TRI JE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Ontevredenheid op de Molukken
Unilever-fundionarissen staan
terecht
Dinsdag
7 Mei 1946
Ze JAARGANG
NUMMER 45B
Alg. Leiding; B, G. Kloosterziel J. Koekebakfcer. Redactie en en S. L, Boerma. Hoofdredacteur Admin.: Goes, Beestenmarkt
Tel. 2183. Gironummer 418S57
De Protestanische Unie
De Protestantsch-Christelij
ke wereld vertoont in dezen
tijd een ernstig zoeken naar
nieuwe oriëntatie op politiek
gebied. Wjj zonderen uit de
Anti-R.evolutionnaire Partij,
die in de eerste plaats haar
aanhang vindt in Gereformeer
de kringen. Deze beginselvas
te groep is vrjjwel constant
gebleven in haar houding te
genover de geweldige politie
ke, sociale en economische pro
blemen van het na-oorlogsche
tijdperk. Het is dan ook te
verwachten, dat zij bij de a.s.
stemming haar kiezers-per-
centage minstens zal blijken
te hebben behouden, en als een
compacte en strijdbare groe
peering haar intrede zal doen
in het nieuwe parlement. De
kiezers weten, wat zij van haar
hebben te wachten. En 't land
weet, in welke richting zij de
regeering zou willen sturen.
Nederlandsch Indie
Anders is het met het Ned.
Hervormde volksdeel, en met
de Christelijk Historische rich
tingen, die meerendeels van
Ned.. Hervormden huize zijn.
In deze kringen is reeds on
der de bezetting een sterke be
weging ontstaan naar nieuwe
oriëntatie, ook op politiek ge
bied.
De synode der Ned. Herv.
Kerk ging voor, door tot acti
viteit op te roepen, ook op po
litiek, sociaal en economisch
terrein en zich te verklaren
tegen elke antithese-politiek,
juist op grond van haar Chris
telijke beginselen.
Enkele der meest bekende
rechtzinnige predikanten van
'dfc hoofdstad sloten zich aan
bij de S. D. A. P., die toen nog
bestond.
De Chr. Hist. Unie verwierp
het voorstel der Anti Rev
partij om tot fusie over te
gaan, doch besloot, na bewo
gen debatten, tot een zeker
contact met deze laatste.
De oppositie op die vergade
ring, klein, maar bekende po
litieke figuren omvattende,
trad toen uit de Unie.
Intusschen was de Partij
van den Arbeid opgericht, en
een deel der als protestantsch-
christelijke politici bekende lei
ders, sloot zich bij de oprich
ting reeds bij die partij aan,
waaronder zich ook verschei
den ministers bevonden.
Dit druppelde nog na. Tel
kens werd weer een nieuwe
aansluiting vermeld.
Het laatste bericht is ge
weest, dat ook de leiders van
de oppositie op de bovenge
noemde vergadering der Unie
ostentatief in een door tien
hunner onderteekend schrijven
tot dien stap zijn overgegaan.
Wij bedoelen de groep van Mr
Dr. A. A. van Rhijn, secreta
ris-generaal van het departe
ment van Sociale Zaken.
Maar er was ook een groote
groep in de Protestantsch-
Christelijke wereld, die een an
deren weg ging bewandelen.
N.l. de Protestantsche Unie.
Daarover in een tweede ar
tikel. Red.
ARNOLD MEIJER
spoedig in behandeling
Op last van den directeur-
generaal voor bijzondere rechts
pleging is Arnold Meyer van
bet bewaringskamp Ave Maria
te Tilburg overgebracht naar
het huis van bewaring te Den
Bosch. De behandeling van zijn
zaak voor het bijzonder gerechts
hof te 's-Hertogenbosch kan
binnenkort worden tegemoet
gezien.
ER heerst een zekere mate van ontevredenheid onder de
bevolking der Molukken, omdat de weg, die door het
huidige bestuur gevolgd wordt niet beantwoordt aan de
verwachtingen die men had van den terugkeer der Nederlan
ders.
Het volk had gaarne gezien, dat
tot hoofden van het plaatselijk be
stuur Ambonneezen benoemd wer
den. die in het bezit zijn van het
diploma van de opleidingsschool
voor inlandche ambtenaren. Zij
hebben vele jaren bestuurserva-
ring. Er zijn ook eenige deside
rata met betrekking tot hervor
mingen van het onderwijs, daar
men van meening is, dat de ko
mende generaties liever hand
werklieden en boeren zullen wil
len zijn, dan soldaten (het tra-
ditioneele beroep der Ambonnee
zen) Voor dit doel zal het instel
len van een aantal handels- en
landbouwscholen noodig zijn.
