VRIJE STEMMEN
De Dageraad der Vrijheid
DAGBLAD VOOR ZEELAND
DENK OM 11 uur
Vrijdag
3 Mel 1946
Ai». Leiding: B. G. Kloostersdel euS.L Boerma. Hoofdredacteur. J. Koekebakker. Redactie en Admin.: GOes, Beestenmarkt 2. Tel. 2163. Gironummer 410357
NUMMER 454
k JAARGANG
Na een jaar bevrijding
4 Mei 1946.
Vandaag voor een jaar werd
geheel Nederland vrfl. De
druk van een meedoogenJoo-
zen bezetter werd van ons
volk afgenomen. Wij adem
den v/eer ruim op: die gebon
denheid door wreede, vreemde
heerschersmacht is voorbij!
Nu, na een jaar, gedenken
wij wat voorbijging.
De ellende, de verwoesting,
de geestelijke knechting, de
rampzalige verwildering der
oorlogsjaren rijzen weer voor
ons op. Hoe verschrikkelijk is
dat alles geweest!
Zij hebben allen te zamen
een berooid en ontworteld volk
achtergelaten.
Wij herdenken de offers die
zijn gebracht.
De vele duizenden, die in de
worsteling met den verdruk
ker het leven hebben gegeven.
De andere duizenden, die in
het illegale verzet den hoog-
sten prijs hebben betaald, om
dat hun vaderlandsch geweten
hen daartoe drong. De tal-
loozen, die ten gevolge van de
terreurdaden van den vijand
zijn omgekomen. Een onafzien
bare schaar van slachtoffers
staat weer voor ons geestes
oog. En zij zien ons aan.
Wat vragen zij ons?
De hoop leefde in hun har
ten: eens komt Nederland
weer vrij! W ij zullen dan
dien dag der bevrijding niet
meer zien. Maar hij komt, die
groote dag. En een vrij volk
zal er weer wonen in onze va-
derlandsche gouwen.
Het vertrouwen, dat leefde
in hun zielen: Dat bevrijde
volk zal opstaan tot een nieuw
vrij leven. Allen zullen samen
blijven staan rondom het ééne
vaandel: één volk, §en rijk,
saamhoorigheid aan de wet,
die allen binden zal. Het alge-
mee'ne volksbelang zal het
doet van allen zijn. Omdat van
Hooger Hand aan dit ons volk
een opdracht is geschonken.
Uitverkoren door die Hoogere
Leiding om in eendracht en
offervaardigheid samen te bou
wen aan een nieuwe wereld,
waarin allen het goed zullen
hebben en allen hun plicht zul
len doen.
Het geloof dat hen voort
stuwde op hun offerweg: dit
volk is ons offer waard. Zij
zullen allen ons offer geden
ken, en zich wijden aan de
nieuwe taak: één sociaal en
Chirstelijk Nederland, waarin
alle geestelijke overtuigingen
vrij zullen zgn, waardoor alle
volksgenooten zullen worden
verzorgd, in welke nooden ook
des levens, waaraan alle land-
genooten zich met inspanning
van alle krachten zullen wij
den.
Zóó zal onze geest, die ons
tot het hoogste offer bezielde,
voortleven in hun midden. Wij
zullen niet te vergeefs gestor
ven zijn.
En nu wij.
Staan wp niet allen met
schaamte voor hun geestes
oog?
O zeker,, wij hebben wellicht
het goede gewild. Wij waren
geen zwarte handelaars, geen
bedriegelijke administrateurs,
die zich bevoordeelden aan de
goederen, die voor noodlijden
den waren bestemd. Wij wa
ren geen misdadigers, die voor
deel trokken van den ramp
spoed van anderen.
