YRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Dr. Hirschfeld getuige
voor Nederland
Verklaring van Menzies
De Italiaansche Arena
Zaterdag
15 juni '1946
U JAARGANG
SiüMMëS tós
Alg. Leiding: B. G. Kloosterziel en S. L. Boerma. Hoofdredacteur j. Koekebakker. Redactie en Admin.: Goes, Beestenmarkt Tel, £263. Gironummer 419&H
Het Huis Savoye
Waarschijnlijk voor goed, is
thans 't Italiaansche Konings
huis vervallen verklaard van
den troon. Meer dan twee mil-
lioen stemmen gaven de be
slissing ten gunste van de re
publiek en de eerste minister
De Gasperi is tot voorloopig
president daarvan benoemd.
Dit zijn de feiten, waarvan
geen terugkeer mogelijk
schflnt.
En toch is er nog onrust in
Italië.
Wat is de oorzaak van deze
volksuitspraak
En wat is de reden, dat er
nu nog onrust is vooral in Z.
Italië, zoodat in Napels bij een
opstootje van monarchistische
zjjde zelfs dooden en gewon
den zijn gevallen?
De houding van de toonaan
gevende leden van dit konings
huis geeft hiervan de verkla
ring.
De schuld der impopulari
teit van het Huis van Savoye
draagt vooral de voormalige
koning Victor Emanuel.
Deze vorst heeft tijdens het
fascistische bewind van Mus
solini zich zeer timide getoond
en bleef volkomen op den ach
tergrond, terwijl Mussolini met
ztjn vriend Hitier regeerde.
Dit neemt een volk niet.
Toen dan ook de ineenstor
ting gekomen was, bleek over
duidelijk dat Victor Emanuels
rol was uitgespeeld.
Wat deed toen de oude ko
ning?
Hij beging een gToote fout,
Juist uit dynastiek oogpunt.
Hij bleef zich vastklampen
aan zqn troon, bleef in Italië.
Hiermee was de kans voor
opvolging door kroonprins
Umberto tot een minimum ge
reduceerd.
Toen ten slotte de naderen
de volksstemming over de
vraag: „Koninkrijk of repu
bliek" den ouden koning het
vuur aan de schenen legde,
deed hij afstand ten gunste
van zijn zoon, en vertrok hais
over kop naar Egypte
Wederom een fout.
Want Umberto was evenmin
populair. Ook hij had zich niet
afzijdig gehouden van 't thans
algemeen gehate fascistische
bewind, hetgeen uit de uit-
uitkomst der volksstemming
afdoende gebleken is.
Indien tijdig zoowel Victor
Emanuël als Umberto zich te
ruggetrokken hadden, had het
zoontje van den laatste wel
licht nog een kansje gehad,
eenmaal den troon te bestijgen
na een regentschap van poli
tiek zuivere staatslieden.
Deze kans heeft nu ook Um
berto verspeeld.
En thans vinden we deze
zielige figuur: De koning, die
slechts enkele weken koning
is geweest, klampt zich vast
aan een stroohalm!
Hij zal de uitspraak van het
volk eerbiedigen, zegt hij.
Maar hij wil nog afwachten,
wat het Hooggerechtshof zal
beslissen over diverse beswaar
schriften, die tegen het refe
rendum zijn ingebracht!
Van monarchistische zijde
sleept men nu allerlei protes
ten aan omtrent vermeende on
regelmatigheden. Natuurlijk.
Doch dit zal aan die twee mil-
lioen stemmen meerderheid
voor de republiek toch niet
veel afdoen.
Het Huis van Savoye heeft
wel definitief afgedaan, naar
wfl vermoeden.
Het proces te Neurenberg
Roof en bezetting f 33.500.000
DR. H. HIRSCHFELD, tijdens de bezetting secretaris
generaal van Handel en Nijverheid trad gisteren als
getuige op in het proces te Neurenberg bij de behande
ling van de zaak tegen Seyss Inqnart. Tijdens het kruisver
hoor verklaarde hg, dat de helft van de Nederlandsehe dia
mantreserve nog steeds soek is.
Alle diamanten, zoo verklaar
de hij, lagen in een safe te
Arnhem. Hij heelt den Duit-
schers herhaaldelijk geweigerd
de sleutels van deze safe
overhandigen. Toen de gealli
eerde luchtlandingstroepen land
den, bliezen de DuitscherB de
safe op en brachten alle dia
manten, die zij vonden naar de
Reichsbank oyer.
Hirschfeld verklaarde
voorts, dart hij den Duitschers
herhaaldelijk om teruggave van
de diamanten verzocht had. Dit
bleef zonder resultaat en sinds
het einde van den oorlog werd
tot dusver niets teruggevonden.
Een aardige schadepost
De Nederlandsche ec
ache verliezen door Duitsche
plundering en roof van indu-
striëcle uitrusting en schepen
wordt geschat op vijfentwintig
milliard gulden.
De bezetting kostte den Ne
derlanders acht-en-een-half
milliard gulden.
