VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Onduldbare toestanden op
Sumatra's Oostkust
Waar blijft de Paling?
Dinsdag
4 Juni 1946
te JAARGANG
NUMLMEJt 479
Alg. Leiding: B. G. Kloosterziel en 8. L. Boerma, Hoofdredacteur; J. Koekebakker. Redactie en Admin.: Goes,
t Tel. 2163. Girvaummer 41Ö3S*
Een inaugureele rede
De vroegere leeraar aan de
H. B. S. te Middelburg, de
bekende' Dr. P. J. Bouman,
is onlangs tot hoogleeraar in
de sociologie aan de Groning-
sche Universiteit benoemd
heeft dezer dagen een rede ge
houden ter aanvaarding van
zftn ambt.
Het onderwerp door hem
gekozen was: „Sociale Span
ningen"
Hij zeide o.m., dat over deze
meer verborgen sociale span
ningen tot nog toe in de so
ciologie veel minder was ge
sproken dan over klassenstrijd
en revolutie. Hij critisseerde
de Marxistische klassenstrijd
theorie, en betoogde, dat een
sociale spanning, die zich ken
merkt door een massaal ka
rakter, die van een zekere
duurzaamheid is, en die een
latente kracht in zich bevat,
niet altoos tot revolutie be
hoeft te leiden. Ook is het niet
juist te meenen, dat een soci
ale spanning altoos samen
hangt met armoede van de be
treffende bevolkingsgroepen.
Volgens zijn oordeel moeten
als bronnen voor het ontstaan
van sociale spanningen vooral
worden beschouwd deze twee
factoren: een minderwaardig
heidscomplex bij de bevolkings
groep waarin ze ontstaat, en
een diepgeworteld wantrouwen
Deze kunnen zich ook bij stij
gende welvaart openbaren.
Wat onzen tijd betreft: de
collectieve nervositeit van de
groote massa leidt licht in de
richting van sociale spannin
gen. Daarom is de massa-psy-
chologie voor onzen tijd be
langrijker dan ooit te voren.
In een tijd van sociale ont
wrichting zijn het niet alleen
de arbeidsgroepen, maar ook
andere lagen van de bevolking
die in een toestand van wan
hoop en verbittering geraken.
Hierdoor worden de heftigste
sociale spanningen in het le
ven geroepen.
Welke middelen staan ons
nu ten dienste om sociale span
ningen te doen verminderen
vroeg hij ten slotte.
Hij wees op de heilzaamheid
van bespreking en onderhan
deling met opstandig-gezinde
groepen. In ieder geval, zoo
zei hij. moet worden nagegaan
welke grieven aanwezig zijn,
en in hoeverre deze gegrond
blijken. Voorts mag veel wor
den verwacht, naar hij meent,
van betere voorlichting. Ein
delijk, ^besloot hrj, is het hoogst
gewenscht de „massa" tot
meer organisch gevormde
groepen terug te brengen.
Dit zou dan behooren tot de
sociale paedagogie.
Neaerlandsch Indie
Militairen misdragen zich te Mr. Cornelis
DE BERICHTEN uit alle d celen van Sumatra wijzen op 'n
toenemende chaos. Zeer betrouwbare informaties ontvan
gen ter Oostkust van Sumatra verklaren letterlijk: „De
bevolking is radeloos, zjj wordt verhinderd landbouwwerk
te doen en wanneer deze menschen ook maar een kleinigheid
bezitten worden zjj voor gefortuneerd uitgekreten, waarna
alles wat hun toebehoort geplunderc en geroofd wordt en
z\jzelf dikwijls vermoord worden. Dit alles duurt nu al vele
maanden voort zon der dat iemand er een einde aan kan
maken."
Wij wenschen onzen nieu
wen hoogleeraar, die uit de
Zeeuwsche gewesten naar het
hooge Noorden is getrokken,
succes op zijn arbeid. Red.
Overwinningsparade
te Londen
Voor de Victory parade van
Zaterdag a.s. worden niet min
der dan tien millioen toeschou
wers verwacht. Zij zuilen om
half negen 's morgens hun
plaatsen moeten hebben inge
nomen. Om het gigantische ver
keer te verwerken zullen in den
nacht van Zaterdag op Zondag
de bussen tot twee uur in den
ochtend rijden en de onder-
grondsche treinen tot één uur.
