VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Zuid-Bandoeng was een vuurzee
Dfnsdag
26 Maart 1046
WÜMMEB m
Sc JAARGANG
Alg. Leiding: B. G. Kloosterziel en S. L. Boerma. Hoofdredacteur: J. Koekebakker. Redactie en Admin.: Goes, Beestenmarkt 2, TeL S1SS. Gironummer 410357
EEN GELUKKIG GELUID
Wij hadden onlangs een Spet-
tertje over de tegenstelling die
tusschen twee tijdperken be
stond in sommige streken van
ons goede vaderland. Waren
eerijds de geallieerde miliairen
zeer welkom in de Nederland-
sche gezinnen, omdat er, zoo
als er werd gespot, wel eens
sigaretten en chocolade door
werden verkregen hoe an
ders is dit nu, zei die Spetter,
nu er wel Nederlandsche sol
daten in vele plaatsen zijn in
gekwartierd, doch ho maar, als
je vraagt, of ze ook gezellig
heid vinden in de burgerwo
ningen! Er zijn geen sigaret
ten te krijgen hé, insuneerde
boosaardig de Spetter, en voor
chocola moet je ook niet zijn
bij onze eigen militaire macht!
Dus blijven de Hollandsche
troepen in de kou.
Ongetwijfeld komt dit in
sommige plaatsen in Nederland
wel eens voor. Er was wel eens
eigen-baat bij de gastvrijheid
onzer bevolking. En inderdaad
komt het ook wel eens voor,
dat de hartelijkheid vermindert
als het voordeel verdwenen is.
Ook de verloren zoon raakte
zijn vrienden kwijt, toen zijn
geld op was
Maar hoe verheugend is niet
het geluid dat wij mogen ver
nemen, nog wel uit onze Z. Bev.
hoofdstad! Daarin wordt een
boekje open gedaan over
wat Nederlandsche militairen
in Goes beleefden en beleven,
wat de bewoners onzer Ganze-
stad trotsch zou kunnen maken
als ze daarvoor vatbaar zou
den zijn. Maar, niet waar, Goes
senaars zijn nooit trotsch, dat
is wereldbekend.
Ik laat nu een stukje van
dien ontvangen brief volgen.
Neaerlanasch Indie
Ontploitingen, geweer- en mortiervuur
ZONDAGAVOND was heel Zuid-Bandoeng één vuurzee.
Ware het niet, dat er geen geronk van vliegtuigen ge
hoord werd, het tooneel vertoonde veel overeenkomst
met een van tde eerste branden tengevolge van de luchtaan
vallen op Londen in 1940. Eenige minuten voor middernacht
werden 16 groote branden waargenomen, die gelijktijdig
woedden, terwijl ontploffingen ontstonden en mortiervuur,
gericht op Noord-Bandoeng, gemengd met geweervuur tegen
de Britsche stellingen losbrak.
Chaos op Sumatra
Geachte Redactie,
In Uw blad van Dinsdag j.l.
las ik een. artikeltje onder het
hoofd: Spetters van dè Straat,
wat mijns inziens niet klopt,
althans niet voor de gemeente
Goes. De schrijver Cheerio be
weerde, dat de Ned. bevolking
wel genegen was, vreemde mi
litairen in huis te ontvangen
uit eigen belang (sigaretten en
chocolade exl.l. doch dat ze de
Holalndsche soldaten lieten loo
pen, daar zij van hon zulks
niet konden verwachten. Dit is
voor de Goessche bevo'king een
groote beleediging. Bij ons in
de cantine hangt een lijst van
meer dan vijftig gezinnen, die
zich hebben opgegeven als ge
negen te zijn, militairen thuis
te ontvangen in hun vrije avond
uren. Velen maken dankbaar
daarvan gebruik en hebben
daarvan gebruik gemaakt.
