De toekomst van Duitschland
EEN SLAPERDIJK
In handen van
Een moeilijke
Jjjfers
VolgenB de laatste gegevens
zone van Duitschland weer
10.998 lagere scholen met
68 scholen met 44.079 leerl.)
584 middelbare scholen me
scholen met 7655 leerl.)
1304 vakscholen met 327.77
203 scholen voor mijnwerke
276 inrichtingen weeshuiz
(Berlijn 22 met 824 leerl.)
20 normaalscholen (opleid!
3000 leerlingen.
6 universiteiten met ongeV
7 academies met Iets meer
Aan deze inrichtingen van
krachten verbonden (Berlyn
Voor Berlijn alleen zijn 600.
drukt, terwijl voor het onder
35.000 boeken en brochures
zijn in de Britsche bezettings
open:
2.386.651 leerlingen. (Berlijn
t 215.288 leerlingen (Berlijn 19
8 leerlingen,
rs met 4628 leerlingen,
en, enz.) met 22.381 leerlingen.
ng voor onderwijzer) met ruim
eer 17.000 studenden.
dan 4500 studenten,
onderwijs zijn 52.029 leer-
1763).
000 nieuwe schoolboeken ge-
wijzend personeel ln die stad
verschenen.
Er is hard gewerkt
Wij somden deze cijfers voor
U op om u een kleinen Indruk
te geven van hetgeen in on
geveer een jaar tijds in de
Duitsche onderwijs-wereld cn-
der leiding van de bezettings
autoriteiten bereikt is.
Het onderwijs in Duitschland
kwam tijdens de oorlogsjaren
in de verdrukking tengevolge
van evacuatie en oorloghande
lingen. Langen tijd voor de ca
pitulatie en nog geruimen tijd
daarna waren de meeste scho
len gesloten. Nu gaat in de
Britsche bezettingszone het
grootste deel van de kinderen
weer normaal naar school.
Voor het zoover kon komen,
moest er veel werk verzet
worden.
Een groot aantal schoolge
bouwen was verwoest of ver
nield. Waar geen scholen meer
waren, moest men zoeken naar
gebouwen, waarin een school
geopend kon worden, iets dat
niet meeviel in steden als
Hamburg, Osnabruck en Ber
lijn, waar bTjna geen huis on
beschadigd bleef. De gedeelte
lijk vernielde scholen, werden
zoo goed en zoo kwaad als het
ging „bedrijfsklaar" gemaakt.
Erg water- en winddicht zyn
de meeste schoolgebouwen nog
niet, zoodat onderwijskrachten
en leerlingen met huiveringen
aan den komenden winter den
ken. Kolen voor de schoolka-
chels zullen dan waarschynlijk
nog niet verstrekt worden.
Van Nazi-smetten vrij
Een tweede moeilijkheid, de
belangrijkste, was het vinden
van geschikte leerkrachten.
Aan de oude onderwijze:-.; en
leeraren, zelf opgevoed in de
nationaal-socialistische ideo
logie, kon men de kinderen
niet meer toevertrouwen. De
goede Duitschers, van nazi
smetten vrij, beschikten vaak
niet over de noodige kennis en
hadden de capaciteiten niet
voor hst beroep van onderwij
zer of leeraar.
Toch vond men een aantal
onderwijskrachten om te be
ginnen en enkele normaal
scholen werden zoo spoedig
mogelyk weer open gesteld.
Maar ook hier was hetzelfde
probleem. Wie kon de toekom
stige onderwijzers en leeraren
onderwijzers en leeraren
en verantwoordelijke taak
onderwijzen? Weer zoeken en
schiften, tot men een kern had,
die het werk kon beginnen.
Aan de normaalscholen zijn
thans twee cursussen te vol
gen: de gewone, die twee jaar
duürt en een volledige oplei
ding tot onderwijzer geeft en
een spoedcursus van ongeveer
een jaar. Deze spoedcursus
dient om het tekort aan on
derwijzend personeel zoo snel
mogelijk te overbruggen. De
cursus is tijdelijk. Zoodra de
toestand normaal te noemen
is verdwijnt zij van het roos
ter.
Nieuwe schoolboeken noodig
De nationaal-socialistische
propaganda was zelfs doorge
drongen tot in de schoolboe
ken. De geschiedenisboeken,
de aardrijkskundeboeken adem
den allemaal den geest van
Hitler's verderfelijk systeem.