Maar hebben wjj met zui
ver blazoen ons leven geleefd
heel dit jaar dat ligt tusschen
Eindelijk brak de dag aan waarin alle
offers hun bekroning vonden
WIJ ZIJN WEER VRIJ! Dat was de blijde mare, die
het vorig jaar op 5 Mei, alom gehoord werd. Verlost
van het juk, dat den wreden overweldiger ons op
legde en waaronder ons volk welhaast vflf jaren heeft moe
ten leven. Ons land was toen niet langer meer het tooneel
van een strijd, die, door zijn totalitair karakter, speciaal van
de burgerbevolking ontzaggelijke offers gevraagd heeft.
uur 's avonds op straat te
begeven, dromden de menschen
samen en bespraken het belang
_ai thans op 5 Mei 1946 her
denkt geheel ons volk in dank
baarheid dezen dag, die van
historische beteekenis was. Wij
zien nog even terug en reali-
seeren ons hetgeen wij in die
jaren hebben medegemaakt. De
Zuidelijke provincies, die reeds
eerder 'bevrijd waren, hebben
met spanning naar het Westen
gekeken. De berichten die door
kwamen waren schaarsch, maar
toch wisten ook zij hoe het daar
voorstond Honger werd er in
ernstige mate geleden. Vele dui
zenden zijn daadoor omgekomen
en hebben het licht der bevrij
ding niet meer mogen aanschou
wen. Razzia's, deportaties, ex-
cecuties en roof'door den geha-
ten vijand waren aan de orde
van den dag. Ook hierdoor zijn
velen het slachtoffer geworden.
En temidden van al die ellen
de kwamen eerst de voedsel-
bombardementen, die een golf
van vreugde veroorzaakten en
daarna de zoo begeerde bevrij
ding van het laatste deel van
ons vaderland.
Wij. die zelf de bevrijding in
het Westen hebben me
degemaakt, waren diep ont
roerd toen wij op dien gedenk-
waardigen Vrijdagavond van
den 4en Mei 1945 om 9.15 uur
over de zender „Herrijzend Ne
derland" het bericht vernamen
van de capitulatie van alle Duit
sche strijdkrachten en dat op
Zaterdagmorgen 5 Mei 1945 de
wapens neergelegd zouden wor
den.
Een zucht van verlichting
ging door de bevolking in het
Westen des lands, bij het ver
nemen van deze heugelijke tij
ding. Na de moeilijke en zware
maanden was nu het moment
der bevrijding aangebroken.
Wij waren weer vrij!
In de huizen kon men niet
langer blijven en ondanks het
nog geldende verbod om zich
rijke bericht. Men kon het
haast niet gelooven. Het kwam
zoo onverwachts!
Hier en daar zagen we de na
tionale driekleur uitsteken. Het
oranje ging op de borst. Aan
dit vroegtijdige vreugde-betoon
werd spoedig een einde ge
maakt. De „Grune Polizei" ruk
te uit en lostte waarschuwings
schoten, terwijl men hier en
daar met machinegeweren op
de weerlooze bevolking schoot.
In de vroege ochtenduren van
den 5en Mei bevond zich reeds
een uitbundige menigte in de
straten van dorp en stad. De
vlaggen werden practisch huis
aan huis uitgestoken en het
Oranje sierde de borst. De
illegale pers verscheen voor het
eerst, legaal en bracht de laat
ste berichten over de capitula
tie, en de besprekingen die
daaromtrent in tegenwoordig
heid van Prins Bernhard door
Generaal Faulkes met Generaal
Blaskowitz te Wageningen ge
voerd werden.
De Nederlandsche Binnen-
toen en nu?
Wij willen feest vieren, ter
herdenking van den grooten
zegen die ons is geworden toen
de overweldiger den aftocht
moest blazen.
Maar hebben wij niet allen
het besef, dat wij dezen groo
ten zegen niet hebben ver
diend? en nog erger: dat wij
in het verloopen jaar ons de
zen zegen niet waardig hebben
getoond
Hier is maar één conclusie
mogelijk.
In ootmoed ons bulgen over
ons tekort, over het tekort
van ons volk. Welk een lage
twisten, welk een kleinmoedig
heid, welk een bedenken van
eigen voordeel alleen, welk een
gemor, welk een gepruttel, en
ontevredenheid.
