VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
De komende tegenvoorstellen
De overwinningsparade te Londen
Seyss Inquart is aan de beurt
Maandag
U Jimi 1946
%e JAARGANG
N UMME& «tt
Aig. Leiding: B. G. Kloosterziel &a S. L. Eoerma. HoofdredacteurJ. Koekebakker. Redactie en Admin.: Goes, Beestenmarkt Tel. 21€3. Gironummer 4M357
De Kerk in West-Europa
Een opvallend verschijnsel
in deze na-oorlogsjaren is wel
op het vasteland van West-
Europa, dat de Kerk zich ac
tief gaat bemoeien met de
economische en politieke pro
blemen van de samenleving.
Dit is principieel te verstaan
De Christelijke Kerk in al
haar geledingen heeft bitter
ervaren, dat de maatschappij
hopeloos is gederailleerd. Po
litiek en economie werden
overgelaten aan het spel van
de krachten, die de stoffelijke
wereld beheerschen. De Ker
ken als zoodanig bemoeiden
zich niet met de beslissingen
die op dat terrein werden ge
nomen. Resultaat was, dat
kort na elkaar de menschheid
in twee wereldoorlogen zich
onderling ging verscheuren,
en levensgeluk en welvaart
van millioenen werden ver-
Nederlandsch Indie
Na dezen tweeden wereld
oorlog is er een nieuw élan
gekomen in de leiding der
Christelijke kerken, en telkens
worden we getroffen door uit
spraken en acties, die direct
ingrijpen in den politieken en
economischen chaos om ons
heen, en een nieuwe richting
wijzen waarheen de Christelij-
Lgke beginselen dwingen te
gaan. Dit geldt wel in het bij
zonder van het vasteland van
West-Europa.
Wij zien in diverse landen
van deze helft van ons wereld
deel wij noemen hier Groot-
Brittannië niet, omdat daar de
positie van de Kerk steeds
(een andere is geweest, en zij
meer stond in het volle leven,
ook veer dezen fijd dat de
K«k actief ingrijpt in het we
reldgebeuren. En omdat deze
landen, met uitzondering van
Nederland, voor het overgroo-
te deel een katholieke bevol
king hebben, zal in het volgen
de voornamelijk over enkele
symptomen van dit ingrijpen
door de Katholieke kerkelijke
autoriteiten worden gesproken
Ook in Nederland is het ver
schijnsel dat wij aanwezen dui
delijk te onderkennen.
Ieder weet. dat de grootste
Protestantsche Kerk van ons
land een geheel nieuwen koers
vaar, vooral sinds den oorlog.
Telkens spreekt zij zich uit
over maatschappelijke vraag
stukken en grijpt met haar ad
vies in bij de beslissing over
actueele problemen. De ande
re protestantsche kerken vol
gen haar, zij het dikwijls aar
zelend, op dezen weg. Maar
vooral de Roomsch-Katholieke
Kerk van Nederland heeft zich
zeer actief gedragen sinds de
bevrijding, en geeft telkens
aanwijzing aan de geloovigen,
hoe zij zich in politiek opzicht
hebben te houden.
Versch in ieders geheugen
ngt nog het advies der bis
schoppen, om alléén te stem
men op diegenen, van wie ze
overtuigd zijn, dat ze op den
grondslag van het Christen^
dom staan, waarbij stemmen
Dt vooruitzichten zijn onzeker
Tangerang heeft de Indonesische zaak veel
kwaad gedaan
U JT BEVOEGDE Indonesische kringen wordt verno
men, dat Sjahrir het ontwerp voor de nieuwe Indone
sische tegenvoorstellen zoo goed als voltooid heeft.
Zg liggen over het algemeen in het kader van de besprekin
gen, welke gedurende het verblijf van lord Inverohapel te
Batavia gehouden zijn. Dezelfde Indonesische kringen wijzen
er op, dat de meening, welke in sommige Indonesische krin
gen bestaat en volgens welke de laatste Nederlandsche voor
stellen niet zoo ver gaan als de oorspronkelijke, niet juist is.
