VRIJE STEMMEN DAGBLAD VOOR ZEELAND Neer dan vijf millioen stemgerechtigden Uitspraak Unilever Plechtige herdenking op de Grebbeberg Woensdag 15 Me* Ï946 te MAKGASÖ NUMMeft va. Alg. Leiding: B. G. Kloosterziei en S. L. Boer ma. Hoofdredacteur; Jf. Koekebakker. Redactie en Admin.: Goes, Beestenmarkt 2 Tel. 2163. Gironummer 410357 Iets over Partijbeginselen Ten vervolge op ons artikel van gisteren willen wjj nog iets zeggen over de beginselen die de verschillende grootere partijen ln dezen verkiezings strijd bezielen. Wfl doen dit aan de hand van een tweetal publicaties, die onlangs verschenen zijn, en die beter dan de strooibiljetten en de verkiezingsvergaderin gen tot den dlepsten grond der partijen doordringen. De Nederl. Volksbeweging heeft een brochuretje uitgege ven, getiteld: „Verkiezingen en Opbouw", waarin ze de pro gramma's der zes groote par tijen in extenso afdrukt, zon der commentaar. Dat la best werk. Belangstellenden kunnen zich nu een eigen oordeel vor men over de grondslagen van den partgatrgd. Een tweede publicatie geeft nog scherper de tegenstellin gen en de overeenkomsten aan. Het levendige weekblad „De Groene Amsterdammer" heeft aan zes leiders, één uit ieder van de zes grootste partijen, gevraagd om een korte weer gave van hun standpunt. Zij voldeden daaraan. Schermer horn, Romme, Schouten, Tila- nus, Stikker en Koejemans parardeeren hier achtereenvol gens met een gedegen stuk over wat hun nu het belang rijkste lijkt. Maar de ondeugende Groene heeft er door haar beroemde teekenaar Jordaan nog een grapje bijgemaakt, dat ko misch afsteekt tegen de ern stige en waardige toon van al deze met portret erbjj tot ons sprekende menschen. Men kent de shows waar mannequins de nieuwe model len van kleed ing voor de da mes zullen dragen, en daarin voorbij paradeeren. Dit laat Jordaan nu de zes partyleiders doen! Zij zullen er zelf het meeste plezier in hebben, zooals ze daar nu worden ten tooneele gevoerd. Het is niet te be schrijven Men moet dat zien. Jordaan weet de nuances kos telijk te treffen. Maar dit grapje laten we nu verder natuurlijk daar. Het interesseert ons, eens naar de korte uiteenzettingen te luisteren. En het is wel opvallend, dat er toch een groote gemeen schappelijke deeler is, die in al die artikelen, en ook ln de pro gramma's doorklinkt. Nederland is niet zóó ver deeld als het nu deze dagen schijnt. Ais straks de verkiezings strijd achter den rug is, het ministerie gevormd, de kamer bijeen, zal er zeker veel ge discussieerd worden, en opinies tegenover elkander staan. Maar de wederopbouw en vernieuwing zullen doorgaan, met medewerking van haast allen. En het Nederlandsche volk zal toch als een eenheid staan voor de groote belanger die ons volksbestaan raken. Voortdurend zal er strijd zijn, en ,dat is goed ook. Ne derland mag niet Inslapen. En de groote wereldontwikkeling zal zich doorzetten, ook in ons kleine land. Maar wij zullen als volk met dankbaarheid mogen ervaren, dat onze eeuwenoude cultuur en de ons geschonken volks aard dezen strijd en deze ont wikkeling zich zullen doen af spelen in vreedzaamheid. Geen moord en doodslag, geen bloe dige - revoluties, geen vervol- HET AANTAL stemgerechtigden voor de verkiezing van leden der Tweede Kamer, welke verkiezing op 17 Mei aanstaande zal worden gehouden, bedraagt voor het geheele land 5.229.927. Bq de verkiezingen voor de Tweede Kamer in 1937 was het aantal kiezers 4.462.859, waarvan toen 4.212.903, zfjnde 94.40 pet. aan de stemming hebben deelgenomen. By de verkiezingen voor de Provinciale Staten, gehouden in April 1939, bedroeg het aantal stemgerechtigden voor het ge heele land 4.623.414. De gemeente, met het grootste aantal stemgerechtigden, is Amsterdam, met 493.711 personen, de gemeente met het klein ste aantal stemgerechtigden is Bitthem, in de provincie Zea land, met 75. Amsterdamsche staking beëindigd De besturen van de samenwer kende organisaties in bet haven bedrijf hebben naar aanleiding van den oproep van den Burge meester van Amsterdam een zeer druk bezochte gecombineer de"*ledenvergadering gehouden. Daarin werd met