Hoe Katwïjk's duinenschoon door
den bezetter werd ontluisterd
Commissaris der Koningin
STAD EN LAND
Twee ons ruwe
suiker per week
Hoe onderaardsch Katwijk ons interesseerde
Triest beeld'van verwoesting en duinafbraak
(Speciale correspondentie)
Uw correspondent werd on
langs op clandestiene wijze in
de gelegenheid gesteld de on-
dergrondsche kasteelen van de
vesting Katwijk destijds te be
zichtigen. Een inwoner van
Katwijk, een stoere haringvis-
scher, vergezelde me op mijn
gevaarlijken tocht. Gevaarlijk,
omdat we reeds by het betre
den de? eerste duinenstrook
door een waarschuwingsbord
erop gewezen werden, dat het
zich in de duinen bevinden ten
strengste verboden is, in ver
band met het feit, dat explosies
van nog niet verwijderde land
manen doodelijke gevolgen
voor den betreffenden persoon
kunnen hebben, doch ook om
dat je somtijds heel wat bar
ricaden moet overklauteren,
wil je het doel bereiken.
„Landmijnen mgnheer, zijn
er practisch niet meer, doch
denk om je kleeren, je scheurt
ze zoo open. Het is alles prik
keldraad". Wie hier een kijkje
genomen heeft, verstaat het
leutige liedje: „Blonde Mien-
tje heeft een hart van prikkel
draad, blgf maar thuis, prik
keldraad".
Welk een droefgeestig
schouwspel! De eens zoo be
minde duinenpasjes, die zich
als een lint door de met helm
beplante plateaux en over en
langs de hooge duintoppen
heenslingerden, de hoofdwegen
dwars door de duinenrijen heen
brekend, duin op, hoogte af,
de fietspaden, doch veel erger
het ontzagwekkende duin
landschap met zgn immer be
koorlijken blikhet moch't
niet ontkomen aan den nor-
schen, bruten machtswellust
van den tiran, die ons vijf ja
ren achtereen op schrikkelijke
wijze onze vrijheid, onze na
tuurmonumenten onderhou
den en verzorgd door oudere
generaties ontnam. Bij het
aanschouwen van deze vernie
ling, die als een tergende tra
gedie in onze historiebladen
zal worden geboekstaafd, zien
we eerst hoe diep de mof zijn
draconischen klauw in ons na
tionaal volksbestaan heeft ge
slagen. Zooals dit schier einde-
looze duinlandschap door den
bezetter op de meest liederlij
ke wijze is geruïneerd, zoo
heeft hij onze bestaanszeker
heid ondermijnd en dusdanig
aangerand, dat wij somtijds uit
zwakheid wel eens bij de pak
ken neerzitten en zeggen: hoe
zal dit alles weer in orde ko
men! Doch het getuigt tevens,
van het dat bij het zien
der ruïnes ook een lans wordt
gebroken voor den wederop-
SpclkföVOl
WAT EEN WEG!
Bent U wel eens naar het
station van Vlissingen gere
den?
Wat een weg hè?
'tls geen weg meer, het is
één grooten put, met hier en
daar een stukje weg.
Zou 't nog lang duren voor
daar eens verbetering
komt?
Vol verwachting klopt ons
hart. CHEERIO.
bouw van ons volk, zoowel ma
terieel als geestelijk.
De meesters in afbraak en
camouflage
Eén ding kunnen we van 't
gedisciplineerde ondanks dit
het onderspit delvende Duit
sche leger overnemen, n.l. de
tot in de finesses toe verzorg
de camouflage. Veel is reeds
verwoest en afgebroken van
wat zg in onze duinen hebben
tot stand gebracht, doch de
sporen van diverse bouwsels
en constructies zgn nog zqo
duidelgk te zien, dat we ons
verwonderen moeten over het
feit, dat dit werk, dat als het
ware als een paddestoel uit den
grond rees, in zoo'n kort tgds-
bestek, zgn beslag heeft ge
kregen. Het wemelt van ca
mouflagemateriaal.
Alle bunkers kunt ge U
de grootte ervan voorstellen?
kasten van 10 m hoog o.a.
zijn overdekt met gzerdraad,
prikkeldraad, sortiment boom
bladeren; bovendien zijn ze
rond gemaakt met gewapend
beton in den vorm van een
duin, daarover graszoden en
helm; klaar is Adolf. Ziedaar,
het vermomde duin met een
tot voor kort nog kloppend
hart van ijzer, staal en beton,
waarin de Duitscher zijn stou
te plannen beraamde, zijn troe
ven uitspeelde en menig sadis
tisch denkbeeld ten uitvoer
heeft gebracht. Alias Noord-
wrik en Scheveningen.
