VOLKSHUISVESTING
Illegale Fotodocumentatie
Kattebelletjes uit Belgie
Hoewel de statistiek nog niet
bij iedereen belangstelling ge
niet. komt zij toch steeds meer
op den voorgrond.
Immers, hoewel de statistiek
niet immer een volkomen juist,
beeld geeft, zijn de resultaten
van een en ander toch steeds
belangwekkend.
Ook op heft gebied van de
volkshuisvesting kan zij haar
nut. hebben. Zoo ontspon zich
in 1932 to den gemeenteraad
van Amersfoort een uitvoerig
debat over de al of niet nood
zakelijkheid van arbeiderswo
ningbouw. Bij gebrek aan de
juiste cijfers kon men niet da
delijk tot een resultaat komen.
Naar aanleiding hiervan werd
ons opgedragen een woning
statistiek samen te stellen, uit
welke zoo nauwkeurig moge
lijk moest blijken aan welk
soort woningen gebrek was
en hoe groot deze behoefte
was.
De. statistiek hieromtrent
moest zoo worden opgesteld,
dat ieder kwartaal de desbe
treffende cijfers verzameld
konden worden en dus telkens
vergelijkingen mogelijk wa
rn omtrent vooruitgang of te
ruggang.
Wij zetten ons aan het werk
en construeerden een statistiek
die aan de eischen der practijk
voldeed en uitstekend werkte.
Hiertoe werden de woning-
kaarten ingeschakeld. Op deze
kaarten werden o.a. vermeld
alle gegevens omtrent huur
waarde, eigenaar, bewoners,
mede-bewoners, huurders en
data hieromtrent.
Verder werden de kaarten
voorzien van ruiters in diver
se kleuren om aan te geven
onbewoonde perceel en, samen
woningen, onbewoonbaar ver
klaarde woningen, etc.
Op grond van de huurwaar
de werden de woningen inge
deeld in huurklassen en deze
klassen werden samengevoegd
tot arbeiderswoningen, midden
standswoningen en heerenhui
zen.
Van ieder dezer groepen
werd per kwartaal nagegaan
het aantal woningen, samen
woningen. onbewoonde percee
)en, woningen in aanbouw,
etc.
Ook de woningbehoefte werd
ingeschakeld aan de hand van
de gegevens der bevolking.
Regelmatig werd nagegaan
hoe groot de bevolkingsaan
was over de drie groepen
moest worden verdeeld en bo
vendien werd de noodige wo
ningreserve gecalculeerd
Wij zullen op de verdere fi
nesses hier niet verder ingaan
doch kunnen h wel zeggen dat
op deze wijze een regelmatig
en volledig overzicht werd
verkregen van de woningtoe
standen, de bewoning en de
woningbehoefte.
In vroeger artikelen behan
delden wfj méérmalen de nood
zakelijkheid voor iedere ge
meente van een geplaneerde
volkshuisvesting. Een -goede
statistiek kan een uitstekend
hulpmiddel zijn hg het opma
ken en uitwerken van een ge
meentelijk volkshuisrvestings-
of woningbouwplan.
Wij gaven hierboven één
voorbeeld van het nut der
volkshuisvestingsstatistiek,
maar vanzelfsprekend zijn er
hier meerdere mogelijkheden.
Een actief gemeentebestuur,
dat de eischen des tijds ver
staat en aan de volkshuisves
ting de plaats geeft die deze
toekomt, en dat zal nog vele
jaren een uiterst belangrijke
zijn, zal ook de statistiek voor
het te bereiken doel weten in
te zetten.
Volkshuisvestingsstatistiek is
niet alleen van belang voor de
grootere gemeenten, maar nu
zeer zeker ook voor de klei
nere.
En hiermede zijn wij aan
het einde gekomen van onze
artikelenreeks over de volks
huisvesting. Wjj hopen, dat zij
er toe hebben bijgedragen uw
belangstelling voor dit groote
volksbelang te vermeerderen.
G. O. V.
De Slaking ie Amsterdam
breidt zich uit
De staking in het Amsterdamsche
havenbedrijf breidt zich steeds
meer uit. Gistermorgen zijn ook
de 40 man personeel van de N.V.
