VRIJE STEMMEN
de toestand op sumatra
b;
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Record-bezoek
aan de Jaarbeurs
Kamer voor Grondwetsherziening
Zaterdag
6 April 194ó
nummer sa
Sc JAARGAMQ
Alf. Leiding: B.-,G. Kloosterziel en S. L. Boerraa. Hoofdredacteur: J. Koekebakker. Redactie en Admin.: Goes, Beestenmarkt t. Tel. 2193. Gironummer 419387
PROEFVERKIEZING
Op verzoek van „Het Parool'
heeft het Nederlandsch Insti
tuut voor Opinie-ondei-zoek be
gin Maart een proeffetemming
gehouden, evenals dat ook
reeds begin Januari en begin
Februari- is geschied.
Bovenaan bleek daarbij te
staan de Partij van den Arbeid
die 37 pet. der stemmen bleek
te hebben verkregen.
Daarop volgde de Katholieke
Volkspartij, die 30 pet. van de
stemmen verwierf.
Van de kleinere partijen be
haalden 'de Antirevolutionnai-
ren 9 pet. der uitgebrachte
stemmen, de Christelijk Histo-
risehen 6 pet. der stemmen, en
de liberalen evenals de commu
nisten 5 pet. der stemmen.
Hierbij dient te worden aan-
geteekend, dat de Partij van
de Vrjjheid nog niet was ge
constitueerd.
De andere stemmen waren
verdeeld over kleine groepee-
ringen, waaronder 8 pet. nog
op de S. D. A. P., die reeds
was opgegaan in de Partij van
den Arbeid.
Als we de cijfers vergelijken
met de belde vorige stemmin
gen, valt op, dat de Partij van
den Arbeid en de S. D. A. P.
tezamen begin Januari 30 pet.
hadden, begin Februari 37 pet.
en nu 45 pet.
De Katholieke Volkspartij
had Januari 27 pet., Februari
26 pet., en thans 30 pet.
De Antirevolutionnairen ste
gen noch daalden, ze bleven
constant op 9 pet. Een bewijs,
dat deze partij kan rekenen op
een vast, schoon vrij klein kie
zerscorps.
De liberalen stegen van 2 op
4 pet. in Februari, en nu op
5 pet. Deze partij, zou men zoo
zeggen, is dus aan de winnen
de hand!
Terwijl wij aan zulke proef-
stemmlngen geenszins beteeke-
nis ontzeggen, moet toch steeds
worden bedacht, dat verkiezin
gen altoos verrassingen mee
brengen, dat zulk een" proef-
stemming toch altoos min of
meer willekeurig is, en dat er
tusschen nu en Mei nog heel
wat kan gebeuren dat de pu
blieke opinie kan wijzigen.
Doch bemoedigend voor de
twee groote partgen zijn deze
gegevens zeker. Red.
Nederlandsch Indie
OP HEEL SUMATRA hebben de republikeinen zich in
hooge mate Ingespannen om de bevolking belangstel
ling bij te brengen voor de T.R.L De voorlichtings
dienst van de T.R.I. publiceert thans een weekblad te Sian-
tar, dat - aan de geheele Oostkust wordt verspreid en waarin
voor het republikeinsche leger een zeer intensieve propa
ganda wordt gemaakt.
Intussehen blijft de Indonesische
pei? er bij haar lezers op aan
dringen bij te dragen tot het fonds
voor een luchtvloot, hetgeen tot
dusver nog geen tastbare resul
taten heeft gehad, daar de bevol
king in deze streek buitengewoon
verarmd is in de laatste jaren,
terwijl de prijzen voor de dage-
lijksche behoeften met den dag
omhoog gaan.
Het „militair bestuur" van de
T.R.I. in het gebied van Medan
heeft intussehen orde en rust nog
niet. hersteld. De Chineezen ln het
bijzonder leven in doorloopende
igst daar hun wijk nog steeds
wordt aangevallen door benden,
die tientallen van hen ontvoeren
en hun hulzen en winkels heb
bel' geplunderd, zoodat de meestt
nu zijn gesloten.
Do Japansche troepen
op Java
De parlementaire verslaggever
an het communistische blad „Dai
1/ Workergeeft het volgende
verslag van de gedachtenwisseling
ln het Lagerhuisover de Japan-
sehe troepen in Indonesië.
,Aan een deel der Japansche
troepen op Java is hel toegestaan
om hun wapenen te behouden,
omdat er niet genoeg geallieerde
troepen zijn, om hen te bewaken.
Dit verbazingwekkende ant
woord is gisteren door den „fi
nancial secretary' bij het ministe
rie van Oorlog. Bellenger, in het
Lagerhuis gegeven aan het com
munistische lid W. Gallacher, die
gevraagd had, waarom 54.000 Ja-
panneezen op Java nog altijd wa
pens dragen.
