VRIJE STEMMEM
DAGBLAD VOOR ZEELAND
De Regeeringsverklaring
in de Tweede Kamer
De ramp van de MEERKERK
Antwoord op tegenvoorstellen
heden verwacht
Doftuerifng
11 jali 1«>4Ö
2e JAARGANG
NUMMER SM
Directeur: B. G. Kloosterziel. Hoofdredacteur J. Koeke bakker. Redactie en Administratie: Goes, Beestenmarkt 2. Telefoon 2163, Gironummer 4-14)33$
SOCIATRIE
Een nog onbekend woord.
Maar de feiten die in dezen
nieuwen tak van wetenschap
worden bestudeerd, zijn reeds
algemeen bekend.
Er kunnen in een groep, een
gemeenschap van menschen
afwijkingen voorkomen, die
massaal karakter dragen.
Daarbij is niet altoos een
afwijking te constateeren van
ieder individu afzonderlijk.
Het blijkt, dat de mensch het
eindproduct is van een groep
van factoren, waarbij ook erfe
lijkheid, milieu, studie, enz. 'n
rol spelen.
De nieuwe wetenschap die
wij hierboven noemden, werpt
ziph nu op de studie van de
moreele banden, die dergelrj-
ke afwijkingen veroorzaken.
Het is dus een studie van
het milieu, om de vraag te be
antwoorden waardoor de be
doelde afwijking wordt ver
oorzaakt.
Over dezen nieuwen tak van
wetenschap, en haar belang
voor heel praktische zaken,
heeft Dr. J. D. Sutherland in
een der collegezalen van het
Amsterdamsche Wilhelmlna-
gasthuis gesproken.
Dr. Sutherland was tijdens
den oorlog kolonel en chief-
psychiatrist to the War-office
Selection Boards, en h<eft als
zoodanig rijke ervaringen over
zulke groepsafwijkingen opge
daan.
Daarvan vertelde hij op
soms zeer geestige en glashel
dere wijze, naar een verslag
van A. N. P. daaromtrent ver
meldt.
De grondplegger der nieu
we wetenschap, zoo zeide Dr.
Sutherland, is de Amerikaan-
sche geleerde Moreno.
Hjj kwam er toe bij de be
studeering van spanningen die
opkwamen in zijn geboorte
land Oostenrijk, en wel in de
afgescheiden gebieden als Z.
Tirol. Deze spanningen kon de
tot nog toe verworven kennis
der massa-psychologie niet ver
klaren. De psycho-analyse be
schouwt den mensch als een
produet van Innerlijke roerse
len, maar hem bleek hier, dat
dit nic^ de opgemerkte span
ning e- n verklaren, doch dat
hier verder moet worden
keken.
Daarna toetste Moreno zijn
theorie aan de toestanden in
een huis voor gedetineerde
meisjes. Daar heèrschte bij
zijn komst een zeer opstandige
geest. Hij liet de meisjes nu
stuk voor stuk bij zich komen,
stelde hen geen vragen, die
een sfeer van vijandigheid op
wekken konden, maar liet hen
opschrijven met welke meis
jes zij gaarne samen zouden
willen zijn. Hij hergroepeerde
ze daarna in overeenstemming
met deze wenschen. Er ont
stond een uitstekende verhou
ding, en de geest werd aan
zienlijk beter.
In en na den oorlog wordt
nu op de theorie van Moreno
verder gebouwd, zei Dr. Su
therland.
In den aanvang van den oor
log werden de Engelsche re
gimenten samengesteld naar
de streek, waar de soldaten
woonden, of naar persoonlijke
voorkeur van den milicien voor
een bepaald wapen. Dit sys
teem gaf aanleiding tot hoogst
ongewenschte toestanden. Men
beproefde naar de theorie van
Moreno tej handelen. Ieder kon
vrrj zijn specifieke wenschen
De Minister-President antwoordt
Het meerendeel der pol. gevangenen komt vrij
DE DEBATTEN over de Regeeringsverklaring van Dr.
Beel, welke Dinsdagmiddag in de vergadering van de
Tweede Kamer der Staten Generaal geopend werden,
brachten naast de meest uiteenloopende critiek ook enkele
woorden van waardeering.
Toelichting min. Beel
In zijn antwoord herinnerde Mi
nister Beel aan het uitspreken
van zijn vertrouwen dat het ka
binet breederen steun zou ont-
angen dan alleen van de par
tijen, waarop het steunt. De heer
Schouten vroeg nu waarop
vertrouwen gegrond is. In dit ver
band gaat spr. in groote trekken
de kabinetsformatie na. Hij heeft
zich eerst vergewist van de stand
punten der beide groote fracties,
omdat hij dit standpunt wilde we
ten alvorens pogingen te doen een
kabinet te iormeeren op een zoo
breed mogelijken basis. Het bleek
hem, dat een kabinet op breeden
basis niet mogelijk was, wilde men
komen tot een parlementair ca
binet. De gevolgde methode kan
bezwaarlijk afkeuring verdienen.
