Stereofonische
Bij een herdruk van Gezelle's
Dichtwerken
Houdt de straten schoon
UITZENDING
Mensch of Aap
Letterkundige Rubriek
Voor mg staan twee smalle
blauwe bandjes met rankende
gouden bloemmotieven over de
ruggen. In hun ruim 1700 pa
pina's dundruk bevatten zij
een ongelooflijken schat aan
poëzie: de dichtwerken van den
Vlaamachen dichter Guido Ge
zelle (1830—1899).
Waar het deeltje toevallig
openvalt, lees ik:
ZOMERMAAND
Groengemeide boomen, boven
mg, daarin den Heere loven
duizend vogelen, klinkend
klaar,
op hun' dappere tongensnaar!
Wel. wat zgt gij zoet. om te
hooren,
zoet om te zien, gjj vogel-
chooren,
die daar wipt en. onvervaard,
woont in 't blijde boom ge vaart
en direct, is er weer die kinder
lijk zuivere sfeer van grooten
eenvoud, die in bijna alle wer
ken van Gezelle ons omgeeft.
Het is een simpel versje, ge
schreven door den toen reeds
61-jarigen dichter, maar het
heeft dezelfde heldere, onbe
dorven visie van een kind be
houden.
Guido Gezelle staat als een
eenzame, groote figuur temid
den van zijn aan poëzie armen
tijd. Hij werd te Brugge gebo
ren als zoon van een hovenier
en boomkweeker (vandaar wel
licht zgn liefde voor planten
en dieren, die hem zijn heele
leven bij zou blijven en een
bron voor inspiratie zou zijn),
en bestemd voor het priester
schap. Aan hetzelfde semina
rie Roeselare waar hij eerst
een gedeelte van zijn opleiding
had genoten keerde hij als lee-
raar terug, en daar heeft h$j
den mooisten tjjd van zijn le
ven gesleten. Zijn leerlingen
waren even innig aan hem ge
hecht als hij van hen hield,
en uit deze mooie vriendschap
pen met zijn „jongens" ont
stonden zijn ontroerende ver
zen, zooals: „Dien avond en
die rooze", te lang om hier op
Opstandige Beweging in
Bolivia
In weerwil van het officleele
communiqué der Boliviaansche re
geering, zeggende, dat de revolu-
tionnaire beweging onder leiding
van kolonel Illanes onderdrukt is
wordt uit La Paz vernomen, dat
de beweging zich uitbreidt en dat
eenige leden der regeering de
hoofdstad zouden hebben veria
ter Aan de grens zijn voorzorgs
maatregelen genomen.
te nemen, geschreven voor zijn
meest geliefden, begaafden
leerling Eugène van Oye.
Deze gelukkige tijd werd
echter wreed verbroken door
de geestelijke overheid.
Gezelle was een vurig fla
mingant; hij gebruikte voor
zgn kunst ook enkel zijn Vlaam
sche moedertaal, en dat liefst
nog In al den rijkdom van haar
dialect:
De Ylaamache tale is won
der zoet,
voor wie heur geen geweld
en doet,
maar rusten laat in 't herte,
alwaar
ze onmondig leefde en sliep
te gaar....
etc.. en dat in een tijd, dat het
alles Fransch was wat de klok
luidde. Natuurlijk werden door
zijn bezielende leiding zijn jon
gens ook vurige verspreiders
van deze Vlaamsche strooming
Zoodoende kon hij op den
duur niet gehandhaafd blijven
door een geestelijk overheid,
die overheerschend Fransch
georiënteerd was.
Bovendien moet gezegd, dat
hij als leeraar niet voor alle
leerlingen geschikt was, daar
alle oude tradities van opge
legde tucht en geregeld leer
plan aan den kant werden ge
zet. Hij verbrak oude conven
ties, waardoor sommige leer
lingen zgn wijze van lesgeven
niet konden volgen. Zijn colle
ga's vereenigden zich tegen
de vreemde eend in de bjjt
(van wiens grootheid als dich
ter niemand in dien aan echte
poëzie arme tijd, waarin aller
lei middelmatige verzenma
kers als groote talenten wer
den geëerd, eenig besef had,
hoewel hij reeds een bundeltje
verzen had laten verschijnen)
en tenslotte werd hij van zijn
geliefde studenten afgenomen
en overgeplaatst naar Brugge.