De heer Bellenger verklaarde,
dat het tekort aan scheepsruimie
de schuld droeg van de misluk
king van de evacuatie der Japan-
neezen.
De verkeersproducten
op Java
De Nederlandsch-Iiidische re-
geeringsvoorlichtingsdierzst publi
ceert de volgende bijzonderheden
betreffende de suikersituatie op
Java.
Weinig is bekend omtrent de
uitgestrektheid van het gebied,
dai op het oogenbllk met suiker-
beplant is, maar men kan
vermoeden, dat dit gebied klein
is Daar er ook slechts een kleine
hoeveelheid jonge planten (bibit)
is, is het onwaarschijnlijk, dat de
productie groot genoeg zal zijn om
weer uit te kunnen voeren voor
194&. zelfs indien de nieuwe bibit-
velden kunnen worden uitgezet.
Verder moet men er rekening
mede houden, dat het meerendeel
var. de suikerfabrieken hersteld
moet worden, voordat de oogst
verwerkt kan worden, daar onge
veer vijftig van deze fabrieken
door de Japanneezeïi zijn omge
schakeld voor de productie "an
cement, alcdhol, benzol, butanol,
papier en smeerolie.
Soekarno op rondreis
Van Indonesische zijde wordt ver
nomen, dat Soekarno een reis
maakt door een gebied op West-
Java, dat buiten de door de ge
allieerden gecontroleerde zóne
ligt Gisteren is hij te Ga roet ge
arriveerd.
Roemenië breekt
met Franco
Het Roemeensche ministerie
van buitenlandsche zaken heeft
een officieel communique gepu
bliceerd, waarin wordt medege
deeld, dat de Roemeensche re
geering de diplomatieke betrek
kingen met de regeering-Franco
heeft verbroken, en dat het per
soneel van de Roemeensche le
gatie te Madrid opdracht heeft
gekregen te repatrieeren.
In, een verklaring aan de pers
heeft de Roemeensche minister
van buitenlandsche zaken. Ta-
tarescu, nog verklaard, dat de
dictatoriale regeering in Madrid
een anachronisme beteekent,
dat een belemmering is voor de
internationale samenwerking.
Tegen deze regeering moet het
wereldgeweten zich verzetten.
Bij het verbreken der betrek
kingen met de regeering Fran
co laat de Roemeensche regee
ring echter niet na aan het
Spaansche volk haar sympathie
te betuigen.
Een bon voor scheerzeep
He: Centraal Distributiekantoor
deelt mede, dat wederom aan
mannelijke personen geboren in
192ü of vroeger een hoeveelheid
vut 50 gram' scheerzeep of 100 gr
seheercrême of 400 gr. snelscheer-
crème zal worden verstrekt. Zij
moeten hiertoe in de week van
7 t.m. 13 «April a.s. bon T 30 der
tabakskaart inleveren bij een de
taillist, die gewoon is scheerzeep
te verkoopen.
Mannelijke personen geboren in
1928 of vroeger, die niet in liet
bezit zijn van een tabakskaart,
doch van een versnaperingenkaart
of een gecombiheei-de tabaks- en
versnaperingenkaart, moeten zich
uiterlijk op Zaterdag 13 April a.s.
tot den plaatselijken distributie-
dienst wenden. Deze dienst zal
huri tegen overlegging van de 2e
distributiestamkaart een rantsoen
bon voor scheerzeep verstrekken,
welke zij bij een detaillist in
scheerzeep moeten inleveren.
De aflevering der scheerzeep zal
na 13 Mei a.s. plaats vinden.
N.S-B.-burgemeesier krijgt
10 jaar
De Rotterdamsche kamer van
het Bijzonder Gerechtshof te
's-Gravenhage, zitting houdende
in het Paleis van Justitie te Rot
terdam, heeft Vrij dagmorgen de
zaak behandeld tegen den voor-
maligen N.S.B.-burgèmeester
van Rotterdam ir. F. E. Muller.
Nadat de advocaat-fiscaal mr.
J. C. Donker de 3 folio-vellen be
slaande ten-lastelegging had
voorgelezen liet de president
rnr. J. Vollenhoven enkele ge
tuigen voorkomen. Nadat door
den verdediger van verdachte
eveneens enkele getuigen .wa
ren geroepen nam de advocaat-
fiscaal" wederom het woord en
eischte aan het slot van zijn be
toog een.gevangenisstraf, van 10
jaar met ontzetting uit het ac
tief en passief kiesrecht gedu
rende het leven.