Ook in de eenvoudigstej*^ken-
boekjes sloop de nazlwgeest
binnen. Als in de Nederland-
sche rekenboeken Jan, Piet en
Klaas een mand met appels
moeten verdeelen, dan moes
ten in de Duitsche boeken drie
Hitlerjongens dat baantje op
knappen. En als by ons de
heer Pieterse met een snelheid
van 6 km. per uur een lan
gen weg ging afwandelen om
ergens den heer Janse te ont
moeten, dan marcheerde in
Duitschland S. S.-man Hein-
rich..
De oude boeken moesten dus
met de oude leerkrachten ver
dwijnen. Nieuwe schoolboeken
zijn evenwel niet zoo een-twee-
drie geschreven en gedrukt en
daarom gebruikte men, na ze
aan een onderzoek te hebben
onderworpen, boeken, die voor
1933 op de Duitsche scholen
in omloop waren. Deze boeken
zjjn allereerst verouderd en
dan spreekt de militairistische
Duitsche geest ,die voor 1933
ook bestond, er uit. Daar men
voor alles de Duitsche jeugd
ver wil houden van wapenge
kletter en heldenvereering,
stelt men pogingen in 't werk
om deze „noodhulpboeken'
snel te laten verdwijnen en ze
te vervangen door nieuwe, die
er toe kunnen bijdragen om de
jeugd in democratischen zin
op te voeden.
Groote verantwoordelijkheid
De toekomst is aan de jeugd
en de Duitsche toekomst zal
bepaald worden door de hou
ding van de Duitschers, die
nu nog kinderen zijn. Het is
dus noodzakelijk, dat de Duit
sche jongens en meisjes opge
voed worden tot onafhankelijk
denkende menschen, want al
leen met zulke Duitschers zal
het mogelijk zy'n samen tc le
ven in Europa. De onderwij
zers en leeraren dragen met
hun zware taak van opvoeders
de verantwoordelijkheid voor
de toekomst van Duitschland.
En de ouders?
De onderwijzers en leeraren
ITünnen geselecteerd worden,
maar de opvoeders bij uitstek,
de ouders, hoe is het daar
mee?
Hoe angstvallig er in de on-
derwysinstellingen ook wordt
gewaakt voor het toch nog
doordringen van nationaal-so
cialistische ideeën, buiten de
school hebben de onderwijzers
hun pupillen niet meer in de
hand en heel gemakkelijk kan
een vader of moeder, die min
of meer fanatiek aanhanger
of aanhangster was van de
party of van de nationaal-so
cialistische gedachte, het werk
van de school bederven.
In de onderwyswereld wordt
dit ingezien en daarom is ook
de heropvoeding van de vol
wassenen een belangrijk pro
grammapunt. De volwassenen
bereikt men met lezingen,
vooral op de volkshoogescho-
len. Men zoekt naar goede
krachten, die nog in het Duit
sche volk leven én gebruik
makend van deze krachten,
probeert men te komen tot
den opbouw van een nieuwen
Duitschen geest, die verderen
neergang in de maatschappe
lijke omstandigheden zal voor
komen, die een stuwende
kracht heeft in de goede rich
ting.
Zweefvliegers kunnen binnenkort starten
De Walchersche Zweef vlieg
club kan binnenkort starten.
Voor de Zeeuwsche zweefvlie
gers zal dit een welkome tij
ding zijn.
Ongeveer een jaar geleden
bespraken wij in een kort ar
tikel den slechten toestand
van het vliegveld Vlissingen
en wij wezen op de onmogelijk
heid van een spoedigen op-«
bloei van het Zeeuwsche lucht
vaartwezen in verband hier
mee. Niet alleen het ontbre
ken van een goed landings
terrein vormde voor de zweef
vliegers een belemmering met
hun ranke toestellen het lucht
ruim boven het eiland Walche
ren te kiezen. Het materiaal
van de W. Z. C. was tenge
volge van de oorlogshandelin
gen geheel verloren gegaan.
De grootste moeilijkheden
zyn thans uit den weg
ruimd.
Het vliegveld Vlissingen ver
toont nog steeds een rommeli-
gen aanblik en is onbruikbaar
Gelukkig heeft de W. Z. C. in
samenwerking met de Z. C. L.
S. K., dq zweefvliegclub van
de op het vliegveld Woens-
drecht gelegerde militaire vlie
gers in opleiding op Zaterdag
middagen en Zondagen de be
schikking gekregen over het
genoemde vliegveld, dat zich
voor het zweefvliegen uitste
kend leent, zoo vernamen wij
tijdens een deze week gehou
den ledenvergadering van de
W. Z. C.
De materialenpositie heeft
zich in een jaar tijds zoo ver
beterd, dat de W. Z. C. een
lestoestel, een metalen E. S.
