Regeeringsverklaring over het beleid inzake Indie De nieuwe Fransche Grondwet Een verhelderende uiteenzetting over toestand en motieven GISTERMIDDAG heeft in de Tweede Kamer der Staten- Generaal prof. dr. J. II. Logemann, minister van Over- zeeschc Gebiedsdeelen, een regeeringsverklaring afge legd. Hieraan ontleenen wij het volgende: De regeering is overtuigd, dat er wezenlijke vorderingen ïijn gemaakt in het begrijpen en waardeeren van de weder- zijdsche standpunten van de partyen in het conflict met In- dië en de openbaarheid, die in dit stadium aan de zaak kan worden gegeven, moet daarom ondergeschikt zyn, zy het gelukkig slechts in onbeteekenende mate, aan het streven om de gesponnen draden niet af te doen breken, maar zoo mo gelijk en op zoo kort mogeiyken termijn een vasten band tU8schen partyen te leggen. Het ls om deze reden, dat de re geering in het bijzonder zich zal onthouden van publicatie van tek sten en formules, die in den loop dar besprekingen zijn te berde gebracht, maar waarvan de betee- kenls voor het nagestreefde eind resultaat zich nog geenszins laat bepalen. Verschil van inzicht Tegenover de regeeringsverkla ring van 10 Februari 1946 becït de nationalistische beweging aanvankelijk het standpunt in genomen, dat de erkenning van de „Republiek Indonesia" als souvereine staat uitgangspunt behoorde te zijn, hoezeer zU ook op dien grondslag een nauwett staatkundigen band met Neder land en een nauwe samenwer king op alle gebied van harte welkom heette. De Nederland- sche regeering van haar kant heeft zich uiteraard op het standpunt gesteld, dat een der gelijke constructie niet in over eenstemming kon worden ge acht met de verantwoordelijk heden, die aan het Koninkrijk der Nederlanden ten aanzien van Indonesië toekomen noch met die, welke het vooralsnog In de Internationale gemeen schap met betrekking tot Indo nesië zal moeten dragen. Een uitweg Uit de impasse, waarin de pogtn- gen, om tot een vreedzame oplos sing van het conflict te komen, driegden te geraken, scheen zich een uitweg voor te doen, toen bleek, dat in Indonesische kring waardeering bestond voor de wij ze, waarop in Indo-China een ana loge moeilijkheid tusschen Frank rijk en de republiek Viet-Nam, waarin het voormalig Keizerrijk Annam zich had getransformeerd, tot oplossing was gebracht. De lt.- Qouverneur-Generaal heeft daar op het initiatief genomen tot een benadering van het vraagstuk langs deze lijnen, waarbij hij ech ter uitdrukkelijk op den voor grond heeft gesteld, dat hij olet gemachtigd was de grenzen van de verklaring van 10 Februari 1946 te overschrijden. Het resultaat van dit onder zoek is geweest een ontwerp preliminaire overeenkomst, die voldoende belangrijke ge dachten scheen in te houden om daarvoor de aandacht van de Nederlandsche regeering te vragen; maar opnieuw heeft de lt. gouverneur-generaal daarbij doen uitkomen, dat hij tegen den inhoud van de ze preliminaire overeenkomst nog verschillende ernstige bezwaren koesterde. De hoofdgedachte van de tus schen de Fransche Republiek en Viet-Nam gesloten „convention preliminaire" is, dat Viet-Nam als een „Etat Libre" deel zal uitma ken van de „Federation Indo-Chl- no:se" en daarmede van de „Uni on Francaise". Deze gedachte, overgebracht op den toestand in Nederlandsch Indië, leidde tot net denkbeeld, dat de „Republiek In donesië" erkenning zou Kunnen vinden als onderdeel van een fe deratie! gemeenebest Indonesië, ua: 2elf, overeenkomstig de ver klaring van li) Februari 1946, als deelgenoot zal optreden naast Ne deriand, Suriname en Curacao in het Koninkrijk der Nederlanden. Beteokonis van de republiek Het