Wat schrijver dezes betreft,
hij maakt er persoonlijk steeds
gebruik van. en de omgang ls
zeer hartelijk. Het is juist zóó.
dat aan hen die komen, de ar
tikelen die Cheerio noemde, ge
presenteerd worden! Het is den
Goessenaren juist niet om het
hebben, maar om het geven te
doen. Als de militairen niet
kómen, is het hun eigen schuld.
Hulde aan deze goede vader
landers!"
De militair, die hier de stem
wilde zijn van al zijn kamera
den zeggen wij hartelijk dank
voor zgn getuigenis; wij hopen
dat dit warme woord voor alle
burgers in andere plaatsen een
aansporing moge zijn het mooie
Goessche voorbeeld te volgen,
indien dit niet al reeds is ge
schied. R e c
Het is zeker, dat de telefoon
centrale geheel is afgebrand, en
het zelfde moet gebeurd zijn met
het hoofdspoorwegstation' van
Zuid-Bandoeng en met andere
openbare gebouwen. Kerken en
kampongs gingen in vlammen op,
terwijl het explodeeren van op
slagplaatsen van landmijnen van
nabij gehoord werd.
Op vele plaatsen moeten daar
toe voorbereidingen zijn getroffen
De Indonesiërs hebben blijkbaar
rijkelijk gebruik gemaakt van ex
plosieven en petroleum, omdat bij
na elke brand, welke ontstond
zich terstond tot een vuurzee ont
wikkelde.
Ofschoon het ondoenlijk is de
schade te schatten, was zonder
twijfel meer dan een derde van
Zuid Bandoeng reeds vóór mid
dernacht, toen de branden lang
zamerhand minder begonnen te
worden, afgebrand. Deze politiek
van de „verschroeide aarde" zou
door de Indonesiërs zijn toegepast
met de bedoeling om het opdrin
gen der Britten te vertragen. De
branden zouden ook gesticht kun
nen zijn uit een gevoel van wrok,
veroorzaakt door het moeten te
rugtrekken. Wat ook het juiste
moge zijn, de Indonesiërs hebben
de grootste schade aan hun eigen
landgenooten, wier hulzen en be
zittingen in vlammen zijn opge
gaan, berokkend.
Bancloeng geheel bezet
Gisteren, laat in den middag, is
het geheele bebouwde gebied
van Bandoeng bezet zonder dat
men eenigen tegenstand ont
moette.
Gisterochtend vroeg heeft gene-
raal-majoor Hawthorn zijn oor
spronkelijke plan plotseling ver
anderd. Met het oog op de brand
stichtingstichting door de extre
misten heeft hij bevel gegevi
bezetting sneller te doen plaats
vinden. In plaats van in twee da
gen is zij nu in een dag vol
tooid.
De T.R:I. vertrokken
Gisteren tegen den middag werd
het duidelijk, dat de T.R.I. zoowel
als de gewapende benden vertrok
ken waren.
Deze laatsten zijn misschien on
dergedoken.
Een rjederlandsch-Indisch woord
voerder bevestigde, dat de extre
misten na rijp beraad gepoogd
hebben Zuid-Bandoeng door brand
te verwoesten. Hij noemde de
schade, veroorzaakt door de
branden, welke gewoed hebben,
„verschrikkelijk".
Onder de verwoeste gebouwen
was een weeshuis. Verder werden
twee Indonesische kampongs ver
nield. De branden begonnen Zon
dag in den voormiddag. Vroeg in
den ochtend zijn Britsch-Indiërs,
Poenjahs en Mahratta's van de
23ste divisie in het Oostelijk deel,
van Zuid-Bandoeng doorgedron-'
gen. Zij ontmoetten niet den min
sten tegenstand. Dit stadsgedeel
te was zwaar beschadigd en ir
een straat vonden de soldaten een
zeer grooten granaat-trechter,
door de Japanneezen veroorzaakt.
