VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
„DE DERDE STAND"
Soewandi over de besprekingen
Prins Bernhard reikt onderscheidingen uit
Vliegveld Haamstede wordt hersteld
HET WEER
Woensdag
1 Mei 1946
NUMMER 452
JAARGANG
Alf. Leiding; B. G. Kloosterziel en S. L. Boerma. Hooidredacteur: J. Koekebakker. Redactie en Admin.: Goes, Beestenmarkt 2. Tel. 2163. Gironummer 416313
(Nog één stem uit de
onderwijswereld)
De'heer J. G. Jansens heeft
in het orgaan van de Ver-
eeniging voor M. U. L. O. „De
Muloschool" een geestig stuk
je geschreven over de ver-
waarloozing van het Mulo-on
derwijs op het onlangs gehou
den Groninger Congres.
Met een verwijzing naar het
geschrift van den abt Siéyès,
die in de Fransche revolutie
jaren vroeg: „Wat is de derde
Stand?" en het antwoord gaf
„Hij is alles, maar wordt niet
geteld", merkt hij op, dat het
Ulo allerminst wil pretendee-
ren „alles" te zijn, en ook wil
hij niet pretendeeren dat het
Ulo niet geteld wordt, doch hij
acht het toch een opmerkelijk
feit, dat dit onderwijs-instituut
108000 leerlingen in zijn
scholen herbergende wel
wat erg op het tweede of der
de plan wordt gedrongen.
In Groningen waren secties
over alle mogelijke onderdee-
len van het onderwijs. Maar 'n
sectie voor het Uitgebreid La
ger Onderwijs was er niet bij
De sultan van Turkije zou
in dé vorige eeuw aan een ad
miraal een opdracht hebben
gegeven naar het eiland Malta,
meldt een verhaal. De vloot
voogd zou tevergeefs de heele
Middellandsche Zee hebben af
gezocht; hij kon het eiland
Malta niet ontdekken, en hij
keerde bij dé Hooge Porte te
rug met de woorden: „Malta
bestaat niet!"
•Zóó erg was het nu in Gro
ningen wel niet, zegt de heer
Jansens. Even kwam in één
der toespraken 't Ulo ter spra
ke. Dó.ar zou, volgens den re
denaar, vernieuwing meer dan
ergens noodig zijn. Als maar
aanbrengen van kennis, ken
nis, vierde er hoogtij. En zoo
lang het examen in den hui-
digen vorm gehandhaafd bleef
was er vrijwel geën kans op
verbetering.
De heer Jansens had reeds
ter vergadering tegen deze
summiere behandeling gepro
testeerd, deelde mede, dat een
rapport, in Mulo-kringen uit
gebracht, wel degelijk dit exa
men wil wijzigen en verbete
ren, en vermeldt thans het
plan, dat in de zo'mervacantie
een Mulo-congres zal worden
georganiseerd. Hier zullen de
gezamenlijke Mulo-vereenigin-
gen overleggen over wat ter
verbetering van het Mulo-on
derwijs dienen kan. Maar dan
zal het zijn: niet over ons, bg
ons, maar zonder ons. Wq wil
len er zelf bij zijn!
Eenigszins bitter merkt hij
op, dat het bij al dat gehamer
over vernieuwing wel lijkt of
onderwijzers en leeraren tot
dusverre niet anders dan stee-
nen voor brood hebben gege
ven. Terwijl b.v. de leerkraen-
ten bij het Ulo een halve eeuw
lang op ^igen kracht met o zoo
weinig steun van buiten heb
ben gewerkt, tot groote ge
noegdoening van de maat
schappij, die het Mulo-diplon.c
naar verdienste weet te waar-
deeren en de bezitters daarvan
gaarne in dienst neemt.
Voor verbeteringen staan
wij steeds open, zoo conclu
deert hij.
Doch vergeten mag niet
worden: De school moet voor
het' leven klaar maken. Dus
moet er op school gewerkt
worden.
