VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Dr. van Mook en Clark Kerr uit
Batavia vertrokken
Overeenstemming Russisch-
Perzische kwestie?
Vr*hg
5 April 1946
NUMMER 43*
ft» JAABGAK'Ö
Als. Leiding: B. G. Kloosterziel en S. L. Boerma. Hoofdredacteur: J. Koekebakker. Redactie en Admin.: Goes, Beestenmarkt Tel. 3183. Gironummer 4103ST
Een dappere ontsnapping
uit de gevaren van de
Java-Zee
Een briefschrijver vertelt le
vendig over het wedervaren
van een oorlogsscheepje der
Nederlandsche Marine, dat
wist te ontkomen, nadat Ne
derland den strijd om Java
reeds l.ad opgegeven. Ze waren
op convooi geweest, terwijl de
slag in de Javazee onze vloot
grootendeels vernietigd had.
In Soerabaja aangekomen,
werd order gegeven alle mili
taire objecten te vernietigen,
ook de schepen. Overal groote
branden, terwijl de vijandelijke
bommenwerpers geregeld over
kwamen.
En dan gaat de brief voort:
„Toen zei de commandant,
dat hij wilde probeeren te ont
snappen, door alle mijnenvel
den heen, dwars door de onder
zeepatrouilles en de vijande
lijke torpedojagers, terwijl de
vijandelijke vliegtuigen voort
durend in de lucht waren. Drie
kwart van de bemanning liep
weg, toen ze hiervan hoorden.
We moesten nieuwe mannen
aanwerven, wat eindelijk ge
lukte, in al die drukte van de
branden en ontploffingen. Toen
moesten we eten en olie en wa
ter krijgen, wat ons gelukte.
Dan werd het reisplan opge
maakt, en de manier bespro
ken waarop we het wilden
doen. We begonnen netten te
spannen over het geheele schip
en bovenop takken te leggen.
We hebben dag en nacht ge
werkt;vooral wij, die gewénd
waren aan het schip, moesten
alles doen. En de mitrailleurs
moesten vrij blijven en
schoorsteen ook, maar moes
ten toch onzichtbaar wezen.
Eindelijk was dan alles klaar
en vertrokken we 's avonds om
negen uur uit Soerabaja; van
daar met een groote mailboot
achter ons aan, waarmee an
dere mensehen trachtten te ont
snappen; en de twee andere
mijnenvegers gingen ook een
eind mee. Ik was zoo moe, dat
ik in slaap viel. Want den ge-
heelen dag door bier drinken
voor den dorst en dan werken
dagen achtereen en 's nachts
de wacht doen. Want niemand
was daar te vertrouwen, en
verhalen dat we reeds opgege
ten waren en doodgeschoten
deden de ronde, nog voordat
we weg waren. Dus je be
grijpt hoe we er voor stonden,
terwijl officieren van andere
schepen zeiden, dat ze het niet
durfden probeeren. Maar ik
voelde, me zoo zeker als ik
weet niet wat
Voorts vertelt de schrijver,
dat men eerst onder de kust
gevaren had, terwijl de Japan-
sche schepen hen niet ontdek
ten wegens de camouflage.
Eiken dag schuilden ze er
gens en gebruikten den tijd om
nieuwe takken erover te leg
gen, en om water en eten te
krijgen. Voor drinkwater ge
bruikten ze cocosnoten. In het
donker voeren ze van eiland tot
eiland. Zoo bereikten ze ten
slotte Australië. De andere
mijnenvegers waren spoedig
aan flarden geschoten. Maar
die hadden ook geen goede
camouflage zooals wij, zegt de
zeerob.
En hij eindigt dit verslag:
„Uiteindelijk kwamen we na
negen dagen op een Zondag te
Geraldton in Australië aan.
Ik ben, geloof ik, nog nooit
zoo gelukkig geweest, als toen
we ontvangen werden door die
Nederlandsch Indie
Dr. van Mook en Sir Archibald Clark Kerr, vergezeld van
hun staf en de Indonesische delegatie, zfjn gistermorgen
om 8.05 precies in een Skymaster met den heer H. H. Kooper
ais piloot naar Nederland vertrokken.
Een eerewacht gevormd uit
eenheden van het Nederland
sche leger en de marine werd
door van Mook en Clark Kerr
geinspecteerd. Sjahrir en Sjar-
foedin waren op het vliegveld
gekomen en namen hartelijk af
scheid van van Mook, Clarck
Kerr en de delegatie-leden. Bij
het vertrek van de Skymaster
waren aanwezig de luitenants-
generaal Stopford en Spoor, ge
neraal majoor Schilling, vice-
admiraal Pinke, air commodore
Stevens van de R.A.F., graaf v.