Overeenkomst met den Duivel
Aan Dr. Hirschfeld werd ge
vraagd of hij aan Dr. H. Jalmar
Schacht advies had gegeven om
het tempo van de herbewape
ning, gezien het effect op de
leening- en credietpositie in
Europa, 'te verlangzamen.
Hirschfeld antwoordde: „ge
durende een gesprek te Berlijn
in 1936 over economische
gelegenheden zei Dr. Schacht
bijna ironisch: „Duitschland
heeft herbewapening noodig. Ik
wensch een groot en sterk
Duitschland en daarvoor zou ik
zelfs met den duivel een over
eenkomst willen sluften.
Deportatie van arbeiders
deportatie van arbeiders
naar Duitschland was volgens
getuige in feite reeds vanaf het
eerste jaar der bezetting ver
plicht door den economischer^
dwang. Hij zeide, dat Seyss van-
af 6 Mei 1943 levensmiddelen
kaarten van weigerende arbei
ders liet inhouden, welke maat
regel evenwel door de Neder
landsche ambtenaren werd ge
saboteerd. Hirschfeld zeide
voorts, dat Seyss in Augustus
1944 bevolen heeft, dat alle stik
stof fabrieken in Nederland voor
taan springstoffen moesten ma
ken. Beide Duitsche gdtuigen,
die Seyss vanochtend liet spre
ken, gaven uiteraard een mil
der oordeel.
Kwestie Haagsche Courant
Later bij het kruisverhoor
deed Hirschfeld) nog mededeelin
over het opblazen van de
Haagsche Courant. Hieruit
bleek overduidelijk welke rol
Seyss had gespeeld. Hirschfefld
zeide namelijk, dat de rijkscom
missaris persoonlijk opdracht
gegeven heeft het gebouw van
de Haagsche Courant op te bla
zen, nadat het personeel van
dit blad geweigerd had de krant
te drukken met den propaganda
van den persdienst van den
rijkscommissaris tot het opge
ven der staking.
Koninklijk bezoek aan
Walcheren
Naar wij uit betrouwbare
bron vernemen, sou H.KJEL
Prinses Juliana het voorne
men hebben binnen zeer kor
ten tijd Walcheren met een
bezoek te vereeren. Dit Ko
ninklijk bezoek zou zich in
het bijzonder richten tot
Westkapelle. Het zwaarst
getroffen dorp op Walche
ren.
Kwaadspreken is geestelijke
atoomsplitsing, óók in z$n
gevolgen.
Overdenking
Accoord
Perzie-Azerbeidsjan
Tusschen Perzië en Azerbeidsjan
is men op drie punten tot over
eenstemming gekomen: Ten eerste
zal Azerbeidsjan zijn autonomie
opgeven en deel van Perzië wor
den: Ten tweede zal Azerbeidsjan
geen eigen ministers en minister
president meer hebben, en ten
slotte zal Azerbeidsjan voorloo
pig bestuurd worden door provin
ciale en gemeenteraden.
Neder landsch lndie
DE LEIDER van de oppositie in Australië, Menzies, heeft
verklaard, dat het er bij de Nederlandsch-Indische
kwestie in werkelijkheid om gaat, of over de politiek
van Australië moet worden beslist door de Regeering dan
wel door een handvol mensohen op de werven en dat het
probleem niet betreft, of er eenige menschen in Australië
voor de Indonesiërs zijn. „Voor zoover wjj weten, houdt de
regeering ons voor de Nederlanders vriendschappelijk gezind
te zijn. Hoe kan dit samengaan met het overgeven van het
Bestuur aan de vijanden van de Nederlanders?
Radiorede van de Prinses
H.K.H. Prinses Juliana zal
als voorzitóter van het Ne-
derflandsch Volksherstel
Maandag as. 20.40 uur een
radio-toespraak houden over
„Volk in Nood".
Een duidelijk teeken daar
van is: ook de Kerk in Italië
blijft afzijdig.
De Kerk weet wel wat ze
doet!
Het einde is, dat Umberto
per vliegtuig Italië verlaten
heeft!
Het beste wat h$ doen kon.
Red.
Toestand op West-Bali
Volgens „Het Dagblad" voe
ren 30 Japanneezen de leiding
van benden, die het westelijk
gedeelte van Bali terroriseeren.
De bevolking van vele dorpen
is de bergen ingevlucht. Een
groot aantal huizen is uitge
brand. De rijstvelden worden
verwaarloosd. Dientengevolge is
de voedselsituatie in West-Bali
zeer ongunstig.
In ballingschap
De republikeins che gouver
neur van Celebes, Ratulangi,
die eenigen tijd geleden door
de Nederlanders werd gearres
teerd, zal naar een klein eiland
in den Grooten Oost in balling
schap gezonden worden. Hij zal
zijn gezin mee mogen nemen.
De Britsche kruiser „Swiftsu-
zal heden voor een officieel
bezoek van drie dagen te Tand
jong Priok arriveeren. De
„Swiftsure" vaart onder vlag
van vice-admiraal Edelstone,
commandant van het 4e Brit
sche eskader kruisers te Singa
pore.