De versieringen en floodlight
illuminatiesizullen nog tot
week na V-day te zien zün.
Indonesiërs tegen Indonesiërs
Blijkens de Indonesische pers ln
Sumatra was Tapanoeli getuige,
van een completen burgeroorlog
oo kleine schaal tusschen Indone
sische stzijdkrachten, waavan de
aard niet nader omschreven wordt
en de republikeinsche troepen van
Tapanoeli afkomstig. Genoemde
Indonesische strijdkrachten wa
ren van Sumatra's oostkust ge
komen met het doel in Tapanoeli
een sociale revolutie te ontkete
nen, waarop het republikeinsche
bestuur ingreep en gevechten ont
stonden, waarbij onder de Indo
nesiërs van Sumatra's Oostkust
drie dooden en 47 gewonden vie
len en de Tapanoeliers 4 dooden
en vele gewonden hadden.
Het gedrag der militairen
De legervoorlichtingsdienst maakt
bekend, dat, nadat door ergerlijk
optreden van enkele militairen in
de Centrale bioscoop te Mr. Cor
nells de Amacab-Welfare de avond
voorstellingen in deze bioscoop
heeft moeten stopzetten, thans bij
wijze van proef wederom avond
voorstellingen gegeven zullen wor
den. Mochten echter de orders
van de militaire politie en de aan
wijzingen van den beheerder niet
opgevolgd Worden, dan zal deze
bioscoop vermoedelijk definitief
voor militairen gesloten worden.
Er wordt dan ook een beroep ge
daan op aile militairen om zich
behoorlijk te bedragen, opdat der
gelijke zeer te betreuren maatre
gelen niet behoeven te worden
toegepast.
Laski ovar Indonesia
Professor Harold Laski, voorzitter
van de Labourparty, heeft in een
te Newcastle on Tyne gehouden
rede onder andere het volgende
gezegd:
„Ik begrijp, waarom Bevin aan
vankelijk de Engelsche bezettiiSg
in Indonesië moest handhaven. Hij
had geen alternatief. Thans heb
ben Bevin ensir Archibald Clark
Kerr met dr. van Mook een sche
ma uitgewerkt voor de vrijheid
van het Indonesische volk.
Ik hoop, dat geen Engelschman 'n
politiek zal aanvaarden, die net
Indonesisch volk probeert te doen
terugkeeren tot den toestand,
waarin het door Nederlandsch iin
perialisme wordt geëploiteerd. Wij
moeten hoognoodig aan het einde
van dezen oorlog beseffen'dat ze
venhonderd millioen Aziaten ~ich
bewust beginnen te worden, dat
zij in staat zijn zichzelf te regee-
ren.
de Centrale Chineesche Regee
ring aan alle Chlneezen in Ned.
Indië volledige samenwerking met
de Ned. Indische regeering heeft
gelast.
Verklaring van Sjahri
Het republikeinsche pers
bureau Antara brengt een be
richt over een door Sjahrir aan
een correspondent van United
Press verleend interview. Sjah-
fir zou hierbij verklaard heb
ben, dat het geheele Indonesi
sche kabinet hem op hét stuk
van de onafhankelijkheid van
Indonesië ondersteunt.
Volgens Antara heeft Sjahrir
verder nog het volgende ver-
klaard: „De houding van de
Nederlanders in deze kwestie is
negatief. De manier waarop zij
handelen, doet ons ten aanzien
van hen twijfelen. Wij hebben
meer vertrouwen in de Britten
dan in de Nederlanders, omdat
de Britten ons niet aanvallen.
Dit alles is de reden, dat tot de
Vereenigde Naties een verzoek
zal worden gericht om te inter*
venieeren, indien de Nederlan
ders het verzoek van Indonesië
om onafhankelijkheid zouden af
wijzen."
De Chineezen in Indie
De president van de Kwomintang
Sinkawan, heeft verklaard, dat
Verkiezingen in Frankrijk
Verschuiving ten gunste van
de M. R. P.