De verantwoordelijkheid voor iet
regeeringsbeleid is daarmede niet
verlegd naar de fracties. Het over
leg heeft zich niet uitgestrekt cot
de communistische fractie. Bij de
ze fractie mist spr. het juiste in
zicht in de hoogheid van de men-
schelijke persoonlijkheid, in de
eigen werkzaamheid en in de hoo-
ge waarde van zedelijke normen.
De politieke delinquenten
Met het probleem der politieke
delinquenten heeft het kabinet
zich reeds bezig gehouden omdat
hef door het vorige kabinet niet
is afgedaan. In zake den Hoogen
Raad 20ekt de regeering naar den
steen der wijzen. Vele lichte de
linquenten hebben reeds een zwa
re straf achter den rug en het uur
is nu gekomen, barmhartigheid
toe te passen.
Het ligt dan ook in het voor
nemen, vóór l October het aan
tal gedetineerden terug te bren
gen tot omstreeks 25.000. De vrij
lating zal over 't algemeen :je-
scbieden in den vorm van een
voorwaardelijke buitenvervol-
glngstelllng. In dit stelsel is het
o.m. mogelijk, later bekend wor
aan zijn directe meerderen ken
baar maken. Ook kon de sol
daat zich uiten over hen, die
hij uit de pas opgekomen troep
als meerdere zou geschikt oor-
deelen. De resultaten waren
verbluffend. Binnen enkele
maanden was de geest in de
onderdeelen aanmerkelijk ver
beterd. De nieuwe selectiewij-
ze deed een uitstekend corps
van officieren ontstaan, dat het
volle vertrouwen van zijn min
deren had. De lieden met lei
derskwaliteiten konden de voor
hen geschikte posten nu berei
ken, en daar ten volle voldoen.
Na den oorlog wendde Su
therland zich tot een andere
groep, de mijnwerkers, om met
behulp van de sociatrie voor
hen genezing te zoeken. Er is
onder hen een bron van onrust
en ontevredenheid, ondanks de
vele sociale verbeteringen en
ondanks de nationalisatie.
Volgens spreker ligt de oor
zaak van deze afwijkingen in
het besef van sociale minder
waardigheid en maatschappe
lijke depreciatie. De taak
den sociater ligt hier in het
teruggeven van het besef, dat
zij niet nutteloos of minder
waardig zijn, doch integendeel
een der belangrijkste functies
verrichten in ons maatschappe
lijk bestel.
Hij besloot zijn betoog met
de opmerking, dat ook de po
liticus van deze wetenschap
kennis moet nemen, om de
latente verlangens der volke
ren te leeren Rennen, en op die
wijze toekomstige conflicten
te voorkomen. Red.
dende feiten alsnog te doen lei
den tot een vervolging.
Het Indische vraagstuk
Spr. komt nu op het Indische
vraagstuk, waaraan alle sprekers
veel aandacht besteed hebben. De
rijksconferentie wordt door de re
geering het beste middel geacht
om tot een bevredigende oplos
sing te komen. Ieder voorstel zai
zij kunnen overwegen, niets zal
de regeering liever zijn, dan deze
conferentie spoedig bijeen te roe
pen. Dit kan echter niet zonder
voldoende voorbereiding. Ovei
het voorzitterschap dier conferen
tie heeft de regeering nog niet na
gedacht. Inderdaad is de regee
ring voornemens een centraal be
stuursorgaan in te stellen, bin
nen het kader van het opperbe
stuur. Dit orgaan kan tevens de
rijksconferentie helpen voorberei
den.
De besprekingen met de delega
ties van Suriname en Curagao
hebben een aangenaam verloop
gehad en over eenigen tijd zullen
de Kamer voorstellen ter zake
bereiken.
De regeering is zich bewust van
de ontzaglijke moeilijkheden, die
zich op haar weg zullen voordoen
Zij hoopt spoedig te bewijzen hoe
zeer het belang van heel ons volk
richtsnoer is voor haar handelen
Repliek
De heer B I e r e m a (P.v.d.A
repliceert en verheugt zich over
de aanstaande benoeming van een
minister van marine. Eveneens is
hij verheugd over hetgeen gezegd
is over de politieke delinquenten
In de socialisatie van de Ned.
Bank ziet spr. vooralsnog een ge-,
vaar. De ondervinding heeft ge
leerd, dat een circulatiebank, in
handen van een regeering, geva
ren schept met betrekking tot de
waarde van het geld.
