De sociale positie van
den landarbeider
Zakenriiten
TRIBUNAAL GOES
Candidaatstellingen voor de
Gemeenteraadsverkiezingen
lil den landbouw van Neder
land hebben, naar een globale
schatting, drie tot vier honderd
duizend landarbeiders recht
streeks hun dagelijkschen
werkkring en hun dagelijksch
brood.
De sociale positie van die
honderdduizenden landarbei
ders waren gedurende tiental
len jaren weinig benijdens
waardig. Lange arbeidsdagen,
harde en zware arbeid en een
sober loon; in deze paar woor
den kunnen hun sociale om
standigheden worden geken
schetst. Een uitdrukking als:
„het vergeten hoofdstuk", die
veelal gebezigd wordt als men
het over den landarbeider en
zijn socialen toestand heeft,
spreekt boekdeelen.
„Een vergeten hoofdstuk".
Is dat zoo? Gedurende lange
jaren zeker, al is daarin ge
lukkig in belangrijke mate ver
andering en verbetering geko
men. De landarbeiders vallen
thans, evenals hun industri-
eele collega's, onder vrijwel
elke sociale wet, die als vrucht
van parlementair overleg tot
stand is gekomen. Dit geldt
voor ongevallen zoowel als
voor ziekten, voor ouderdoms
en invalid iteitsrente ingevolge
de Invaliditeitswet als voor
Kinderbijslag en Ziekenfonds.
Voorheen was dat niet altijd
het geval. De Industriëele On
gevallenwet dateert b.v. reeds
van 1901, maar voor de land
arbeiders verscheen de „Land
en Tuinbouw Ongevallenwet'
eerst in 1923 in het Staats
blad.
Gelukkig bestond er reeds
jaren vóór de „wettelijke rege
ling" van de ongevallenrisico
in den landbouw, een vrijwilli
ge, die op initiatiefvan sociaal
voelende werkgevers in den
landbouw tot stand was
bracht.
En dan de wettelijke rege
ling van den arbeidsduur, die,
het zij erkend, in den landbouw;
minder gemakkelijk te rege
len is dan in de industrieele
bedrijven. Zij is dan ook nog
nimmer wettelijk geregeld.
Toch is het reeds meer dan
een kwart eeuw geleden, dat
de 8-urige werkdag voor de
industrie wettelijk geregeld
werd.
En een eerste begrenzing
van den arbeidsduur in de in
dustrie dateert van een nog
veel eerder tijdstip. Een be
kend Minister, die met dit
vraagstuk, n.l. de reglementee
ring van den arbeidsduur in de
industrie, te maken had, heeft
eens gezegd, dat hij met be
trekking tot dit onderwerp
nog „een - eereschuid aan
landarbeiders had in te los
sen". Wat vóór een kwart
eeuw reeds zoo werd betiteld
en erkend, is nog nimmer in
vervulling gegaan. Beteekent
dit, dat de arbeidsduur van de
landarbeiders nog even lang is
als b.v. 25 jaar geleden?
Nederlanders in Rusland
Het informatiebureau van het
Nederlandsche Ro--.de Kruis
deelt ons mede:
Sinds korten tijd is er te Mos
kou een centraal inlichtingen
bureau opgericht, dat zich bezig
houdt met het opsporen van ver
rniste personen in Rusland.
Het is het informatiebureau
van het Nederlartdsche Roode
Kruis, mogelijk, zich via de
Sow jet-Russische autoriteiten
met bovengenoemde bureau in
verbinding te stellen om inlich
tingen in te winnen naar ver
miste Nederlanders in Rusland.
