergeant Donzen wist
zijn kalmte te bewaren en door
krachtig optreden de gewonden
te dwingen te blijven staan
waarna hij ze een voor een uit
bet mijnenveld loodste, de eer
ste hulp verleende en de gewon
den naar het ziekenhuis ver
voerde. Hierop keerde sergeant
Donzen alleen naar het veld te
rug en ruimde dien dag het
heele mijnveld verder op Hij
haalde nog ongeveer 50 mijnen
te voorschijn.
Was Donzen de man van de
praktijk. Bas Burken uit Hans-
weert (Z.) was de man van de
theorie. Deze soldaat van de
mijnenopruimers bevindt zich
momenteel niet meer in de ka
zerne te Geertruidenberg. Het
verhaal, waarin de reden is ver
vat. waarom hij niet meer daar
vertoeft, volgt hier.
Op een dag, dat de jongens
weer druk bezig waren in een
mijnenveld, bemerkte Burken
plotseling, dat hij boven op een
mijn stond. Hij had de tegen
woordigheid van geest en den
moed op de mijn te blijven
staan, daar deze, volgens des
kundigen in dat geval bij ont
ploffing minder ernstige gevol
gen heeft voor hen die zich in
de buurt bevinden. Hij schreeuw
de zijn makkers toe, dekking te
zoeken. De mijn, waarop hij
stond was, een Duitsche spring-
mijn. die 3'/» sec. na het trappen
op de ontsteking ongeveer 1.80
m. de lucht in vliegt en regen
van 360 kogels rond zich heen
spreidt.
Burken verloor er een been
mee. maar heeeft ongetwijfeld
verschillende van zijn makkers
het leven gered. Onlangs werd
hij hiervoor geridderd met den
Bronzen Leeuw.
Onderscheidingen voor
Amerikaansche officieren
De Nederlandsche ambassa
deur te Washington, Loudon
heeft in naam van Koningin
Wilhelmina Vrijdag j.l. in de
Nederlandsche ambassade de
volgende Amerikaansche leger
officieren voor diensten in Ne-
derland of tijdens operaties.
meerderheid zijn nationale af- we^'ce bijdroegen tot de bevrij-
goden met den rook van de °ing va? °ns lan$ gedecoreerd:
generaal O. N. Bradley, gene
raal A. Spaatz (beiden groot
ovens, waar men millioenen
zonder erbarmen of gerech
tigheid verbrandde.
Ondanks dit alles zeggen wy
heden ten dage tot onze ver
volgers, staande onder het
Kruis van Golgotha: „Vader,
vergeef het hun, want zij we
ten niet wat zij doen".
En tot U zeggen wij: „Oor
deelt niet, opdat gij niet ge
oordeeld wordt".
Red.
kruis OranjeNassau), M. R. W.
Crawford (groot-officier O.N.),
B. G. C. Mac Donald en majoor
L. H. Schweiter (officier O.N.),
kolonel W. E. Ekman en luite
nant-kolonel O. A. Leahy (Orde
van den Bronzen Leeuw).
De Nederlandsche militaire
attaché kolonel R. Roos heeft
Woensdag tijdens een plechtig
heid te Westpoint kolonel R. H.
Tucker de Militaire Willems
orde vierde klasse overhandigd.
„Kunsi en Broederschap"
gearriveerd ie Middelburg
Doordat de boot, waarmede het
gezelschap zou arriveeren, ruim
2'/t uur te laat was, werd het ge
duld van de vele wachtenden op
de Loskade wel zeer zwaar op de
proef gesteld. Om 9.35 kwam net
schip eindelijk aan met de "00
Amsterdammers aan boord. Na
dat de stoet geformeerd was
werd. voorafgegaan door de sig-
naal-afdeeling van „Achilles" naar
da Markt gemarcheerd. In het
schijnsel van enkele autolichten
en een kleine schijnwerper heette
Burgemeester v. d. Weel de gas
ten welkom. Het koor bracht
daarna een lied ten gehoore. De
heer de Jager, voorzitter van de
Zeeuwsche vereeniging „Zeelan-
dia" te Amsterdam wees o.a. op
het belang van het contact tus
schen Holland en Zeeland, waar
door er de nadruk op kan wor
den gelegd, dat Zeeland zijn rech
ten heeft en niet eigenlijk een
deel van België is. Met deze korte
plechtigheid is de concertweek
var het Tramkoor geopend.
Winston Churchill te
Luxemburg
Winstin Churchill is gister
avond met drie uur vertraging
uit Metz te Luxemburg aange
komen, waar hij door een en
thousiaste bevolking ontvangen
werd.
De groothertogin heeft hem
het Grootkruis van de Eiken
kroon verleend.
De Britsche oud-minister was
vergezeld van zijn zoon Ran
dolph en zijn dochter Mary.
DE MOORDAANSLAG op maar
schalk Tito is, volgens een woord
voerder van de Joego-Slavische
ambassade, geheel en al
Geestelijke reinheid is waar
devoller dan lichamelijke rein
heid.