Ook déze stem is waard, te
worden gehoord. Red
Neaerlandsch Inaie
De Nederlandsche politieke evolutie
SOEWANDI, dc leider van de Indonesische delegatie,
die te Batavia is teruggekeerd, gaf als zijn meening te
kennen, dat „de Nederlanders in Nederland veel sym
pathieker tegenover onzen strijd voor onafhankelijkheid
staan, dan de Nederlanders in Nederlandsch-Indië."
Tijdens een persconferentie zeide
hij. dat hij had gesproken met
vertegenwoordigers van de Partij
van den Arbeid en de Katholie
ke Volkspartij. Hij geloofde in de
overwinning van deze twee par
tijen bij de komende verkiezin
gen Volgens zijn woorden be
staat er tusschen de twee partiji
een overeenstemming ten aanzien
van de Indonesische verlangens.
Nieuwe voorsteilen?
Verder verwacht hij nieuwe Ne-;
deilandsche voorstellen. Hij
trouwde, dat niet slechts het
huidige parlement ten gunste van
een overeenkomst zou stemm;
maar verwachtte ook, dat net
nieuwe parlement zulk een over
eenkomst niet zou desavoueeren.
Soewandi legde er den nadruk
op, dat zijn delegatie in staat was
geveest, moeilijkheden van d<
Nederlanders veel beter te begrij
per. dan tevoren. Hij was zich er
bewust, dat de gedachtenwis-
seling op de Hooge Veluwe en ir
Den Haag buitengewoon nuttig
was geweest.
Soewandi verwachtte, dat Van
Mook naar Batavia zou komen
met verdere voorstellen, doch
hu was niet bereid om eenige
verklaring af te leggen ten aan
zien van hun waarschijnlijker»
inhoud of in welke opzichten zfj
zouden' verschillen van de voor
stellen van 10 Februari. In dit
verband wees Soewandi er
het bijzonder op, dat het doel
van zijn missie geweest was:
van gedachten te wisselen, en
niet: beslissingen te nemen.
Nader ingaande op de waarschijn
lijke politieke constellatie van
Nederland, verkondigde hij
zijn meening, dat er zoowel
de Partij van den Arbeid en de
Katholieke Volkspartij stroomin
gen aanwezig waren, die een sa
mengaan in het nieuwe parlement
wenschten, hetgeen zou kunnen
leiden tot een coalitie.
Nederland na den oorlog
Soewandi, die ook al voor den
oorlog in Nederland geweest v
heeft de gevolgen van den oorlog
duidelijk waargenomen. Vol lof
was hij o.m. voor de spoorwegen,
die alles in het werk hadden ge
steld om den dienst weer op voor-
rlogsch peil te brengen,
vens maakte hij melding van
de huidige economische moeilijk
heden in Nederland, waarbij njj
aar. duidde hoe bijvoorbeeld het
gebrek aan buitenlandsche valuta
het herstel van den landbouw
vertraagde.
Een zeer gunstig oordeel had hij
gekregen van de energie, waar
mede de gemiddelde Nederland
sche arbeider, „zonder veel te
mopperen, zich op elk terrein aan
de herstelwerkzaamheden had ge
wijd."
Géén bespreking Muuntbatten-
Sjabrir
De voorlichtingsdienst van de Ne-
derlandsch-Indische regeering
deelt het volgende mede: „Offi
cieel wordt medegedeeld, dat alle
persberichten, volgens welke ad
miraal lord Louis Mountbatten
met Sjahrir een bespreking heeft
gevoerd over de levering van In
donesische vijst in ruil voor
Britsch-Indische textielgoederen,
eiken grond ontbloot zijn.
Australisch protest
De Australische regeering heeft
bij de Indonesische autoriteiten
krachtig protest ingediend met be
trekking tot „den baldadigen
moord op de drie Australische of
ficieren op Java", welke onlangs
gepleegd is, zoo heeft de neer
rrancis Forde, waarnemend eer
ste minister, medegedeeld.
Hassan vermoordt?
De. republikeinsche politie heeft
den president van den „Nationa-'
len Raad van Extremisten", Joe-
nues Masoetion te Bindjal, onge-
r 50 km. ten Westen van Me-
gearresteerd.