algemeene stemmen besloten aan den op roep van den burgemeester ge hoor te geven en den arbeid le hervatten. Verder is overleg gepleegd met het bestuur van de scheepvaart vereeniging „Noord". Dit heeft de toezegging gedaan voor alle havenarbeiders die heden weer aan het werk gaan de ontslagen in te trekken. De economische politierecnter heeft uitspraak gedaan in de zaak tegen de voornaamste ver dachten in de Unilever-affaire. De directeur van de Unilever verkoopcentrale, A. v.d. P. werd veroordeeld tot 1 jaar en 8 maan veroordeeld tot 1 jaar maanden gevangenisstraf, de adjunct-directeur W. F. C. D. en J. A. C. K. beiden tot 9 maan den en A. L. tot 8 maanden, de chef-inspecteur H. F. ten H. tot 4 maanden en de chef inspecteur H. tot 6 maanden gevangenis straf, allen met aftrek van pre ventief. Al deze straffen zijn conform de eisch, behalve die tegen den directeur, tegen wien 1 jaar en 4 maanden was ge- eischt Nederland eert zijn strijders uit de Meidagen 1940 Staking te Rotterdam- Het Noorsche stoomschip „Tigre" dat Maandag de haven van Rotterdam binnenliep, heeft rechtsomkeer gemaakt, toen de Kapitein vernam, dat de sta king in de haven nog voortduur de. Het schip heeft nu naar Lissabon koers gezet. Gistermorgen zijn 250 studen ten van de technische Hooge- school t« Delft en 90 M.T.S.-ers uit Dordrecht per trein te Rot terdam aangekomen. Zij heb ben zich als vrijwilligers ge meld voor het werk in de ha ven en zijn onmiddellijk aan den slag gegaan. Artsen toi de Overheid Dr. F. Wibaut, secretaris-penning meester der Nederlandsche Maat schappij tot bevordering der Ge neeskunst, deelt mede: De buitengewone algemeene ver gadering der Nederlandsche Maat schappij tot bevordering der ge neeskunst, bijeen te Utrecht op 13 April 1946 stelt vast, dat de door de overheid voorgestlde honora riumherziening onvoldoende reke ning houdt met de materieele be zwaren der artsen, in het bijzon der met de stijging der onkosten en draagt het hoofdbestuur op de onderhandelingen voort te zetten. Zij spreekt uit, dat de materieele bezwaren, hoe belangrijk ook, ln beteekenis achterstaan bij de grte ven, welke bij hij ontstaan tegen het Ziekenfondsbesluit en welke ln hoofdstrekking daarop neerko men, dat dit besluit hun belet aan het Nederlandsche volk een zoo danige geneeskundige verzorging te geven als zij mogelijk en nood zakelijk achten. Zij verzoekt het hoofdbestuur de ze motie ter kennis te brengen van de overheid en van het Ne derlandsche volk. DE EERSTE HERDENKING in een bevrijd Nederland van de gevallenen uit de Meidagen van 1940 is een ware manifestatie van dankbaarheid en eerbied jegens de mannen, die in dezen korten tijd van heldhnftlgen weerstand bon leven voor het vaderland hebben gegeven, geworden. gingen om des gewetens wil zal Nederland kennen, zoo mo rn wij vertrouwen. Vergeleken met andere na ties mogen wij ons volksbe staan beschouwen als een ge zegend samenleven, dat eer- eerbied voor de menschelijke persoonlijkheid als eerste be ginsel algemeen erkent. Over de typeerende begin selen, diein genoemde publi caties naar voren komen in een slotartikel. Red. Honderden zijn heden op het kerk hof op den Grebbeberg bijeen ge weest en hebben eerbiedig de doo den herdacht. Voor het groote kruis, op het mid- den van het kerkhof, stond een vaandelwacht opgesteld, bestaan de uit voormalige leden van het 8e regiment infanterie met het vaandel van dit regiment, dat ge durende den oorlog door eenige soldaten ln veiligheid was ge bracht, in hun midden. Naast het kruis wapperde aan een lange mast de Nederlandsche driekleur halfstok. Tegenover het kruis wa ren plaatsen gereserveerd voor de off'cieele genoodlgden, terwijl aan de andere zijde een groot aantal ooi logslnvallden uit de Meidagen had plaats genomen. Rond dit geheel stonden ln carré troepen opgesteld. Onder de offlcieele genoodlgden merkten wij o.m, op: de luitenant generaals Dijxhoorn, Kruis, Mul ler, Massis en J. J. G. Baron van Voorst tot Voorst, gouverneur der Residentie, den minister-presi dent prof. ir. W. Schermerhorn, It admiraal Fürstner en lt.gene- raal van Hqogenhuyzen. Voorts waren aanwezig: de secretaris-ge neraal van het departement van Oorlog, de heer Rietveld, de gen.