VRI JE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Republikeinsche stem
over de toestand
Prof Dr. 1 Oranje ter aarde besteld
Vrijdag
12 April 1946
NUMMER m
HJAARGANG
Alt. Leiding: B. G. Kloosterziel en S- L. Boerma. Hoofdredacteur: J. Koekebakker. Redactie en Admin.: Goes, Beestenmarkt?. Tel. ?163. Girona turner 411399
Regionale en Economische
verdragen
In dezen tijd van deviezen-
schaarschte en van noodzake
lijke crëdietverleening" is de
eenvoudigste weg tot het drij
ven van handel ongetwijfeld
het sluiten van ruilovereenkom
sten tusschen landen, die el
kaar wat te bieden hebben. Zoo
is er thans een accoord op
komst tusschen Nederland en
Frankrijk, waardoor met ge
sloten beurzen kan worden be
taald door beide landen die in
financieel opzicht er maar
droevig voorstaan. Doch waar
zulke overeenkomsten met alle
landen kunnen worden gesloten
ook A liggen zij geografisch
ver uit elkander, ligt het met
het oog op de transportkosten
en het tijdverlies vooi: de hand
dat speciaal landen die ln el
kanders buurt liggen zullen be
proeven, of zij met elkander
zaken kunen doen.
Een paar staaltjes van zulke
regionale handelsverdragen wil
len wij hier kort vermelden.
I. Nederland en de Belglsch-
Luxemburgsehe Economische
Unie.
Op 17 en 18 April zullen de
Eelgische ministers van Bui-
tenlandsche zaken, v«£ Finan
cien, van Economische zaken,
en van Landbouw, en de Luxem
burgsche minister van Buiten-
iandsche zaken een bezoek aan
Nederland brengen. Er zullen
met da NederlandecDe regee
ring besprekingen worden ge
voerd over het bevorderen van
de wederzijdsche handelsbetrek
kingen, en over de problemen
omtrent de douane-overeen
komst die te Londen is afge
sloten.
Er is thans, zooals algemeen
bekend is, een sterke smokkel
handel aan de Belgisch-Neder-
landsche grenzen. Deze moet
natuurlijk worden tegengegaan
Doch daaruit blijkt toch, dat
er zekere producten zijn, die
België van ons zou begeeren,
terwijl er andere producten
zijn, die vanuit België in Ne
derland zouden kunnen worden
ingevoerd De mogelijkheid om
aan den smokkelhandel en de
daaraan verbonden zwarte
markt de wind uit de zeilen te
nemen moet niet worden on
derschat. Beter een officieel
toegelaten ruilhandel, dan een
riskante bedriegerij, die maakt
dat er onrechtmatig verkregen
winsten worden geboekt door
zwarte handelaren, welke met
he levensgevaar van de smok
keiaars worden betaald.
Nederlandsch Indie
MERDEKA" heeft een oproep van het republikeinsche
ministerie van binnenlandsche zaken gepubliceerd,
jj waarin er Lö de bevolking op wordt aangedrongen
zich te onthouden van elke willekeurige gewelddadigheid,
daar deze de nationale zaak slechts kan schaden.
2. Samenwerking der
Skandir...iache landen.
De oorlog bracht verminde
ring van handel tuschen de drie
Skandinavische staten, omdat
Zweden neutraal bleef, Dene
marken bezet was en Noorwe
gen veroverd. Nu, na het be
ëindigen van den oorlog, wordt
het contact weer sterker.
Eenigen tijd geleden zijn de
burgemeesters der drie hoofd
steden bijeen geweest, om de
gemeenschappelijke problemen
te bespreken. Ook de haven
autoriteiten hebben onderling
overleg reeds noodzakelijk ge
acht. Nu eind Maart waren de
drie ministers van buitenland-
sche zaken te Oslo bfleen. Zij
besloten o.a., dat de leiders van
de 3 handelsafdeelingen even
als vóór den oorlog regelmatig
bijéén zullen komen, om de on
derlinge handelsbetrekkingen
nauwer aan te halen.
Ook nog wijdere perspectie-
In de oproep wordt verwezen
„naar vele voorbeelden van
agressie tegen Chlneezen, Arabie
ren en zei is tegen de eigen broe
ders in de Minahassaen op Am-
bon." Er wordt "tevens den na
druk gelegd, dat het recht om te
straffen uitsluitend berust bij door
de regeering daartoe aangewezen
organen.
t een hoofdartikel spreekt net
blad „er zijn voldoening over uit
dat de stem v-an de jongere gene
ratie ih Nederland, die de schep
ping van een nieuwe gemeenschap
voorstaat, waarin niet langer ver
schil wordt gemaakt tusschen
heersehers en overheersehten,
krachtiger wordt, doch het blad
roept op tót nimmer aflatende
waakzaamheid, zoolang „reaction-
nairen als de hoofdredacteur van
het „Dagblad" hun standpunt rnet
herzien en hun macht behouden.