De voorlooplge voorstellen, opge
steld gedurende het verblijf van
lord Inverchapel te Batavia, om
vatten zoowel suggesties van Ne-
deilandsche en Indonesische zijde
als van lord Inverchapel. Het was
de bedoeling dat deze voorstellen
door de Nederlandsche regeering,
indien deze daarin toestemde als
haar eigen voorstellen zouden
worden aangeboden. Dat deze me
thode niet gevolgd werd, is zui
ver het gevolg van het feit, dat
bij het bezoek van Soewandi en
Soedarsono aan Nederland bleek,
dat de Nederlandsche regeering
niet van plan was het voorloopig
ontwerp te steunen.
Bezwaren
Ten eerste kon minister Loge-
gemann 't om formeele constitutio
neele redenen niet eens zijn met
den vorm van de overeenkomst
ten tweede waren er bezwaren
tegen den inhoud van de voorstel
len wat betreft het opnemen van
geheel Sumatra in het Indonesi
sche schema. Java en Sumatra zou
den een republiek vormen in fe
deratief verband binnen het ia-
der van het Indonesische gemee-
nebest.
Hel deelgenootschap aan het In
donesische gemeenebest binnen
rijk zou op lateren datum be
sproken worden.
Niet alleen kenden Soewandi en
Soedarsono het standpunt van de
Nederlandsche regeering, maar
ook dr. van Mook is naar Bata
via teruggekeerd met een voor
stel, waarin dit standpunt lag op
gesloten, waarvan de hoofdtrek
ken natuurlijk konden worden te
ruggevonden in de bekende rede
van minister
Tweede Kamer.
Voorstel van Mook
Dit voorstel, waarmede dr. van
Mook is teruggekeerd, ging in
derdaad minder ver dan het voor
loopig plan, dat ontworpen was
gedurende het verblijf van lord
Inverchapel te Batavia,
voornamelijk in twee opzichten:
in de eerste plaats had het niet
den vorm van een overeenkomst
en in de tweede plaats zou het re-
publikeinsch gebied beperkt zijn
tot Java en geen gebieden omvat
ten die reeds door de geallieerden
bezet waren.
deze feiten blijkt echter, dat
er geen sprake is van een terug
nemen van de oorspronkelijke
voorstellen.
Van Mook had geen bezwaar
die zoo hopeloos zijn vastge-
loopen, doordat het Christen
dom niet een werkelijkheid
was in de maatschappelijke
wereld, is niet meer dan nood
zakelijk. De eenige redding
voor de wereld is ongetwijfeld
dat de beginselen van t Chris
tendom wet worden voor heel
de menschheid, al zal er dan
onder Christenen nog veel ver
schil van opvatting kunnen be
staan over de vraag, wat dan
op de Katholieke Volkspartij dit Christendom van ons men
de meest veilige weg werd ge-jschen op maatschappelijk ge
noemd. IbSed eischt.
Eveneens herinneren wij ons
allen, hoe de Katholieke Kerk
een oordeel uitsprak over de
vakorganisaties, en katholieke
organisaties de voorkeur gaf.
Ongetwijfeld is deze actieve
werkzaamheid van de Kerken
in Nederland een in het alge
meen verheugend verschijnsel.
Dat de vertegenwoordigers
van het Christendom willen in
grijpen in den loop der dingen
Het principe is in elk geval
toe te juiqhen.
En de uitslag der verkiezin
gen heeft bewezen, dat de ac
tief geworden Kerk inderdaad
stuwend kan werken in de door
haar gewenschte richting.
In een volgend artikel spre
ken wij dan over de werkzaam
heid van de Katholieke Kerk
in de andere West-Europee-
sche landen. Red.
sprekingen met de Nederlandsche
regeering was gebleken, dat de
Nederlanders niet zoo ver wensch
ten te gaan.
Indonesische kringen nemen re
serve in acht omtrent de vooruit
zichten van de onderhanudelingen
JAPANSCH SCHIP HEROVERD
Nederlandsche marine herneemt
het door de Indonesiërs buitge
maakte japansche evacuatieschip
De Nederlandsche-Indische Leger-
voorlichtingsdienst heeft bekend
gemaakt, dat de Nederlandsche
Marine het Japansche evacuatie
schip, dat door de Indonesiërs was
buitgemaakt, binnen 24 uur heeft
hernomen.
