VRIJE STEMMEN Dr. van Mook voor de Radio DAGBLAD VOOR ZEELAND Het «Dagblad» over de rede van Dr. van Hook T1 Nieuwe bonnen Donderdag 23 Mei 1946 ie JAARGANG NUMMER «6 Alg. Leiding: B. G. Kloosterziel en S. L. Boerma. Hoofdredacteur; J. Koekebakker, Redactie en Admin.: Goes, Beestenmarkt 2 Tel. 2163. Gironummer 41035? Nabetrachting HL Mislukking van de Doorbraak Dit is wel een der groote feiten, die na de beslissing van den 17den Mei moeten worclen geconstateerd: dat de .poging, die door de Nederlandsche Volksbeweging is gedaan, om de grenzen der oude partijen te doorbreken, voorloopig al thans is mislukt. Na de bevrijding was er de algemeene roep uit de vroe gere illegaliteit, dat men nu niet meer in afzonderlijke hok jes, elk naar zijn religieuze overtuiging, zich politiek orga- niseeren moest, doch dat de nood des tijds nu eischte, dat alle krachten van den vooruit gang zich moesten bundelen in één partij. Terwijl de Ka tholieke voorstanders dezer bundeling reeds aanstonds op verzet uit eigen milieu stuit ten, en de Antirevolutionnairen er ook niets van wilden weten was ei' in de kringen der Ned. Herv. Kerk en in de Chr. Hist. Unie wel neiging in die rich ting. Ten slotte sloten veel voor aanstaande figuren uit die kringen zich bij de Partij van den Arbeid aar, toen die on der medewerking van de Ned. Volksbeweging geboren werd. De Volksbeweging zelf bleef als meer cultureele organisatie buiten de partij. Doch alle functionnarissen dier beweging traden toe. Was de doorbraak der oude partijverhoudingen daarmede geschied „Het mocht wat", zegt de stembus! In tweeërlei zin niet. De Vrijzinig Democraten en de Christen Democraten heb ben wel hun frondeurs gehad, doch ze kregen toch geen voet aan den grond naar spoedig bleek. Alleen deed die fronde wat afbreuk aan het totaal der verkregen stemmen. Maar bij de Katholieken en de Chr Historischen was het heel anders. u Geloovig Nederland bleef getrouw aan zfln Kerk Bij de Katholieken hebben wij al gezien: dit volksdeel bleef aan het mandement der Bisschoppen trouw. In de kringen der Nederl. Herv. Kerk ging het wat an ders in zijn werk. Daar trad" wel een groote groep predikanten toe tot de nieuwe partij. Ook vooraanstaande Christ. Historischen, die van ouds meest voortkwamen uit die Kerk,, sloten zich bij de Partij van den Arbeid aan. Maar de groote massa der Ned. Herv. Kerkmensehen en de groote meerderheid van de leden der Chr. Hist. Unie kon den dien stap niet volgen, en wilden dat ook niet. Reeds verluidde, dat pre dikanten soms in hun gemeen te last kregen door hun lid maatschap van die socialisti sche nieuwe partij, die naar het woord van Prof. Schermer horn de tegenstelling tusschen Christendom en Socialisme op heffen wilde. Nee, zeiden veel gemeente leden: daaraan doen wij- niet mee. Wij willen het socialisme niet, ook al treedt het zoo ge matigd op als de Partij van den Arbeid zeg van plan te te zijn. De Christelijk Historischen zeiden hetzelfde. Het resultaat hebben wij nu Neaerlandsch Inaie „Indonesië zal iets anders zijn dan Nederlandsch-Indie" Opinie-onderzoek in de buitengewesten B Ir. H. J. van Mook heeft over radio-Batavia een rede gehouden, waarin hij het volgende heeft aangekondigd: „In afwachting van de ontwikkeling op Java en Sumatra acht de regeering het noodzakelijk om, nu zij haar beleid in groote lijnen duidelijk heeft aangegeven, die bevolkingsgroepen te raadplegen, welke zich vrij kannen aiten. Dit heeft in de eerste plaats ten doel de regeeringsplannen nader uit te leg gen en te verduidelijken. Voorts wil men dan vaststellen op welke wijze de verschillende bevolkingsgroepen in de hui dige omstandigheden hun