Franz Schubert
Hoelang blijft Soekarno Dictator?
Mensch of Aap
Muziek
(1797—1828)
I.
Op 31 Januari 1797 werd in
Lichtenthal, een voorstadje
van Weenen, één der grootste
componisten geboren welke de
geschiedenis ooit heeft opge
leverd.
Franz Schubert, een merk
waardige, bedeesde figuur,
muziek scheppend in een tijd,
dat andere groote figuren in
het zenith van hun roem staan
Haydn en Beethoven laten
zich gelden en tusschen hen
in werpt de jonge Schubert
zijn licht ver vooruit.
Schubert was een door en
door muzikaal mensch, wien
het muzickmaken in het bloed
zat en net zoo gemakkelijk
ermponeerde als een ander
van nature loopt of springta
Veel van wat hij hoorde,
las of zag, zette zijn brein als
vanzelf om in muziek en het
is van hem bekend, dat hij in
den kortst mogelijken tijd zijn
composities op papier had ge
zet.
Zijn productiviteit is in het
korte tijdsbesek dat hij leefde
dan ook zóó respectabel ge
weest, dat men zich verwon
derd afvraagd, hoe iemand m
zoo groote kwantiteit muzieK
kan voortbrengen. Alleen ai
het op papier zetten van zijn
composities, het opschrijven
van de noten, is een werk van
zulk een omvangrijkheid, dat
1 men niet anders dan verbaasd
kan zijn.
In het talrijke gezin van
schoolmeester Schubert werd
veel aan muziek gedaan en
naast een uitstekend paeda-
goog was vader Schubert een
goed musicus, een combinatie,
die veel voorkwam in dien tijd.
Franz, het jongste kind uit
het eerste huwelijk, kreeg al
op zijn vijfde jaar muziekles
van zijn vader en op zijn 8ste
jaar leerde hij hem viool spe
len. Toen hij 10 jaar oud was
werd hij voor zangles naar
den koordirigent Michael Hol-
zer gezonden, waarbij de jon
ge leerling zulk een muzikali
teit aan den dag legde, dat de
leermeester den knaap eigen
lijk niets behoefde te leeren.
Het ging van zelf en kwam
Holzer met iets nieuws, dan
wist Schubert het reeds.
Naast zijn uitgesproken mu
zikaliteit bezat Schubert ook
een mooie sopraanstem en
daarom bestond voor hem een
kans te worden opgenomen
als zanger in de hofkapel.
Voor het examen dat hij
hiervoor moest afleggen slaag
de hij glansrijk en zoo zien
we Franz verhuizen naar het
„Stadtkonvikt", een kostschool
die verbonden was aan de hof
kapel en waar, naast andere
vakken, een vierde van den
schooltijd was ingeruimd voor
de muziekopleiding.
Op instrumentaal gebied
bleef de jonge Schubert niet
ten achter, want, had hij zich
in het ouderlijk huis al kun
nen bekwamen (de vader
vormde n.l. met drie van zijn
zonen een strijkkwartet waar
in Franz de alt-viool bespeel
de), ook op het Konvikt bood
zich een gelegenheid zich in
die richting te ontwikkelen.
Zijn vlot vioolspel stelde hem
in staat om in het leerlingen
orkest van het Konvikt, eerst
als tweede, later als eerste vi
olist, mee te spelen, waardoor
hij kennis maakte met de or
kestwerken van meesters als
Haydn, Mozart en Beethoven,
welke een zeer diepen indruk
in hem nalieten.
Door zijn buitengewone mu
zikaliteit viel hij al gauw op
bij dirigent en leerlingen. Rue-
ziska, de leider van de kapel,
stelde zooveel vertrouwen in
zijn kunnen, dat hij bij zijn af
wezigheid de leiding met een
gerust hart aan den veelbelo-
venden knaap overliet. Ook di
rigent Rueziska kan al gauw
den jongen Schubert niet veel
nieuws meer bijbrengen. Thans
was het de hofkapelmeester
Salieri, die Franz verder onder
zijn hoede nam en hem met de
beginselen van de compositie
bekend maakte.