- majoor Oudendijk, voorzitter 'an „Ons Leger", de Commissaris der Koningin ln de provincie Gelder land, Quarles van Ufford, alle bui tenlandsche militaire attaché's, hi deputatie van het K.N.I.L. o.l v. generaal-majoor Verniers van der Loeff, de marine o.l.v. Schout bij Nacfft Gauw, commandant van de Zeemacht Nederland, de bur gemeester van Rhenen, den heer Hardenbroek en het kapittel van dragers van de Mil- Willemsorde. Omstreeks 11.15 uur arriveerden HH.KK.HH. Prinses Juliana ei Prins Bernhard, die begroet wer den door generaal Kruis, terwijl een militaire kapel het Wilhelmus ten gehoore bracht. Rede prof. Schermerhorn Hierna sprak de minister-presi dent, prof. Ir. W. Schermerhorn een rede uit, waaraan wij het vol gende ontleenen: In de rij der herdenkingsdagen neemt deze 14e Mei een eigen plaat» ln. Vandaag gedenken wij hen, die ln den oorlog van Mei 1940 in den strijd zijn gevallen en daarin hebben geleden. Ook deze herdenking is de eerste, die wij in een bevrijd land met elkander mogen hebben. De Jaren der bezetting gaven vandaag op deze plek een ander beeld, waar bij andere krachten aan het woord waren en andere gedachten, dan de onze, de boventoon hadden. Met gelukkig een uitzondering, die ik hier niet onvermeld wil laten: een eeresaluut aan den moe digen strijder, dr. H. B. Wiardi Beekman, die nu juist zes Jaar geleden uit den naam van het Ne derlandsche leger bij de begrafe nis van de Nederlandsche solda ten op deze plaats het woord voer de op een wijze, die ons ook thans nog het hart kan verwarmen. Thans nu voor de eerste maal re geering en volk zich opmaken voor deze herdenking, lijkt dit al les lang geleden, ls bet oorlogsge beuren ven Mei 1940 overspoeld door al hetgeen daarna over ieder van ons en over ons geheele volk kwam. Toch, wanneer wij even stil staan op een plaats als deze dan rijzen voor ieder onzer weer de beelden op uit de Meidagen van 1940. Dan beleven Wij op nieuw de spanning en de teleur stelling. Dan schrijnt opnieuw voor hen, die in die dagen de tij ding van den dood van een dier bare bloedverwant kregen, de pijn om dit verlies. Voor hen in het bijzonder ligt deze 5-daagsche oor log niet ver beneden de horizon van hun aandacht, weggedrukt door hetgeen na die bange dagèn over ons allen kwam. Hun herin nering aan dien oorlog zal helaas nimmer vervagen. Met eerbied staan wij vandaag in onze gedachten naast al de zulken en reiken hen de hand. Zij waren de eersten van de zaeer dan 200.000 Nederlanders, wier levensdraad door het oor logsmonster, dat over Europa kwam, werd afgesneden. Spr sprak hierna over den zin vai dezen oorlog en ging de zaken na. De geestelijke voorbe reiding misten we en er ls te wei nig aandacht besteedt aan de din gen die in de wereld rondom ons plaats vonden. Wanneer de Wes- tersche mogendheden ln 1933 be- tei de consequenties hadden aan gedurfd van hetgeen de scherp- z innigs ten onder hen uit het aan de macht komen van Hitier als onafwendbaar concludeerden dan zou Europa en de wereld waar schijnlijk deze wereldoorlog met alie ellende zijn gespaard geble ven. Vandaag zullen door Zijne Ko ninklijke Hoogheid Prins Bern hard militaire onderscheidingen worden uitgereikt aan de nagela ten betrekkingen van hen, die zich in dezen strijd hebben onder scheiden en die door hun daden getuigenis aflegden van persoon lijken moed en dapperheid er trouw aan de zaak van het vader land van menschen, die op het juiste oogenblik ja wisten te zeg gen Het is vandaag een dag van her innering aan een smartelijk ge beuren. Straks gaan wij allen van hier naar onze plaatsen In den strijd om de wederopbouw van ons vaderland. Wij allen hebben aam dezen strijd ons aandeel. Dc 'mannen van 1940 hebben met heldenmoed gestreden, ook Indien zij het gevoel hadden, op een ver lor enpost te staan. Laten wij thans in den strijd die gaande is en warin wij niet op een ver loren post in het leven staan, doch met de mogelijkheid der overwinning in het gezicht in dien strijd om het heil van