Prins en Prinses naar
roeikampioenscfaappen
H.K.H. Prinses Juliana en Z.K.H.
Prins Bernhard zullen op Zondag
14 Juli a.s. een kort bezoek bren
gen aan de nationale roeikampien
schappen die te Utrecht door
„Triton" worden georganiseerd
en waarin ook de ploegen van Ox
ford en Cambridge zullen uitko-
VOETBALUITSLAGEN
HeerenveenNAC 21
Ajax - NEC 4—1
Haarlem—Limburgia 2—1
Wees dankbaar, indien ge
belasting moet betalen.
Toeslag tarwe en rogge
Iu aansluiting op de publicatie
van de richtprijzen der akker
bouwproducten oogst 1946 wordt
medegedeeld, dat het noodzake
lijk is zoo spoedig mogelijk de
beschikking te krijgen over brood
graan. Teneinde een snelle inle
vering zooveel mogelijk te sti-
muleeren is besloten een toeslag
te geven voor tarwe en rogge,
welke de telers voor be
paalde data op de voorgeschreven
wijze leveren aan een ingescha-
kelden graanhandelaar.
den Raad voor den Scheepvaart onderzocht
Dtü RAAD voor de Scheep-
I vaart te Amsterdam behan
delde gistermorgen de zaak
van de „Meerkerk" die op
16 Juni j.l. bij Westkapelle door
een explosie onder water werd
getroffen en tot zinken gebraent.
Bij dit ongeluk verloren 12 men
schen het leven. De Meerkerk'
een stoomschip v.an 8000 ton en
toebehoorende aan de Ver. Ned.
Scheepvaart My., was op 15 Juni
var, Rotterdam naar Antwerpen
vertrokken.
Onder veel belangstelling van pers
en publiek begon de voorzitter
van den Raad voor de Scheep
vaart, mr. A. Dirkswagen, met
het hooren van den kapitein van
de „Meerkerk", C. J. H. Wijker
Deze verklaarde, dat het schip
geladen was met ong. 1000 ton
stukgoed en in prima conditie
Wat de minister over Indië zeide,
kan spr. slechts ten. deele gerust
stellen, al heeft hij met voldoe
ning vernomen, dat de regeering
ook de rust en de orde wil her
stellen.
De heer Wagenaar (Comm
meent, dat hij op geen enkel punt
antwoord van den minister heelt
ontvangen. Hij vraagt zich
welke de zedelijke normen zijn,
die zijn partij niet in acht zou ne
men. Laat de regeering concrete
voorbeelden noemen.
De heer T i 1 a n u s (C.H.) zegt
niet veel wijzer te zijn geworden
uft de rede van den Minister-Pre-
Neaerlanasch lnaie
Het kabinet Sjabrir bestaat niet meer
SJAHRIR is gisteravond te Batavia per vliegtuig uit Djok
jakarta teruggekeerd. Sjahrir verklaarde by zijn aan
komst, dat hy heden de reactie van v. Mook op de tegen
voorstellen verwacht te hooren. Sjahrir zal de besprekingen
met de Nederlanders voortzetten, niet als minister-president,
maar onder verantwoordelijkheid van Soekarno. Sjahrir
heeft verder verklaard, dat het tegenwoordige kabinet opge
houden heeft te bestaan. Hy verwacht, dat Soekarno een re
publikein mogelyk Sjahrir zelf zal aanwijzen om een
nieuw kabinet te vormen, waarna de nieuwe minister-presi
dent (niet Soekarno) dit zal formeeren.
Sjahrir min. van
Buitenlandsche zaken
Sjahrir heeft heden aan een
correspondent van Aneta mede
gedeeld, dat hij tot minister van
Buitenlar.dsche Zaken is be
noemd. Hij verklaarde, dat de
zuivering met goed gevolg werd
voortgezet.
Intervieuw met Sjahrir
Bij zijn terugkeer uit Djogjakarta
heeft Sjahrir tijdens een perscon
ferentie gesproken over de posi
tie van Soekarno als dictator. Hij
verklaarde met nadruk, dat tot
deze constructie naar aanleiding
van zijn (Sjahir's) ontvoering door
het kabinet en in het bijzonder op
aandringen van Sjarlfoedin, is be
sloten. Het werkcomité van net
centraal nationaal comité heeft
dit goedgekeurd onder voorwaar
de, dat, zoodra de normale toe
standen zouden zijn weergekeerd,
de ministerieele verantwoordelijk
heid weer zal worden ingesteld.
Het werkcomité legde er den na
druk op, dat dit zoo spoedig mo
gelijk zou moeten gebeuren.
Sjahrir zette uiteen, dat het ge
rucht 'over zijn tweede ontvoering
zijn grond gevonden had in hei
feit. dat hij besloten had per'
trein naar Djocjakai'ta te gaan,
in plaats van per vliegtuig.