De groote werkkracht van
Schubert deed den beroemden
kapelmeester verbaasd staan,
Ivant op elk gebied van de
(lompositie trad de vruchtbaar
heid van den jongen compo-
rjist naar voren.
Liederen, missen, opera's,
strijkkwartetten en variaties
voor piano ontsproten aan het
muzikale brein van den veel-
belovenden leerling. Al vroeg
was de drang tot componeeren
bij den jongen Schubert tot
uiting gekomen. Spann, één
van Schubert's beste vrienden,
vertelt van hem, dat hij reeds
op 15-jarigen leeftijd volop aan
het componeeren was gesla
gen, een kleine opera had ge
schreven en bezig was met
het uitwerken van een mis.
Op 11-jarigen leeftijd ont
stond het eerste tweetal van
zijn zoo beroemd geworden
liederen, welke later in groo-
ten getale door den componist
op papier gezet zouden wor
den. Het waren: „Hagar's
Klage" en „Der Vatermörder'"
Na vijf jaar op het Konvikt
doorgebracht te hebben, moest
hij dit verlaten wegens mutatie
van zijn stem. Hoewel hij een
beurs ter beschikking kreeg
om zich verder in een weten
schappelijke richting te be
kwamen, ging hij daar niet op
in, want, was de ontwikkeling
van den geest van het Konvikt
goed geweest, materieel had
Schubert het niet zoo best ge
had, wat blijkt uit zgn brieven
aan huis.
De geheele geest van het
Konvikt stond hem trouwens
zóó tegen, dat hij blij was uit
zijn „gevangenis" verlost te
Befere Rijwielbanden
Naar wij vernemen is de produc
tie van rijwielbanden per 1 Juli
voor wat de kwaliteit betreft, aan
merkelijk verbeterd, hetwelk o.m.
tot uitdrukking komt in de kleur
der banden. Deze wordt weer on
geveer zooals voor den oorlog en
benadert de teint van stopverf.
Voorts is het canvas ook al weer
van een beter soort. Jammer Is,
dat de quantiteit van de produc
tie nog door vele factoren belem
merd wordt, waarvan de belang
rijkste wel de beperkte import
van bandendraad is.
zijn, en daarbij kwam natuur
lijk ook, dat hij zich geheel
aan het componeeren wilde
wijden, waardoor een weten
schappelijke studie onmogelijk
zou worden.
Het was een ideaal van va
der Schubert, om zijn zoon
Franz later het onderwijzers
ambt te zien bekleeden, welk
ideaal echter bij den jongen
Franz in 't geheel geen weer
klank vond.
Daar Schubert zich geheel
aan de muziek wilde geven,
ontstond er een breuk met zijn
vader, waarbij deze hem het
ouderlijk huis ontzegde. Bij
den dood van zijn moeder werd
dit geschil echter weer bijge
legd.
De tijd kwam nu echter, dat
hij opgeroepen zou worden
voor den militairen dienst en
aangezien deze hem nog meer
tegenstond dan het school
meestersbaantje, koos hij van
de twee het minst erge: hei
beroep van schoolmeester gal
n.l. vrijstelling van den dienst.
Ep zoo trekt Schubert na een
jaar vóóropleiding, als hulp
onderwijzer naar de school van
zijn vader. de V. B.
Nederlandsch Indie
VAN GEZAGHEBBENDE Indonesische zyde wordt be
vestigd, dat Soekarno alle bevoegdheden, welke hjj bij
de ontvoering van Sjahrir aan zich heeft getrokken,
zal behouden en wel voor tot dusver nog onbepaalden'tyd.
Gisteren heeft Soekarno te Djogjaltarta met verschillende
partijleiders geconfereerd in verband met de benoeming van
drie ministers op de vacante posten in Sjahrirs kabinet. Men
verwacht, dat Soekarno zijn tijdelijke volmachten zal ge
bruiken om deze functionarissen zelf te benoemen.