Bylandt, de Amerikaansche con
sul generaal Foote, vele hooge
Nederlandsche en Britsche offi
cieren van het leger en voor
aanstaande functionarissen, zoo
wel van den burgerlijken dienst
van Nederlandsch-Indië als van
die van de republiek.
Dft evacuatie van de
geïnterneerden op Java
Gisteren is de conferentie tus-
schen de Britten en Indonesiërs
over de evacuatie van de gein-
terneerden en Japanneezen in
de binnenlanden van Java in het
gealiieerde hoofdkwartier voort
gezet. Ook luit.-gen. Sir Miles
Dempsey was hierbij aanwezig.
Definitieve besluiten zijn nog
niet genomen, maar er bestaat
redelijke grond om aan te ne
men, dat in tweede helft van de
volgende week zal worden be-
;onnen met de massa-evacuatie
van die geinterneerden in het
binnenland, die naar het onder
geallieerde controle staande ge
bied wenschen te vertrekken.
Voor dit doel zijn de Britten
thans bezig de Indonesiërs te
voorzien van de noodige hoe
veelheid anthraciet voor de lo
comotieven en zij zullen waar
schijnlijk ook eenige hulp ver-
leenen bij het herstel en het
onderhoud van het in erbarme-
lijken toestand verkeerend rol
lend materiaal.
De operatie zal in hoofdzaak
door de T.R.I. onder toezicht
van het Britsche hoofdkwartier
worden uitgevoerd. Nederland
sche troepen zullen hieraan
geen deel nemen. Een aantal Ja-
pansche troepen zullen worden
gebezigd als extra-bescherming
voor de geinterneerden geduren-
hun reis en verder ook als
koelies voor hun bagage.
Australië erkent de Ned.
souvereiniteit
Naar aanleiding van in het
parlement gestelde vragen heeft
de Australische minister van
Buitenlandsche Zaken, dr. Evatt
het volgende verklaard: „Austra
lië erkent, dat de souvereiniteit
over Nederlandsch-Indonesië be
rust bij de Nederlandsche re
geering, welke heeft verklaard,
dat de volken van Indonesië na
zekeren tijd over hun eigen po
litiek lot zullen kunnen beslis
sen.
De regeeringsvorm van Neder
landsch-Indië is thans het on
derwerp van onderhandelingen
tusschen de Nederlanders en de
Indonesiërs en Australië hoopt,
dat spoedig een overeenkomst
zal worden bereikt."
Waar de besprekingen ge-
honden zullen worden
Naar wij vernemen, zullen de
besprekingen van -de Neder
landsche regeering met de de
zer dagen in gezelschap van
dr van Mook arriveerende In
donesische vertegenwoordigers
gevoerd worden op het land
goed „De Hooge Veluwe".
De Nederlandsche regeering
stelt zich voor Sir Archibald
Clark Kerr a.s. Maandag een
diner aan te bieden.
Zeer waarschijnlijk zal Sir Ar
chibald Clark Kerr, die gedu
rende zijn verblijf hier te lan
de de gast is der Nederland
sche regeering, a.s. Dinsdag
morgen naar Engeland ver
trekken.
De eerste minister Chiefley
heeft in het parlement medege
deeld, dat het te betreuren is,
dat de Nederlandsche schepen
nog altijd in Sidney worden vast
gehouden. Hij sprak echter de
hoop uit. dat er binnen de eerst
volgende 48 uur een overeen
komst zou worden .bereikt.
Staatsschuld bedraagt
23 milliard
In de Memorie van Antwoord
naar aanleiding van de nota be
treffende den toestand van
's Rijks financiën, deelt Minister
Lieftinck mede, dat de begrooting
voor 1946 dezer dagen aan de Ka-
mei zal worden aangeboden.
Een witboek betreffende de Rijks
financiën gedurende de oorlogs-
jaien 19401944, hetwelk een zoo
volledig mogelijk beeld tracht te
geven van het thans beschikbare
cijfermateriaal, zoowel voor wat
het beheer in Nederland als dat
in Londen betreft, wordt dezer
dagen aan de Staten-Genéraal aan
geboden.
De regeering zal gedurende den
eersten tijd onder bepaalde voor
waarden aan de gemeenten bij
stand verleenen. Reeds zijn enke
le maatregelen getroffen orn hier
in langs objectieven weg te voor
zien.
De totale staatsschuld ger 31
December 1945 wordt door den
minister geraamd op rond 23
milliard. Over 1945 bestaat er
een tekort van 31/; milliard,
wat echter aan den lagen kant
geschat is.
pe kosten van het Militair Gezag
worden voor het eerste halfjaar
1945 lncl. enkele maanden over '44
geschat op f 30.000.000 en voor het
tweede halfjaar 1945 op f 67.220.000.