Australische persstemmen
De Australische pers wijdt groote
aandacht aan de annüleerïng van
de Nederlandsche orders ln Au
stralië.
;en hoofdartikel ls de „Argus"
meening, dat de vestiging
van de Nederlandsch-Indische
gecrlng ln Australië gedurende
den oorlog nieuwe mogelijkheden
voor den handel had geopend en
den Australiërs waardevolle rela
ties had verschaft. Wélke ook de
uiteindelijke regeeringsvorm van
.Nc-deriandsch-Indië-moge -atjn-; hij
is ten nauwste mét onze toëkom-
stige veiligheid verbonden. Al de-
overwegingen hebben geen rol
gespeeld om een onvergeeflijke
reden, n.l., dat de havenarbeiders
de buitenlandsche politiek voor
schrijven aan de regeering, tol
wiei uitsluitende bevoegdheid de-
toch behoort.
In een- hoofdartikel betreurt de
Telegpaph" de door de Neder
landsch-Indische regeering ver
richte annuleering van orders vat
Australische goederen tot een
waarde van 6.&OO.OGO pd. st. zuiks
dcor het vastgehouden worden
der schepen, en is dan verder van
meening: „Het is waarschijnlijk,
dat wij ten gevolge hiervan een
pijnlijken terugslag voor de toe
komst zullen ondervinden.
Nederlandsch-Indië had een van
or.ze rijkste markten, speciaal
voor onze fabrikanten kunnen
Wordpn. Bij het produceeren van
de goederen, die deze eilanden
noodlg hebben, hadden tiendui
zenden werk kunnen vinden."
Officie©!© verklaring
De annuleering van de Neder
landsche orders is te wijten aan
gebrek aan betaalmiddelen ln Au
stralië en niet aan het vastgehou
den worden van dê Nederlandsche
schepen, aldus heeft de Australi-'
sche minister-president, Chiefley
heden ln het parlement verklaard
De leden van de oppositie lieten
een hoongelach hoeren, toen:
Chiefly mededeelde, dat de on
derhandelingen om de schepen
leeg te dóen uitvaren, nog steeds
niet gelukt waren.
De evacuatiemaatregelen
Aangaande de stopzetting van de
evacuatie naar Nederland na .5
April wordt van het centraa'
evacuatiebureau te Batavia nog
vernomen, dat voor geïnterneer
den, die momenteel nog ln Mid
den en Oost Java verblijven, een
uitzondering zal worden gemaakt
Sjarifoadin in Medan
Uit Medan wordt bericht, dat
Sjcrifóedln hier per vliegtuig uit
Java is aangekomen. Hij is onmid
dellijk met zijn besprekingen be
gonnen.
De Indonesische politie
Volgens betrouwbare berichten
uit Buitenzorg werkt de Indonesi
sche burgerpolltle nu over het al
gemeen samen met de geallieer
den en een hoeveelheid bij plun
deraars ln beslag genomen goede
ren is door haar' reeds overgedra
gen
De toestand
Betrouwbare berichten uit Soe-
rabaja deelen mede, dat een
groep Indonesiërs, die zichzelf
„het boerenfront" noemt, een
vijandige houding tegenover de
geallieerden aanneemt.
Alle berichten uit Makassar wij
zen erop. dat de toestand daar
rustig is.
In Bandoeng openen de Chinee-
zen hun winkels weer. In de Noor
dclijke wijk heerst nog steeds ac
tiviteit van patrouilles. In het
Zuiden van de stad zijn overdag
verscheidene branden gebluscht.
Singapore Hoofdkwartier
De Voorlichtingsdienst van de
Nederlandsch-Indische Regeering
deelt mede, dat van 26 Maart 19-16
af een hoofdkwartier Nederland
sche troepen te Singapore is ge
vestigd. In dit hoofdkwartier zijn
allo staven der militaire eenhe
den gevestigd Welke ln Singapore
aarwezlg zijn, onder niet onmid
dellijk bevel van den comman
dant der Nederlandsche troepen
op Malakka, die zijn hoofdkwar
tier in Kuala Lumpur heeft.
ven werden geópend.
Straks komt in "de vergadering
der Vereenigde Naties de inter
nationale handel aan de orde.
De Skandinavische staten zul
len de daar te bespreken vraag
stukken eerst gezamenlijk on
der de oogen zien, omdat hun
belangen vrijwél parallel loo-
pen.