Leidsche Oranje Nassau-veem in
staking gegaan. De directie heeft
hen hierop ontslagen en tracht na
vrijwilligers te vinden.
Ook bjj het graanexpeditie- en
veembedrijf H. Schutter jzn, een
eontrolebedrijf, zijn controleurs in
staking gegaan.
Deze staking omvat 14 man. Ook
in dit geval heeft de directie het
staken als een vrijwillig ontslag
beschouwd ezi wordt getracht
^werkwilligen te vinden.
Eindelijk gepakt
If sar wij vernemen is Hugo van
den Broeck. hoofdredacteur van
de Limburger Koerier, die nog
steeds voortvluchtig was. te 's-Gra
venhage gearresteerd en op last
van den Procureur-Fiscaal bi.i het
Bijzozirier Gerechtshof te 's-Her-
togenboseb In het Huls van Be
haring aldaar ingesloten.
Ter Overdenking
Er is een oud Chineesch
spreekwoord, dat zegt: „In
dien Diemand je ziet, de He
mel ziet je".
Deze acht eenvoudige woor
den vormen voor ieders leveD
een onwankelbare zekerheid,
ze zijn een troost voor hen, die
zich eenzaam voelen. Ook wan
neer iemand iets aan ons gele
gen laat liggen, dan Is er Eén,
Die ons ziet en op Wien wij
kunnen bouwen.
Het spreekwoord is ook een
vermaning. Wanneer wjj den
ken, dat geen sterfelijk wezen
kan zien wat wij doen, laten
wij dan bedenken, dat er Eén
is, Die ons ziet, aan Wien wij
verantwoording moeten afleg
gen voor al onze daden.
De Stakingen in de V.S.
De berichten over de mijnwer
kersstaking in de V. S. waren gis
teren niet bemoedigend. In Pen-
sylvanië ging bet grootste deel
van de mijnwerkers niet naar het
werk. In Virginia meldden zij
zich wel aan, doch konden bij
gebrek aan spoorwagens- niet aan
bet werk gaan. Het dreigement de
werkloozenuitkeering van 20 dol
lar per week in te houden als men
niet aan het werk gaat schijnt,
geen uitwerking te hebben. Bij
alle mijnbedrijven staan militairen
gereed om de werkwilligen tegen
de stakers te beschermen.
Gruweldaden op de plaat vastgelegd
Een onderdeel van de illega
le werkzaamheden tijdens de
bezettingsjaren, dat betrekke
lijk slecht bekend is, althans
waaraan niet zooveel rucht
baarheid is gegeven als aan
overvallen van distributiekan
toren, documentenvervalschin-
gen, enz. is de illegale foto
documentatie.
Zoals u weet verboden de
Duitschers het fotografeeren
in de open lucht. Met het oog
op de natuurlek te verwachten
spiormage was dit heel begrij
pelijk.
Doch ondanks het strenge
verbod werd er gefotografeerd
voor spionnage-doeletoden en
om gruweldaden der bezetters
op de gevoelige plaat vast te
gen. Ook was het voor de
geschiedenis van den bezet
tingstijd noodzakelijk en nut
tig, dat verschillende gebeur
tenissen, toestanden en men-
schen in bepaalde omstandig
heden bewaard bleven.
De foto leent zich goed voor
documentatie en de illegale
organisatie „Nederland Ar
chief", die op initiatief van
Fritz Kahlenberg werd opge
richt, heeft zich van haar uit
gebreide en niet ongevaarlijke
fotografische taak prachtig
gekweten.
In het tijdschrift „Foto" van
deze maand vinden wij enkele
interessante afbeeldingen van
de truukjes, die de clandes
tiene fotografen gebruikten
om hun doel te bereiken.