Het Agence France
meldt de volgende officieuze de
finitieve uitslagen van de Fran
sche verkiezingen voor de ver
tegenwoordiging van het moe
derland, betreffende alle 522
zetels:
M.R.P. (vooruitstrevende Ka
tholieken) 159 zetels; Commu
nisten 147 zetels; Socialisten
116; Parti Republicain Liberte
(conservatieven) 35 zetels; Ra
dicalen 35 zetels; Andere par
tijen 30 zetels:
De aantallen stemmen, die de
voornaamste partijen in Octo
ber 1945 hebben 0behaald, zijn
als volgt: M.R.P. 4.817.603 stem
men; Communisten 4.842.371
stemmen; Socialisten 4.495.402
stemmen; Radicaflen 1.188.352
stemmen.
Alle huidige ministers zijn
herkozen.
Kalinin overleden
Agence France Presse ver
neemt uit New York, dat Mi-
chajl Iwanowitsj KaQinin, oud-
voorzitter van den oppersten
raad der Sowj et-Unie, is over
leden.
Kalinin behoort tot de oude
revolutionnairen. Hij werd voor
de proletarische revolutie ver
scheidene malen veroordeeld en
o.m. naar Siberië verbannen.
Hij was de zoon van een boer
uit het .newest, dat toentertijd
Twjer heette en is geboren in
1875,
Kolenrantsoenen
1946-1947
ïni het tijdvak van 4 Juni tot
en met 15 Juni a.s. is er nog een
maal gelegenheid voor het aan
vragen van vaste brandstoffen
voor instellingen, kantoren,
werkplaatsen enz. Het hiervoor
te bezigen formulier M.D. 303-
05 kan bij den plaatselijken dis-
tributiedienst worden afge-
haafid.
Extra bon voor meat en vegetables
Op 6 Juni zal een bon worden
bekend gemaakt voor „meat
and vegetables" voor personen
in «de leeftijdsgroepen boven 4
jaar. In verband met de Pink
sterdagen kunnen reeds op Vrij
dag 7 Juni op dezen bon blikjes
van gemiddeld 16oe., varieerend
van 12 tot 20 o.z., (340 tot 567
gram) worden gekocht. Voor
blikken met een gewicht van 1
lbs. 14 ozs. of 2 lbs. (850 of
gram( moéten 2 bonnen wor
den ingeleverd. Blikken van 6
lbs. en zwaarder kunnen wor
den verkocht op basis van 450
gram vleesch en groenten per
bon-
De Bijbel is volmaakter dan
radar; hij verbindt hemel en
tarde.
Bovenstaand kaartje toont het
grensgebied van Thailand (Si-
am) en Fransch Indo China,
waar zich den laatsten tijd ge
regeld incidenten voordoen met
Fransche troepen op Siameesch
gebied. Deze gebieden, wélke
Frankrijk vroeger aan Thailand'
ontnam, werden gedurende den
laatsten oorlog weer bij Thai
land gevoegd. De Franschen
bombardeerden hier onlangs een
stad.
Mededeeling
Op onze kantoren te Goes
Middelburg, Vlissingen, Tholen
Wissenkerke en Zierikzee lig
gen ter inzage een lijst van
personen, die zich buiten de
geallieerde gebieden op Java
bevinden en de passagierslijst
van het ms. „Kota Inten",
hetwelk vermoedelijk 6 Juni
zal arriveeren.
De Unilever affaire
De Officier van Juétitie heeft
hooger beroep aangeteekend van
de uitspraken, welke ged
zijn met betrekking tot het Uni
leverschandaal door de politie
rechter. belast mét de berech
ting van economische delicten,
in de vodgende zaken:
A. van der Polder (1 jaar en
8 maanden) en W. F. V. Dinge-
mans (9 m.), directeuren van
het verkoopkantoor; J. A. C.
Kolkman (9 m.), A. Leezer (8
m.), H. F. ten Haave (4 m.), H.
A. Honig (6 m.), adjunct-direc
teuren van hét verkoopkantoor.
Voorts teekende de Officier
beroep aan in de zaken van J.
b. Moonen (8 m.), C. v. Vliet
(4 m.), W. A. v. d. Steen (8 m.),
A. P. Keulemans (9 m.). allen
beambten bij de Unilever en
r. Douwes (f 1000 boete of 1
maand hechtenis), boterhande-
laar te Wassenaar.