29 Juli Vredesconferentie
IDe ministers van Buitenland-
sche Zaken van de Groote Vier
hebben den datum van de
Vredesconferentie vastgesteld
op 29 Juli, aldus bericht ten
ter uit gezaghebbende bron.
SJAHRIRS ONTVOERING.
De laatste dagen is in het bin
nenland een aantal arrestaties
verricht, verband houdende met
de ontvoering van Sjahrir. Men
verwacht, dat in de komende Ja
gen nog meer personen zullen
worden gearresteerd. Onder de
arrestanten bevinden ~!ch eenige
hoogere officieren en een aantal
minder bekende politici.
Soedirman
De Indonesische opperbevelheb
ber. Soedirman heeft in een ra
dio-uitzending uit Djogjakarta n
aanval gedaan op de fluister-eam-
pagne, die te Djogjakarta de ron
de deed eh die suggereerde, dat
hij betrokken zou zijn bij een plan
de republiek omver te werpen.
Hu ontkende elk aandeel in zulk
een plan. In zijn rede heeft de re-
publikeinsche opperbevelhebber
nog medegedeeld, van Soekarno
de volgen de boodschap te hebben
ontvangen: „Ik heb vernomen,
dat de toestand in Soerakarta on
zeker is. Ik hoop, dat, U in /er-
band hiermede met al uw door
zicht zult handelen en dat U :1e
noodzakelijke maatregelen zult
nemen om ongewenschte gebeur
tenissen te voorkomen". Verderop
in zijn rede heeft Soedirman voor
grooter eenheid gepleit.
De Australische boycot
Het republikeinsche ministerie
van voorlichting deelt mede, dat
het Indonesische arbeiderscongres
der Australischen havenarbeiders
verzocht heeft de boycot van Ne-
derlandsche schepen voort te met
ten „teneinde de Nederlanders te
belemmeren in hun poging om
hun imperialisme aan Indonesië
oq te leggen."
Sjahrirs collega's vrijgelaten
Naar wij van officieele zijde
vernemen, zijn al degenen, die
j.l. Donderdag tezamen met
Sjahrir waren ontvoerd, weer
vrijgelaten. Verdere bijzonder
heden zijn niet bekend.
Uitwerking van Atoombom
Geleerden aan boord van de Ap
palachian hebben bekend ge
maakt, dat ongeveer 90 pet. van
de dieren op de schepen in de '.a-
gune van Bikini de explosie van
de atoombom overleefd heeft.
Hun toestand begint echter ach
teruit te gaan; Van de 150 varkens
eo 150 geiten zijn slechts 10 van
iedere categorie onmiddellijk ge
dood. Van de 3000 ratten zijn er
300 dood gegaan. Een varken aan
boord van de kruiser Sakawa. die
24 uur na de explosie zonk, bleef
leven. Enkele aren na het zinken
van den kruiser zag men hem
frenetiek zwemmen Men heeft
het dier nu onder observatie ge
steld.
DE TREINENLOOP IN ZEELAND.
Van de zijde der Nederl. Spoorwegen ontvingen wij de beperkte
1 Juli 1946. Ten behoeve van onze lezers volgt aier de dienstregeling,
Zeeuwsche lijn geldt.