gevolmachtigde vertegenwoordigers op de Rijksconferentie sollen benoemen. Dit overleg zal voor de verschil lende deelen van Borneo, en voor den Oostelijken archipel, zoomede voor de Riouw-eilanden, Banka en Billiton, gearrangeerd worden op een nader vast te stellen plaats in de Buitengewesten; de verte genwoordigers van de Nederland sche bevolkingsgroep, welke voor het grootste deel thans eveneens in vrijheid kan samenwerken, zul len worden geraadpleegd in Ba tavia". Zoo spoedig mogelijk zullen bo vendien met de Indo-Chineesche en de Indo-Arabische bevolkings groepen sarnensprekingen worden gehouden. De onderhandelingen kunnen wellicht in de tweede helft van Juni een aanvang ner Verwikkelingen Dr. van Mook wees er op, da' Nederlandsch-Indië tijdens de be zetting in een zelfs nog grooterei afgeslotenheid had geleefd dan Nederland. Niet alleen ten aan zien van het buitenland, doch ook ten opzichte van de verschillende deelen van Indië zelf. „Aanleiding voor wanbegrip wantrouwen aan beide zijden be- stond er te over." Voorts bracht hij naar Voren, dat de Japansche bevelhebbers het in oorsprong wettige nationalistische streven van de bevolking mis- bruikt hadden voor hun eigen po litieke doeleinden. Een basis voor de toekomst Dr. van Mook waarschuwde zijn luisteraars tegen zwaarmoedigheid en het ophalen van herinneringen uit het verleden of speculaties over hoe de dingen wel hadden kunnen zijn. Hij zeide, dat er een reëele basis voor de toekomst aanwezig was, welke ons tot zelf vertrouwen kan stemmen. In de eerste plaats bestaat er het feit van de historische verbondenheid, welke herhaaldelijk de noodzaak tot samenwerking tusschen de In donesiërs en de Nederlanders aan de orde stelt. Daarnaast bestaan er de nooden van het land, welke .schreeuwen om verlichting, een roep, die steeds duidelijker uit klinkt boven het wapengekletter en de politieke machinerie." Ten slotte is er de realiteit van het In donesische nationalisme, dat zich bewust moet zijn van het belang van het werk aan den wederop bouw. ,Een goed gebouw kan niet wor den gezet op het zand van on- eenigheid en wederzij dschen haat, destructieve elementen moeten met geweld gekeerd worden doch onder de opbouwende factoren zal het actieve nationalisme een voor aanstaande plaats Innemen." Vernieuwing en behoud „Indonesië zal iets anders zfjn dan Nederlandsch-Indië. Evenals het hedendaagsche Azië geheel verschillend is van dat van gis teren. Het is een dringende eisch, dat wij de tradltioneele opvattingen laten varen, indien wij ons niet geplaatst willen zien voor onaangename feiten. Een volledige breuk met het ver leden beteekent dit evenwel niet en hoe sneller wij er in slagen de blijvende en waardevolle ele menten van het verleden met de eischen van den nieuwen tijd te verzoenen, des te eerder zullen wij in staat zijn aan den weder opbouw te beginnen. De meerder heid van het Nederlandsche volk erkent de wenschelijkheid en den noodzaak van een stelselmatige evolutie en van zelfregeering in Indonesië. Van een Nederlandsche regeering kan geen herstel van het oude koloniale systeem wor den verwacht. In Sjahrir vindt men een vertegenwoordiger van een georganiseerd en verantwoor delijk nationalisme, dat op Java en in een aantal gebieden daar buiten zijn aanhangers bezit". Dr. van Mook beëindigde zijn re de met te zeggen, dat er in het nieuwe Indonesië een behoorlijke plaats zal zijn voor alle Neder landers, die de gewijzigde verhou dingen begrijpen en aanvaarden. Hededeeling Op onze kantoren te Goes, Middelburg, Vlissingen, Tholen! Wissenkerke en Zierikzee ligt ter inzage de passagierslijst van het m.s. „Weltevreden". Vermoedelijke