is een feit, dat deze republiek Jn nationalistische kringen op Ja va algemeen, en ook bulten Java ten deele, beschouwd wordt als de vertolking van het diepe ver langen naar nationale zelf-expres- sie en zelfstandigheid. De partijen, die op Java door diepgaande sociale verschillen *Un gescheiden, vinden in de re publiek het gemeenschappelijk ideaal, dat hen vereenigd houdt. Het loslaten van de republiek mag men gerust stellen als een ▼oor het geheele Javaansche na tionalisme onverteerbaar denk beeld. Omdat de republiek gevoeld wordt als de vormgeving aan het Indonesisch nationalisme, ligt het voor de hand, dat zij in beginsel aanspraak maakt op geheel Indo- MdC als haar territoir. Men erkent echter, dat op het oogenblik haar gezag de facto beperkt is en vandaar de be reidheid om vooralsnog genoe gen te nemen met een plaats als onderdeel van het geheel van Indonesië. Voor de Nederlandsche zijde be stond de aantrekkelijkheid van een oplossing Ln den aangeduiden geest daarin, dat de bereidheid var de Republiek om als constl- tueerend deel van Indonesië te treden in het Koninkrijk, impli ceert het loslaten van de revo lutie. Tot de erkenning van de souve- reiniteit van het Koninkrijk met even zoovele woorden was men bereid. En daarnaast is uitge sproken de bereidheid om de toekomstige structuur van Indo nesië in het algemeen te basee ren op de beginselen, die beli chaamd waren in de verklaring van 10 Februari 1946. Gegeven het leit, dat in die verklaring Indonesië gedacht is als een fe deratief verband van zelfregee- rende onderdeden, laat deze verklaring voor de opname daar in van de republiek alle ruimte. Da bijzondere bevoegdheden, die aan den' vertegenwoordiger van de Kroon op den grondslag van evenbedoelde verklaring zullen moeten worden voorbehouden. Erkenning van de republiek als een der onderdeden brengt ln geenen deele mede, dat het Ko ninkrijk die zeggenschap uit han den zou geven, die het behoeft orr een bevredigend functionneeren van het nieuwe staatsbestel waarborgen. Geen misverstand Voor het populaire misverstand, dat erkenning van de Republiek zou beteekenen abdicatie van het Koninkrijk, is dus geen plaats gelaten. Het dient hierbij te worden beseft, dat de Regee ring van het Koninkrijk, in den gedachtengang van de verkla ring van de verschillende deel- genooten zal zijn samengesteld. Autonoom onderdeel De erkenning van de Republiek op den beschreven voet past zeer wel binnen het kader van de ver klaring van 10 Februari 1946. De vraag kan slechts zijn, of zij voor een bepaald gebied inderdaad in aanmerking kan komen om be schouwd te worden als de auto nome organisatie van een der sa menstellende landen van het ge meenebest. De regeering is van oordeel, dat deze opvatting voor Java inder daad kan worden aanvaard. Het mag verwacht worden, dat, wanneer eenmaal de sa menwerking met de regeering is hersteld, de huidige leiding van de republiek spoedig in staat zal zijn om de overige ern stige bezwaren, als wanorde, Japansche invloed, en terreur, te boven te komen. Zoodra het nationalistische denken en voe len op Java niet meer be- heerscht wordt door de voor stelling. dat men 2ijn nationale vrijheid te verdedigen heeft te gen Nederlandsche agressie, kan de aarzeling om de verkeerd heden in eigen boezem aan te tasten verdwijnen. Een oplossing mogelijk Terwijl de regeering derhalve van meening is, dat de wezenlij ke elementen voor een vreed zame liquidatie van het staat kundig conflict op Java aanwe zig zijn, blijken nog vele zaken aten het tot stand komen van een gunstige oplossing in den weg te staan. Tevoren werd reeds gezegd, dat de republiek