I lu echter verlaten, aan de
vergetelheid prijs gegeven, van
enthousiasme ontbloot, klopt
't ijzeren duinenhart niet meer
Het is alles dood, vernietigd, de
slagaderen zijn doorgesneden,
het bloed stroomt aan alle kan
ten; groote gaten van meters
hoog gapen je wreedaardig
aan als zouden ze je willen
verslinden.
Dit is het beeld van Katwijks
duinen. Naargeestig effect van
den Duitschen Cultuurmensch.
Waar de Hollandsche „dames"
feest vierden
Weer een bordje: streng ver
boden zich te bevinden in Rijn
lands duinen.
We bezichtigen het luister
apparaat, dat diende om de
vijandelijke vliegtuigen van
veraf waar te nemen.
Hoe prachtig zal dit gefunc-
tionneerd hebben. De resten
van de electrische installaties
en talrijke onderdeelen zgn nog
te vinden. Doch verder is het
een brok oud-roest, tergend
overblijfsel van een verschrik-
kelgken tijd. In tempo gaan
we weer het duin af, kijken
nog even om naar die geweld
dadige zee, met haar hoop op
spattende schuimende koppen,
golven van meters hoog, die
zich als een kleed op het met
barricaden bezaaide strand
uitrollen. En temidden van
deze duinenmisère denk je on
willekeurig: inderdaad, de zee
Ir toch hetzelfde gebleven. We
jzichtigen nog het ontvang
apparaat, enkele kolossale
zoeklichtbewaarplaatsen, mi-
railleurnesten, de z.g. één-
mans-löcher ontelbaar in
getal, schijnwerpersstellages.
Wie beschrijft onze verba
zing, toen wij een bezoek aan
het onderaardsche militaire re
creatiecentrum brachten, waar
wij o.m een complete bioscoop
zaal aantroffen met tooneel en
andere gerieflijkheden, die bij
een ontspanning van dien aard
te pas komen. Ja, hier hebben
eens de Duitschers geleefd en
gefuifd, met hun wufte Hol
landsche freulen, die ons land
op de meest vulgaire wgze
hebben verkocht en den ge
Rantsoeneering in
Zuid-Afrika?
Dr. H. J. van Eek, directeur
voor de voedselvoorziening en
distributie, heeft verklaard, dat
hij de voedselrantsoeneering in
negen belangrijke stadsdistric
ten in Zuid-Afrika op 1 Aug.
a.s. hoopt in te voeren. Brood
en suiker zouden zeker worden
gerantsoeneerd en de mogelijk
heid voor rantsoeneering van
vleesch wordt thans overwogen.
West-Indische petitie
Op Dinsdag a.s. te 16 uur zul
len de West-Indische delegaties
de petitie, waarin de wenschen
en verlangens van de bevolking
der beide West-Indische gebieds
deelen vervat zijn, aan H. M. de
Koningin overhandigen.
Apotheken
Zaterdag 22 Juni t.m. Zaterdag
29 Juni 1946.
Vlissingen: Apotheek Engering
Bellamypark.
Middelburg: Apotheek van der
Harst.
Goes: Apotheek Da Porte.
Candidaten Gemeenteraad
WESTKAPELLE
Naar we vernemen komen
de in ons blad van 8 Juni hier'
onder vermelde candidaten niet
uit voor de Partij van den
Arbeid, doch voor de z.g.n.
werknemersparty
W Gabriëlse az.; p. verha-
ge Lz.; H. v. Rooyen Jz.; K.
Roelse Az., W. Westerbeke
Hz., C. Cysouw Lz; D. Hui-
bregtse Pz.; W. v. Vaardegem
Hz.
DREÏSCHOR
In de op 14 Juni j.l. gehou
den openbare vergadering van
het hoofdstembureau alhier
werd besloten de ingeleverde
candidatenlijsten voor de ver
kiezing van den raad geldig te
verklaren en alle candidaten
op die lijsten te handhaven.
Ingeleverd werden 2 candi
datenlijsten met de volgende
candidaten:
Vrgz. Kiesver.: J. P. Eijke;
A. J. van Bloois, P. Klompe, H.
Wagemaker, A. H. Barendregt
A. van der Linde, W. A de
Vrieze en J. A. van Bloois.