Onder dit wanbegrip heeft Ge
zelle ongelooflik geleden. Zijn
kinderlik vertrouwen in de
menschen en in zichzelf was
bitter geschokt, en dertig jaar
lang verscheen er geen groot
werk meer van hem. In 1862
kwam nog zi'n bundel: „Ge
dichten, gezangen en gebeden"
uit, waarin vele prachtige ver
zen uit zqn neerslachtigheid
en diepe smart, zoals het vol
gende:
GIJ BADT OP EENEN BERG
Gq badt op eenen berg alleen,
en.... Jesu, ik en vind er geen
waar "k hoog genoeg kan
klimmen
om U alleen te vinden:
Kolonisatie Nw. Guinea
In een vertraagd binnengeko
men mededeeling van de Ver-
eeniging Kolonisatie Nieuw-
Guinea, wordt het volgende ter
kennis gebracht van alle belang
stellenden:
Nu het zich laat aanzien dat
binnen korten tijd een begin
zal kunnen worden gemaakt
met vestiging van gezinnen
heeft "net hoofdbestuur der ver-
eeniging het initiatief genomen
voor het verkrijgen van gege
vens, welke tevens zullen kun
nen dienen voor het vaststellen
der volgorde waarin uitzending
moet volgen.
Er worden vier lijsten samen
gesteld. No. 1: voor geroutiner-
de landbouwersgezinnen; no. 2:
voor gezinnen met eenige land-
bouwervaring; no. 3: voor land
bouwkundig volstrekt ongerou-
tineerden; no. 4: voor gezinnen
met gedegen ervaring in de
aan landbouw en veeteelt direct
verwante beroepen, dus bak
kers, slagers, smeden en tim
merlieden.
Werkelijk ernstige reflectan
ten gelieven zich op te geven
bij de afdeelingsbesturen of bij
plaatselijke vertegenwoordigers
van bevriende organisaties die
meer en gedetailleerde inlich
tingen verstrekken.
Houdt evenzeer de trottoirs
zindelijk
200 DUITSCHE ambtenaren, be
last met de administratie van de
voedselvoorziening in de Britsehe
en Amerikaansche zones zijn te
Haqiburg in een conferentie bij
eengekomen. Generaal Lucius
Clay, de waarnemende Amerikaan
sche militaire gouverneur, zeide
tei conferentie o.m., dat de Ame
rikaansche politiek ten doel had,
evenals de Britsehe, te streven
naar de economische eenheid van
Duitschland.
UIT NAPELS wordt gemeld, dat
de burgemeester en de raad hun
ontslag hebben ingediend, nadat
bekend is geworden, dat ex-ico-
ning Umberto het land verlaten
heeft.
DEZER dagen lazen we het
wederom in de courant:
houdt de straten schoon! een
opwekking, aanmaning er
waarschuwing van den A.N.W.B.
ten behoeve der weggebruikers,
speciaal fietsers en autorijders en
gericht aan het adres der kwaad
willigen en onnadenkenden, die
link? en rechts met glasprojectie
len, metaalafval. spijkers enz. we
gen en straten „onveilig" maken.
Dat men echter eigen veiligheid
soms ook in gevaar kan brengen
door tegen dit euvel op te tre
den en de jeugd van vijf tot twin
tig jaar aan te manen dit spelle
tje te staken, bewees ons een
briefschrijver door toezending
van een klaagschrift, waarin hij
zijn veron twaardiging, kort weer
gegeven, aldus lucht gaf.