In beginsel aanspraak maakt op zeggenschap over het geheele gebied van Indonesië. De heer Sjahrir en zijn me destanders zijn echter bereid om ter wille van het tot stand brengen van een acooord, waardoor het wapengeweld een eind zal kunnen nemen, hun aanspraken beperken tot die gebieden, waarover de re- pnbliek de facto gezag uit oefent. Over den omvang van dit 2e bied bestaat echter een tot dus ver niet opgelost meeningsver- schil tusschen hen en de Ne derlandsche re'geering. De aan spraak op Sumatra kan door de Nederlandsche regeering op dit oogenblik niet worden toegege ven. De buitengewesten Ten aanzien van alle buiten gewesten, dus ook van Suma tra, utaat de Nederlandsche regeering op het standpunt, dat zij zich vrijelijk zullen mogen uitspreken over han wenschen nopens bun toekom stigen status binnen Indone sië. Geen voorspellingen Het laat zich uitcraax'd nog niet zeggen, in boeverre men van Indonesische zijde bereid zal zijn om de boven uiteengezette vraagstukken onder hetzelfde licht te bezien als de Neder landsche regeering. Ongetwij feld zijn hier nog vele bezwa ren te overwinnen. Tenslotte heeft de regeering met nadruk gesteld, dat de bevrijding en in veiligheid brenging van de geinterneer- den, die zich thans nog in het niet-bezette gedeelte van Java bevinden, door haar be schouwd wordt als een abso lute fatsoenspljpht, welks ver vulling zij verwacht zonder eenige binding aan welke voorwaarde dan ook. Intusschen heeft de regeering bijzonder nut gehad van de In donesische adviseurs, die den lt. Gouverneur-Generaal, naast de representanten van de we derpartij. hebben vergezeld. Zij gewaagt van hunne openhartige adviezen met groote waardee ring. De regeering vertrouwt, dat hier een uitweg ligt uit den toe stand, die steeds dieper Indië's welvaart en geestelijk welzijn aanvreet. Zij vertrouwt nog steeds, dat- het land dankzij een diep verantwoordelijkheidsbesef aan beide zijden voor een ramp kan worden behoed. Ongecorrigeerd. Prinses Juliana tot het Nederlandsche volk Zondag a.s. spreekt H.K.H. Prinses Juliana tot het Neder landsche volk over beide Hil- versumsche zenders. De uit zending vindt plaats in het Nationaal programma om 13 u. 25-jarig jubileum Jhr. Mr. Quarles van Utford Deze dag was het 25 jaar geleden geleden dat Jhr. Mr. J. W. Quar les van Uffort zijn ambt als Com missaris der Koningin in de pro vincie Zeeland aanvaardde. Op de receptie waren tal van autoriteiten aanwezig en voerden verschillende sprekers het woord. Van deze sprekers noemen wij den heer J. M. van Bommel van Vloten, lid van Gedeputeerde Staten, den heer Dr. B. D. H. Tel legen, Mr. Dr. K. W. Graaf van Lynden, secretaris van de N.V. P.Z.E.M., Mr. A. J. v. d. Weel, waarnemend burgemeester van Middelburg, en den heer H. A. A. baron Collot d'Escurq namens de polders en waterschappen. Jhr. Quarles van Uffort dankte hierna alle sprekers ln een gloed volle rede en legde vooral den na druk op het feit, dat zijn streven voor de toekomst ls Zeeland weer te voeren tot de grootsche staat van weleer. Tijdens de receptie die hierop volgde, kwamen nog tal van mi litaire en civiele autoriteiten nun gelukwenschen en hulde brengen. Prof. Mr. Schollen overleden Naar wij vernemen, ls op reis naar Canada, waar hij een zijner kinderen een bezoek ging bren gen, plotseling overleden prof. mr. P. Scholten, lid van de Eer ste Kamer, lid van het Hooge College voor de Rechterlijke Macht. Prof. Scholten was een onzer be kwaamste ruristen, die sedert 190 hoogleeraar is geweest aan de Amsterdamsche universiteit. Op 25 October J.l. gaf hij zijn af scheidscollege. Prof. Scholten was