Partij van den Arbeid: J. v.
der Doe, C. Klaasse, J. J. van
Felius, J. C. de Bil, B. van der
Linde; M. W. Hoogstrate, A.
van der Werve; T. M .Straaij-
er, A. den Haan, Joost van
der Linde, A. Kommer en H.
van Dijke.
spreekt na 5 jaar het nieuwe college
der Prov. Staten toe
Na afloop van de beëediging
der leden in de buitengewone
zitting der Prov. Staten, op
Woensdag jl., sprak de Com
missaris der Koningin het nieu
we college toe.
Hij begon met alle leden ge
luk te wenschen bij het aan
vaarden van hun functie en
schetste In eenige bewoordin
gen de situatie sinds 1940.
De laatste zitting der Prov.
Staten had plaats gevonden op
van velen, die door den proble-
matischen tijd confuus werden,
aan het wankelen hebben ge
bracht. Welke tooneelen zullen
zich in deze recreatiezalen af
hebben gespeeld.
Een nog meer typisch staal
tje troffen we aan, toen we een
bezoek brachten aan de z.g.n.
officierenbunker. Wel te ver
staan een complex bunkers,
verbonden door tallooze gan-
jen. Als wij terloops memoree-
ren, dat het intérieur van deze
onderaardsche patriciërshui
zen verrgkt werd met de meest
zeldzame old-finish dressoirs
en met pluche bekleede fau
teuils en wat meer zij
dan kunt u begrijpen, dat we
na dit hoogtepunt van ons
overigens zeer interessant be
zoek niet veel animo hadden
verder te gaan.
We kozen het „duinenpad".
Het is werkelijk interessant
geweest. Wg hebben tenminste
genoten van het „onbetwist
bare kunstenaarstalent" der
Duitsche architecten. Wij heb
ben ons vermeid in het heim-
liche gevoel van hen, die zich
desondanks het stoute plan niet
schaamden naar uit de ge
gevens is vast komen te staan
de Hollanders naar Polen
te transporteeren. Heimlich!
Wij herinneren slechts aan de
tot in de perfectie uitgeruste
keukens, die wij tijdens ons be
zoek aantroffen, metijs-
kasten o.a. Wat zal er in die
ijskasten gezeten hebben?
On:; werd medegedeeld, dat
men in principe besloten heeft
dat gedeelte der bunkers, wat
boven de duinen uitsteekt, te
vernietigen. De betonnen har
ten worden eenvoudig dichtge
metseld.
Zal het nageslacht ze nog
eens opgraven en voor het pu
bliek ten toon stellen als een
sprekende herinnering aan de
intense vernielzucht van onze
toenmalige overheerschers
11 Aug. 1941, waarna 't werk
van dit lichaam werd stopge
zet krachtens een besluit van
den Rijkscommissaris.
We zijn nu echter, aldus spr.
weer tot den normalen grond-
wettelijken toestand terug ge
keerd, waar bg ook het onmis
bare instituut der Prov. Sta
ten weer een plaats in onze
samenleving zal hebben. Het
is de taak van dit college de
huishouding van de provincie
te verzorgen en, zoo zeide spr.
verder, het lidmaatschap wordt
door u wel onder zeer zorg
volle omstandigheden aan
vaard.
De provincie is zwaar ge
troffen en er is een weerga-
looze materieele schade, die
nog vele jaren gevoeld zal wor
den. Wij hebben een hoogen
prijs betaald voor de bevrijding'
van ons land en van geheel
Europa.
Maar helder stralend was
het licht der bevrijding.
Vervolgens bracht de Com
missaris dank aan onze bond-
genooten, die ons hielpen be
vrijden en aan het overgroote
deel der Nederlandsche bevol
king voor zgn fiere en stand
vastige houding. Hij haalde de
drieeenheid: God, Oranje, Ne-
lerland aan en memoreerde
den 13den Maart 1945, waarop
de Koningin weer" voor het
eerst na vele jaren aan de
grens bij Aardenburg den va-
derlandschen bodem betrad.
Na de bevrijding in 1944 heb
ben we, zoo vervolgde spr.,,
veel hulp uit binnen- en bui
tenland ontvangen, maar er zal
toch nog heel wat werk verzet
moeten worden, alvorens we
het niveau van voor den oor
log bereikt hebben, voor ge
luk en welvaart in de gezinnen
is teruggekeerd.