De camera's werden op al
lerlei manieren verborgen. Eeni
vrouwelijke fotograaf kon b.v.
heel handig manoeuvreeren
met een z.g. schoudertasch,
waarin nu eens geen poeder
doos en lippenstift huisden,
maar een fototoestel. Een an
dere fotografe gebruikte een
Genemuider rieten boodschap-
pentasch om haar toestellen
herbergen. In die boodschap-
pentasch snuffelende slaagde
zij er vaak in goed belichte
foto's te maken. Ook een fiets
tasch werd vaak gebruikt om
een camera te verstoppen. Een
klein gaatje in de stof voor
de lens en er kon gekiekt wor
den.
In de hongerperiode zijn de
illegale fotografen zeer actief
geweest. Het zijn hun foto's,
die zij onder de moeilijkste
omstandigheden, met honge
rige magen en koude voeten,
gemaakt hebben, die Londen
Inlichtten omtrent den nood
toestand ta het onbevrijde ge
deelte van Nederland
Tentoonstellingen van ille
gaal fotomateriaal zullen bin
nenkort naar de Vereen. Sta
ten en Engeland gaan, zoodat
men ook buiten ons land van
dit interessante onderdeel van
de Nederlandsche ondergrond-
sche werkzaamheden zal kun
nen kennis nemen.
Sollicitatie Burgemeester
De Minister van Binneniand-
sche Zaken heeft thans de mo
gelijkheid opengesteld voor sol
licitatie naar het ambt van
burgemeester in de gemeenten
's-Gravenpolder, Kapelle,
Noordgouwe, Westdorpe.
m.
„Woonplaats ta het Moeras".
Wanneer u uw boemeltrein
tje in het groote Antwerpsche
station verlaten hebt, stapt u
om uw reis naar Brussel te
vervolgen, op een ander per
ron in een „elecrieken" trein,
een directen (d.w.z. sneltrein)
die u zachtveerend en vlug ta
Brussel aflevert.
De hoofd- en hofstad van
België, die ruim 205.000 inwo
ners telt, ontleent haar naam
aan de „borch", van Karei van
Neder-Lotharingen, die om
streeks het jaar 1000 d<
woonstee vestigde en haar den
naam „Brux sella" gaf. Dit
Brux sella beteekent: „woon
plaats in het moeras" en werd
gebouwd naast de kapel, die
de heilige Gangericus onge
veer ta 600 stichtte op de
plaats, waar nu het centrum
van den geldhandel, de Beurs,
weer duizenden trekt.
De borch Brux sella werd in
de 12de eeuw naar den Kou-
denburg (tegenwoordig het
Koninklijke Plein) verlegd.
Brussel groeide, zooals iede
re stad is gegroeid. Om den
„borch" (u zoudt burcht zeg
gen) van den heer vestigden
zich de ambachts- en koop
lieden. Er kwam een markt
en een rechtbank.
De uitvinder van de
(iets herdacht
Te Courthill, Dumfries, is
door meer dan 1000 personen,
die uit alle deelen van Enge
land waren gekomen, hulde
gebracht aan de nagedachtenis
van Kirkpatrick Mac Millan,
die honderd jaar geleden de
fiets heeft uitgevonden.
Deze herdenking moest eigen
lijk ta September 1939 plaats
vinden, doch door het uitbre
ken van den oorlog moest zij
worden uitgesteld.
Een groot deel van de be
langstellenden had zich per
rijwiel naar de kleine smidse
begeven, waar Mac Millan zijn
uitvinding had geconstrueerd.
Verscheidene nabestaanden
van Mac Millan behoorden tot
de aanwezigen. Mac Millan,
die -in zijn tijd „de duivel op
wielen" werd genoemd en me
nigmaal door de politie werd
achterna gezeten, omdat hij
zijn medemenachen den schrik
op het lijf joeg met zijn won
derbaarlijk vervoermiddel,
werd in 1813 geboren en stierf
in 1878, zonder ooit een cent
aan zijn uitvinding te hebben
verdiend.
In den gevel van de oude
smidse is een gedenkplaat aan
gebracht, welke door den pre
sident van het -nationale co
mité voor de rijwielsport, Sir
Harold Bowden, werd onthuld.
Deze herinnerde eraan, dat er
op de wereld thans minstens
70 millioen fietsen in gebruik
zijn.