aankomst te Rotterdam 25 Mei. De Perzische Heksenketel Geen Sowjet-inmenging De Perzische Ambassadeur in Washington, Hoessein Ala Pas ja, heeft aan den Veiligheids raad een telegram van den Per- zischen eersten minister, Gha- vam es Soeltaneh, overhandigd, yolgens welk telegram een com missie van onderzoek in Azer beidzjan heeft vastgesteld, dat er geen spoor van Sowjet-troe- pen uitrusting of -middelen van vervoer in Azerbeidzjan is te vinden en dat volgens betrouw bare personen ter plaatse Azer beidzjan op 6 Mei ji. geheel door het Roode Leger was ont ruimd. Belaagrijke uitzendingen Zeeuwen! Stemt allen heden avond, 23 Mei, om 7.20 uur af op Hilversum I. DE Indische pers bespreekt de door Dr. van Mook in zjjn radio-rede gedane aankondiging, dat men binnen kort zal beginnen met het raadplegen van de Neder landsche, Indo-Chineesche en Indo-Arabische bevolkingsgroe pen over de toekomst van Nederlandsch-Indië. „Dit maakt een einde aan de gekoesterde vrees, dat de regeering beslui ten zal nemen zonder de bevolking te raadplegen", schrijft het „Dagblad". allen gezien. De doorbraak is mislukt. Het protestantsche kerkvolk bleef evenals het Roomsch- Katholieke Volksdeel aan zijn vroegere organisaties trouw. Welke organisaties waren dat? Daarover in een volgend ar tikel. Red. (Wordt vervolgd.) Het blad vervolgt dan met het uitspreken van zijn waardeering voor de woorden van den luite nant-gouverneur-generaal, in ver band met zijn verklaring, dat in het nieuwe Indonesië er een plaats zal zijn voor ieder en Ne derlander. die begrip toont voor de gewijzigde omstandigheden. Tenslotte onderstreept het blad dr. van Mooks oproep aan de bevolking tot geduld en ver trouwen, maar het waarschuwt van den oproep niet onmiddel lijk te veel te verlangen. Bendeleider gearresteerd Volgens een bericht in „Het Dagblad" heeft de Nederland sche politie in Batavia Hadji Abdoel Rachim. een der mach tigste van de in het oude stads deel opereerende bendeleiders, gearresteerd. Hij placht Indone siërs, die voor Europeanen werk ten, te ontvoeren en hij heeft voorts groote hoeveelheden goe deren gestolen. Hij heeft reeds bekend een Europeaan en twee Indonesische vrouwen te hebben vermoord. Bij een andere razzia zijn eenige leiders van moorde naarsbenden, die drie Europee- ;che meisjes en twee Europe- aansche mannen hebben ver moord. gearresteerd. Deze slachtoffers waren met een auto ontvoerd en zijn op een bepaal de executie-plaats afgeslacht. Inwisseling deviesen Den gerepatrieerden uit Ne- derlandsch Indië, die aan boord der repatrieeringsschepen Ja- pansch geld, Javasche-bank-pa- pier of Nederlandsch-Indische muntbiljetten hebben ingele verd, wordt medegedeeld, dat thans een regeling voor inwis- Studenten naar Walcheren Tijdens de maanden Juli en Augustus zullen Belgische, Deensche, Noorsche en Zweed- sche studievrienden gaan hel- sche rtuidevrienden gaan hel pen bij de drooglegging van het eiland Walcheren I seling is getroffen. Belangheb benden kunnen zich terzake tot een deyiezenbank wenden, onder overlegging van het aan boord afgegeven regu. Zij, die mogelijk aan boord geen retju hebben ontvangen, dienen zich eerst te wenden tot den Dienst der Repatrieering, afdeeling Financiën, Wassenaar scheweg 24, te 's Gravenhage. Min. Mansholt te Washington Veeteelt de kern van het voedsel vraagstuk 1JDENS een bijzondere vergadering van de Voed sel- en landbouwcommissie van de ^ereemgde Naties over urgente voedselvraagstukKen heeft minister Mansholt ver klaard dat het na een diepgaan de studie van het geheele voed- selvraagstuk de stellige over tu'ging van zijn regeering is. aai noewel door de graanexpor 