Ik wandelde eenige dagen geleden
op straat en zag enkele jongens
een leege flesch kapot trappen en
de stukken over den rijweg ver
spreiden. Ik wees de knapen op
het verkeerde van hun gedragin
gen hetgeen door de vlegels zoo
euvel werd opgenomen, dat ze
mij niet alleen uitlachten, ja zelfs
uitjouwden, doch ook de stukken
glas achterna gooiden. Een niet
minder prettige ervaring deed
een andere weggebruiker
op die met zijn fiets een straat
gedeelte naderde, dat letterlijk
met glas bezaaid was. Hij zette
zijn vehikel langs den kant van
den weg of straat, om zoo goed
en kwaad het ging, de grootste
stukken te verwijderen. Doch ntj
zag zijn menschlievendheid al
heel slecht beloond, doordat eeni
ge' kwajongens inmiddels de voor-
èn achterband van zijn velo met
hetzelfde glas of eenig ander
scherp voorwerp luchtledig had
den gemaakt, waarvan de goeierd
in zijn ijver en schoonmaakwoede
niets had bemerkt, althans niet
eerder dan toen het al te laat
was. Zoo kan ook de deugdzaam-
Het tijdstip van de stereofonl-
sche proefuitzending, waarover
onlangs in dit blad een artikel
is verschenen, is vastgesteld op
hedenmiddag van half vijf tot
vyf uur. Een concert door het
Radio Phil harmonisch orkest zal
op deze wijze worden uitgezon
den.
Men moet zich de moeite getroos
ten vooraf ln zijn huiskamer 'wee
radio-ontvangers, eenige meters
u't elkaar en met elkaar een groo
te hoek vormend, op te stellen;
vervolgens elk der toestellen 'op
een der Nederlandsche zenders af
de wereld wil mij achterna,
alwaar ik ga of sta
of ooit mijn oogen sla,
en arm als Ik en is er geen,
geen een,
die nood hebbe en niet klagen
kan;
die honger, en niet vragen
kan;
die pijne, en niet gewagen kan
hoe zeer het doet!
o Leert mij, armen dwaas,
hoe dat ik bidden moet!
W,
te stemmen en voorts alle aanwij
zingen op te volgen die per radio
gegeven worden.
Voorzoover de Engelsche en Ame
rikaansche literatuur ons heeft he
reikt zwijgt zij over deze proef
nemingen ter verlossing uit het
„geluid in blik" zooals de vlakke
geluidsweergave wel wordt ge
noemd, zoociat dit naar alle waar
schijriiykheld de eerste uitzen
ding van dien aard op onzen pla
neet zal zijn.
In de studio staat een kunst-
hoofd opgesteld met op elk oor
een microfoon. Elk der van deze
uitgaande electrische kanalen
wordt naar een afzonderlijke zen
der geleid. Voorshands eischt dus
zoowel de uitzending als de ont
vangst van natuurgetrouwe mu
ziek een dubbele apparatuur.
Merkwaardig is dat men deze
„ontvangst als aat men in de zaal
bij de executanten" men :tan
elk instrument localiseeren en de
verplaatsing daarvan duidelijk
volgen zoo snel heel gewoon
vindt, doch zoodra men zich op
de klassieke ontvangst hoort over
geschakeld bespeurt wat men
eigenlijk mist.
De stichting Radio Nederland zal
de ontvangst van rapporten over
deze uitzending zeer op prijs stel
len.
heid van eerzamen gestraft wor
den. Praciische paeüagogiek is
soms een wat gevaarlijk experi
ment!