Maar we zouden geen Zeeu
wen zgn, als we door deze te
genslagen den moed lieten
zakken.
De Commissaris besloot met
een krachtig beroep te doen
op allen, om in eensgezindheid
hun krachten ten dienste van
de provincie te stellen, opdat
Zeeland weer een bloeiend ge
west als voorheen zal worden.
Hij hoopte tenslotte, dat de
vriendschappelijke verhoudin
gen en den waardigen toon, die
de zittingen der Zeeuwsche
Staten altijd kenmerkten, ook
in de toekomst gehandhaafd
zouden blijven.
Audiëntie vervroegd
De gewone audiëntie van
den Commissaris der Konin
gin in Zeeland op Donder
dag 27 Juni a.s. zal niet door
gaan, in plaats daarvan op
Woensdag 26 Juni a.s.
Middelburg
Zeeuwsche boeren en boerinnen
naar Amsterdam.
Weken lang is gewerkt aan de
voorbereiding van de tocht naar
Amsterdam, waar ten bate van
de Stichting „Hulpactie Scheid-
monden" zal worden gecollec
teerd. ~En Vrijdag was het al
vroeg een levendige drukte op
de Zeeuwsche stations. Om half
twee reeds waren honderden
echte en onechte boeren en
boerinnen van Walcheren met
bussen aan het station te Mid
delburg aangekomen en ondanks
het ongewone uur zat de stem
ming er goed in.
7"5d-P.®veland
BORSSELE.
Collecte
De collecte ten bate van de
T.B.C.-bestrijding heeft opge
bracht f 118.35.
Kerknieuws
Ds. D. L. Aangeenbrug te
Leerdam, is beroepen bij de
Geref. Gemeente alhier.
Z. - Vlaanderen
,ETR AN CHEMENT.
Mis geschoten
Een dezer dagen bemerkten
enkele grensbeambten 'n per
soon die klaarblijkelijk met
smokkelwaar de grens over
wilde.
Op hun sommatie, te blijven
staan, liep de man echter snel
door en pas toen de kommie
zen, na hem voor de tweede
maal gesommeerd te hebben,
op hem schoten, liet hij zijn
smokkelwaar achter en rende,
zonder getroffen te zijn, door.
Wel werden de ruiten van
het café van dhr. Kotvis inge
schoten en deze zal zeker niet
gelachen hebben, want glas is
schaarsch, vooral in Zeeuwsch
Vlaanderen.
Alvorens een aanvang is gemaakt
met de distributie van ruwe sui
ker, heeft het Centraal Instituut
vcór Voedingsonderzoek te Vi
trecht dit product op zijn kwali
teiten voor consumptiedoeleinden
onderzocht. Er bleken geen scha
delijke stoffen in de ruwe suiker
aanwezig te zijn en evenmin kon
•een schadelijke werking door bac
teriën word engeconstateerd. De
geruchten dat ruwe suiker scha
delijk zou zijn voor de gezondheid
zijn dan ook van allen grond ont
bloot.
Omstreeks einde Juni zal een be
gin worden gemaakt met de distri
butie van ruwe suiker op basis
van een rantsoen van 400 gram
per persoon per veertien lagen
voor alle leeftijdsgroepen.
Door de moeilijkheden van de
laatste weken was het niet moge
lijk, den detailhandel tijdiger te
bevoorraden, zoodat de distributie
van ruwe éuiker niet eerder ter
hand kon worden genomen.
Vermoedelijk zal op 27 Juni de
eerste bon voor 400 gram ruwe
suiker worden bekend gemaakt
voor de periode van 22 Juni tot
Juli. Voorzoover nog voorraden
geraffineerde suikér- bij de win
keliers aanwezig zijn, mag op de
zen bon ook geraffineerde tlker
werden afgeleverd. Voor de kin
deren van 0 t.m. 4 jaar, voor wie
reeds op 13 Juni een bon voor sul
ker voor drie weken was aange
wezen, zal de achterstand met de
bekendmaking van dezen eersten
bon op 27 Juni geheel zijn inge-
loopen.
De ruwe suiker is er
Een lading van 21.000 balen
ruwe suiker is gistermiddag uit
Havanna met het Nederland
sche s.s. „Stad Maassluis" te
Rotterdam gearriveerd. Het
schip heeft ligplaats genomen
aan de Maashaven.