G. gebouwd by de Schelde in
Dordrecht, kon huren bij de
Kon. Ned. Ver. voor Lucht
vaart. Een kabel kon gekocht
worden en een lier en ophaal-
auto zullen binnenkort klaar
zyn. In Augustus zal waar
schynlijk een prestatie-toestel
voor de W. Z. C. gereed ko
men.
Samen met de militaire
zweefvliegers zullen de leden
van de Walchersche Zweef
vliegclub dus binnen enkele
weken hun eerste starts maken
Momenteel kunnen er bij de
W. Z. C. nog enkele leden ge
plaatst worden. Inlichtingen
verstrekt de secretaris, de heer
Aert de Munck, Nieuwe Burg
11, Middelburg.
Zittingen van Verbindingsambte
naren van hel Ministerie van
Handel en Nijverheid
Belanghebbenden maken wy
er op attent, dat de heer J. L.
Wijt, verbindingsambtenaar
van het Ministerie van Handel
en Nijverheid gedurende de
maand Juli 1946 in Zeeland
zitting zal houden op de ka
mers van Koophandel op de
navolgende dagen en uren:
Terneuzen:
Vrydag 12, 19 en-26 Juli van
911 uur v.m.
Middelburg:
Vrydag 12 en 26 Juli van
Nieuw licht op Zeeland's onstaan
„Luctor et Emergo" is een delyk, dat op verschillende
spreuk» die voor de Zeeuwen
waar zal blijven, zoolang Zee
land er zal zyn.
Vanaf de eerste bewoning
van de Zeeuwsche eilanden tot
op den dag van vandaag, is de
strijd tegen het water gevoerd
en hij zal in de toekomst niet
verslappen.
Wanneer we ons in dit ar
tikel beperken tot Zuid-Beve
land, dan is daar niet mee ge
zegd, ört de verschijnselen el
ders niet, of minder sterk
voorkomen. De reden voor de-
beperking ligt in het feit.
dat men momenteel juist daar
op de bres springt om het
eiland te beschermen.
Een tiental jaren geleden
werden oevervallen geconsta
teerd in de buurt van het
Goeesche Sas. Later zijn daar
op de dijkvallen in den Wilhel-
mlna- en Oost-Bevelandpolder
gevolgd. Na den dijkval in den
Wilhelminapolder in Maart
1943, werd het door deskun
digen geenszins onmogelijk ge
acht, dat de dijk van Katten-
dijke naar Wemeldinge een
zelfde lot zou treffen. En, of
schoon de aangerichte schade
in de Wilhelmina- en Oost-Be-
velandpolder aanzienlijk was,
zij is toch niet te vergelijken
met het nadeel dat een dijk-
in de kern van Zuid-Beve
land, te weten de Breede wa
tering bewesten Yerseke, met
zich mee zou brengen. Binnen
zeer korten tijd zouden daar
groote, bewoonde gebieden on
der water komen te staan.
Om dit gevaar te voorkomen
waren er twee mogelijkheden.
De eerste, een defensieve en
daarom minder juiste oplos
sing, bestond in het aanleggen
van een slaperdijk achter het
bedreigde stuk. De andere mo
gelijkheid lag in een agressief
optreden tegen het water door
h't leggen van zinkstukken en
het storten van steen. Men
heeft het vraagstuk echter niet
op deze tWeede manier opge
lost. Waarschijnlijk zal in het
gebrek aan materiaal en aan
transportmiddelen de reden
liggen, waarom men tot het
aanleggen van een slaperdyk
zijn toevlucht genomen heeft;
een oplossing, die bovendien
veel goedkooper is.
De werkzaamheden aan de
zen dijk zijn sedert Mei in vol
len gang, nadat reeds vorig
voorjaar de toebereidselen, in
den vorm van grondboringen,
terreinmetingen, grondonteige
ning enz. getroffen waren.
Vanaf den zeedijk, ter hoog
te van het stoomgemaal, kon
men de graafmachine en de
hei-installaties gadeslaan. Er
wordt gewerkt aan het gat
voor de sluis, die in den nieu
wen slaperdyk gebouwd zal
worden.
Het valt op, dat een groot
gedeelte van den uitgegraven
grond zwart-bruin gekleurd is.