Sjahirir verbleef in Soekarno's
woning tijdens de tweede fase
var den staatsgreep toen de
samenzweerders deze woning wa
ren binnengedrongen. Sjahrir ar
riveerde, toen Soekarno een ulti
matum, aan hemzelf gericht, aan
het lezen was. Dit u": .atum De-
vatte niet alleen een wijziging van
het kabinet, doch ook een struc
tuurverandering van de grondwet
Een soort „politiek bureau" zou
moeten worden gevormd en dit
zou functioneeren ais een kabi-
nét boven het kabinet.
Voor den vorm zou eveneens een
normaal kabinet worden aange
steld. Terwijl Soekarno het fi
guurlijk staatshoofd zou mogen
blijven, zou de geheele presidents
macht in handen worden gelegd
van den opperbevelhebber der
T.R.I., Soedirman.
De geheele affaire had nog geen
twintig minuten geduurd, want
daarna arriveerden de lijfwacht
van Soekarno en het gewapend
escorte van Sjahrir, die de gehee
le bende arresteerden. Het bleek
verkeerde. Hij had voor het ver
trek alle kaarten en aanwijzingen
over mijnenvelden ontvangen en
hoorde de route van vele voor
gaande reizen. Bij het binnenva
ren van de gevaarlijke zone was
de kapitein op de brug gekomen
en had het commando overgeno
men. In tegenstelling tot een Kran
tenpublicatie, ais zou hij teveel
gedronken hebben, verklaarde de
kapitein nadrukkelijk geen ster
ke drank te hebben gebruikt.
Het schip is volgens deze verkla
ringen niet buiten het vrije vaar
water geweest, dat ter plaatse een
breedte van 1 mijl heeft en is
voortdurend in de lijn van de
Westkappelsche lichten blijven lig
gen. De moeilijkheden zijn ont-
n, omdat men moest wachten
de loodsboot, die eerst drie
andere schepen binnen moest
brengen, terwijl de opkomende
vloed het schip van zijn koers
dreigde te drijven. De kapitein
heeft daarop willen ankeren bij
eer- boei, maar is daarvan terug
gekomen, daar hij in de lichten-
lijn kon blijven liggen. Juist toen
de loodsboot de „Meerkerk'' ging
naderen en nog pl.m. l'/s mijl ver
wijderd was, had de ontploffing
plaats. Er ontstond een paniek,
hoewel er voldoende reddingsmid
delen aan boord waren en ieder
een zijn plaats bij de booten wist.
Er was echter geen sloepenval
voor de passagiers gehouden. De
loodsboot is daarop aan bakboord
langszij gekomen en heeft ver
schillende leden van de beman
ning en de passagiers overgeno
men .tegen de adviezen van de
officieren in.
In de machinekamer
De hoofdmachinist, J. F. van Leeu
en, bevond zich tijdens de ex
plosie in de machinekamer. Hij
constateerde waar deze was ge
schied en dat het water met
kracht binnenstroomde. Het licht
ging uit en hij ging naar den brug
om rapport uit te brengen. Hij
had ook geen menschen over
boord zien springen en den vier
der- machinist eenige malen ge
waarschuwd aan boord te blijven.
Deze is echter toch van het schip
gegaan en nooit terug gezien.
De tweede stuurman legde vooral
den nadruk op het feit, dat ook
door den stuurmansleerling werd
onderstreept, dat de kapitein, rus
tig en kalm zijn bevelen gaf. Men
bracht verschillende malen n3ar
voren, dat het schip precies op
koers lag en dat geen waarschu-
wingssein van de loodsboot was
ontvangen.
Tot slot van de ochtendzitting
verklaarde de hofmeester van de
Meerkerk" dat er wel een bor
rel gedronken was, maar dat nie
mand aan boord beschonken is
geweest.
toen, dat verscheidende van deze
toekomstige candidaten voor net
„Super kabinet" handgranaten in
hun zakken droegen. Sjahrir be
schreef deze scene als een com
plot van een kleine kliek, dat :eer
veel gelijkenis had met een staaT-s
greep van een Mexicaansehe ge
neraal".
Sjahrir verklaarde, dat er in het
bijzonder in m":taire kringen
werden gecomplotteerd en
de onderhandelingen met de
Nederlanders verkeerd waren uit
gelegd.
HET WEER
Overdrijvende wolkenvelden,
vooral in den ochtend. Droog
weer. Weinig verandering in
temperatuur. Zwakke of ma
tige wind tusschen Noord
west en Noord-Oost.
Zon onder 20.57, op 4.33.
Maan op 18.51, onder 2.06.
Volle maan: 14 Mei.