Men wende zich met vragen,
betreffende vermiste Nederlan
ders in Rusland uitsluitend
tot het informatiebureau van
het Nederlandsche Roode Kruis,
Benoordenhoutscheweg 7, Den
Geenszins! De landarbeiders
zelf hebben, figuurlgk gespro
ken, daadkrachtig de hand aan
den ploeg geslagen en in aan
houdende actie, bij stukjes en
beetjes een korteren arbeids
dag bedongen. Momenteel ligt
in den akker- en tuinbouw de
arbeidsduur gemiddeld bene
den de 50 uur per week. De
vrije Zaterdagmiddag werd,
behoudens enkele Zaterdag
middagen, die gewenscht of
noodzakelijk zijn, om bijv. te
oogsten, eveneens een feit,
In de veehouderijbedrijven is
de arbeidsduur-inkrimping ook
op komst, maar in dezen sector
van den landbouw gaat dit,
vooral in de gegeven omstan
digheden met een schreeuwend
tekort aan arbeidskrachten,
minder gemakkelijk.
Vacantie met loon
De landarbeider heeft daar
naast en wie durfde daar
enkele tientallen jaren geleden
daaraan denken? zijn va
cantie met behoud van loon.
Voor de in los dienstverband
werkende landarbeiders liet 't
tot gelding komen daarvan tot
heden te wenschen over. Door
middel van een vacantiebon-
nenstelsel, zooals o.a. gebrui-
kelijk is in de bouwnijverheid,
zal ook binnenkort hierin wor
den voorzien.
De betaling van z.g. over
uren met een bepaald percen
tage boven het normale uur
loon is in den landbouw als
elders geregeld. Naar de in
voering van een bedrijfspensi
oenregeling wordt ernstig ge
streefd.
In het bloembollenbedrijf is
men met een dergelijke pen
sioenregeling reeds eenige ja
ren geleden begonnen, zij het
aanvankelijk in bescheiden ma
te. Kort geleden evenwel heb
ben de werkgevers en de werk
nemers in dien tak van bedrijf
tot een belangrijke uitbreiding
van den duur en van een ver
hooging van de bedragen aan
pensioen besloten. Ook de ar
beiders brengen daarvoor we
kelijks een relatief groot offer,
want de premiebijdrage is pa
ritair, d.w.z. werkgever en
werknemer betalen ieder de
helft.
De loonen
Vervolgens een enkel woord
over de loonen van de land
arbeiders. Het mag als over
bekend worden verondersteld,
dat het loon van den landar
beider vóór den oorlog tot het
laagste behoorde, dat in Ne
derland werd betaald. En toch
kan een all-round landarbeider
die alle of vrijwel alle in den
landbouw voorkomende werk
zaamheden onder de knie heeft
evenals welke andere groep
van arbeiders ook, zeker aam
spraak maken op het praedi-
caat „geschoold" of „geoe
fend". Ook in de verschillende
takken van den landbouw kent
men zgn diploma's, al is het
landbouwonderwijs naar veler
inzicht in het verleden te stief
moederlijk behandeld.
Neen, uit een oogpunt van
vereischte vakbekwaamheid en
mate van verantwoordelijkheid
is er geen enkele reden tot een
relatief lagere belooning van
de landarbeiders. Toch was die
belooning vóór clen oorlog in
den regel 20 tot 30 pet. lager
dan die van de vergelijkbare
andere groepen van arbeiders
op het platteland. Daarin is
gelukkig een belangrijke wijzi
ging gekomen ten gunste van
de landarbeiders. Zij zijn, wat
dit betreft, uit een diepen put
omhoog gehaald.
(Commentaar.)
op werkdagen vrij
Nogmaals het uitvoeren van
autoritten.
Volgens een publicatie, door
den Inspecteur van de Rijksver
keersinspectie, den heer Nieu-
wenhuis te Middelburg gezonden
aan de huurauto-ondernemers, is
voor noodzakelijk zakenvervoer
op werkdagen geen vergun
ning meer noodig. Indien dit
vervoer echter op Zon- en
Feestdagen plaats vindt, is hier
voor nog een schriftellijk toe-
stemmingsbewijs van de R.V.I.i
noodig.
