VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Versnelde evacuatie der
geïnterneerden
Rotterdamsch enthousiasme
rondom CHURCHILL
Dinsdag
14 Mei 1946.
UJAARGANG
HUMMER WX
Als. Leiding: B. G. Kloosterziel en S. L. Boerma. Hoofdredacteurj. Koekebakker. Redactie en Ad min.: Goes, Beestenmarkt 2 Tel. 216S, Gironummer 41035V
Doe open de stembus
Het volk staat er voor
Zoo zong men in de oude ar
beidersbeweging vóórdat het
algemeen kiesrecht werd inge
voerd. In de vervolgwoorden,
die de oudste medestrijders
dier beweging zich ook nog
wel zullen herinneren, klonk
een zeer heftige bedreiging
voor het geval de toenmalige
regeerders aan dezen in hun
oog billijken eiseh niet spoedig
Zouden voldoen: „Doe het
gauw of de boel gaat ka
pot!"
Wij huidige Nederlanders
zfln dezen strijd om de eerste
volksrechten reeds lang ver
geten, en wij vinden het de
doodgewoonste zaak van de
wereld, dat iedereen natuurlijk
meestemmen mag, die aan de
leeftijdseischen meedoet,
niet uit het kiesrecht is ont
zet. En zoo zal dan deze week
de stembus opengaan voor alle
klesgerechigden, dat is prak
tisch het geheele volk. Wat zal
uit die stembus voortkomen
Het is onzen lezers bekend,
dat ons blad geen partijblad
wil, noch mag zijn, omdat het
volgens de reeds aanstonds uit
gestippelde beginselen die het
leiden, buiten kerkverband of
partyverbondenheid op den
grondslag der Christelijke
waarheden den herbouw en
vernieuwing wil dienen, die
Hare Majesteit de Koningin in
haar installatierede bij het op
treden van het huidige mini
sterie heeft ingeluid.
Wg zullen dus aan onze le
zers geen advies geven om
trent de uit te brengen stem,
en zg zullen daarop ook niet
gesteld zgn. Wij Nederlanders
zijn onafhankelijk denkende
menschen, en kiezen zelf naar
eigen inzicht. Het is onze stel
lige overtuiging, dat zoowat
ledereen in ons volk thans al
weet wat hij of zij stemmen
wil. De onzekeren zgn dunkt
ons een verdwijnende minder
heid. Wij verschillen daarin
van meening met een schrijver
van een korte predicatie in een
ander Zeeuwsch blad, die als
zijn ervaring geeft:
„Het is bepaald opvallend,
dat alle mogelijke menschen
eerlijk bekennen, dat zij het
nog niet weten, of dat zij het
nu veel moeilijker vinden dan
voorheen om hun stem uit te
brengen".
Wg nemen aan, dat dit in
bepaalde kringen zoo zal zijn.
Doch de groote massa van ons
volk weet het, meen en wij, al
drommels goed wat het in het
stemhokje a.s. Vrijdag moet
doen!
Wat zal dan het resultaat
zgn?
Het geheim wordt eerst
Vrijdagavond en Zaterdagmor
gen ontsluierd.
Doch enkele verwachtingen
kunnen wij hier wel uitspre
ken.
De 'twee grootste partijen
zullen ongetwijfeld samen een
aanzienlijke meerderheid ver
krijgen. Indien zij dit zullen
willen, zullen zij een ministe
rie kunnen vormen, ongeveer
gelijk aan het tegenwoordige,
met vermoedelijk ten deele an
dere personen, doch sturend
in eenzelfde richting.
Indien Roomsch Katholieken
Antirevolutionnairen en Chris
telijk Historischen te zamen
een voldoende meerderheid
zouden kunnen vormen, is het
niet ondenkbaar, dat het plan
der Katholieke Volksparty
om met de partg van den Ar
beid samen te gaan, wordt op
Nederlandsch Itidu
Commando over Oost-Java in Nederlandsdie handen
-jr-! EN OFFICIEEL Britsch communiqué heeft verklaard,
H dat vanaf 20 Mei uit de binnenlanden van Java per
week 1000 geïnterneerden naar de geallieerde zone
overgebracht zullen worden. Het communiqué noemde deze
regeling een „aanvullende maatregel die de evacuatie van
geïnterneerden moet bespoedigen". De evacuatie door de
lucht, over zee en per spoor zal worden voortgeset.
pen verleendhebben tijden»
moeilijke dagen in October en
November jd. en tijdens de daar
opvolgende periode van wederop
bouw. Eenige eenheden van de E«
Britsch-Indische divisie, welke
nog achtergebleven waren, zijn
thans uit Soerabaja vertrokken
en slechts een aantal kleine een
heden van de R.A.F. en de Brit-
sche Marine zullen aldaar nog
voor korten tijd gelegerd blijven.