Protest
De Indonesische commissie
ter evacuatie van Rapwie perso
neel heeft bij het geallieerde
opperbevel een protest inge
diend tegen de interventie van
de Nederlanders bij het uitvoe
ren van de evacuatie van het
Rapwi-eprsoneel, daar dit aan
de republikeinsche regeering
was toevertrouwd.
De aanleiding tot dit protest
was het feit, dat de Nederland
sche 'torpedojager „Everts en"
op 9 Juni te 14.00 uur twee sche
pen met evacué's van Madoera
op weg naar Tegal heeft aan
gehouden. AJUe Nederlandsche
evacué's werden gedwongen
boord van de Evert-
sen te gaan, ondanks de protes-
'ten der begeleidende Indonesi
sche militaire autoriteiten. Er
deden zich geen botsingen voor.
Groot zijt Gjj, Heer en zeer
te prijzen.
Groot is Uw kracht en Uw
wijsheid zonder maat.
En loven wil U de mensch,
die een deel Uwer schepping
is;
ja, de mensch, die zijn ster
felijkheid met zich omdraagt;
die met zich omdraagt het
besef zijner zonde.
En toch wil de mensch U
loven!
GQ drijft hem aan, zoodat
het hem verheugt U te prijzen.
Want Gfl hebt ons tot U
geschapen en onrustig is ons
hart, totdat het rust vindt in
U. AUGUSTINUS.
Sanatorium Hellendoorn
De gr00te linkervleugel van net
volkssanatorium te Hellendoorn
moet worden gesloten, omdat er
niet voldoende personeel is, dat
de daar gelegen patiënten kan ver
zorgen. Ondanks herhaalde pogin
gen is de geneesheer-directeur
van het sanatorium er niet in ge
slaagd personeel te krijgen.
Ongeveer dertig patiënten moe»-
ten door de sluiting naar huls
worden gezonden.
Tewaterlating van dt
„Schelde 214''
De tewaterlating van het
22000 ton groote passagiers
schip voor de Rotterdamsche
Lloyd, dat reeds meer dan
zes jaar op de helling van de
werf „De Schelde" te VIin
gingen heeft gelegen en be
staat ala „Schelde 214" is
thans vastgesteld op 1 Juli
1946. Er wordt thans koorts
achtig gewerkt om het schip
op tijd gereed te hebben.
Koninklijk bezoek aan Wal
cheren?
Rede van de Gasperi
De eerste minister, De Gas
peri, heeft in een radiorede
voor het Italiaansche volk c
m. gezegd: „Alle voorzorgs
maatregelen zijn genomen
voor een ordelijk verloop van
de verkiezingen. Iedereen
mocht stemmen en de verkie-
ringen waren vrij. Hoe gij ook
gestemd moge hebben, slaat
uw handen aan den ploeg en
arbeidt.
Mijn geweten is zuiver, ik ben
geen advocaat, maar mijn ge
zond verstand zegt mij, dat de
regeering zich niet schuldig ge
maakt heeft aan het betwisten
Kei xtouerdamsche elftal Feyenoord landt voor de eerste wed
strijd die ooit door een Nederlandsch elftal op het Westelijk
halfrond gespeeld werd, op Curagao, Ned. West-Indië. De eerste
wedstrijd werd door Feyenoord van het Nederlandsche eiland
Aruba met 43 gewonnen.
of in twijfel trekken van de be
vindingen van het hooggerechta
hoi Nietftemin hebben wij even
geasizeld en getracht, een mid
denweg te vinden, al ware hel
maar om wanordelijkheden voor
enkeje dagen te voorkomen.
Waaiom hebben *8 konings
raadslieden hem aangeraden
een aergedijke proclamatie uit
te vaardigen? Wij moeten even
wel oe tragedie van dezen' man
uit menschelijk oogpunt be
schouwen. Deze laatste daad
van de monarcie lijkt op een
bedreiging met een nationale
ramp. Ik zou graag alle partij
en op het hart drukken, dat er
slechts een schepper is van on
ze toekomst: het Itaüiaansche
volk. Al onze gedachten moe
ten gericht zijn op de welvaart
van ons land. Laat ons één zijn.
Laten wij, met het oog op de
vredesverdragen toonen, dat het
Italiaansche volk vastbesloten
is zijn heilig recht op zijn eigen
toekomst te verdedigen.
Umberto in Lissabon.
Umberto van Italië is, per
vliegtuig ufi Barcelona komend,
in Lissabon gearriveerd.
HET WEER
Wind uit veranderlijke rich
tingen. Licht of half bewolkt.
Overwegend droog. Iets war
mer dan gisteren.
Zon onder £1.01; op 4Jt».
Maan op 21.59; onder UI.
Zondag:
Zon onder 21.01, op 4.19.
Maan op 22.49, onder 6-25.
Laatste kwartier: Jtmi.