Deze zaken zuMen dus 'te zij-
;r tijd behandeld worden door
2t Gerechtshof te 's Graven-
hage.
De Kabinetsvorming
Nadat de kabinetsformateur
gedurende de vorige dagen
den voorzitter van de kamer
fractie van de KatholieKe
Volkspartij ontvangen had, zal
hij heden den voorzitter van
de kamerfractie van de Partij
van den Arbeid ontvangen.
Het ligt in zijn Voornemen in
den loop van deze week ter
bespreking van het door nem
ontworpen regeeringsprogram
met de voorzitters van andere
fracties contact op te
Weest zuinig met koffie
en cacao
Daar er eenige vertraging is
ontstaan in den aanvoer van
koffie is het niet uitgesloten,
dat in Juli niet. op tijd een kof
fiebon zal kunnen worden aan
gewezen. Een ieder wordt aan
geraden, hiermede rekening te
houden.
Ook de aanvoer van cacao
verloopt thans niet geheel naar
wensch in verband hiermede
zal op 16 Juni voor alle leef-
tijden 50 gram cacao in plaats
van 100 gram beschikbaar wor
den gesteld. Zooals bekend is
dit rantsoen bestemd voor acht
weken.
Vrouwelijke notarissen
De minister van Justitie
maakt bekend, dat voor vrou
welijke candidaat-notarissen de
gelegenheid open staat, te sol-
liciteeren naar vacante notaris
plaatsen en zich. overeenkom
stig artikel 20 d. van de Wet
op het Notarisambt, beschikbaar
te stellen voor de tijdelijke
waarneming van een notaris
kantoor.
He
zi
Ongeregelde verkoop en smokkelhandel
schaden ons volksbelang
ET zal velen
zijn, dat paling di't jaar
zoo goed als niet in den
regelmatigen handel te krijgen
is. De afwezigheid van paling
in den geregelden handel is des
raadselachtiger, daar de
vangst van paltng. op het IJssel
meer dit jaar zeer goed is, zelfs
beter dan in de jaren voor den
oorlog.
Vanwege hét groote belang,
dat de zoo vetrijke paling als
volksvoedsel heeft, zijn aanvan
kelijk maatregelen genomen
voor een eerlijke distributie,
waardoor de handel in paling
op denzelfden voet zou moeten
worden voortgezet als voor den
oorlog. In tegenstelling tot de
meer kapitaalkrachtige Noord-
zee-visscherij. kende men bij de
IJsseümeervisscherij geen groot
handel, in welke plaats de com
missiekooplieden stonden, die
een procent van den omzét ver
dienden, en daarmee, gezien de
groote hoeveelheden paling, te
vreden waren. Na den oorlog
treden deze menschen echter als
groothandelaren op en velen
van hen gaan tevens als venters
langs de deuren. Zoodoende be
staat er geen enkele controle
op. waar en voor welke prijzen
de paling wordt afgeleverd.
De Spakenburger visschers
hebben thans het besluit geno
men met hun vangst in andere
plaatsen binnen te loopen 'tot
dat de coöperatieve vereeniging
opgevallen van IJsselmeervisschep Ln den
groothandel zal zijn 'ingescha
keld en bij het venten het huis-
aan-huis systeem zal worden af
geschaft, zooda't de C.C.D. de
openbare verkoop zal kunnen
controleeren.
Voigens de coöperatieve ver-
eeniging van IJsselmeervis-
schers is het bedrijfsschap niet
genegen deze wenschen van de
visschers in te willigen. Van de
zijde der eerstgenoemde wijst
men er tevens op, dat de groo'te
palingvangst van dit jaar be
langrijke voordeelen voor onze
deviezenpositie kon hebben, in
dien een surplus van gerookte
paling naar België zou kunnen
worden uitgevoerd. Thans wer
den naar genoemde vereeniging
beweert, groote hoeveelheden
paling naar België gesmokköld,
wat noch onze deviezen-, noch
onze voedselpositie ten goede
komt.
HET WEER
Stijging van temperatuur, wis
selende bewolking, hier en
daar nog enkele verspreide
buien. Zwakke. Later matige
naar Zuid-West of Zuid terug-
loopende wind.
Zon onder 20.52. op 4.28.
Maan op 9.11. onder 0.4».
Eerste kwartier: 8 Mei.