Opgeworpen tot een kleinen
heuvel, vormt hij een duldelyk
contrast met de lichtgrijze klei
gronden. Deze grond is het
veen, dat op deze plaats als
een dikke laag onder de klei'
ligd, maar dat, naar thans
vast staat, lang niet overal In
den ondergrond aanwezig Is.
Veengrond in Zeeland
Bij onderzoekingen, geduren
de de laatste twintig jaren,
door geologen van den Rijks-
Waterstaat verricht, werd dui-
24 uur n.m.
Zooals reeds eerder in ons
blad is medegedeeld, kunnen
met dezen ambtenaar alle
moeilijkheden besproken wor
den, terwyl door hem alle ge-
wenschte inlichtingen betref
fende overheidsmaatregelen op
het gebied van handel en nij
verheid, worden verstrekt.
plaatsen het veen ontbrak en
niet slechts daar, waar het in
vroeger eeuwen voor de zout
en brandstofwinning afgegra
ven was.
Door systematische grond
boringen te verrichten is mej,
A. W. Vlam, die in op
dracht van Rijks Waterstaat
werkte, er in geslaagd, eenige
jaren geleden deze veenlooze
gebieden in kaart te brengen.
Breed in het Zuiden en naar
het Noorden toe smaller wor
dend, bleken er veenlooze
strooken door de Breede Wa
tering te loopen. Verder bleek,
dat de dorpen vrijwel steeds
op deze strooken liggen. Zoo
ligt b.v. Hansweert op een
veenlooze strook die N.O.-
waarts in de richting van Krul-
ningen doodloopt.
Biezelinge ligt op een zeer
breede strook, die zich in Dyk-
wel vertakt in een N.O. ge-
richten arm, die naar Wemel
dinge loopt, en een N.W. ge
richte afsplitsing, die verder
gaat naar Goes.
Bij Abbekinderen sluit op de
ze laatste strook een N.Z. ge
richte strook aan, waarover
de 's-Gravenpoldersche straat
weg loopt.
Even ten Zuiden van Goes
splitst zich een smalle strook
af naar 's-Heer Elsdorp; de
andere, breedere baan loopt
door Goes heen en buigt ten
Noorden van de stad naar het
Westen, waarop de dorpen 's-
Heer Hendrikskinderen en 's-
Heer Arendskerke liggen.
De verklaring over het ont
staan van deze strooken ont-
leenen we aan Mej. Vlam, die
op dit onderzoek in 1942 pro
moveerde!
Vóór de bedijking van de
Breede Watering, werd het
veeniandschap, zooals zich dat
omstreeks het begin van onze
jaartelling gevormd had, door
sneden door kreken. Het zee
water, dat door deze kreken
stroomde, overstroomde by
hoogwater het veen en de mee-
evoerde kleideeltjes konden
daar bezinken.
In de kreken zelf was uiter
aard de snelheid van het water
grooter, zoodat daar slechts de
grovere deeltjes, in casu de
zanddeeltjes bezinken konden.
Toen het gebied ingedijkt werd
lag het met vette klei bedekte
veengebied hooger dan de,
eerst met grof zand en later
met zandige klei, dichtgeslibde
kreken.
In den loop der eeuwen Is
het veen echter sterk ingeklon
ken, terwijl het zand slechts
weinig gezakt is. Het gevolg is
geweest, dat de veenlooze ge
bieden, de oorspronkeiyke kre
ken dus, hooger kwamen te
liggen, zoodat men daarop, in
verband met de afwatering en
het verkrijgen van zoet wel
water, de dorpen en boerderij
en vestigde.
Terloops zij opgemerkt, dat
voor de kernen van Walcheren
en Schouwen éénzelfde verkla
ring geldt.
De hooger gelegen ruggen,
die wij thans hier en daar in
de Breede Watering zien, zyn
deze veenlooze, opgevulde kre
ken uit den tijd van voor de
bedijking. Ze bestaan uit zan
dige klei. die naar beneden toe
overgaat in zand. De laagge
legen kommen, tusschen deze
ruggen gelegen, bestaan daar
entegen uit vette klei, afgezet
op veen.
De groote verdienste van
geologen als Dr. Steenhuis en
speciaal in dit geval Dr. Vlam,
die in den laatsten tijd Zee
land's bodem onderzochten, is
c'.ze nieuwe theorie te hebben
gegeven, omdat daardoor een
nieuw licht geworpen werd op
he': ontstaan van Zeeland.
C. L.