„Toen ik deze explosie hoorde
aldus de woordvoerder, „dacht ik
dat de wereld verging". Naast
dezen trechter vonden de solda
ten de lichamen van twee Japan-
sche sergeants-majoor, die mee Je
lucht ingevlogen waren. Het
volkomen duidelijk, dat een
kei" aantal Japanneezen met
extremisten gecollaboreerd heeft,
Republikeinsche
vliegtuigen
Het Bataviasche dagblad d<
„Nieuwsgier" meldt, dat in ver
band met de door vliegtuigen van
de Koninklijke Marine geconsta
teerde republikeinsche vliegtuigen
van Japansche makelij te Djogja
de Royal Airforce 'n verkennings
vlucht heeft uitgevoerd.. Tijdens
deze verkenlngsvlucht werd;
slechts 12 luchtwaardige toestellen
aangetroffen. Vermoed .wordt,
dat de overige toestellen (men
wéét dat er 50 gesignaleerd wa
ren) intusschen naar andere ter
reinenr overgebracht üjn.
De republikeinsche pers te Ba
tavia bevat berichten uit Suma
tra, waaruit blfjkt, dat de span
ning en de bandeloosheid op ge
noemd eiland steeds meer toe
nemen als gevolg van het
ontbreken van elk gezag. De
Sultan van Asahan zou gevlucht
zfjn, achtervolgd door het volks
leger. Na een gevecht zou de
Sultan gevangen genomen zijn.
De toestand
Officieel wordt medegedeeld,
dat de inwoners van de kampongs
in de Noordelijke buitenwijken
van Tjimahl, ten Westen van Ban
doeng, volgens berichten de T. R.
I. gevraagd hebben om bescher
ming tegen de terreur der Pemoe-
da's.
De geallieerde eenheid op Lom
bok rapporteert, dat het eiland
rustig is, behalve de omgeving
van Selong, waar extremisten on
geregeldheden trachten te veroor
zaken. Alle leiders, Javaansche
onderwijzers, zijn evenwel bekend
en eenigen van hen zijn reeds ge
vangen gezet. Deze arrestaties had
den een zeer heilzame uitwerking
ln de hoofdstad, Mataram, waar,
naar bericht wordt, 90 procent van
de aanhangers van de Indonesische
onafhankelijkheidsbeweging ln de
laatste drie dagen zijn gedeser
teerd. De Chineezen in semarang
zijn, naar verluidt, door de Indo
nesiërs roet den dood bedreigd, in
dien zij op de een of andere ma
nier met de Nederlanders samen
werken.
Uit Grissee, ten Noorden van
Soerabaja. komen berichten, dat
daar een hoeveelheid van 4 ton
aan verschillende explosieven Ou
ten de open ingangen van de op
slagplaats ligt.
Er bestaat een mogelijkheid, dat
de Indonesische „regeering" haar
zetel van Medan naar Siantar of
Fort de Koek zal verplaatsen. Er
zijn uit de omgeving van Siantar
en Tegingtinggi meer terroristen
ln Medan binnengedrongen.
Distributienieuws.
De uitreiking van de
nieuwe iextielkaarten
In de komende weken zullen
de plaatselijke distributiediens
ten nieuwe textielkaarten uit
reiken. Er zijn zes soorten kaar
ten, t.w. een paarsgekleurde tex
tielkaart voor mannen geboren
in 1931 of vroeger (v.b. 605); een
blauwgekleurde kaart voor jon
gens geboren in een der jaren
1942 t.m. 1944 (v.e. 605); een
blauwgekleurde kaart voor meis
jes geboren in een der jaren
1932 t.m. 1941 (v.d. 605); een
blauwgekleurde kaart voor kleu
ters geboren in een der jaren
1942 t.m. 1944 (v.e. 605 een
blauwgekleurde kaart voor ba-
bies geboren in 1945 of later (v.f.