Autoritten voor ziekenvervoer
mogen gemaakt worden op dok
tersattest terwijl trouw en doop
ritten onder de volgende voor
waarden gedaan mogen worden:
Hoogstens mogen hier per
gelegenheid twee auto's voor
worden gebruikt.
2. De af te leggen afstand
(heen en terug) mag per gelegen
heid hoogstens 40 k.m. bedragen;
3. Voor het vervoer naar een
fotograaf tot het maken van
een bruidsfoto mag hoogstens
één auto worden gebezigd, mits
de daarvoor af te leggen afstand
niet meer dan 40 km. (heen en
terug) bedraagt.
Autoritten voor andere doel
einden behoeven schriftelijk een
toestemming van de Rijksver
keersinspectie.
Het doktersattest of het toe-
stemmingsbewijs moet tijdens
den rit in het voertuig aanwezig
zijn en op verzoek ter inzage
gegeven kunnen worden aan de
bevoegde opsporings ambtena
ren. In geen geval mogen de
ritten worden uitgevoerd voor
het bezoeken van feesten, ont
spanningsgelegenheden, familie
enz.
Als eerste gedagvaarde ver
scheen Donderdag voor het
Tribunaal de ex- ontvanger
griffier van Waterschappen,
Deuntje Jacoba W. Welleman,
uit Krabbendijke, die zich voor
een lange lijst van beschuldi
gingen had te verantwoorden.
Zij was lid der N. S. B., was
werkzaam geweest als sociaal
werkster voor den N. V. D. en
onderkring vertegenwoordig
ster van het Strijd- en vier-
duitenfonds, ontving referent
De Korte op bezoek, en ver
strekte haar hroer, den N. S.
B.-directeur van het Arbeids
bureau te Middelburg, de na
men van mannen uit Krabben
dijke, die voor tewerkstelling
in Duitschland in aanmerking
kwamen, Verder deelde zij aan
den gemachtigde van den lei
der, Jan Dekker, mede, dat de
directeur van het postkantoor
in Krabbendijke een N. S. B.
reclameplaat op een ongunsti
ge plaats had gehangen, waar
zij niet voldoende opviel.
Daar Seyss Inquart het aan
rijksambtenaren had toege
staan lid van de N. S. B. te
worden, had verd. er geen be
zwaar in gezien toe te treden.
Dhr. de Roo, tribunaal lid,
merkte op, dat verd. blijkens
de lange lijst van besc-Valdigin
gen, zeker wel in staat geacht
kon worden de mannen uit
Krabbendijke aan te hebben
gegeven. Daar verd. echter
alles ontkende moet er dus
een ander zijn die dit deed.
Nu bleek uit het verhoor,
dat verd. dezen naam wist,
RETRANCHEMENT
Candidaten Gemeenteraad.
Voor de Partij'van de Vrij
heid zijn de volgende candi
daten gesteld:
1. A. Willemsen Sr.; 2. J.
de Hullu-Risseeuw; 3. Joh. A.
Lucieer; 4. L. P. de Regt; 5.
Chr. A. Lauret; 6. J. P. Schee-
rens.
Voor de Partij v. d. Arbeid:
1. J. A. A. Pattist; 2. J. J.
de Meij; 3. H. A. den Hamer;
4. Iz. Cambier-Koster; 5. J. F.
Kornelis; 6. Iz. Dierks.
De A. R. en C. H. komen
gecombineerd uit.
De candidaten zijn:
1. J. J. de Bruyne; 2. S, v.
d. Sluis; 3. J. P. Vercouteren;
4. W. Dekker; 5. J. F. van
Cuijek.
WOLPHAARTSDIJK
Candidaten Gemeenteraad.
Voor de a.s. gemeenteraads
verkiezing zijn in deze ge
meente de volgende candida
ten gesteld:
Chr. Hist: A. van der Vliet;
J. Hannewijk; G. de Jager; J.
J. van de Velde J. Jz.; A. van
Damme; J. F. van Wel; F.