Op 8 Juni, om 18.00 uur, heeft een
Nederlandsch marine vliegtuig
piratenschip in de buurt van
Japara ontdekt. Hr.M.'s kanon
neerboot van Kindsbergen, welke
in de nabijheid kruiste, werd ge
waarschuwd en om 15.15 uur sig
naleerde de van Kindsbergen het
schip, dat de rood-witte vlag
voerde. Op een afstand van 1500
meter zijn toen eenige schoten ge
lost het bleek dadelijk, dat het
meerendeel van de piraten In de
twee reddingbooten was gevlucht,
zoodra men het Nederlandscne
oorlogsschip in zicht had gekre
gen. Toen een landingsafdeeling
van de van Kindsbergen het kor
vet had bereikt, waren er nog
slechts twee man aan boord. Van
de piraten werden 37 gevangen ge
nomen.
Onder de gevangenen bevond zich
een aantal Japanneezen. Men
heeft een onderzoek Ingesteld om
na te gaan, hoe de aanval was
voorbereid en of de Japanneezen
er de hand in hebben gehad.
Bergers VM Gors
geek met milde hand
Zooais wij reeds mededeel
den in ons blad van 6 Juni
ji. begint heden de geld
inzameling, die dienen moet
tot aankoop van .een klok,
welke gemonteerd zal wor
den in den kleinen Stadhuis
toren en die op gezette tij
den zad worden geluid om
zoo de herinnering levendig
te houden aan de offers, wel
ke voor de vrijheid van ons
vaderland zijn gebracht.
Daar er echter ongeveer een
bedrag van vierduizend of
vijfduizend gulden voor dit
doel noodig is, doen wij nog
maals een beroep op alle
lezers om deze collecte te
steunen en zoodoende ter
eere van onze gevallen
vrijheidshelden mede te
werken aan de verwezelij-
king van dit monument.
Strijdt voor het recht om vrij
te zjjn en voor de vrijheid om
U recht te verzekeren.
MEDEDEELING
Op onze kantoren te Goes,
Middelburg, Vlissingen, Wissen
kerke, Tholen en Zierikzee ligt
ter inzage de passagierslijst
van het m.s. „Kota Baroe".
Op 18 Mei uit Columbo ver
trokken, zal het vermoedelijk
11 Juni te Rotterdam arrlvee-
ren.
Giral naar Frankrijk
Naai- de Amerikaansche radio
meldt heeft Giral, de minister
president Vein, de Spaansche regee
ring in ballingschap, medegedeeld,
dat hij binnenkort Mexico zal ver
laten om zich in Frankrijk te ves
tigen. Twee ministers van zijn ka
binet zullen in Mexico achterblij
ven.
Ook Nederland nam er aan deel
Een grootsch schouwspel.
Millooenen bewonderden en
bejubelden den indrukwekken-
den stoet, die niet ailleen een
grootsch en veelkleurig schouw
spel opleverde, maar die ook
een imponeerend beeld gaf van
de geweldige kracht, de bewon
derenswaardige inspanning en
de algeheele samenwerking van
legeronderdeelen, bevolking en
geallieerde landen, welke uit-
eindlijk geleid heeft tot de ver
nietiging van hetgeen de vrij
heid en den wereldvrede zoo
lang in knellende banden hield.
Halverwege de „Mali" stond
de groote tribune opgesteld,
vanwaar de Engelsche koning
de parade afnam. Hier arriveer
den reeds geruimen tijd tevo
ren verschillende hoogere func
tionarissen, ambassadeurs en g<
zanten leden van het Engelsche
kabinet, enz. Daaronder be
vond zich ook de Nederland-
Het proces te Neurenberg
Hij had gebrek aan fantasie en vergiste zich
nog al eens. Maar hij bedoelde het
nooit kwaad
MET SCHTJSCHNIGS laatste woorden „God bescherme
Oostenrijk", begon de verdediger van Seyss Inguart -
gistermorgen de aanbieding van het bewijsmateriaal
voor den voormaligen rijkscommissaris. Seyss Inquart nam
langzaam en een tikje nerveus plaats in den getuigenstoel en
begon met zachte stem z{jn getuigenis.
De zitting werd bijgewoond ner behoorde, voortdurend
door Heydrich bespionneerd
werden.
door prof. Pompe, prof. Verzijl,
Duynstee en mr. Ie Poole.
De eenige uitgesproken poli
tieke idee, die ik sedert 1918
nastreefde, was de Anschluss".