605). Deze kaarten tellen 100 pun
ten en een aantal letter- en
cijferbonnen. Einde April zal
een aantal punten van deze
kaarten worden aangewezen
voor het koopen van textielar
tikelen.. Vóór deze officieele
aanwijzing door het Centraal
Distributiekantoor is het verbo
den op deze punten te koopen
of te verkoopen. De punten van
de textiel-lederkaart (v.a. 510)
blijven geldig en hebben dezelf
de waarde als de punten van de
nieuwe textielkaarten. De kou-
- en sokkenbon A van
oude textielkaart blijft even
eens geldig. Met nadruk wordt
er op gewezen, dat losse textiel
punten niet geldig zijn en door
den detailhandel niet mogen
worden aangenomen.
Spaansche sinaasappelen
worden normaal gelost
Zondag is het tweede schip
met sinaasappelen uit Spanje
gearriveerd namelijk de „Prins
Maurits". die evenals de „Or
pheus" te Gandia geladen werd
Er heerschte eenige spanning te
Rotterdam hoe er in de haven
gereageerd zou worden. Maar
hoewel het blijkbaar niet var
harte ging. zijn de havenarbei
ders toch begonnen het schip te
lossen, zonder dat er eenig pro-
rest gehoord werd.
Minister Lieftinck terug
Het ministerie van Financiën
deelt mede. dat minister Lief
tinck van zijn reis naar de Ver-
eenigde Staten van Amerika is
teruggekeerd en zijn werkzaam
heden op het ministerie van Fi
nanciën heeft hervat.
Onderaeelen van den
bruggenbouw gearriveerd
Ten behoeve van de Neder
landsche Spoorwegen zijn met
het stoomschip „Rolf" uit Sou
thampton aangekomen ongeveer
500 ton onderdeelen voor den
bruggenbouw. De onderdeelen
zijn. pasklaar gemaakt. De ge
heele lading doet denken aan
een reusachtige mecanodoos,
waarvan de onderdeelen vlug
in elkaar gezet kunnen worden.
Mededeeling
Russen ontruimen
Perzische steden
De Perzische premier heeft in
een onderhoud met een vertegen
woordiger van het Fransche pers
bureau AFP bevestigd, dat de
Russische troepen de steden
Keredj en Kasvine ontruimd heb
ben, en hij gaf uitdrukking aan
de hoop, dat de volledige eva
cuatie van Russische troepen
oen beroep op de Vereenigde
Naties onnoodig zal maken.
Nieuwe Fransche nota
over sansc':e kwestie
De Fransche Mmister van Bui-
tenlandsche Zaken, Georges Bi-
dault, heeft aan Duff Cooper,
Britsch Ambassadeur in Frankrijk
en aan Jefferson Caffery, Ambas
sadeur der V.S. in Frankrijk, een
nieuwe nota over de Spaansche
kwestie overhandigd. De Sovjet-
regeering is op de hoogte gesteld
van den inhoud van de nota.
Uit gewoonlijk goed ingelichte
bron wordt vernomen, dat de der
de Fransche nota over de Spaan
sche kwestie, gericht aan de V-S.
an Groot Brittannië een midden
weg poogt aan te geven tusschen
het Fransche en het Anglo-Ame-
rikaansche standpunt. Frankrijk
zou de zaak niet meer voor den
Veiligheidsraad willen brengen
maar verlangen, dat de ministers
van Buitenlandsche Zaken der
vier hiervoor in aanmerking ko
mende mogendheden een gemeen
schappelijke politiek zullen bepa
len ten aanzien van het Spanje
van Franco. Economische sancties
schijnt Frankrijk hierbij op den
voorgrond te stellen, met name
het onthouden van benzine aan
Spanje.
Aantal repatrieerenden
„Nieuw Amsterdam"
De Afdeeling Pers en Publiciteit
van den Dienst def Repatrieerinj
deelt mede:
De „Nieuw Amsterdam" heeft
te Colombo nog 190 mann
vrouwen en 229 kinderen uit het
kamp te Kandy aan boord geno
men.
Met de 2766 landgenooten. die te
Singapore aan boord zijn gegaan
bevinden zich op de „Niéuw-Am
sterdam" dus 3598 repatrieerenden
Op onze kantoren te Goes,
Beestenmarkt 2; Middelburg,
Korte Delft 45: Vlissingen, Wei
straat; Tholen, Vischstraat 5;
Zierikzee. Achterweg 92; Wis-
sekerke, boekhandel Markusse,
ligt de .passagierslijst van het
motorschip „Japara" ter inzage.