Fusie militaire organisatie'#
Naar wij vernemen ontving het
Ministerie van Voorlichting van
het hoofdkwartier van de Islamie
tischë Legerunie vSn de Indonesi
sche Republiek telegrafisch een
mededeeling aangaande een fusie
van de republikeinsche Islamieti-
sche militaire organisaties. Het
doel der fusie is: de verdediging
van de onafhankelijkheid van In
donesië en den Islam.
Het communiqué voegt er aan toe,
dat „de besprekingen aantoonen,
dat de Indonesische autorttelten
zich ten volle bewust zijn van het
belang, dat de geallieerden aan
een snelle oplossing van deze taak
welke hun door de Vereenigde
Volkeren is opgelegd, hechten, en
gevoerd werden in een geest van
„goodwill".
Deze besprekingen hadden plaats
te Soerakarta waarheen een ge
zelschap van géallieerde officieren
zich per vliegtuig heeft begeven.
Oost-Java
De commandant van de 5e Britsch
Indische divisie te Soerabaja, ge-
neraal-majoor G. K. Bourne, heeft
het commando over Oost-Java
aat den Nederlandschen kolonel
Giebel overgedragen.
Voor zijn vertrek heeft generaal
Bourne in een proclomatie de be
woners van Soerabaja bedankt
voor den hulp, welken zij de troe-
De havenstaking
in Amsterdam
De burgemeester van Amster
dam vestigt de aandacht van
alle havenarbeiders op het feit,
dat de nog steeds voortdurende
staking groot nadeel met zich
brengt voor de Amsterdamscne
haven in zijn geheel en in het
bijzonder voor al diegenen, die
voor hun bestaan op het haven
bedrijf zijn aangewezen.
Er liggen verschillende sche
pen in de haven met ladingen
levensmiddelen, die voor de Ne
derlandsche bevolking ten zeer
ste noodig zijn, en die thans
niet gelost worden. Andere
schepen, die voor het repatri-
eeren van Nederlanders uit
Indië dringend noodig zijn, kun
nen niet uitvaren. Verschillen
de schepen worden daarnaast
naar andere havens gedirigeerd
De huidige toestand mag in
het algemeen belang niet lan
ger voortduren.
De burgemeester doet een
ernstig beroep op de havenar
beiders om het werk te hervat
ten, en vertrouwt dat hieraan
ten spoedigste gevolg zal wor
den gegeven.
Graaf de Marchant
êp' krijgt 15 jaar
De Limburgsche Kamer van
het Bijzonder Gerechtshof heeft
arrest gewezen tegen M. V. fi.
H. J. M. Graaf de Marchant et
d' Ansembourg, voormalig com
missaris der provincie Limburg,
ex-districtsleider der N.S.B. in
die provincie, ex-bijzondere ge
machtigde van Mussert en ex-
hoofdraadsheer der N.S.B.
Het Hof achtte de Marchant
et d' Ansembourg schuldig aan
het voortgezette misdrijf van
opzettelijke hulpverleening aan
den vijand ia tijd van oorlog.
Het veroordeelde hèm tot vijf
tien jaar gevangenissraf met
levenslange ontzetting uit beide
kiesrechten en met recht van
cassatie.
Er was tegen hem de dood
straf geëischt.
De Marine naar Vlissingen
terug
Eenige dagen geleden namen
wij een bericht op waarin wjj
uitdrukking gaven aan de
hardnekkige geruchten, die in
onze provincie momenteel de
ronde doen en volgens welke
de Mafine op korten termijn
naar Vlissingen zon terugkee-
ren. In dit verband werd En
geland als promotor genoemd.
Thans heeft ook „Trouw" dit
bericht gelanceerd.
Gisteravond hebben wij ons
met een telegram tot den Mi
nister van Marine gewend,
waarin wij bevestiging van de
loopende geruchten hebben
gevraagd.
Wij hopen het antwoord spoe
dig te verwachten en zien Uit
met belangstelling tegemoet.
Prof. Schrieke
Prof. Mr. J. J. Schrieke, oud
secretaris-generaal van het de
partement van Justitie, die
wegens hulpverleening aan den
vijand door het bijzonder ge-
rectshof te 's-Gravenhage is
veroordeeld tot de doodstraf,
zal op 12 Juni a.s. terecht staan
voor der Bijzonderen Baad van
Cassatie.
stal gezet, en de oude antithe
se-politiek zou herleven.