'teerende landen gedurende den oorlog een succesvolle landbouw politiek is gevolgd, deze zelfde polit'ek heden een ran de voor naamste oorzaken is van het tegenwoordige graan tekort. Ge durende den oor cg we fi de veestape; door deze lan-* -n op groote schaal uitgebreid. De productie van varkens werl bij voorbeeld met 40 procent ver hoogd. <'p het oogenbli'* zijn groote voorraden graan niet voor menschelijke consumptie beschikbaar, omuat zij op groots schaal als veevoe ier worden ge bruikt. Deze landbouwpolitiek heeft twee ernstige consequen ties voor landen a-.s Neder'.mi, die groote hoeve skieden gr san importer) en. In de erste ph omdat er niet ven doende tarwe ia voor menschelijk consumptie en in de tweede j.aals ornaat ^r practisch geen graan besciv - baar is voor het herstel van den door den ooriog gehavende vee rtapel Minister Mansholt oeval voor de tweede helft van de 6e periode 1946 (26 Mei tot en met 8 Juni). Elk der volgende bonnen geeft recht op het koopen van: Bonkaarten KA, KB, KC 606 286 tan. 290 algem. 800 gram brood 291 algem. 400 gram brood 292 algem. 200 gram kaas 293 algem. 100 gram bloem B 58 reserve 1600 gram brood C 58 reserve 800 gram brood B 59 reserve 2 kg. aardappel B 60 reserve 100 gram kaas Bonkaarten KF 606 371 BMV 125 gram boter 372 BMV 250 gram margarine 374 suiker 400 gram suiker Bonkaarten LA, LB, LC 608 239, 240, 241 en 242 vleesch 100 gram vleesch 235 aardappelen 2 kg. aard appelen A 46 melk 2 liter melk B 46, C 46 melk 31/* 1. melk Bonkaarten KD, KE 606 786, 787 algem. 800 gr. brood 788 algem. 100 gram kaas 789 algem. 100 gram bloem D 58 reserve 800 gram brood E 58 reserve 500 gram rijst. kindermeel of kinderbisc Bonkaarten KG 606 871 BMV 125 gram boter 372 BMV 125 gram margarine 874 suiker 400 gram siiik'éi1 Bonkaarten LD, LE 606 739 740 vleesch 100 gram vleesch 735 aardappel 1 kg. aardappel D 46, E 46 melk 6 liter melk Tabakskaarten enz. T 29 2 rantsoenen tab'aks- artikelen V 29 100 gram chocolade ot suikerwerken X 29 2 rantsoenen tabaks artikelen De bonnen voor melk en aard appelen zijn geldig tot en met Zaterdag 1 Juni a.s. Voor de week van 2 tot en met 8 Juni zullen nog bonnen worden aangewezen voor melk. aardappelen, boter, jam, thee, tabak, versnaperingen en zachte zeep. Bovengenoemde bonnen kun nen reeds op Vrijdag 24 Mei a.s. worden gebruikt, met uitzonde ring van de bonnen voor vleesch, melk en aardappelen, waarop eerst met ingang van Maandag 27 Mei mag worden afgeleverd. Bij deelneming aan maaltijden van de Centrale Keuken moe ten aldaar de bonnen .,239 of 739 vleesch" voor vleesch en de bonnen ..235 aardappelen" voor aardappelen worden ingeleverd. In de week van 2 tot en met 8 Juni moeten bij de Centrale Keuken worden ingeleverd de bonnen ..240 of 740 vleesch" voor vleesch, alsmede de voor die week aan te wijzen aardap pelbonnen. met anceu toewbziru van bro.' giaan aan, doch ook van voeder gzanen me; het c. g op het feit. dat voedergra^- u spoedig op net noordelijk i ouo ter beschik king zullen k'Tter en dat ieder land titans noodzakelijke be slissingen over de veestapelpo- litielc zal moeten nemen. Het lijkt mij toe, dat de richtlijn in zake de toewijzing van veevoe ders zoo spoedig mogelijk be sproken moet worden. Tijdens de conferentie zal door mijn de legatie een resolutie in dien zin worden ingediend. HET WEER Opklarend, stijging van tempe ratuur, matige naar Oost Jin- loopende wind. Het laat zich aanzien, dat een periode van mooi, vrij warm zomerweer zal inzetten. Zon onder 20.38, op 4.35 uur Mean op 1.57, onder 10.4» aar Laatste kwartier: 24 Mei.

Krantenbank Zeeland

Vrije Stemmen. Dagblad voor Zeeland | 1946 | | pagina 1