RoosendaalVlissingen
dienstregeling, aanvangende
zooals deze thans op de
Roosendaal V. (6.04
Bergen op Zoom A. (6.21
Bergen op Zoom V. (6.25
Rilland-Bath V. (6.44
Krabbendijkc V. (6.51
Kruiningen-Yerscke V. (7.02
Kapelle-Blcrelinge V. (7.17
Goes A. (7.25
Goes V. (6.14 7.32 el0.50 12.07
s-Hccr Arendskerke V. (6.23 7.41 el0.59 12.16
Lewcdorp V. (6.31 7.49 cl 1.07 12.24
Arnemuldcn V. (6.40 7.58 cl 1.16 12.33
Middelburg A. (6.47 8.05 el 1.23 12.40
Middelburg V. (6.50 8.09 el 1.25 12.45
Souburg Overweg V. S S S S
Vlissingen A. (7.02 8.21 el 1.37 12.57
10.40 12.02
10.58 12.19
11.02
11.21
11.28
11.39
11.53
12.01
13.33
13.50
13.55
14.26
I
14.46
(14.53 t14.53 (15.40
15.02 (15.50
•15.10 (15.58
•15.19 (16.07
•15.26 (16.14
•15.29 (16.18
(15.13
(15.17
(I 6 b
(15.27 115-41 (16.30
16.24
16.41
16.46
17.07
17.14
17.28
17.44
17.52
17.58
18.08
18.18
18.27
18.34
18.37
21.00
21.07
21.18
21.32
f19.40
119.49
f 19.57
f20.06
f20.13
f20.17
(18.43 20.17
(19.00 20.34
(19.05 20.40
i
(19.35
I
(19.55 21.40
(20.00 21.45
I 21.54
22.02
I 22.11
(20.20 22.18
(20.24 22.22
I
21.35
21.52
21.56
22.16
22.24
22.35
22.49
22.57
23.02
•23.11
•23.19
•23.28
•23.35
23.39
18.49 f20.29 20.34 22.34 f23.51
■16.07
16.12
16.19
■16.28
16.36
VlissingenRoosendaal
Vlissingen V. (4.28 6.39 (7.48 11.07 e!2.57 14.02
Souburg Overweg V. S S S e S S
Middelburg A. (4.41 6.49 (8.01 11.20 el3.10 14.15
Middelburg V. (4.43 6.53 (8.05 11 24 e!3.13 14 19
Arnctnuiden V. (4.50 (8.12 11.31 e!3.20 14.26
Lewcdorp V. (4.59 I (8.21 11.40 e!3.29 14.35
's-Hecr Arendskerke V. (5.07 (8.29 11.48 e!3.37 14.43
Goes A. (5.15 7.11 (8.37 11.56 el3.45 14.51 f 16.44
Goes V. (5.19 7.15 12.01 14.56
Kapelic-Blerellnge V. (5.28 7.24 12.10 15.06
Kruiningen-Yerseke V. (5.43 7.40 12.28 15.23
Krabbcndijke V. (5.53 7.50 12.38 15.33
Rilland-Bath V. (6.00 7.57 12.45 15.41
Bergen op Zoom A. (6.18 8.13 13.03 16.00
Bergen op Zoom V. (6.23 8.16 13.08 13.30 16.C6
Roosendaal A. (6.40 8.33 13.25 13.47 16.22
(17.48 20.48 f22.01
S S f S
(18.01 21.02 f22.14
(18.03 21.07 f22.18
(18.10 21.15 f22.26
(18.19 21.25 f22.36
(18.27 21.34 f22.45
(18.35 21.42 f22.53
21.48
21.58
22.14
22.25
22.33
22.52
22.57
23.14
VERKLARING DER LETTERS EN TEEKENS
Alleen op werkdagen. - f Alleen op Zon- en Feestdagen. - S Stopt alleen op werkdagen. - f S Stopt alleen op
Zon- en Feestdagen. - De trein rijdt door. - e Alleen des Zaterdags. - Reizigers van Arnemulden, bestemd voor Goes
of verder, mogen, zonder bijbetaling alléën op werkdagen met de trein van 6.40 uit Arnemuider
verder reizen.
r Middelburg. V. 6.53,
Feuilleton
ALDER MATIN-MAGOG
Vrij naar het Engelsch door D.A.O
34
„Gek!" fluisterde hij pijnlijk
en ontzet. „Hij is gek!" Zelfs
Dante in zijn „Inferno" heeft
zulk een vorm van kwelling
niet voorzien. Een wezen, dat
uiteengescheurd is die ziel,
die het lichaam gadeslaat
de geest, die zijn eigen krank
zinnigheid ziet.