De kosten gemoeid met de liqui
datie worden geschat op V/; mil-
lioen.
menschen daar. We zijn er vier
dagen gebleven en kregen een
groote afscheidsavond
Zoo worstelden stille helden
wier bakermat in Holland
stond. Nederland had een oor
logsscheepje gewonnen uit de
vernietiging, dank zij de dap
perheid van deze trouwe ihan-
nen. Red.
Vredesconferentie uitgesteld
Naar te Parijs verluidt, bestaat
de mogelijkheid, dat de Vredes
conferentie, die op l Mei geopend
zou worden, wegens de bezwar?n
der Sovjet Unie zal worden uit
gesteld. Het Fransche Ministerie
van Buitenlandsche Zaken ver
wacht binnenkort antwoord op
zijn nota aan Rusland, Engeland
en de Vereenigde Staten, waarin
het die landen verzoekt mede te
willen deelen, of zij bij den oor
spronkelijk vastgestelden datum
blijven. Ofschoon hel antwoord
der Sovjet Unie nog niet schrif
telijk is gegeven, neemt men aan,
dat Rusland van meening is, dat
de conferentie „prematuur" Is.
Lenden en Washington hebben de
Fransche regeering er van in ken
nis gesteld dat zij geen redenen
aanwezig achten om de conferen
tie uit te stellen. In gezaghebben
de Fransche kringen Is men van
meening, dat uitstel van de Vre
desconferentie ook een uitstel van
de Vijfmogendhedenconferentle
der Ministers van Buitenlandsche
Zaken met zich brengt.
Holland helpt Zeeland
De opbrengst der collecte
Avond aan avond is er door eei
ploeg van 50 ambtenaren uit Over
heids- en Semi-overheidsbedrijven
die spontaan aan een enkelen op
roep gehoor gaven, onder leiding
van den heer E. van Beek, hoofd
boekhouder bij het G.E.B. ge
werkt om de opbrengst van dt
collecte van het Comité Schelde-
monden vast te stellen. Het re
sultaat is daverend. Rotterdam e.o
gaf een goed voorbeeld en boekte
f 65.000, de Residentie offerde al
leen op straat f 73.658.28, dus bij
na driekart ton, uit 1407 bussen.
En nu een kleine samenvatting
rond de cijfers. Den Haag collecte
f 73.650, lnteekenlijsten f 7.000, te-
Leidschendam f 850.-; Voorburg
f 9500.-; Rijswijk f 13.500; West-
land f 60.000.
Maar daarmede is de uitkomst
van de totale inzameling nog niet
vastgesteld. Wat op de banken en
op de giro is gestort, is nog niet
bekend, en de berichten daarom
trent luiden uitermate gunstig cn
dsn zijn er nog de duizend brie
ver. aan de groote zaken waarvan
het eerste antwoord een zendine
vai: f 1000 en het tweede een van
t 500 inhield.
Der Haag en het comité Schelde-
menden kunnen terugzien op een
geslaagde actie. Geen wonder, dat
v/ij bij de leiders, de heeren
Adriaanse en Kurpershoek, glun
dere gezichten zagen en dat zij
allen helpers bij het tellen hun
bij zonderen dank brachten.
Zeeland heeft een warm hart in
Holland.
De eerste vrouwelijke
burgemeester
Met ingang van IC April 194J
is benoemd tot burgemeester
van Oost-West- en Middel-
beers (N.Br.) mevrouw G. C.
Th. M. Smulders-Belien. Zij is
de eerste vrouw in Nederland
die aan hei hóófd van een ge
meente zal staan.
Radiocauserie over
land- en tuinbouw
In den tegenwoordtgen tijd treed',
bij vele landbouwerskringen de
belangstelling voor het landbouw
onderwijs steeds meer op den
voorgrond, r. N. van Vliet, direc
teur van het Landbouwonderwijs
heeft zich bereid verklaard om in
de rubriek ten behoeve van den
landbouw, verzorgd door de afdee
ling Voorlichting van het Ministe
rie van Landbouw, Visscherij en
Voedselvoorziening, op Maandag
8 April 1946 te 20.05 uur over den
zender Hilversum 2 te spreken
over het onderwerp: „De taak
van het Landbouwonderwijs".
Mededeeling
Op onze kantoren te Goes,
Beestenmarkt 2; Middelburg,
Korte Delft 45; Vlissingen,
Walstraat; Thplen, Vischstr. 5;
Zierikzee, Achterweg 92; WTs-
sekerke, Boekhandel Markusse,
ligt de passagierslijst van de
„Nieuw Amsterdam" ter inzage
Vermoedelijke aankomst in
Rotterdam: 910 April.