Prinselijk Paar in
Oenemarken
Enthousiaste ontvangst
Gistermorgen hebben enkele in
gewijden op Soesterberg van een
even merkwaardig als prachtig
schouwspel kunnen genieten. Prin
ses Juliana en Prins Bernhard wa
ren met klein gevolg aangeko
men op het vliegterrein om naar
Scandinavië te vertrekken. Het
Prinselijk paar stapte in het eigen
toestel, dat door Prins Bernhard
zelt werd bestuurd. Fantastisch
was het schouwspel toen in de
heldere voorjaarszon de juist aan
gekomen vliegtuigen met de Bel
gische Excellenties, die een be
zoek zouden brengen aan de
Jaarbeurs, boven het vliegterrein
bleven cirkelen totdat het Prin
selijk paar was opgestegen.
Toen Prinses Juliana en Prins
Bernhard op het vliegveld Kas-
trup bij Kopenhagen landden,
werden zij begroet door de
Deensche koninklijke familie en
tal van autoriteiten. Om elf uur
landde het vliegtuig met leden
van het Cncertgebouw-orkest
en den dirigent Ed. van Beinum.
Het gezelschap ging van het met
vlaggen versierde vliegveld
iangs een weg omzoomd met
vlaggende kindereh, naar het
slot Amaliënborg, waar het Prin
selijk Paar, te gast zal zijn bij
de Deënsche koninklijke familie.
Gistermiddag om vier uur was
er ter gelegenheid van het be
zoek van den Prins en Prinses
een receptie van de Nederland-
sche kolonie op het Nederland-
sche gezantschap. De receptie
was zeer druk bezocht.
Het Prinselijk Paar werd gis
teravond een souper aangeboden
door den Nederl. gezant Jhr. v
Lennep; waaraan de Koningir
van Dénemarken, Kroonprini
en Kroonprinses. Prins Axel
Prinses: Margaretha.Prins er
Prinses Viggo, Prins Knud. Prin
ses Carolina Mathilde. Eduard
van Beinum en talrijke Deen
sche en Nederlandsche autori
teiten aanzaten.
Van onzen specialen verslaggever.
DE 46e JAARBEURS, die een recordprestatie is van
Neerlands kunnen mag zich verheugen in een buiten
gewone belangstelling, zoowel van Nederlandsche als
van Belgische en Frnasche zyde.
Gisteren en eergisteren werden per dag circa 40.000 bezoe
kers geteld!
We willen niet probeeren onze le
zers een verslag te geven van wat
er zooal op de jaarbeurs te zien
ls. We zouden een aardig boekje
kunnen vullen.
In de laatste vooroorlogsche jaren
beoroeg de oppervlakte pl.m.
17.0CU M.„ nu is de nuttige'opper
vlakte 22.237 M2. Weer een bewijs
dat Nederland niet stil gezeten
heeft. Het groote aantal buiten
landsche deelnemers is uitermate
verheugend. Als de volgende ja
ren deze drukte zal weerkeeren,
bestaat er een goeden kans dal
ons land een belangrijk gedeelte
van de activiteit der Lelp2iger
Mtsse zal overnemen.
543 deelnemers uit 12 verschillen
de landen, zijn voor ons jand »sn
nationale beteekenls te acht' n.
Zwitserland, Frankrijk, België,
T.'jecho-Slowakije hebben MerDiJ
zelfs een eigen officieele sectie,
over het algemeen wordt de in
druk gewekt dat naast het over
stelpende aantal particuliere be
zoekers, de handelsmenschen wel
sterk vertegenwoordigd zijn en
dat deze (logisch) veel kooplust
riicapt door de levertermijnen.
Slechts zelden ziet of hoort men
dat Iets te leveren ls op korten
termijn.
Mogen wij van de buitenlandeis
aenken dat bij hun alles te krij
gen is, van ons kunnen de bui
tenlanders dat eveneens denken.
Afgaande op de stands ls Neder
land haast vooroorlogsch en re
kent men even niet andere fac
toren zooals levertermijn dan vei
ar deren de gedachten.
O.o een en ander komen wij ir
een volgend nummer terug.
Oorlogs- en
yredes-monumenten
Het is gebleken, dat door ver
schillende instanties de onthul
ling van oorlogs- en vredesmo-
numenten wordt voorbereid of
ten uitvoer gebracht, zonder dat
daarvoor toestemming is ver
leend door den Minister van
'Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen. Dé minister vestigt
er daarom de aandacht op, dat
krachtens het Koninklijk Be
sluit van 15 Oetber 1945 F 231,
het oprichten van oorlogs- of
vredesmonumenten zonder zijn
toestemming niet geoorloofd is.
De betrokkenen dienen de reeds
aangevangen vervaardiging van
zulke monumenten onverwijld
te staken, daar de Minister de
bevoegdheid bezit monumenten,
die in strijd met bovengenoem-
die in strijd met bovengenoemd
wij deren.