voorzitter van de Groote Advies Commissie der Illegaliteit, van d< Nationale Adviescommissie, voor zitter van de Commissie van Ad vies inzake het Zuiveringsbesluit en voorzitter van het curatorium der Stichting „Kerk en Wereld' en vervulde nog verscheidene an dere functies. Sedert 1924 was hij lid van de afd. letterkunde van de Kon. Academie van Weten schappen. Prof. Scholten ls 26 Augustus 1875 te Amsterdam geboren. Hij be haalde in 1899 het doctoraat cum laude. In 1924 kreeg prof. Schol- teu een regeeringsopdracht voor de organisatie van de Rechtshoo- geschool te Batavia. Nu de nieuwe Fransche grondwet op Zondag 5 Mei aan het Fransche volk bij referen dum zal worden voorgelegd, is het voor ons Nederlanders wel van belang om te .overwegen,! wat deze wet in groote trek ken heeft te zeggen. Het op merkelijke, dat zij ln de Con stituante aanleiding gaf tot een breuk in de regeerings- meerderheid, die, zooals men weet uit de drie groote par tijen bestaat, nl. de M. R. P. die Katholiek georiënteerd is eenerzijds, en socialisten en communisten anderzy'ds, wjjst erop, dat hier beginselen in botsing zijn gekomen, waar van nog niet kan worden ge- welke de eindoverwin ning zullen behalen. 309 stemmen waren er voor, '249 er tegen. Bij de M. R. P. voegden zich de radicalen en de rechterzijde, maar zij delf den het onderspit in de con- stltutuante. Zal dit bij het re ferendum worden voortgezet? Het zal spoedig blijken. In elk geval verluidt, dat de coalitie der drie groote partQen niet zal worden verbroken. Wij zullen zien Aan de behandeling van de grondwet ging ln de wetge vende vergadering vooraf een nieuwe verklaring van de rech ten van den mensch, die wij hier wel ter zijde moeten la ten, hoewel ze buitengemeen belangwekkend ls. De grondwet zelf bevat de volgende principes: 1. De Nationale Vergadering zal 579 leden uit het moe derland bevatten, en 90 uit de overzeesche gebiedsdee len. Ze worden voor 5 jaar gekozen. Deze vergadering vaardigt de wetten uit. Zij benoemt haar voorziter en ook den President der Re publiek. Deze president wordt voor zeven jaar gekozen bij een meerderheid van twee der den en ls één keer herkies baar. De Min.-President wordt gekozen door de Nationale Vergadering bij absolute meerderheid. Hij Mest zelf zyn ministers. Het kabinet kan worden omgeworpen door een motie van wan trouwen, die met absolute meerderheid Wordt aange nomen. Naast deze wetgevende vergadering staan twee adviseerende organende Raad van de Fransche Unie wier leden gekozen worde door de Departementa' Raden, en die advies geef over de wetsontwerpen die tot haar terrein behooren 5. Kiezers zyn alle Fransche mannen en vrouwen, die minsens twintig jaar zyn Verkiesbaar zijn alle kie zers van minstens 23 jaar. Wy moeten verdere bijzon derheden latenrusten, en con- stateeren alleen, dat hier dus definitief gebroken wordt met het tweekamerstelsel, en feite- ïyk alle macht in handen ge legd wordt van de Nationale Uit het Radioprogramma Zaterdag HILVERSUM I, 301 M. 7.00 uur Nieuws en Gym.; 7.30 Gramm.; B.- Nieuws; 8.15 Gramm.; 10.00 Mor genwijding; 10.20Pianorecital; 10 45 Continubedr.; 11.45 Krijgsgev 12.00 Eddy Walis. HILVERSUM II, 415 M. 7.30 uur Morgengebed; 8.20 Gramm.; 10.30 „Cocktails for two"; 11.00 Zieken bezoek; 11.45 Splendora; 12.15 Va der!. gedichten. NATIONAAL PROGRAMMA HILVERSUM I en II 12.40 uur Nieuws; 12.55 Inleiding; 13.00 Klok kengebeier; 13.05 Toespraak Min. Pres.; 13.20 Omroeporkest en -koor 14.15 Het spel der Bevrijding; 16.30 De vrouw in den Nat. Strijd; 16.50 Reportage; 17.00 Vandeville-orkest in „Kareol"; 17.40 Feestgroet uit Batavia, Paramaribo en Willem