Het scheen den gorilla toe,
dat krankzinnigheid alleen een
aannemelijke verklaring was
voor wat hij zag. Toch vervul
de hem den aard der krank
zinnigheid met verbazing. Hij
moest zijn eigen gedaante ver
gelijken met Rolands vreemde
houdingen, zoo door en door
aapachtig. De krankzinige
scheen de bewegingen te ma
ken van het dier, dat hem van
zijn zinnen beroofd had.
De gorilla schreewde het uit
door een nieuwe gewaarwor
ding van ontzetting overwel
digd. Het mysterie was bijna
onthuld en het resultaat was
meer verbijsterend dan ooit.
Het hoofd van den gorilla
scheen uiteen te barsten; het
duizelde hem. Naar adem
snakkend, bijna stikkend,
kreunde hij op zachten, beve-
rigen toon: „Ik ben zijn schrik
beeld! Ik ben wat hij zich ver
beeldt te zijn Ik besta
niet!"
Het was zoo eenvoudig en
zoo afschuwelijk. Gedemorali
seerd, ontzenuwd door wat hij
zag, geloofde de aap niet lan
ger dat het brein van den man
zijn toevlucht had genomen in
zijn lichaam. In het eerst had
hij het geloofd, ofschoon hii
het niet begreep. Maar nu hv
„zichzelf" gezien had, de ges
tes van den man had gade
geslagen, werd het hem dui
delijk, dat zijn eigen bestaan
onwezenlijk was, slecius de in
carnatie van den waanzin van
den man een phantasie, een
illusie.
„En toch Violets bloe
men?" Deze tegenwerping
flitste hem door het hoofd,
maar hij schonk er haast geen
aandacht aan. De waauzin be
gon ook hem in zijn greep te
vatten. Hij gromde een tracht
te te lachen. „De doemen zijn
voor den waanzinnige den
maniak!"
De vingers van den gorilla
grepen de tralies van het ven
ster, een geweldige poging
doende om ze uit zijn voegen
te rukken.
Intusschen sloegen zijn ver
volgers al zijn bewegingen
nauwlettend gade. Ze begon
nen nu te schreeuwen: „Pak
hem! Hij breekt in de cel!"
Eenige mannen, die touwen
bij zich hadden, kropen over
het dak in de richting van den
gorilla. Eindelijk gaven de tra
lies het op. Geheel kromgebo
gen vielen ze kletterend op
den grond. Onmiddellijk sloeg
de gorilla zijn klauw door het
glas, dat aan stukken vloog.
Hij stuitte nogmaals op tralies,
maar deze boden evenmin lang
weerstand aan zijn enorme
kracht.
Zoo verdiept was het dier in
deze bezigheid, dat hij zijn ver
volgers niet hoorde, noch zag.
Deze naderden steelsgewijze,
bedacht op verdediging en aar
zelend hun prooi te grijpen.
Gregory was er bij.
„Gooi de touwen over hem
heen", bromde hij zacht. „Pro-
laeer ze om zijn borst en armen
heen te krijgen. Als het mis
lukt, ontsnapt hrj weer". Ze
kropen al dichter bij en hiel
den de touwen gereed.
„Nu allemaal tegelijk!"
commandeerde Gregory zacht
jes.
„Ja een twee drie!"
Gelijktijdig werden de tou
wen geworpen en de gorilla
was aan alle kanten gevangen.
Men stormde op hem toe en
het dier verdween in een ver
warde massa worstelende ar
men en trappende beenen. De
gorilla trachtte weerstand te
bieden. Een van zijn klauwen
raakte vrij. Hij rukte de bloe
men uit zijn borstzak en gooi
de ze neer naar den krankzin
nige. Toen werd hij plotseling
onnatuurlijk kalm en stond den
mannen toe hem te binden en
weg te brengen.
DOCTOR FRINGUE'S
GEHEIM
Het zou moeilijk geweest
zijn twee menschen te vinden,
die meer terneergeslagen wa
ren dan Professor Fringue en
zijn assistent, Dr. Clodomir.
Vanaf het oogenblik dat
Gregory hun verteld had van