Goede oogst in de
groote Oost
Uit betrouwbare bron wordt
vernomen dat men na de
rijstoogst tusschen Mei en Augus-'
tus op Zuid-Celebes een overschot
van 50.000 ton rijst verwacht. Het
is bovendien zeer waarschijnlijk,
dat er een mais-overschot zal
zijn.
Over het algemeen beloven Bor
neo, Celebes en de andere eilan-
in de groote Oost uitstekende
oogsten.
In de laatste maanden zijn groote
hoeveelheden rijst uit de voor
naamste rijstgebieden geëxpor
teerd in ruil voor hout, dat dan
werd gebruikt bij den wederop
bouw van de door het oorlogsge
weld verwoeste steden op Celebes.
Adviseurs vna
Dr. van Mook te Batavia
De Sultan van Pontianak, lt. ko
lonel Santoso en kapitein Tahija,
die dr. van Mook tijdens de re
cente besprekingen in Nederland
ais adviseurs hebben bijgestaan,
zijn te Batavia aangekomen.
Een Amerikaansche stém
Zaken geweest. Hij zeide op deze
vergadering o.m., dat de strijd
der Indonesiërs voor onafhanke
lijkheid in gevaar wordt
bracht door het gebrek aan in
ternationalen steun. De Sovjet-
Unie is de eenige groote mogend
heid, die de nationale beweging
steunt en zich zoodoende dage
lijks meer prestige in Zuid-Oost-
Azië verwerft. Het standpunt van
Amerika is de centrale factor, wel
ke de weegschaal ten nadeele van
de Indonesische onafhankelijkheid
deed doorslaan.
Wij wantrouwen thans revolu
ties en radicale bewegingen. Wij
hebben er altijd een dubbele stan
daard voor democratie op na ge
houden ten aanzien van alle ge
kleurde volken. Het ministerie
van buitenlandsche zaken wordt
beheerscht door het Europeesche
standpunt, terwijl de Amerikaan
sche pers de berichten van het
Nederlandsche persbureau zonder
critiek aanvaardt.
De moord op Australiërs
De republikeinsche minister
van Voorlichting heeft bekend
.emaakt, dat de Indonesische
politie twee Japanneezen en drie
Indonesiërs, die beschuldigd
worden van den moord op de
drie Australische leden van de
commissie tot opsporing van
oorlogsmisdaden, heeft gearre
steerd. Er wordt nog aan toe
gevoegd, dat het onderzoek
naar het vermiste pistool, dat
aan een van de vermoorde Aus
traliërs behoort, nog wordt
voortgezet.
Volgens de republikeinsche
verklaring hadden de Japan
neezen zich als Indonesiërs ver
momd en Indonesische namen
aangenomen.
Zaterdag heeft Raymond Ken
nedy, hoogleeraar aan de Univer
siteit van Yale, een voordracht
gehouden voor een vergadering
van de vereeniging voor Ooster-
sche sociologie. Raymond Kenne
dy is bijzonder raadsman voor
Oostersche aangelegenheden aan
het ministerie van Buitenlandsche
Parijsche conferentie
nadert haar crisis
De conferentie der vier minis
ters van Buitenlandsche Zaken
nadert snel haar crisis. De mees
te politieke waarnemers alhier
zijn van oordeel, dat als men
niet in slaagt de impasse over het
Italiaansche vredesverdrag in de
komende dagen té verbreken,
het niet mogelijk zal zijn de con
ferentie weer op de basis te plaat
sen der samenwerking tusschen
de „big four"T die alleen tot een
algemeene vredesregeling voor
Europa leiden, waarvoor de con
ferentie is bijeengeroepen. Nu
dagen na haar opening, is de con
ferentie nog zoover van een over
eenstemming over het Italiaan-
sche vredesverdrag verwijderd,
dat minister Byrnes reeds een
voorstel heeft gedaan voor een In
terimaire herziening der wapen
stilstandsvoorwaarden met Italië,
aannemende, dat dekloof, die de
Sovjet-Russische en de Anglo-
Amerikaansche gezichtspunten
over alle belangrijke aspecten van
het vredesverdrag scheidt, niet te
overbruggen is.
De informeele samenkomst der
vier ministers, die gistermiddag
zou plaats hebben, is op verzoek
van minister Byrnes uitgesteld.
Ook de waarnemende ministers
buitenlandsche zaken hebben
gisteren niet vergaderd. Algemeen
vat men het uitstel als een teeken
dat de ministers hun regee
ringen raadplegen teneinde een
compromis-oplossing te vinden
voor de impasse over de voor
naamste kwestie van het Italiaan
sche vredesverdrag. De Italiaan-
sch< minister-president De Gas-
peri keert vermoedelijk Dinsdag
naar Rome terug.