Een andere mogelijkheid, die
in België en Frankrijk verwe
zenlijkt is, dat de Partg van
den Arbeid en de Communis
tische Partij tezamen een
meerderheid zouden vormen,
en dan te zamen ook zouden
wenschen te regeeren, achten
wij in Nederland voorshands
uitgesloten. Primo, omdat de
ze partgen, naar wij verwach
ten, nog wel samen geen meer
derheid zullen verkrijgen. Se-
cundo, en dat doet de deur
toe, omdat er in de Partij van
den Arbeid niet de minste ge
neigdheid bestaat, om 't voor
beeld van België en Frankrijk
te volgen.
Blijft du3 de hooge waar
schijnlijkheid, dat de twee
gTootste partijen wederom te
zamen het regeerkasteel zul
len bezetten.
In afwachting van de be-
ssing willen wg over dezen
verkiezingsstrijd in een vol
gend artikel nog iets zeggen,
Red.
HET BEZOEK von Winston Churchill aan Rotterdam is
een ware triomftocht geworden. Niet alleen half Rot
terdam was op de been om den groote onder de grooten
te aanschouwen, maar van heinde en ver scheen alles wat
zich dezen dag vrQ had kunnen maken voor dit hooge bezoek
naar Rotterdam te zijn gekomen. Zoo kon het gebeuren, dat
men langs den weg het sappige Brabantsch kon beluisteren
om even later verrast te zjjn door Limburgsch of Zeeuwsch
dialect.
Precies om kwart over twaalf ar- ten van het continent van Europa
beheerschte en zich gereed maak
te voor den sprong op Engeland,
den strijd had opgegeven?
Maar wat ons tot dankbaarheid
stemt, stemt ons tevens tot groote
bewondering. Bewondering voor
uw vasthoudendheid, uw vastbe
radenheid, uw stellige overtuiging
dat na een langen weg van bloed,
zweet eri tranen, de overwinning
zou zijn aan de rechtvaardige
zaak, die Engeland voorstond.
Lid van den Raad
Toen wil voor de vraag stonden,
op welke wfjze wij het best uit
drukking konden geven aan de
gevoelens, die ons tegenover U
bezielen, hebben wü gemeend,
niet beter te kunnen doen dan
U het eerelidmaatschap aan te
bieden van den Raad van Rot
terdam. De Raad heeft op voor
stel van Burgemeester en Wet
houders in besloten vergadering
op Donderdag 2 Mei daartoe be
sloten met algemeene stemmen.
Ik moge hem thans uitnoodigen
dit besluit door een hartelijk
applaus in het openbaar te be
vestigen.
r wDe leden van den raad mogen als
Engelsche gezant sir Neville Bland teeken hunner waardigheid een
had gevoegd, het raadhuis binnen, eenvoudigen zilveren penning dra
C-. r\..ri sen aan een lint .n de kleuren der
Rede burgemeester oud stad. wy hebben voor ons eere-
In de Rotterdamsche Raadzaal
werd Winston Churchill toegespro
ken door den Burgemeester, Mr.
P. J. Oud, die er in zijn rede op
wees, dat Engeland en Nederland
samen in den loop der eeuwen
steeds bolwerken voor de demo
cratie en voor de vrijheid zijn ge
weest. Hij illustreerde zijn betoog
met voorbeelden uit de geschiede
nis. van onzen tachtigjarigen vrij
heidsstrijd af tot den gemeen-
schappelijken oorlog tegen het na-
tionaal-soclalisme.
Dankbaarheid en
bewondering
De gevoelens, die ons tegenover
U, mr. Churchill bezielen, zou Ik
wülen samenvatten in tw^e woor
den: dankbaarheid en bewonde
ring. Dankbaarheid, omdat wij
weten, dat wij aan U meer dan
aan iemand anders hebben te dan
ken, dat wij weder van den Duit-
§cben overweldiger zijn verlost.
Wat zou er van ons geworden
zijn Indien gij in dien zomer van
l»», toen Hitier geheel het We»-
Dr. J.H. Carp krijgt12 jaar
De Adv. Fisc. bij den bijzou-
deren Raad van Cassatie, mt.
Langemeyer concludeerde «i'-
teren tot vernietiging van de
sententie van het Bijzonder
Gerechtshof te 's-Gravenhsge,
w aarbij de voormalige presi
dent van het Vredesgerechtshot,
dr. J. H. Carp veroordeeld is tot
18 jaar gevangenisstraf, en t.rt
veroordeeling van den requi-
rant tot een gevangenisstraf
van 12 jaar.