Voorts was er een overeen
komst omtrent de uitlevering
van misdadigers, de executie
van vonnissen in crimineele
zaken, en omtrent de regels
met betrekking; tot 't burger
schap. De drie lander zullen
hierover de zelfde gedragslijn
volgen.
Ten slotte werd besloten tot
wetenschappelijke samenwer
king zoowel wat de studie be
treft als wat aangaat het we
tenschappelijk onderzoek.
Het is zeker, dat al zulke
Onderwijzers krijgen
politie bevoegdheid
Ter afdoende bestrijding van
de baldadigheid onder de jeugd,
welke ook in de Gooische hoofd
stad gevaarlijke vormen heeft
aangenomen, heeft de burge
meester mr. J. A. G. M. van
Hellencerg-Hubar, thans als een
novum in den lande en groot
aantal leerkrachten bij het lager,
middelbaar en nijverheidsonder
wijs, beëedigd als onbezoldigd
rijksveldwachter, zoodat zij daad
werkelijk tegen den baldadigen
kunnen optreden.
Senaat spreekt ver
trouwen in
Belgische regeering uit
De Belgische Sentaat heeft
gisteren met 84 tegen 82 stem
men zijn vertrouwen in de
nieuwe regeering Van Aeker uit
Nederlandsche Ministers
en Dr. van Mook naar
Londen
De Minister-President, prof.
ir. W. Schermerhorn, de Mi-
nistei van Buitenlandsche Za
ken Dr. J. H. van Roy en, tie
Minister van Overzeesche Ce-
biedsdeelen Prof. Dr. J. H. A.
Logemann, en de Luitenant-
Gouverneur-Generaai van Ne
derlandsch-Indië Dr. H. J. v.
Mook, zullen hedenochtend om
10 uur per vliegtuig naar Lon
den vertrekken. Zaterdag 'aat
in den middag zullen zij li -
rugkeeren.
Long Island tijdelijke
zetel VN
William Odwyer, de burgemees
ter van New York, heeft meege
deeld, dat het terrein op Long Is
land, waar voor den oorlog de
wereldtentoonstelling is gehouden
tot tijdelijken zetel voor de bij
eenkomsten van de V. N. Is
gesproken. Een lid van de CVP - kozen. De afstand tusschen het
was afwezig.
(De Senaat telt 167 zetels n.l.
34 voor de drie regeeringspar-
tijen en 83 voor de oppositie).
Laatste spanning
Ijselspoorbrug
in
Men is thans begonnen met het:
plaatsen van de laatste ontbreken
de overspanning van de IJselspopr
brug bij Zwolle. Het gevaarte
weegt 260 ton, heelt een lengte
van 73 meter en wordt door een;
lier over het water getrokken en
op zijn plaats gebracht. Over en
kele dagen hoopt men met het
Werk gereed te komen. Zooals
men weet zal de spoorbrug, die
45U meter lang ls op 2 Mei a.s.
officieel worden geopend.
OOSTENRIJK heeft verzocht de
huidige Volkenbondsvergadering
te mogen bijwonen. Het bondsbu-
reau heeft voorgesteld het land
ais waarnemer toe te laten.
centrum van New York en
nieuwe vergaderplaats wordt dooi
den ondergrondschen spoorweg ln
40 minuten afgelegd.
De Bakkers wiiien
vacantie
De Alg. Ned. Bond van Arbei
ders in het Bakkers-, Chocolade-
en Suikerbesverkingsbedrijf ver
gaderde- met de vertegenwoordi
gers uit het personeel van de
Haagsche bakkerijen.
De ontstemming over het uit
blijven van een definitieve vacan
tieregeling was groot.
In 1945 was reeds in uitzicht ge
steld. dat de vacantie (12 d3gen
mei een weekloon toeslag) m
19-10 zou ingaan. Ren officieel be
sluit. hieromtrent is evenwel nog
steeds uitgebleven.
Het bestuur zegde toe, aan de
oorspronkelijke voorstellen te zul
len vasthouden en een uitspraak
op korten termijn te bewerkstelli
gen
Drs. Korthals terug
Naar wij vernemen, heeft dt
parlementaire commissie v. d
Pol in de vorige weken op diver-
e plaatsen ln ïndië besprekln-
;en gevoerd en ls zij Dinsdag i.J
naar de groote* Oost vertrokken
zich aldaar van den toestand
oo de hoogte te stellen. Het lid
dei commissie, drs. H. A. Kort
hals is evenwel reeds eerder naar
Nederland vertrokken. Zondag j.l.
verliet hij Batavia per Skymas-
tei en hij is Woensdagmiddag op
Schiphol gearriveerd.