Indien de vier ministers zouden
besluiten om het lot van Triest
en Julisch Venetië door 'n volks
stemming te doen vaststellen, zal
Oostenrijk formeel verzoeken om
ook over Zuid-Tirol op deze wij
ze te doen beslissen, aldus mee-
ner Londensche politieke waar
nemers.
Reactie Rajat en Merdeka
Het republikeinsche blad „Ra-
jat" concludeert uit de rede
van minister Logemann in het
Nederlandsche parlement, dat
het kabinet Schermerhorn zich
niet los kan maken van de poli
tiek van het wegnemen met de
linkerhand, wat het geeft met
de rechterhand.
Het blad voegt er aan toe:
Hoe goed het zou zijn, wanneer
de Nederlanders de republiek
zouden erkennen. De Indone
siërs zouden dan kunnen samen
werken als een vrij volk.
De reactie van „Merdeka" is
dezelfde: De voorgestelde struc
tuur van het Indonesische ge-
meenebest. waarvan de repu
bliek deelgenoot zou zijn en dit
gemeenebest weer onderdeel van
het Nederlandsche Koninkrijk is
zeer verward en is oogenschijn-
ïijk bedoeld om van de repu
bliek een autonoom gebied zoo
als Pontianak te maken (dit is
een autonoom Sultanaat onder
den resident van West-Borneo)
de republiek echter pleit voor
bet zelfbeschikkingsrecht van
het volk en herhaalt nogmaals:
eens onafhankelijk. Altijd onaf
hankelijk.
Laguardia somber maar
openhartig
Fiorello Laguardia, directeur-
generaal van de UNRRA, heeft
„een toenemende critieke vermin
dering" van de verschepingen
naar Europa en Azië aangekon
digd. Hij zeide o.m.: „Van nu af
aan houdt de UNRRA zich met fei
ten bezig. Beschikbaarstellingen
van toekomstige toewijzingen,
loften en statistieken beteekenen
niets voor hongerige menschen.
Dit is een vrij somber beeld."
Van de 161.500 ton graan, welke
noodig zijn, zijn slechts 89.000 ver
scheept; van de 135.000 ton steen
kool. welke noodig zijn, zijn
slechts 7800 ton verscheept, het
geen hoofdzakelijk aan de Ame
rikaansche mijnwerkersstaking te
wijten is. Laguardia maakte te
vens melding van ernstige tekor
ten aan vetten en rijst. Hij be
sloot: „dit alles ls zeer slecht
nieuws, maar lk ben van meening,
dat het land en de wereld ervan
ia kennis gesteld moet worden."
Zeeliedenstaking breidt
zich uit tot Vlissingen
Posters van de E.V.C.
belemmeren werkwilligen
Thans is Vlissingen ook
eenigszins betrokken in de
zeeliedenstaking. Op de reede
van Vlissingen ligt n.l. de
1200 ton metende „Oranjepol
der". Met te weinig menschen
aan boord om een zeereis te
kunnen aanvaarden is het te
Vlissingen gekomen om man
schappen te werven.
Hetzelfde was het geval met
de „Jan van Goyen", welke
hier eveneens bemande De E.
V. C. begreep, dat, wil men
succes hebben, men in Vlissin
gen moest gaan postei^ om de
werkwilligen te beletten aan
boord te gaan van de „Oranje
polder".
Op verscheidene plaatsen
staan thans de leden der E. V.
C. en tot op heden ligt het
schip nog zonder voldoende be
manning op de Schelde.
Zegsmannen van de E. V. C.
beweren, dat er te Vlissingen
en omgeving wervers in actie
zijn, die ieder aannemen zoo
als studenten zonder geld en
jongens van 17 tot 18 jaar, die
niet gevaren hebben.
Opmerkelijk is échter, dat
de kapitein van den Oranje
polder een volwassen persoon
terugzond om het feit, dat de
ze nooit eerder gevaren had.
Vrijdagavond werd door de
E. V. C. een vergadering be
legd, terwijl het nota bene
herdenkingsavond was, waar
dhr. Butzelaar een en ander
vertelde over de series stakin
gen welke de E. V. C. propa
geerde. Ook de aanleiding en
Gratieverzoek voor
Ir. A.A.MUSSERT
AFGEWEZEN
De minister van Justitie
maakt bekend, dat door EL
M. de Koningin het gratie
verzoek, ingediend ten be
hoeve van lr. A. A, Mussert
is afgewezen.
De executoie moet nu binnen
vier en twintig uur volgen.