Met den moord op Dolfuss had
hij, naar hij zeide, niets te doen
gehad en met de nazis in
Duitschland had hij voor 1937
geen enkele bemoeing gehad.
De eerste vergissing
,Ik heb getracht twee groe
pen bijeen te brengen, die zoo
als de historie bewezen heeft,
niet bij elkaar te brengen wa
ren". Met deze woorden vatte
Seyss zijn houding in den An
schluss samen en daarmee wil
de hij ook den schijn van dub
bel spel verklaren. De oplos
sing, die in Oostenrijk gevon
den was, was niet die hij wen-
schte, doch die van de radica
len in de partij.
De eenheid waarmee het Oos
tenrijksche volk zich achter
den Anschluss stelde, had hem
tot zijn besluit gebracht. Seyss
deelde mede, dat hij en zijn
kring, waartoe ook Kaltenbrun
Nederlandsche kwestie
Toen in den namiddag de
hoofdaanklacht inzake Neder
land ter sprake kwam, ving
Seyss aan met breedvoerig zijn
eigen redevoeringen te citee-
ren, ten bewijze, dat hij nooit
de bedoeling had gehad het na-
tionaal-socialisme aan N eder-
land op te dringen. Het kan op
de Nederlanders wel eens dien
indruk gemaakt hebben, omdat
tenslotte slechts de NSB als
partij over bleef.
Instructie van Hitier
De instructie, die hg van
Hitier meegekregen had. toen
hg tot eigen verwondering
naar Nederland gezonden
werd, hield uitdrukkelijk in
„te zorgen voor het behoud
van een zelfstandig Neder
land door te trachten de Ne
derlanders te maken tot vrien
den van Duitschland, gene
gen tot het onderhouden van
enge economische banden
met dit land".
sche ambassadeur jhr. Michiels
van Verduynen en diens echt-
genoote.
Vervolgens naderde een groot
aantal hofauto's in een waar
van zich H.K.H. Prinses Juliana
en Z.K.H. Prins Bernhard be
vonden. Zij namen temidden
van verschillende koninklijke
gasten uit het buitenland en le
den van de Engelsche konink
lijke familie, op de tribune
plaats. Achter het uitgebouw
de podium, waarop kort voor
het afnemen van de parade de
Engelsche koning en koningin,
de beide prinses en Elizabeth en
Margaret en koningin Mary
hun zetels innamen.
Korten tijd voordat het En
gelsche koningspaar xvas gear
riveerd hadden drie koninklij
ke statiekoetsen voor de tribu
nes halt gemaakt. Uit het eer-
se rijtuig stapten, luide toege
juicht, de Engelsche minister
president Attlee en Winston
Churchill, gevolgd door de lei
ders van de Engelsche domi
nions.
Prinses Juliana was gekleed
in een eenvoudig grijs gestreept
mantelpak, zij droeg een witten
hoed. Prins Bernhard droeg de
generaalsuniform.
Veldmaarschalk Montgomery,
die na de geallieerde bevelheb
bers en de bevelhebbers van de
Engelsche vloot in zijn auto
volgde, had wel zeer In het bij
zonder daverende toejuichingen
in ontvangst te i
Politieke schaakvereenigingen
Seyss verzuchtte, dat hetgeen
hij in redevoeringen geprocla
meerd had, in de praktijk niet
uitvoerbaar was gebleken. ,,In
Nederland zijn zelfs schaak ver
eeni gingen politiek georiën
teerd", beweerde Seyss. Toen
hij in 1941 de partijen moest
opheffen, omdat ze actief-vijan
delijk tegenover de bezetting
stonden, verdwenen daarom
ook tal van andere organisaties.
Seyss gaf toe, dat hij met
„groot gebrek aan fantasie"
tewerk was gegaan, toen hij
daarvoor organisaties naar
Duitsch voorbeeld in de plaats
stelde. „Ik ging uit van twee
onjuiste overwegingen: dat
onze Duitscbe organisaties be
ter waren en dat zich in be
zet gebied een eigen politiek
zouiden kunnen ontwikkelen.
Daarom is mjjn politiek mis
lukt", aldus Seyss.
HET WEER
Wind tusschen Zuid-West en
West, afnemend. Plaatselijk
nog enkele buieen. Vrij koel.
Zon onder 20.58; op 4.20.
Maan op 17.38, onder 2.58.
Volle maan: 14 Mei.