En zooiets gebeurt natuurlijk
niet alleen in enkele plaatsen,
doch uit het heele land hoort
men dagelijks deze en soortgelijke
klachten onder de kinderen der
menschen opgaan. En aan wordt
er wel lichtvaardig gezegd: daar
moesten de onderwijzers en op
voeders der jeugd ook beter le
gen te velde trekken, alsof die
ook nog voor straatpolitie en
straatwacht moeten fungeeren! Of
wel de politie moest de rakkers
by de kraag pakken, die met .glas
of spijkers strooien. Natuurlijk
kunnen zij alle uitstekend mee
werken om dit euvel bij onze, me
de door den oorlog uit den band
geslagen en ongediciplineerde
jeugd consequent te bestrijden,
doch in het gezin moet daar
toe de eerste en krachtigste stoot
worden gegeven. Ouders, oudere
broers en zusters moeten het goe
de voorbeeld geven en de nog on
nadenkende jongeren op het ver
keerde van hun roekeloosheid
met „scherp" van allerlei soort
wijzen, hen daarvan terughouden
en straffen, indien ze willens en
wetens in dit kwaad volharden.
En vooral dat laatste vinden vele
ouders nu juist heelemaal niet
noi'dig. *t Zijn immers „maar"
kv. a j ongensstreken
Dochwat verder te denken van
die ouderen, dames zoowel als
heeren van alle leeftijden, die
mei huisdieren, speciaal die van
het hondengeslacht, geregeld lede
ren morgen of avond een anders
stoep of straat laten bevuilen en
kwaad worden, als zij er op attent
werden gemaakt, dat niet ieder
dit even plezierig vindt? Als net
goed zou zijn, moest daarvoor
eigenlijk een wandelingetje naar
buiten worden gemaakt., in élk ge
val zou de verontreiniging van
trottoirs en straten wel heel wat
meer kunnen worden tegengegaan
dat. thans het geval is. Behalve
d^t de wandelaars daarvan veel
last en zelfs gevaar ondervinden,
hel uiterlijk van straten, wegen
en pleinen er door geschaad
wordt, de volksgezondheid er .<n-
der lijdt, vindt onze jeugd door
een dergelijke nonchalante wijze
van doen door volwassen honden
bezitters en -bezitsters een soort
excuus, om de verontreiniging van
den openbaren weg nog maar wat
erger te maken door te schoppen
en gooien met alles en nog wat
Nu is het wel zoo, dat door het
tijdelijk gebrek aan voetballen,
handballen en ander spelmate
riaal de vernielzucht en straat
schenderij zeer in de hand wor
den gewerkt. Doch het moeten
toch in de eerste plaats de ouders
en de ouderen zijn, die op net
stuk van het rein er. schoonhou
den van trottoirs, straten en we
gen het goede voorbeeld geven.
Ock hierin schuilt een groote pae-
dagogische verantwoordelijkheid.
En dan is er het andere euvel
var- dezen tijd: de jeugd is
'a avonds veel te lang en e
laat op straat!!! Doch daar
over later eens meer. H.
De Delegaties uit de West
De delegaties uit Suriname en
Curasao zijn gistermiddag te 12.30
uur per speciaal vliegtuig op het
vliegveld Schiphol aangekomen.
DE VERGADERING van anti-fas
cistische partijen te Berlijn heeft
eenstemmig een resolutie aange
nomen, waarbij den geallieerden
verzocht wordt, de zonale econo
mische grenzen op te heffen en
een centrale Duitsche regeering
te vormen, meldt de Britsehe
nieuwsdienst ln Duitschland.
Feuilleton
ALDER MATIN-MAGOG
Vrij naar het Engelsch door D.A.O.
29
Daar hurkte hij
neer achter een schoorsteen en
verwisselde van kleeding even
kalm als ware hij in zijn kleed
kamer geweest. Na dit tot zgn
voldoening volvoerd te hebben
wierp hij het. afgedankte cos-
huum door den schoorsteen om
laag. Vervolgens leunde hij
over den rand van het dak en
onderzocht den gevel van het
huis, waarop hij zich bevond.
Onder de ramen van de ze;
verdieping was een metalen
bak, vanwaar een dubbele pijp
naar omlaag liep. Zonder de
minste aarzeling gleed de go
rilla, zich vasthoudend aan een
der ramen, langs de glibberige
helling omlaag, stak de voeten
zoo ver mogelijk uit en rustte
op een pijp.