Fransche Grondwet
verworpen
De einduitslag van het Fran
sche referendum over de grond
wet zonder den uitslag van
Corsica zijn, naar Radio Pa
rijs mededeelt, aldus: 9.130.784
stemmen voor en 10.670.993
tegen de grondwet. Radio
Parijs zeide, dat de uitslag van
Corsica het resultaat niet merk
baar zal veranderen.
Rubber-zolen thans vrij
Met ingang van heden is thans
ook de handel in uit rubberplaten
gesneden hakken, alsmede die in
rubberplaat en rubberzolen, "rij
gegeven. Dit houdt in, dat het
publiek voor het doen repareeren
var schoeisel met rubber zolen
en rubber hakken, in welken
vorm ook, geen bonnen meer be
hoeft in te leveren.
het verloop van de zeelieden
staking werd in het kort be
sproken. Het is opmerkelijk,
dat op de vergaderingen der
E. V, C. menschen spreken, die
hun woorden als het moet,
niet verder kunnen verant
woorden. We leven in een vrij
Nederland, maar dit is nog
geen reden om laster of leu
genpraatjes te verkondigen.
Het vergrijp is groot de eisch is licht
Toch sympathiek!
N een zitting, die den geliee-«
li^ndekfe
- - - - genoote van A. van der P.. ale
vertelde, dat haar man groote noe
veelheden levensmiddelen ter be
schikking heeft gesteld van nood
lijdende bewoners in het dorpje
de Kaag.
De S9-jarige W. F. C. W. D. uit
Voorburg, zeide evenals andere
verdachten, uit angst voor den
directeur te hebben meegedaan
aan de malversatie.
litierechter te Rotterdam gis
teren de zaak tegen zes func
tionarissen van de Unilever
Verkoop Centrale, die betrok
ken zijn geweest bij het groote
bonnenschandaal. De tenlasle
legging vermelde o.a. het her
haaldelijk en geregeld onbe
voegd ln Voorraad hebben ei
verhandelen van pakjes marga
rine en spQsvet.
Voor „Algemeen belang"
De eerste getuige, dien de po
litierechter mr. H. M. D. Ter
Haar Romeny ondervroeg, was de
gedetineerde procuratiehouder
Deze verklaarde, dat de
jarige ex-directeur A. v. d.
hem Indertijd had verzocht
bonnenreserve te vormen ten be
hoeve van het personeel en
directie. Get. had hiertoe kans
gezien doordat er een verordening
van de Duitschers kwam waarin
bepaald werd, dat alle voorradige
hoeveelheden margarine moesten
worden opgegeven. De Nederland
sche autoriteiten hadden echter
opdracht gegeven, aldus verdach
te, voorraden achter te houden
om deze te gebruiken voor het
algemeen belang. Getuige
wist een bonnenpot van 500.000
bonnen te vormen.
2.286.000 vetrantsoenen
voor eigen gebruik
De Officier van Justitie merkte
op. dat van deze hoeveelheid
slechts een gering percentage het
personeel ten goede was geko
men. Bovendien heeft men net
niet gelaten bij het achterhouden
der door de Duitschers opge-
eischte voorraden. Door malver
saties heeft men kans gezien ge
durende de bezetting en den tijd
na de bevrijding tot Februari 1916
2.286.000 rantsoenen voor eigen ge
bruik achter te houden.
Rotterdam-Breda in Boter
Nadat de zitting drie kwartier
was geschorst nam de Officier /an
Justitie het woord. Niet alleen
blnnenlandsche belangen zijn ge
schaad, doch ook onze goodwill
in het buitenland, aldus mr.
IJzerdoorn. Dat de verdachten na
de bevrijding met hun misdadige
practijken ten opzichte van het
Nederlandsche volk zijn doorge
gaan is hoogst ernstig.
Een goed beeld van de achter
gehouden aantallen pakjes boter
krijgt men wanneer men weet,
dat er een hoeveelheid pakjes
werd verduisterd, die naast el
kaar gelegd, een ketting van 52
K..M. lengte zou vormen.
Hierna ging hij over tot den
eisch. Voor yerdachte A. van der
P. eischte hij een gevangenisstraf
voor den duur van 1 jaar en vier
maanden met aftrek van den tijd
in voorarrest doorgebracht.
De anderen hoorden tegen zich
eischen 9, 4 en 6 maanden.
HET WEER
Aan de kust tijdelijk nog krach
tige, overigens meest matige
ord-Oostelijke wind. over
wegend droog weer. Later op
den dag overal zonneschijn,
temperatuur als gisteren.
Zon onder 20.13, op 4.59.
Maan op 10.13, onder 2.11.
Eerste Kwartier: 8 Mei.