Nabij Medan is nog een commu
nistenleider ihet 5 vooraanstaande
partijleden eveneens door de re
publikeinsche politie gearresteerd.
koe Hasan, door extremisten te
Siantar, ten zuid-Oosten van We
dan, vermoord zou zijn, veroor
zaakt intusschen groote opwin
ding in de republikeinsche krin
gen over de geheele Oostkust.
Repatrieerenden
Naar wij van de afdeeling pers en
publiciteit van den dienst der re-
patrieering vernemen, heeft het
uit Bangkok komende s.s. „Nieuw,
Holland" op 26 April Singapore
verlaten met in totaal 1055 repa
trieerenden aan boord. Het schip
wordt 7 Mei te Colombo en 12
Mei te Suez verwacht.1
Het m.s. „Sommelsdijk" is 26
April uit Suez vertrokken.
Onregelmatigheden in
Griekenland
In den afgeloopen nachten heb
ben zich in het gebied van
Peristeri, ten Noordwesten van
Athene, schietpartijen tusschen
monarchisten en communisten
voorgedaan, waarbij vier men-
schen werden gedood én vier
éwond. De sterkte van Peris
teri was hel verzets-hOQfdkwar
tier van de Vas gedurende den1
burgeroorlog in December 1944.
De ongeregeldheden ontstonden
toen communisten biljetten had
den opgehangen, waarin de ar
beiders werden opgeroepen voor
de viering van den eersten Mei.
Prinses Sybille heeft
een zoon
Prinses Sybille, de echtge-
r-oote van Prins Gustaf Adoli.
den oudsten zoon van den Zweed
schen kroonprins, heeft het le
ven geschonken aan een zoon in
het paleis Haga bij Stockholm.
Feestdag op Soestdijk
Voor de eerste maal heeft
Prinses Juliana na den
oorlog haar verjaardag in
Nederland, en wel in Soest
dijk gevierd. Het vorige jaar
kon de Prinses door het slechte
vliegweer het vaderland niet be
reiken en moest de verjaardag
in stilte nog in Londen worden
herdacht.
In het paleis, waar ook H.M. de
Koningin vertoeft, had zich
morgens omstreeks half elf een
aantal officieren en minderen op
gesteld, aan wie Prins Bernhard
bet Vliegerkruis en het Kruis v
Verdienste uitreikte, in tegen
woordigheid van Prinses Juliana,
ae prinsesjes Beatrix en Irene en
vertegenwoordigers van de minis
ters van oorlog en marine.
Het Vliegerkruis kregen:
Res. 2e luitenant waarnemer L.
N Keizer, res. le lt. vlieger M A
Bier ens de Haan, res. 2e lt. vlie
ger J. D. Waterman, kapitein vlie
ger P. A. Cramerus, kapitein vlie
ger R. J. E. M. van Zinnicq Berg-
mann, res. kapitein vlieger J. w
Bekker, res. kapitein vlieger mr.
G. F. J. Jongbloed, res. le lt. vlie
ger J. B. C. J. A. Arts, res. le lt.
vlieger J. W. Th. Osch, res. le lt.
vlieger M. A. Muller, sergeant
majoor vlieger W. de Vries.
Het Kruis van Verdienste kregen:
De dienstplichtige soldaat W. K.
Henneman, de dienstplichtige ser
geant F. van Os.
,,Tk ben trotsch op hetgeen U ge
daan hebt", aldus de Prins, die
een beroep op hen deed om hun
beste krachten aan de Nederland
sche luchtmacht te blijven geven.
De res. kapitein vlieger mr. G. F.
J. Jongbloed bood Prinses Juliana
ter gelegenheid van haar verjaar
dag namens allen een fraai
bloemstuk aan en de majoor J.
P Moquette, chef van den vlleg-
dienst van het leger, evenzoo,
waarna het Prinselijk Paar zich
geiulmen tijd op ongedwongen
wijze met de aanwezigen onder
hield.