In deze gevaarlijke positie,
want de minste verkeerde be
weging zou hem hebben doen
neerstorten, zou een mensch
in angstige spanning als vast-
ekleefd aan den rand van het
dak hebben gehangen Maar de
gorilla verstond in hooge mate
de kunst zich in evenwicht te
houden en een verbazingwek
kende behendigheid. Het li
chaam zakte als gevoelloos
neer, terwijl de voeten geen
duimbreed bewogen; een der
pooten greep de pijp vast en
kronkelde er omheenzijn an
dere poot volgde, tusschen zijn
rug en het dak glijdend.
Toen lieten de voeten hun
steun los, schuurden langs den
muur en hij bleef aan den pijp
hangen, alleen steunend op
zijn krachtige polsen. Hij boog
de voeten om den druk van
zijn lichaam te verminderen en
gleed langzaam omlaag, poot
voor poot verzettend. Drie mi
nuten later stond hij op het
trottoir, dit kunststuk vol
voerd hebbende zonder een
spier van zijn gelaat te ver
trekken. Hij was nu vrij, in de
open lucht, onder bescherming
van de duisternis.
In het donker was er niets
dat de gorilla onderscheidde
van een der meest gewone
stervelingen. Na behoedzaam
rondgekeken te hebben, begon
hg zijn nachtelijke wandeling
en liep de eene straat na de
andere door, trachtend de goe
de richting te vinden.
Er viel niets bijzonders voor,
totdat hij de ontmoeting had
met. den straatbandiet.
Na. zijn aanvaller in de
goot te hebben gegooid, stond
de gorilla stil en doorzocht
zijn zakken. Ze bevatten de
sigarenkoker en een doosje lu
cifers, die hij op het tooneel
had gebruikt. Hij stak een si
gaar op en rookte verwoed.
Toen hervatte hij zqn wande
ling. Nog enkele hoeken sloeg
hg om en bereikte het huis
van den bankier, Frank Sa-
vill.
Vooraan het gebouw waren
groote erkers en een kleine
deur, die toegang gaf tot de
onderste verdieping voor het
handelspubliek. De hoofdin
gang was aan den zijkant in
een gang, die het huis van een
naburig gebouw scheidde. De
portierswoning was in de be
nedenverdieping bij den ingang
Het benedengedeelte van de
massieve deur was versierd
met smeedvTerk om de staven
te verbergen die daar waren
aangebracht om onwelkome
bezoekers te weren. Het ont
brak aan de bovenhelft van
de deur, waar een rij ijzeren
punten op waren aangebracht.
Met één grooten sprong be
reikte de aap de staven en
hield zich daaraan stevig vast.
Zich optrekkende, plaatste hij
zijn voeten er tuschen. Nog één
sprong en hij zat boven op de
deur. Hij bevond zich nu bij
de ramen van de tweede ver
dieping. Ze met één blik ovèr-
ziende maakte hij een vlugge
berekening en plaatste zich
voor een dier ramen. Het stond
op een kier. Zonder verdere
moeilijkheid opende de gorilla
het verder en ging de kamer
binnen. Toen keerde hij zich
kalm om en sloot het.
Het was de kamer van Vio
let Savill een karakteristiek
vertrek, helder en keurig net
jes, een kleurenharmonie van
wit, rood en crème. De mu
ren, de lichte, stijlvolle meu
belen als van een pop, de sorei
de schilderijen, zelfs de klok
aan den wand, alles bezat een
met zorg gekozen kleuren
combinatie
Een roos hing kwijnend neer
in een kristallen vaas ais om
hulde te brengen aan een foto
vlak bij. De gorilla keek er
naar en herkende de gelaats
trekken van Roland Master-
ley. Iets als een snik ontsnap
te hem. Zgn hoofd zonk neer
op het koude marmer van den
schoorsteenmantel en hg
schreide bitter.
Plotseling deed een gerucht
buiten hem opschrikken. Hij