Francke en D. Vleugel' Sr.
Anti Rev.: P. Luikenaar; F.
Caan; G. Heijnsdijk; Jac. Ver-
hage; J. Katsman Pzn.
Staatk. Geref.: L. Overbee-
ke, M. Verschuure, A. Hooger-
land en W. C. J. Bosschaart.
Partij van de Vrijheid en
Partij van den Arbeid (gecom
bineerd): A. Koert; J. Kake-
beeke; F. Ossewaarde Pzn., J.
v. d. Voorde Izn. en M. de Vos.
RENESSE
Candidaten Gemeenteraad.
Voor de Partij van den Ar
beid zijn candidaat gesteld:
1. W. v. Klooster; 2. Z. Ro-
seboom; 3, J. P. Berrevoets;
4. C. Doreman; 5. A. J. Ver
boom.
De Chr. Hist., Anti Rev. en
Staatk. Geref. komen met een
gecombineerde lijst uit.
De candidaten zijn:
1. M. M. Krijger; 2. J. West
hoeve; 3. N. Dalebout; 4. L.
Fasol; 5. J. J. Padmos; 6. J.
Plansoen; 7. C. Fasol; 8. L. J.
v. d. Repe; 9. W, Hoogerhuis;
10. J. Viergever.
Voor de Liberaal Dem. kies-
vereen, zijn candidaat gesteld:
1. J. Stevense; 2. M. de Roo;
3. K. Hogerland; 4. P. Verton;
5. R. H. Blom; 6. M. v. d. Bout
7. H. de Feyter Szn.; 8. J. L.
Hoogenboom; 9. W. Kostense.
OOSTERLAND
Candidaten Gemeenteraad.
De A. R. en Chr. Hist. Par
tij komen hier met een ge
combineerde lijst uit en heb
ben de volgende heeren can-
diaat gesteld voor de a.s. ge
meenteraadsverkiezing.
1. P. Th. den Boer; 2. J. J.
G. Brouwer; 3. A. Stoutjesdijk
4. W. van Hoeve; 5. C. W.
Kristelijn; 6. L. A. Capelle; 7.
P. Bal; 8. A. J. Rotte; 9. J.
M. v. d. Werf; 10. P. van der
Maas.
ST. MAARTENSDIJK
Candidaten Gemeenteraad.
Alhier is van Chr. Hist, zij
de en de Prot Unie voor de a.s.
gemeenteraadsverkiezingen
candidaat gesteld: J. M. Boo-
fert.
De Chr. Hist, en de Prot.
Unie komen niet met een apar
te lijst uit, doch hebben hun
can'didaat als laatste op de
lijst van „Gemeentebelang ge
plaatst.
De Chr. Hist, kiezers zullen
is niet op no. 1, doch op no.
7 van deze lijst moeten stem
men.
De candidaten voor de Stk.
Geref. Partij zijn:
1. M. G. bij de Vaate; 2. D.
Bouwman; 3. L. Bolle Mz.; 4.
A. v. d. Maas; 5. M. Boogert.
Voor de Partij van de Vrij
heid: 1. C. M. Zerjlen; 2. J. de
Rijke; 3. D. J. Fluijt; 4. J. A.
Beije; 5. N. Mol; 6. G. A. van
Langeraad; 7. A. v. d. Berge
A. Rz.; 8. L. Steenpoorte.
Voor de Partij van den Ar
beid: 1. J. Hage; 2. F. Koster;
3. M. Verstraaten; 4. A. P.
Verschuur; 5. W. L. Kloote;
6. A. Timmerman Cz.
doch zij wenschte dien niet me
de te deelen.
Haar verdediger, Mr. Van
Hasselt, begon met er op te
wijzen, dat verd., aangetrok
ken door het sociale werk, lid
van den N. V. D. geworden
was. Wat het bezoek van Re
ferent de Korte betrof, deze
kwam volgens den verdediger
voor zaken bij haar broer op
bezoek, die bij haar moeder,
waar zij ook woonde, geëva
cueerd was. Dat zij naar Mid
delburg had gebeld was waar.