Vertrek booten naar
Ned. Indië
De volgende afvaarten naar
Ned. Indië zullen o.v.v. plaats
vinden op 12 April a.s. van
Amsterdam per m.s. „Tegel
berg" en op 22 ApriPe.k. van
Rotterdam per m.s. „Sibajak".
Voorts zullen in de eerste
week van Mei het s.s. „Johan
van Oldenbarneveldt" van Am
sterdam en naar wordt ver
wacht in de tweede week van
Mei het s.s. „Volendam" van
Rotterdam naar Ned. Indië
vertrekken.
De Nationale Feestdag
Van verschillende zijden is op de
regeeting aandrang üilgeoeiend
om te bepalen, dat op den morgen
van den Nationalen Feestdag 4
Me>~a.s. en aan degenen, die
dit wenschen, tevens op den 1-
Met-dag, vrijaf gegeven zal wor
den. Hoewel de regeering de tot
haar gerichte Wenschen volledig
begrijpt, 4neent zij in het belang
van het land niet te mogen af
wijken van het door haar ingeno
men standpunt, dat op den l Mei
dag en den ochtend Van den iderj
Mei met uitzondering van de scho
len doorgewerkt moet worden.
Indien, net werk in het land een
dag volledig wordt stilgelegd, Oe-
teckent dat een verlies op onze
productie van circa 30 millioei»,
gulden. Het beteekent tevens een
verlies van ongeveer 27.000 con ko
len. van welk product liet herstel
va:i ons vaderland eveneens voor
zulk een belangrijk deel afhanke
lijk is. De regeering is van mee-
r^r.g, dat alleen reeds deze cijfers
de plicht opleggen om dit Jaar
gedurende bovengenoemde dagen
zocveel mogelijk normaal rinor ie
werken.
In dit verband brt-ugl de i.-gee-
ring tevens ter kennis dal hei de
wenseh van het Koninklijk tin
is. dat op de verjaardagen w v.
zijn leden dit jaar eveneens Zal
worden doorgewerkt.
UIT gezaghebbende bron werd gisteravond vernomen,
dat tijdens de besloten vergadering van de leden v u
den Veiligheidsraad voorloopige overeenstemming is
bereikt om de öowjet-Russische verzekeringen, dat de Sow-
jet-troepen op 6 Mei teruggetrokken zullen zijn en dat dit
terugtrekken niet samenhang! met Sowjet-Perzische onder
handelingen, te aanvaarden.
Dc Veiligheidsraad kwam gisteren;
o.n 17 uur Ned. tijd te New York
bijeen. De Russische afgevaardig
de Gromyko was afwezig. Byrnes
stelde voor om, gezien de verzeke
ringen van de Sovjet-Unie, dat de
Roc.de troepen uit Perzië terugge
trokken zouden worden, de ver
dere behandeling van het Perzi
sche probleem tot 6 Mei uit te
stellen.
dien datum, aldus hel voor-
moeten de Perzische en de
Russische regeeringen aan den
Raad rapport uitbrengen of de te
rugtrekking van de troepen inder
daad geschied is. Mocht In ten
tusschentijd iets gebeuren waar
door de terugtrekking in gevaar
zou komen, dan zal de Veiligheids
raad zich onmiddellijk over den
toestand verder beraden.
Zeven der tien aanwezige leden
juichten het voorstel toe. Austra-
>u zich van stemming on thou
en behield zich het recht
voor op of voor 6 Mei 'n volledig
onderzoek te vragen. De Australi
sct-c- afgevaardigde Hodgson ver
klaarde, dat met deze zaak de
Raad was uitgedaagd en dat de
Raad deze uitdaging niet had aan
vaard.
Hij verweet Gromyko te zijn ver
trokken voor de. aangelegenheid
volledig was uiteengezet. De voor
zltter van den Raad, Kwo Tai Tsji
verklaarde, dat naar zijn meening
de partijen op 6 Mei in een der
gelijke positie zullen zijn, dat een
vesdere behandeling van de aan
gelegenheid door den Veiligheids
raad overbodig zal zijn.
De Veiligheidsraad nam daarop
hei voorstel van Byrnes met ne
gen stemmen aan. Australië ont
hield zich van stemming.
De Perzische afgevaardigde Hus
sein Ala, verklaarde vervolgens,
dat Perzië dool- middel van de
Vereenigde naties resultaten had
bereikt die het alleen nooit be
reikt zou hebben.
HET WEER
Inzettende weersomslag.
Matige wind, aanvankelijk
Zuid-Westelijk, later ruimend
naar West of Noord-West. In
het overige gedeelte van he-
land toenemende bewolki ng
met meest zwakke Zuid-Wes
telijke wind. Overwegend
droog. In het geheele land la
gere temperatuur.
Zon onder 19.19; op 6.05
Maan op 7.59.
Eerste kwartier 8 AprtL