ons vader land Iets aan den dag leggen van den moed en de kracht, waarmee zij streden, die wij vandaag het allermeest eeren. Baron van Voorst tot Voorst Spreekt Hierna nam Baron van Voorst tot Voorst het woord, die in het kort den heldhaftigen strijd in 1940 me moreerde. De slag om de Grebbe- linie begon bij het krieken van den dag op li Mei 1940 en heeft daarna 60 uur ononderbroken voortgeduurd tot in de mlddag- Generaa! Winkelman onderscheiden In zjjn herdenkingsrede, deel de minister-president Schermer horn gisteren op den Grebbe berg mede, dat gep. Genera^ H. G. Winkelman, oud opperbe velhebber van Land- eu Zee macht, door H.M. de Koningin het Grootkruis in de orde van den Ned. Leeuw is verleend, zünde de hoogste Nederlandsche onderscheiding. De Duitschers in Spanje Groot-Brittannië oefent groote pressie uit op de regeering van Franco om het uitleveren van Na zi's en ongewenschte Duitsche agenten aan de geallieerde auto riteiten te bespoedigen. Volgens da inlichtingen, die de Britsche regeering heeft ontvangen, zijn er tusschen de 2.200 en 2.500 Duit schers in Spanje, maar verdere onderzoekingen zullen wellicht nog toonen, dat deze cijfers te laag zijn geschat. Van dit getal zijn, voorzoover te Londen be kend is, slechts ongeveer 400 olj- eengebracht, die thans klaar staan om naar Dultschland te worden verscheept. Te Madrid heeft sir Victor Mallet, de Britsche ambassadeur, teza men met den Amerikaanschen zaakgelastigde, uitdrukking gege ven aan de Britsche en Arneri- kaansche ontevredenheid. Zij be schouwen de hulp, welke tot lus verre door de autoriteiten van Franco ten aanzien van het uit leveren van deze Duitschers en de kwestie van de Duitsche activa ln Spanje verleend is, niet bevre digend. uren van 13 Mei. toen slechts een nieuw front uitkomst kon bieden. De vuurproef, hier door onze sol daten ondergaan, was er een met ongelijke wapenen. Daarnaast tra den nog factoren op, die het mo reel van de troepen afbreuk de- zooals spionnage en misbruik Nederlandsche uniformen. Soldaten, gij, die hier rost, ge wonden, gij, die hiervan thans nog de teekenen draagt, zoo zeide spr., het ls niet tevergeefsch geweest. Uw strijd hier op den Grebbeberg heeft de kiemen gelegd voor de latere overwinning. Nederland la weer vrij, ook dank zij u en wij zullen het vrij handhaven. Moge de strijdmacht van heden zich spiegelen aan ben, die met da wapenen ln de hand vielen. Na de rede van den gouverneur der Residentie decoreerde Prins Bernhard onder plechtige stilte het vaandel van het 8e R.I. Kranslegging Vervolgens legden de Prinses ea de Prins een krans voor het groo te kruis, waarop minister Scher merhorn, namens de regeering, eveneens een krans aan den voet van het kruis legde. Ook de Ma rine deputatie, de deputatie van het K.N.I.L., van den Bond van Ned. Militaire Oorlogsslachtoffers, var de Britsche militaire missie en van de Koninklijke Landmacht brachten een plechtige bloemen hulde aan de gevallenen. Nadat „de Dooden" van Muus Ja cobs was voorgedragen en een padvindstersleidster namens de Nederlandsche jeugd gesproken had, klonk het commando „opent den ban". Onder de tonen van hat „Wilhelmus" reikte Prins Bernhard hierop de door H. M. verleende onderscheidingen aan nabestaanden van de gevallenen uit Na het commando „sluit den ban" werd de plechtigheid begoten met ons volkslied, waarop de hooge gasten, gevolgd door de genoo dlgden zich naar huis begaven. Op het kerkhof werden vervol gens door velen blo'emen neerge legd als symbool van dankbaar held tegenover hen. die hun lo ven voor het vaderland i Ook in verschillende andere plaat sen van ons land werden de te- vallenen uit de Meidagen van 1940 herdachto.a. te Mill, Rotterdam, Amsterdam, Roosendaal. Vlissln- gen en op het vliegveld Ypenburg. HET WEER In het binnenland meest ma tige, aan de kust tijdelijk nog krachtige Noordwestelijke wind. Wisselende bewolking met regen- of hagelbuien. Koud voor den tijd van het Jaar. Zon onder 20.28, op 4.46. Maan op 19.48, onder 4.50. Volle maan: 1« Mei.

Krantenbank Zeeland

Vrije Stemmen. Dagblad voor Zeeland | 1946 | | pagina 1