Zang- en bloemenhulde
Het Paleis Soestdijk trok als e'en
magneet gistermiddag alle kinde
ren uit Baarn en Soestdijk tot zich
Drieduizend schoolkinderen verza
melden zich bij de Koningslaan,
terwijl een lange rij volwassenen
zich formeerde bij de ingang van
het voorterrein. Omstreeks half
twee kwamen Prinses Juliana,
Prins Bernhard en de Prinsesjes
Beatrix en Irene naar buiten,
waar de Prinses een blinde dame
begroette en vervolgens de heeren
mr A. L. des Tombe en F. J. van
Beeck Calkoen, de burgemeesters
van Baarn en Soest en de bestu
ren van de Oranjevereenigingen
deze plaatsen. Met muziek van
harmonie „Crescendo" uit
Baarn en de Soestdijker. harmo
nie marcheerden de kinderen met
vlaggetjes en bloemen getooid,
het voorterrein op, waar zij on
der leiding van den heer Dicï?
Koops vaderlandsche liederen
zongen, beëindigd met 't Wilhel
mus en een driewerf „hoera".
H.M de Koningin, Prinses Juliana
Prins Bernhard en de Prinsesjes
Beatrix en Irene hadden op liet
terras plaats genomen, terwijl
Het nog onbevestigde bericht. Prinsesje Margriet, dat nog niet
volgens hetwelk de Indonesische)hersteld Is, uit het raam van een
souverneur van Sumatra, Teung( zijvleugel toekeek. Nog tijdens
der. zang begonnen de kinderen
bloemen te leggen op de treden
van het terras.
Terwijl de muziekcorpsen -hun
vroolijke tonen lieten hooren, de
fileerden na de zanghulde duizen
den inwoners van Baarn, Söest-
dijk, Soest én wijde omgeving.
Handenvol bloemen werden aan
gedragen zoodat de trappen van
het terras al spoedig met een veel
kleurig, natuurlijk tapijt waren
bedekt. Daarbij waren soms schrif
telijke- en dichterlijke gelukwen-
schen gevoegd van heel de we
reld, maar vooral uit Canada en
Amerika ontvangen.
Ruim een uur duurde dit 'défilé.
De Koninklijke Familie betuigde
haar dank voor het medeleven
van de bevolking met het Prin
selijk gezin.
50.000 PALESTIJNSCHE regee-
ringsambtenaren, die acht dagen
geslaakt hebben, zijn weer aan
het werk gegaan.
Mede deeling
Op onze kantoren te Goes,
Middelburg, Vlissingen, Tholeri
Zierikzee en Wissekerke, even
als bij de plaatselijke Roode
Kruisbureau's ligt ter inzage:
een lijst van personen, die zich
buiten de geallieerde gebieden
op Java bevinden.
Russen ontruimen Azerbeidsjan
Radio Tebris meldde, dat het
Roode Leger Maandagmorgen
de hoofdstad van Azerbeidsjan
„formeel" heeft verlaten, en
dat de Sowjetrussische. generaal
Glinsfty. de bevelvoerend offi
cier, de volgende afscheidsbood
schap heeft uitgegeven: „Na 4
jaren oorlog verlaten wij thans
uw land. In deze jaren zijn wij
goede vrienden geweest. Wij
kwamen met uw toestemming
in uw land org. U tegen deh
oorlog te beschermen. De oorlog
is nu voorbij. Wij vertrekken
en wij wenschen U veel geluk
en voorspoed in vrede".
Franco bondgenoot met
Hitier?
Documenten, buitgemaakt door
eenheden van de inlichtingen
dienst van het Roode Leger ge
durende den slag om Berlijn,
toonen aan dat Generaal Fran-
in Februari 1943 een militair
bondgenootschap met Hitier.
heeft gesloten, aldus Radio Mos
kou. Onder de documenten be
vindt zich de briefwisseling tus
schen Ribbentrop en den Duit-
schen Ambassade te Madrid
over een protocol en een con
cept-militair protocol, dat nar
derhand op 12 Februari 1943 te
Madrid geteekend is. „De do
cumenten bewijzen dat Franco
niet slechts Duitschland in zijn
strijd tegen de geallieerden
heeft gesteund, doch dat Spanje
tevens een formeel militair
bondgenootschap met Hitier
sloot en hem beloofd heeft, op
een gepast oogenblik aan Hit
ler's zijde te treden.