En dan, onder het geestes
oog van de helden, die ons zijn
voorgegaan, getrouw tot in
den dood: het vaste besluit,
dat wij onder Gods zegen wil
len trachten, het tweede be-
vrijdingsjaar dat nu begint,
meer waardig te maken aan
hun nagedachtenis.
De dooden roepen ons. Wij
levenden willen leven en wer
ken voor hun ideaal.
Red.
Overdenking
Christen zijn, beduidt niet:
Het een of ander dogma aan
genomen hebben: maar zijn le
ven plaatsen onder de heer
schappij van een ander leven,
het leven van Christus, en, wan
neer dit eenmaal is geschied,
voortaan slechts het eigene le
ven, leven in uitwerking van de
ons van ginds toestroomende
kracht.
Franz Rozenzweig.
Een Britsch soldaat bij het met
tulpen bedekte graf van een sol
daat der Airborne divisie, die viel
bij den slag om Arnhem
landsche Strijdkrachten versche
nen in de straten. Hier en daar
kwam het nog tot schermutse
lingen.
Toen de bevrijders het weste
lijk deel van ons land binnen
trokken heerschte er overal een
Morgenochtend om 11 uur precies, zal - zoo is de wensch
van onze Regeering - iedereen, waar hij zich ook bevindt,
een minuut stilte in acht nemen.
Dan herdenken wij, in eerbiedig zwijgen, allen die hun le
ven gaven voor het Vaderland, in den strijd tegen onzen
bezetter.
Neurenberg
Verdere verklaring van
Schacht
Op den derden dag van zijn
hooi gaf Schacht te kennen, dat
de geallieerden Duitschland het
Sudetenland op een presenteer
blaadje hebben aangeboden. Toen
Hitier vreesde, dat de herbewa
pening vertraagd zou worden door
een politiek van zuinigheid, ont
nam hij de Reichsbank haar zelf
standigheid. Het desbetreffende
decreet is een half Jaar lang ge
heim gehouden.
Schacht verzekerde, dat zijn po
litiek van zuinigheid de dekman
tel vormde voor zijn pogingen om
de bewapening tegen te werken.
„Als ik Hitler zou hebben gezegd,
dat ik hem geen geld kon geven,
omdat hij oorlog wenschte, dan
zou ik nu hier niet staan." Op de
vraag, of hij nooit geschenken in
geld had ontvangen, antwoordde
Schacht, dat hij nimmer iets had
gekregen, behalve een schilderij
ter gelegenheid van zijn zestigste
Jaar. Het schilderij was, naar het
heette, een vervalschlng en stuur
d- het terug.
Van de stichting van concentratie
kampen had Schacht gehoord,
maar van slechte behandeling ln
die kampen wist hij niets. In 1939
adviseerde Schacht Tsjang-Kai-
Sjek het vol te houden tegen Ja
pan, daar de V.S. economisch ster
ker stonden dan eerstgenoemd
land Zijn houding samenvattend
zei Schacht ,dat naar zijn mee
ning Duitschlands krachten ontoe
reikend waren tot het voeren van
een oorlog en toen deze eenmaal
begonnen was, deed hij alles wat
hij kon om hem te bekorten.
Voor Funk en Ribbentrop zette
ntj zijn denkbeelden uiteen.
De biljetten van f 100.-
De directie van de Nederlandsche
Bank N.V. maakt bekend, dat in
den druk der voorzijde van
bankbiljetten van f 100.model
1945, waarvan een schrijven werd
gepubliceerd in de Nederlandsche
staatscourant van 26 September
1945, no. 76, een kleine wijziging
is aangebracht.
Terwijl op de biljetten der eerste
24 series (AA tot en met AY) de
handteekening „Trip" los staat
van het woord „President",
loopt in alle volgende series de
letter „P" van deze handteeke
ning met het ondereinde tusschen
de letters „D" en „E" van presi
dent door, zulks om te bereiken
dat het nummer steeds duidelijk
vrij van blijft van de handteeke
ning.