Grieksclie regent
afgetreden
Grieksche Regent, aartsbis
schop Damasklnos, is afgetreden,
zuo werd heden officieel meege
deeld. Hel ontslag werd verzocht
ln een telegram aan koning Geor
ge van Griekenland te Londen,
onmiddellijk nadat de Regent
Donderdagavond het nieuwe ka-
hebben. Zij worden echter gehan- bluet had beëedigd.
Accoord te Teheran
Ie' accoord, dat Vrijdag werd
bereikt tusschen Perzië en Rus
land behelst de volgende punten:
De Sovjettroepen in Perzië,
die op 24 Maart, met de ontrui
ming zijn begonnen, zullen het
Peizisch grondgebied binnen 45
dagen na dien datum volledig ver
laten hebben.
2. Omtrent de petroleum werd
beslist, dat binnen zeven maan
den na dezen datum de clausules
voor een overeenkomst betreffen-
.de de oprichting van een gemeng
de Perzlsch-Sovjet-Russlsche
maatschappij voor de exploitatie
van de petroleutnbronnen ln het'
Noorden van Perzië door het par
lement zullen moeten zijn goed
gekeurd.
3. Het probleem Azerbeidsjan
wordt als een zuiver blnnenland-
schfc aangelegenheid erkend en
net zal de taak van de Perzische
regeering zijn om het lot van de
ze provincie overeenkomstig de
grondwet te regelen.
I ij DE TWEEDE KAMER is thans ingediend een wets-
ontwerp tot het in overweging nemen van een voorstel
tot verandering in de Grondwet, strekkende tot wijzi
ging van de bepalingen betreffende veranderingen.
Zij acht een beroep op de kiezers
voor het tot stand brengen van
een verandering in de Grondwet
vooralsnog onder alle omstandig
heden geboden.
Daarentegen is zij met de meer
derheid van de staatscommissie
van oordeel, dat dit beroep in een
eenvoudiger en rneer sprekenden
vorm dient te worden gekleed.
Met het oog hierop volgt de re
geering gaarne het voorstel var
de meerderheid van de staats
commissie om een Bijzondere
Earner voor grondwetsher
ziening over de verandering
te doen beslissen. Deze Kamer,
welke uitsluitend met het oog
op de aknhanglge wijziging zal
worden gekozen, aangezien zü
uitsluitend over deze wijziging
zal oordeelen en welke zal wor»
Krijgt Rotterdam
een vlieghaven?
Burgemeester Oud heeft Ln den
tijdelijken gemeenteraad een ver
klaring afgelegd over de vlieg
veldkwestie. Hij memoreerde hoe
op 21 Februari J.l. door deri raad
het plan is goedgekeurd tot aan
leg van een groot vliegveld ln den
polder Seliieveen. De regeering
wees echter het verzoek tot 'ont
eigening van den polder Sehie-
vc-en van de hand. onder het mo
tief. dat er naast Schiphol geen
behoefte bestond aan een tweede
vliegveld van dergelijke afmetin
gen. Hierop is evenwel een be
spreking gevolgd tusschen B. en
W en een drietal ministers. Dit
heelt iri zooverre tot overeen
stemming geleld, dat de regeering
nu erkent, dat Rotterdam voor
zlju toekomst een eigen luchtha
ven noodig heeft. Den betrokken,
gemeentedienst ls nu door B. en
W opdracht gegeven op meer De
scheiden basis Ln den polder Sehie
veen een vliegveld te projectee
ren De plannen daartoe zullen
spoedig gereed zijn.
den samengesteld op de wijze, iu
de Grondwet voor de samenstel
ling der Tweede Kamer voorge
schreven mag geacht worden een
zuiver en volledig beeld te ge
ven van de in het volk met tie
trekking tot de wijziging leven
de opvattingen-
De regeering meent, dat Ln deze
Kamer een meerderheid van drie
vijfden van het wettelijk aantal
leden voor het aannemen der
grondwetswijziging noodzakelijk
moet worden geacht.
Bepaald is in het ontwerp, dat
na de afkondiging der Wet bin
nen twee maanden een verkie
zing moet worden gehouden
voor een Kamer voor Grond
wetsherziening. Ook wordt voor
gesteld de Kamer voor Grond
wetsherziening op te bouwen
naar het model van de Tweede
Kamer.
REPATRIEERING
Gistermorgen is de Klipfontein
u't de haven van Pviok naar Ne-
detland vertrokken inet ongeveer
1400 evacué's uit Palembang aan
boord.
HET WEER
Aan de kust tijdelijk krachti
ge. in het binnenland matige
wind tusschen- Noord-West en
Noord-Oost. Zwaar bewolkt
met tijdelijke opklaringen.
Plaatselijk een enkele regen
bui. Aanmerkelijke lagere tem
peratuur.
Zon onder 19.21, op 6.03
Maan op 8.31, onder 0.03.
Zondag
Zon onder 19.22, op S.00.
Maan op 9.14, onder 1.23.