Afvoering en vernietiging der mijnen een probleem
BINNENKORT zal eea begin worden gemaakt met de
herstelwerkzaamheden van het vliegveld Haamstede,
dat door den bezetter o.a. door het graven van slooten
geheel onbruikbaar werd gemaakt. Naar wij vernemen is dit
omvangrijke werk door het Bureau Aanleg, Beheer en On
derhoud vliegvelden te Amsterdam (B.A.B.O.V.) gegund aan
de firma Hermans te Rosmalen voor de somma van f 89000.
De werkzaamheden, welke o.a. bestaan in het dempen en
daarna vastleggen tegen verstuivingen van een 14-tal slooten
ter bréedte van 2 meter en een totale lengte van ongeveer
9 kilometer, moeten in drie maanden gereed zijn. Voorts zal
een startbaan in de meest voorkomende windrichting O.-YV.
in orde worden gemaakt.
In verband met het tekort aan 200.000 kg. vertegenwoordigen. Het
arbeidskrachten zullen .arbeiders
en woonbarakken, van elders aan
gevoerd moeten worden. Over de
mogelijkheid, dat de K.L.M. dezen
zomer haar diensten op Haamste
de zal hervatten is nog niets be
kend.
Het vliegveld Haamstede, dat oor
spronkelijk 36 ha. groot was, is
door de Duitschers tót ongeveer
56 ha. uitgebreid. Tevens werden
ir\ de omgeving een groot aantal
dienstgebouwen, bunkers, verde
digingsstellingen en kleine han
gars gebouwd. Voor vele millioe-
nen zijn hier toen aan loonen en
materialen ten koste gelegd, in
1943 werd echter alles afgebroken
en vervoerd naar het verder van
dl kust gelegen vliegveld Woens-
drecht. Dit was ook het lot van
de in 1933 door den Nederland-
schen militairen luchtvaartdienst
gebouwden hangar. Het veld werd
onbruikbaar gemaakt door het
graven van slooten, enz. en door
leggen van een groot mijnen
veld. Dit mijnenveld is het vorige
jaai door Duitsche krijgsgevange
nen onder toezicht van de genie
opgeruimd. In totaal werden ter
plaatse 1780 groote tankmijnen op
gegraven en onschadelijk gemaakt
Een moeilijk probleem vormt
thans nog de vernietiging en af
voering van deze mijnen, die op
her veld zijn verzameld en die n
totaal gewicht van ongeveer
laten springen ter plaatse is
gev. enscht gezien de schade aan
terrein en omgeving. Wel is net
mogelijk deze mijnen op net
strand tot ontploffing te brengen.
Waarvoor de irarine mijnoprul-
mingsdiervst zijrl medewerking
heeft toegezegd. Voor het vervoer
zijn momenteel echter geen vracht
auto's beschikbaar.
Verder bestaan er plannen om
het K.L.M.-stationsgebouw-café-
restaurant, dat vooral inwendig
ernstige schade heeft opgeloopen,
terwijl de verkeerstoren gedeel
telijk werd afgebroken, te restau
reeren en zoo mogelijk uit te
breiden.
Voorts zal het in de naaste om
geving van het vliegveld gelegen
bekende hotel „De Schouwsche
Bfoer" -geheel gerestaureerd wor
den, het zou in Juni wederbm ge
opend worden.
Vrij warm weer. Matige wind
tusschen Zuid-Oost en Noord-
Oost. In het Noorden van het
land aanvankelijk nog zwaar
bewolkt. elders meest licht of
half bewolkt. Overwegend
droog. Vrij warm.
Zon onder 20.03, op 5.10.
Maan op 5.33, onder 20,04.
Nieuwe Maan: Heden.