Nadat een korte herdenkings
dienst in de kerk van Keir
was gehouden, werd namens
de Engelsche wielrijders een
krans op Mac Millan's graf
gelegd.
De groei van Brussel werd
bevorderd, omdat de stad lag
aan den in dien tijd zeer be
langrijken handelsweg Keulen-
Vlaanderen. Niet alleen han
dels- en ambachtslieden ves
tigden zich in Brussel, maar
de stad werd spoedig een be
langrijk kunst- en kuituurcen
trum. In de 15de eeuw telde
Brussel al 40.000 inwoners en
in dien tijd kreeg Brussel de
stadsrechten.
Het was de groote Keizer
Karei, die de „woonplaats in
het moeras" tot stad verhief.
Uit de geschiedenis van
Brussel leert u, hoe de stad
het middelpunt van het ver
zet tegen de tyrannie van Phi
lips II van Spanje werd. In
1566 sloten de edelen daar hun
Eedverbond. De edelen Eg-
mont en Hoorne werden met
vele anderen onthoofd. Nog
staan hun standbeelden ta de
stad Brussel.
Andere belangrijke jaartal
len uit Brussels' geschiedenis
zijn:
1585. Overgave van de stad
aan den Spanjaard Parma. Tot
1713 torste Brussel het Spaan-
sche overheerschersjuk.
1695. Tijdens de beschieting
door de Franschen onder Vil-
Jeroi verloor de stad 11 ker
ken en meer dan 4000 huizen.
Onder het bijna 40-jarig be
stuur van Karei van Lotharin
gen, den Oostenrijks chen land
voogd (17411780) kwam
Brussel dezen ramp geheel te
boven en het inwonertal van
de stad groeide tót 70.000.
Het prachtige gebouwencom
plex van de Groote Markt, dat
altijd veel vreemdelingen trok
en weer zal trekken, waarvan
de schitterende schoonheid u
terug voert naar den tfld,
waarin het Gildewezen bloeide
werd na de voor dien tijd ver
schrikkelijke beschieting ta
den vorm, dien het thans heeft
weer opgetrokken
Brussel viel na de Brabant-
sche omwenteling van 1789 in
handen van de Franschen en
bleef met geheel België bij
Frankrijk ingelijfd. In 1815
werd zij aan den Nederland-
schen Koning Willem I toege
wezen. Eerst in 1830 werd
België een zelfstandig konink
rijk onder Leopold van Sak-
sen-Coburg en Brussel werd
natuurlijk de hoofdstad
en de residentie van de konin
gen.
Eenzaam' stond ta oude tth
den in een moeras een borch
naast een kapel. Thans voelt
een vreemdeling zich alleen,
als hij na het verlaten van een
der „staties" onopgemerkt
staat tuschen de vele, drukke
menschen, die Brussel, de stad
met alures van een metropols,
de stad met veel glans en schit
tering, die veel leelijks moe
ten verbergen, bevolken.
Waar eens de dwaallichtjes
vreemdelingen een verschrik-
kelijken dood ta 't moeras in
jaagden, snellen thans over de
vlakke, geasphalteerde avenu's
glimmende auto's, die mis
schien nog meer dooden ver
oorzaken dan de misleidende
lichtjes in het moeras.
De verdwenen
sieraden van de
KONINGIN
35. Onderweg vertelde Priem-
stoot aan den kapitein, dat
li ij een muskettier en officier
van den eersten minister was,
dat hij een opdracht voor ba
ron Kuip had uitgevoerd in
Klifklovië. De kapitein vond
dat erg gewichtig en was er
trotsch op, dat hij zoo'n be
langrijk persoon op zijn schip
vervoerde. Zonder ongelukken
bereikte het zeilscJv"" ha
ven van Kollinesië en Priem -
stoot verliet de boot, na har
telijk afscheid te hebben ge
nomen van den kapitein. Met
een kleine roeiboot, voer hij
naar den wal. Daame holde
hij zoo hard hij kon de stad
in om ergens een paard te
huren. Weldra had hij gevon
den wat hij zocht en spoedig
draafde hij op den rug van
een - naard de "l uit.