Mededeeling
Op onze kantoren te Goes,
Middelburg, Vlissingen, Tholen,
Wissekerke en Zierikzee ligt
ter inzage een lijst van geïn
terneerden op Java die geëva
cueerd zijn naar Geallieerd ge
bied (Lyst G 2).
Verder liggen ter inzage de
passagierslijsten van het m.s.
„Oranje" en het m.s. „Ophir".
Vermoedelijke aankomst te
Amsterdam 19 Juli.
DE BUITENLANDSCHE
REIZEN
De Regeeringsvoorlichtings-
dienst deelt mede:
verband met het maken van
De deviezenontduikingen in
buitenlandsche reizen nemen een
verontrustende omvang aan. Dö
president van de Nederlandsche
Bank heeft hierop reeds de aan
dacht gevestigd.
Met name het reizigersverkeer
naar Zwitserland gaat met veel
zwarte praktijken gepaard.
De regeering heeft zich ern
stig beraden of de deviezenpo-
sitie haar niet tot drastisch in
grijpen noodzaakt.
Voorshands is nog afgezien
van het nemen van scherpe
maatregelen en zal gestreefd
worden den weg eener ver
scherpte controle op het reizi
gersverkeer te volgen.
De van het bovenstaande af
wijkende berichten in de buiten
landsche pers zijn onjuist.
Straks een Economische Unie
Geen Utopie/ doch
dringende Noodzaak
Gisterochtend gaf d<
heer Jaspar, algemeen se
cretaris van de Neder-
landsch-Eelgische-Luxem-
burgsche Tolunie voor de Belgi
sche journalisten, in tegenwoor
digheid van minister Wauters
en de heer B. L. M. van den
Berkhof van Koekengen, pers-
attaclié bü de Nederlandsche am
bassade, op het ministerie van
Buitenlandsche Zaken te Brus
sel een overzicht over de Tol
unie.
Nd door minister Wauters te zijn
ingeleid, verklaarde spreker dat
het algemeene secretariaat de v
schriften, neergelegd te Londen
op 4 September 1944, moet regelen
en coördineeren. Hij dankte Bel
gië voor alles wat het voor Ne
derland gedaan had ten tijde van
de bezetting en verklaarde, dat
he' accoord niet zuiver materia
listisch is, doch dat wel degelijk
een idealisme aan den basis van
deze overeenkomst ligt.
Jaspar wees vooral op het be
lang van artikel 8 van het in-
coord, dat zegt, dat de Tolunie
ophoudt te bestaan op het
oogenblik dat de Economische
Unie tot stand komt. Deze laat
ste zal één geheel formeeren in
tegenstelling met de staakundi
ge onafhankelijkheid der drie
landen.
Het secretariaat ziet zich twee
taken toegewezen: 1. de Tol- en
Economische Unie ten spoedigste
tot stand te brengen, en 2. in alle
kringen propaganda te maken.
Drie raadgevende lichamen zijn
te dien einde gesticht, n.l. de
Douaneraad. de Raad voor Han-
delsaccoordèn en de Raad voor de
Economische Unie. In den eersten
hebben zitting de heeren Leborf
(België) en de heer Spierenburg
(Nederland) en in den derden Ba
ron Sma (België) en de heer Kuin
(Nederland).
De handelsaccoorden zullen in
de toekomst niet meer gesloten
worden met de staten, doch met
den raad voor de Economische
Unie.
De samenwerking is niet alleen
geen utopie, doch in de huidige
omstandigheden dringend gebo
den. Elk der landen afzonderlek
heeft in het statenconcert niet
veel in te brengen, doch hun
handel tezamen komt in de der
de plaats (onmiddellijk na de
Ver. staten en het Ver. Konin
krijk).
Het uitwerken der plannen is een
moeilijk werk en men zal zich
tai van opofferingen moeten ge
troosten voor het algemeene wel
zijn. Salarissen, loonen, sociale
lasten en wisselkoersen zullen 'us
schen de drie landen in volkomen
evenwicht moeten zijn. Hoewel
het niet buitengesloten is dat som
mige takken van industrie in de
landen als onvruchtbaar op
geheven worden, zal de vrije con
currentie moeten blijven bestaan.
Bovendien kan de Economische
Unie veel bijdragen tot den vrede
vooral indien andere landen zich
hierbij aansluiten.
Op I Augustus 1946 zal het nieu
we gemeeschappelijke douane-ont
werp gereed zijn en aan de be
langhebbende regeeringen voorge
legd worden.
Mikhailowitsj ier dood
veroordeeld
Agence France Press meldt,
dat Mikhailowistj, de voormalige
leider der Tsjetniks in Joego
slavië, ter dood is veroordeeld.
De Joego-Slavische radio-om
roep deelde nog mee. dat een
aantal andere beschuldigden in
hetzelfde proces, eveneens ter
dood veroordeeld zijn.
HET WEER
Na tijdelijke opklaring weer
regen, hier en daar met on
weer. Weinig verandering van
temperatuur. Krimpende en
toenemende wind.
Zon onder 20.52, op 4.41.
Maan op 22.53, onder 7.37.
Laatste Kwartier: 21 Juli.