stad; 18.00 Nieuws; 18.15 Metropo- le-crkest; 18.30 Voor de jeugd; 18.40 Metr.ork.; 19.00 Reportega; 19.10 Orgel en zang; 19.30 Wat Ne derlanders deden voor de bevrij ding; 20.00 Nieuws; 20.05 Mijlpalen op den weg voor vrijheid; 20.25 Phil, orkest; 21.15 Bevr. In 1648-- 1813—1945 21.35 Concertgebouw Te Deum; 22.15 Herinneringen Mei 1945 23.15 Nieuws; 23.30 Reporta ges en Gramm. Zondag Nationaal Programma HILVERSUM I en II 8.00 uur Nieuws 8.15 Van man tot man; 8.30 Gramm.; 9.15 Verzetpoëzie; 9.30 Kamerork.; 10.00 Hilv. I: Hoog mis; Hllv. n. Gramm. Prot. Kerk dienst, Gramm.; 12.00 I en II Her inneringen bevrijdingsdagen 1946; 13.00 Slottoespraak H.K.H. Prinses Juliana; 13.15 Gramm. HILVERSUM I, 301 M. 13.30 uur Pianoduo; 14.05 Bevriiding en let- terk aspect; 14.30 Romancers; 15.00 Kinderzangklasse; 15.20 Sim- son, drama in verzen; 16.05 Stie rengevecht gramm.opn.; 16.30 Hep Varsity 'Roeiwedstr,; 17.00 G.G.- Cabaret; 17.30 Oome Keesje; 18.00 Nieuws; 18.20 Spoorw. sprekers; 18.30 Ned. Strijdkr.; 19.00 Prot. Stu diodienst; 20.00 Nieuws; 20.05 We deropbouw; 20.12 Phil, orkest; 21.- Hoorspel Luister-....en Huiver; 22.- Orgel en plano; 22.07 Gramm. (Ca baret); 23.00 Nieuws; 23.30 Red- White and Blue Stars. HILVERSUM n, 415 M. 13.35 Kath. actie; 14.00 Graalkoor; 14.20 Dc Betuwe; 15.00 Apologie; 15.15 Hulsconcert „Kareol"; 16.00 Zle- kenlof; 16.30 Kwartet; 17.00 Prot. Kerkdienst; 18.15 Gramm.; 19.15 Kent gij Uw Bijbel? 19.30 Nieuws; 19.43 Kampv. langs den Evenaar; 20.15 Hoorspel De waterduivel; 21.00 Vandeville-orkest; 21.30 Puzz les; 22.00 Nieuws; 22.15 Avonge- bed; 22.30 Waarom wij gélachen hebben; 23.00 Gramm. Maandag HILVERSUM I, 301 M. 7.00 uur Nieuws en Gym.; 7.30 Gramm.; 8 00 Nieuws; 8.20 Gramm.; 10.00 Morgenwijding; 10.20 Voor de zie ken; 11.16 Viool en piano; 11.45 Krijgsgev.; 12.00 Accordeon Ork.; 12.35 Ens. George Frank; 13.90 Nieuws; 13.17 De Minstreels; 14.00 Alt en piano; 14.30 Voor de vrouw 14.45 Orgel; 15.30 Voor de kleuters 15 45 Omroeporkest; 16.30 Voor de jeugd; 17.00 Gramm. (Dansork.); 17.30 Roode Kruis; 17.35 Eddy Wa lis; 18.00 Nieuws 18.18 Kwartet Corduwener; 18.30 Ned. Strijdkr.; 19.15 Over de postverb. met tn- dlë; 19.30 Om en nabij de twlntlgi; 20.00 Nileuws; 20.05 Partij v. d. Ar beid; 20.25 Omroep ork.; 21.30 Ade ma v, Scheltinga-herdenking; 22.05 Ramblers; 22.45 Geestelijk leven; 23.00 Nieuws; 23.15 Orgelensemble; 23.35 Gramm. HILVERSUM H, 415 M. 7.45 uur Woord v. d. dag; 8.20 Gramm.; 9.15 Voor jonge zieken; 10.05 Gr. 10.30 Morgendienst; 11.15 Over schrijvers; 11.35 Zangrecital; 12.00 Molto Cantabile: 13.20 Salonorkest 14.00 Voor jonge moeders; 14.30 Clarinetrecltal; 14.55 Gramm. Or- kestw. Saint Saëns; 16.00 Bijbelle zing; 16.45 Gramm.; 17.15 Mando- linata; 18.00 Orgel; 18.45 Sport; 00 Nieuws; 19.30 Chr. Hist. Unie 20.05 Voor den landbouw; 20.30 Re sldentieorkest; 21.30 Bevrijding Amsterdam; 22.00 Nieuws en Act.; 22.50 Gramm.; 23.50 Schriftl. Vergadering. Naar verluidt ls het voor naamste bezwaar der oppositie juist daarin gelegen. Men meent, dat daardoor het gezag en de wetgevende bevoegdheid teveel zal komen f te hangen van de toevalll- e stemming van het oogen- vlik, terwijl geen controlee- .ende of remmende macht de overijlde besluiten kan Ver hoeden. Maar de meerderheid, die 'iet ontwerp heeft aangenomen meent, dat juist deze almacht der Nationale Vergadering de mogelijkheid opent, om de noodige radicale veranderin gen in het staatsbestel op kor ten termijn te doen plaats hebben. Het Fransche volk^ moet hier by referendum de beslis sing geven.

Krantenbank Zeeland

Vrije Stemmen. Dagblad voor Zeeland | 1946 | | pagina 4