Tegen schoolverzuim
Om aan het veelvuldig school
verzuim van leerlingen der la
gere school paal en perk te
stellen, heeft de inspecteur van
het lager onderwijs op de, door
de w>-t aan den kantonrechter
verleende bevoegdheid gewezen,
om bij herhaaldelijk en langdu-
rig ongemotiveerd schoolver
zuim de betreffende leerlingen
onder den voogdijraad te stel
len.
Tiveerde de eeregast aan de grens
van de gemeente, waar het reeds
zwart zag van menschen, die niet
ophielden met juichen en wulven
met hoeden en vlaggetjes. Nadat
burgemeester Oud den grooten
man welkom had geheeten, begon
de zegetocht naar 't raadhuis. Ge
ëscorteerd door politie, werd door
een dichte haag van menschen,
naar de Coolsingel gereden. Recht
opstaande in zijn auto nam Chur
chill de hulde der Rotterdammers
in ontvangst.
Voor het Raadhuis op den Cool
singel was een enorme menigte
samengestroomd, velen van Brit-
sche of Nederlandsche vlaggetjes
voorzien en bijna iedereen met
oranje getooid. Waar nog hulzen
staan had men zelfs de daken be
zet en geen lantaarnpaal bleef vel
lig voor de Jeugd, die meermalen
in een klit van drie bovenin zat.
Nadat Churchill met vrouw en
dochter uitgestapt was en joviaal
de menigte had gegroet, inspec
teerde hij den eerewacht van Ma
riniers, welke voor het bordes
van het raadhuis stond opgesteld.
Tenslotte ging het hooge gezel
schap waarbij zich inmiddels 1e
deze penning laten slaan
goud. De moge V verzoeken mij
wel te wülen toestaan, dat lk 'J
nu dezen penning omhang. Zij
moge U een herinnering blijven
aar uw bezoek aan deze stad.
Gij hebt den naam van onze stad
meermalen ln uw radioredevoe
ringen genoemd. Zij behoort tot
de steden, wier namen gij ver-
klaardet nimmer te zullen verge
ten. Wij zyn U daarvoor dankbaar
Het is ons een groot genoegen en
een groote eer U voortaan te mo
gen beschouwen als behoorende
tot onzen gemeenteraad. Gij zult
stellig in de geschiedboeken van
onze stad biyven vermeld als het
meest Illustere lid, dat ooit ln de
vergadering van dezen raad werd
geïnstalleerd.
HOLLANDSCHE NIEUWE
De eerste logger met nieuwe
Hollandsche haring „de Kat
wijk 18" is gisteravond IJmui-
den binnen geloopen.
De staking in Rotterdam
Hoewel er Zaterdagavond
door de drie samenwerkende
bonden van transportarbeiders
besloten was. het werk te her
vatten. stelt de E.V.C. zich op
het standpunt, dat er van beëin
digen der staking geen sprake
omdat er van haar kant
geen besluit in die richting ge
nomen werd. Gisterochtend was
de situatie aldus, dat eenige
honderden havenarbeiders zich
naar hun werk wilden bege
ven, maar volgens mededeeling
van Scheepsvaartvereeniging
Zuid heeft dit niet het effect
gehad, dat men er van ver
wacht had. Inderdaad hebben
zich bij eenige bedrijven werk
willigen gemeld, de E.V.C., al
dus de Scheepvaartvereèniging
Zuid had eenige honderden vrou
wen van leden opgeroepen, om
rond de haven post te vatten
en zij hebben vooral op Katen-
drecht op krachtdadige wijze
de werkwilligen belemmerd bij
de hervatting van het werk.
Toch heeft de E.V.C. niet kun
nen beletten, vervolgde hij. dat
het geheele graanbedrijf weer
op toeren is.
Wat de vrijwilligers betreft:
hun aantal was aanvankelijk
minder dan verleden week, om
dat zij door het radiobericht»
dat sprak van een opheffing der
staking, van meening waren,
dat hun hulp niet meer noodig
was, zoodra zij echter gewaar
werden, dat de arbeid nog niet
algemeen werd hervat, zijn ztj
zich weer gaan melden.
HET WEER
Matige aan de kust tijdelijk
krachtige wind tusschen Noord
en Noord-Oost. Hier en daar
een buitje. Vrij koud.
Zon onder 20.24, op 4.48.
Maan op 18.39, onder 4.34.
Volle Maan: 16 Mei.