GRATIE VOOR MUSSERT
AANGEVRAAGD.
Familieleden van Ir. A. A.
Mussert hebben bij H. M. cle
Koningin te zijnen behoeve een
verzoek om gratie ingediend.
Dit verzoek is onmiddellijk in
behandeling genomen.
DE BRITSCH ZAAKGELASTIG
DE TE TEHERAN VERZOCHT
INLICHTINGEN IN TE
WINNEN.
De Britsche zaakgelastigde te
Teheran, Farquhar. heeft op
dracht gekregen inlichtingen in
te winnen over het bericht van
Tass, waarin gezegd wordt, dat
de Sowjet-Russische troepen,
volgens een overeenkomst met
de Perzische regeering, Perzië
zullen verlaten. De Britsche re
geering, aldus officieele kringen
te Londen, is niet alleen bezorgd
over het feit, dat de Sowjet-
Russische troepen na den over
eengekomen datum op Perzisch
grondgebied gebleven zijn, maar
tevens over het gevaar en de
mogelijkheid, dat. als gevolg van
de aanwezigheid van de Sowjet-
Russische troepen, de Perzische
regeering bij haar onderhande
lingen met de Sowjet-Unie on
der druk zou staan, een nadee-
lige positie zou innemen. Vol
gens te Londen beschikbare in
lichtingen over de gebieden Mes
hed, Shekdruda en Semnan. die
van eenige dagen geleden da-
teeren, waren te dien tijde ont
ruimingen aan den gang. maar
niet voltooid.
Nieuw Finsch kabinet
Het nieuwe Finsche kabinet door
Pekkala samengesteld, telt zes le
den van de democratische volks
partij (waarin ook de communis
ten zijn opgenomen), waarvan drie
communist zijn, namelijk de mi
nisters van binnenlandsche en so
ciale zaken en de onderminister
van bevoorrading; vijf sociaal-de
mocraten, vijf agrariërs en een lid
van de Zweedsche volkspartij. De
laatste is minister van financiën.
De minister van buitenlandsche
zaken, Carl Enckell, is partijloos.
Nieuwe tarieven voor
bode- en lijndiensten
De tarieven van het stukgoede-
renvervoer langs den weg zijn
thans vastgesteld. Tot dusver wa
ren de Bode- en Lijndiensten "oor
het goederenverkeer gebonden aan
den prijsstop van Mei 1940, zoodat
er ten aanzien van vele onderne
mingen onzekerheid bestond over
de juistheid van de door haar oe
rekende tarieven. De verzender
was daar veelal de dupe van en
het aantal processen-verbaal we
gens te hooge prijzen was door
gaans dan ook groot. In Februari
was dit nog 51, in Januari 54.
De tarieven zijn per gewicht en
afstand vastgesteld en mogen met
een afhaal- en bestelloon worden
verhoogd, dat voor een aantal
groote steden iets hooger ligt
dan voor de overige gemeenten.
De verzending van een pakje van
5 kg. bijvoorbeeld van Amsterdam
naar Alkmaar kost f 0.35 plus een
afhaal- en bestelloon van 0.S5
binnen of van f 0.55 buiten den
bestelkring. De ondernemers zijn
verplicht in hun wagens en kanto
ren het tarief voorhanden te heb
ben en op verzoek te vertoonen.
HET WEER
Geldig tot Dinsdagavond.
Westelijke wind.
Dedeeltelijk bewolkt doch
■egen. Plaatselijke ochtendmis
ten met name in het Zuiden
les lands. Westelijke wind, ln
het Zuiden vrij zwak. Zelfde
temperaturen als gisteren.
Zon onder 19.02, op 6.28
Maan op 3.20, onder 10.50
Nieuwe Maan 2 April.