Belgie en de Tolunie
De heer de Schrijver, leider vsn
de Christelijke Volkspartij, ver
klaarde in de Kamer, dat nij
hoopte, dat de tolunie, waardoor
de Belgische markt aanzienlijk
zal worden uitgebreid, spoedig 'n
voldongen feit zal worden.
Hij sprak den wensch uit, dat
minister Spaak de Kalmer in ken
nis zou stellen van den Inhoud
der Haagsche besprekingen.
Belgisch-Nederlandsche
onderhandelingen
De Belgisch-Nederlandsche finan-
cieele en economische onderhan
delingen zijn Dinsdag jl. te Brus
sel begonnen.
De Nederlandsche Delegatie staat
onder de leiding van den heer
Spierenburg, de Belgische onder
die van den heer Suetens, gevol
machtigd minister en directeur-
generaal van buitenlandschen nan
del bij het ministerie van Buiten-
landsche zaken.
uitbundige vreugde. Eerst toen
gevoelden we ons recht vrij. De
vrijheid was herwonnen en
geen vreemde dwingeland kon
ons meer wetten voorschrijven.
Nederland en Oranje waren
weer één. Dankbaarheid ver
vulde de harten en te midden
van de uitbundige feest
en naast de uitbundige feest
vreugde, zonderde men zich een
oogenblik af in de bedehuizen,
waar men God dankte voor de
verlossingen die Hij ons volk
geschonken had.
Wij waren vrij! Naast uitbun
dige vreugde heerschte er toch
ook droefheid. Droefheid om
hen die van ons gingen, in de
zen strijd voor vrijheid en recht.
In stilte herdachten wij hen.
die in dezen gigantischen strijd
op het slagveld in militair te
nue en in het vaderland als
strijders zonder uniform geval
len zijn. Zij hadden hun leven
gegeven, opdat wij vrij zouden
zijn.
En ook nu, nu wij de bevrij
ding van ons vaderland gaan
herdenken, gaan onze gedach
ten in de allereerste plaats uit
naar hen die vielen. Stil zijn
we, en eerbiedig brengen we
hulde aan deze dappere helden.
Dankbaarheid zijn wij hen en
hun nagelaten betrekkingen ver
schuldigd. Wij hebben een eere
schuld in te lossen en moeten
dit als een eereplicht beschou
wen. Doen wij dat? Het Neder
landsche volk beleefde toen de
totale bevrijding van haar dier
bare vaderland met de Oranjes
in haar midden.
Wij staan gereed om met ge
heel ons volk dit grpote feit te
herdenken.
Laat er vreugde en dankbaar
heid in onze harten zijn, welke
zich zal uiten in een waardige
viering van dezen dag
Onze driekleur zal wapperen,
want er is feest in Nederland.
In de kerken zullen duizenden
bijeenkomen en het danklied
zal omhoog rijzen.
Wij zullen zingen het lied van
vertrouwen, dat ons in benarde
en moeilijke tijden tot steun en
sterkte is geweest en dat ons
kracht gegeven heeft:
„Mijn schild ende betrouwen,
Zijt Gij, o God mün Heer".
Bericht
Op den Nationalen Feest
dag zal ons blad niet ver
schijnen, in verband waar
mede wij nu met 8 pagina's
uitkomen.
De Palestijnsche kwestie
Naar van gezaghebbende zijde te
Washington wordt vernomen,
heeft Bevin aan Byrnes te Parijs
een nota overhandigd, waarin in
lichtingen worden verzocht over
de mate, waarin de Vereenigde
Staten aan Groot-Brittannië hulp
zouden verleenen bij het ten uit
voer brengen van de voorstellen
va- de commissie voor onderzoek
naar het Palestijnsche vraagstuk.
HET WEER
Weinig verandering. Zwakke
tot matige wind tusschen Oost
en Noord-Oost. Geen regen. In
de noordelijke provincies in de
nacht en ochtend tijdelijk ne
vel of mist. Overdag vrij veel
bewolking. Overige deelen van
het land op de meeste plaat
sen zonneschijn.