Moeilijkheden
met de VISCH
Daar de aanvoer van visch
IJmuiden de laatste dagen zoo
groot was, dat men de vraag
overschreed, heeft de vakgroep
groothandel heden geweigerd de
vangst van de twee schepen die
binnen waren, een trawler en een
logger, over te nemen. Groote hoe
veelheden tong en groote schol
zijn reeds ln de koelhuizen opge
slagen en aangezien men verdere
moeilijkheden bij de afzet vér-
wacht, wil de vakgroep eerst de
situatie opgehelderd zien, alvo
rens weer visch af te nemen.
Men hoopt nu, dat van regee-
rlngswege Ingegrepen zal worden,
alhoewel bekend ls, dat het direc-
hindtne-ón medewerken tot een tQ1 aat-generaal voor de prijzen
utnaingen. meaewerwen tot een nlet genegen is tot verlaging van
de maximum prtjzdn over te gaan
De vakgroep acht dit voor be
paalde soorten zeker noodlg om
de zaak weer ln goede banen te
lelden.
algemeenen vrede. Het doel is
steeds: tégen niemand, doch
vóór vredelievende ontplooiing
van de wereldeconomie.
Gistermiddag werd op de Am-
sterdamsche begraafplaats Zorg-
vlied het stoflelijk overschot
van Prof.' J. Oranje ter aarde
besteld Prof. Oranje was sedert
9 Februari 1940 hoogleeraar in
het burgerlijk recht en het pro
cesrecht aan de Vrije Universi
teit te Amsterdam, tijdens de be
zetting was hij een van de meest
prominente figuren van het ver
zet en na de bevrijding was hij
een van de gezaghebbendste le
den van het collge van vertrou
wensmannen der regeering.
Toen' om 2 uur de stoet op de
begraafplaats was aangekomen
en de baar in de aula was op
gesteld. vereenigden zich daar
rondom met de familie een groo
te sch»re, die den grooten doode
hun laatste eer kwamen bewij
zen.
Onder dezen bevonden zich
hunne excellenties prol', ir. W
Schermerhorn, minister-presi
dent; prof. dr. P. S. Gerbrandy,
oud-premier; W. Drees, minister
van Sociale Zaken en mr. J.
Meynen, minister van Oorlog.
Minister Schermerhorn sprak
als eerste, namens de regeering,
een herdenkingsrede uit. waar
in Z.Exc. prof. Oranje schilderde
als een Nederlander van sterke
overtuiging, met een groote
breedheid van blik. Een l'iguur
die voorbestemd was in het open
bare leven en voor de nationale
zaak nog een belangrijke rol te
spelen. „Graag had de regeering
nog blijk gegeven van haar waar
deering voor wat Oranje ge
daan heeft", aldus minister
Schermerhorn.
Prof. Dr. Gerbrandy bracht in
herinnering hoe zijn overleden
vriend was „kort, moeilijk, rijk
voor Nederland, voor hem zelf
en voor de 2aak waarvoor hij
heeft gewerkt."
Prof, Dr. J. Coops sprak na
mens het college van curatoren
en oen academischen senaat van
de Vr. Un. Spr. teekende zijn
heengegane confrère als de ziel
van het professorenverzet en
ook als de groote figuur van
het studentenverzet. Welk een
gewaagd staaltje van durf was
het r>iet van Oranje om persoon
lijk alle studentenkampen m
Duitschland af te reizen om zijn
jongens tot nimmer tanende
sterkte aangemoedigd te houden'
in vele gevallen hun zelfs de
mogelijkheden te wijzen tot te
rugkeer naar het vaderland.
Namens de juridische faculteit
sprak prof. mr.- N. Okma. na
mens de studenten de heer Y.
Scha3fsma; voor het Ned. Bij
belgenootschap prof. F. W. Gros
heide; voor het professorenver
zet prof. J. G. Borst; voor het
college van vertrouwensmannen
der regeering prof. mr. R. P. v.
Cleveringa en namens de L.K.P.
de heer Scheepstra.
Na het zingen van psalm 43.
vers '1 en 5 werd het stoffelijk
overschot door een 20-tal stu
denten naar de groeve gedragen.
Toen de kist was neergelaten
bracht dr. L. Oranje, broer van
den overledene, allen dank, waar
na dr B. A. Knoppers, geref.
predikant, de Geloofsbelijdenis
en het Onze Vader uitsprak.
HET WEER
Iets zachter.
Meest zwaar bewolkt met
plaatselijk, nog eenigen lich
ten regen of motregen, in het
bijzonder in het Noorden des
lands. Iets zachte dan van
daag. In hel Noorden en aan
de kust tijdelijk nog krachtige,
overigens matige W'estelijke
wind.
Zon onder 19.31, op G.47.
Maan op 14.57, onder 5.#6.
Volle Maan: 14 April.