Alleen had zij dit gedaan in
tegenwoordigheid van de be
trokken personen, die zelf dan
met haar broer spraken en
meestal vrijstelling van werk
in Duitschland verkregen.
Verdediger, die een 2eer
groot aantal gunstig luidende
verklaringen wist over te leg
gen, verzocht het Tribunaal de
meeste clementie.
Het volgende geval was dat
van P, J. Verdurmen, landbou
wer uit Hansweert, die lid van
de N. S. B. was geweest, als
Oostlandboer in Rusland had
gewerkt en samen met een
Duitsch soldaat smokkelhan
del had bedreven.
Bij het verhoor stak verd.
alle schuld op zgn vrouw, die
ook de oor-zaak was geweest,
dat hij in het Oosten zijn „heil"
had gezocht.
Hij verdiende daar een aar
dige duit, n.l. 350 R.M. per
maand en dacht eveneens, dat
Holland er beter van zou wor
den.
Hoewel hij een revolver
droeg ter zelfverdediging, was
de bevolking hem toch zeer
vriendschappelijk gezind. Ja,
er kwamen zelfs wel eens par-
tisanen op bezoek. Dat hij in
Holland eieren aan de moffen
had geleverd, ontkende hij.
Dat had zijn echtgenoote ge
daan.
Doch deze, als getuige ge
hoord, ontkende en beschuldig
de haar man wederkeerig.
Mr. Dirven wees er in zijn
pleidooi op, dat Verdurmen een
N. S. B.-er van den kouwen
grond was geweest en probeer
de te bewijzen, dat de Oost
compagnie een Ned. instelling
was.
Mr. Vlaming was dit, zeer
terecht, niet met hem eens en
repliceerde, of verdediger het
Legioen Nederland dan ook
Goedewaagen weer in den Haag
Zaterdagmorgen werd in Den
Haag gevankelijk binnenge
bracht Dr. T. Goedewaagen, die
deze week in Duitschland werd
gearresteerd. De P.R.A. is on-
middelllijk met het hooren van
den arrestant begonnen. Het zal
vermoedelijk wel eenigen tijd
duren, voordat de zaak Goede
waagen rond is. omdat Goede
waagen niet alleen als verdach
te. maar ook als getuige in
verschillende processen zal moe
ten optreden.
Gedetineerden in de mijnen
Het aantal gedetineerden, te
werkgesteld in de Nederland
sche steenkolenmijnen, heeft de
800 overschreden. Ook tengevol
ge van de wervingsactie melden
zich nog steeds nieuwe arbeids
krachten. Er moet rekening
gehouden worden met het feit,
dat de in dienst genomen gede
tineerden grootendeels onge
schoold zijn. Dit neemt niet weg
dat gestreefd wordt naar een
nieuwe stijging van de prestatie
der ondergrondsche dienst.
V eilingberichten
Veilingsvcrccn. Zuid-Bcvcland, .Goes.
Veiling van Vrijdag 1-1 Juni 1946
Kersen Luikenaars 0.701.03 per kg..
Early Rivers 1.17—2.17 per kg. Meiker
sen 1.55. Hollanders 2.00. Aardbeiden
0.91—1.89. Alles per kg. Bloemkool IA
f 36—f 45 per 100 stuks. Idem I, 18—39.
Idem 11. 13—26. Komkommers 44—45.
Idem II. 38. Idem III. 22—36. Kropsla I
25. Idem II. 12. Alles per 100 stuks.
Peultjes f 156 per 100 kg. Doperwtjes 66
—71. Postelein 43—49. Spinazie 8. Ra
barber 5—7.50. Tufnboonen 40. Sjalot
ten 0.50-1.50. Alles per 100 kg. Wor
telen 2630. Kroten 2630. Radijs
Seider" 15—13. Alles per 100 bos.
