VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Generaal Spoor in de Minahasa
Dfovdag
19 Maart 194-6
NÜUMBft va
9* lAAMQAma
Alg. Leiding: B. G. Kloosterziel en S. L. Boenna. Hoofdredacteur: J. Koekebakker. Redactie ep Admit»,: Goes. Beestenmarkt Tel. £163. Gironummer 41 VS&1
DE PERZISCHE KWESTIE
Deze brandende kwestie kan
van verschillend standpunt be
keken worden. Eenerzyds staan
de menschen, die hier al oor
logsgevaar ruiken. Wellicht dat
er zelfs goddelooze individuen
zijn, die als wapenfabrikant of
anderszins zich er over verheu
gen, dat er misschien weer
winstkansen komen, zooals ze
in de afgeloopen Jaren er zoo
ruimschoots zijn geweest, ter
wijl 't millioenenvoudige bloed
offer door dezulken niet wordt
geteld. Laat ons hopen, dat er
niemand ter wereld is die zoo
denkt! Anderzijds zyn er ver
standige menschen als presi
dent Truman, die nog juist ver
klaarde, dat hij niet ongerust
was over de Perzische kwestie
Terwijl ook Bevin duidelijk
uitsprak, dat hjj niet kon ge-
looven, dat Rusland zich niet
zou houden aan zijn belofte, dc
onschendbaarheid van Perzië
niet te zullen aantasten. Waar
op onmiddellijk daarna uit Mos
kou officieel werd gemeld, dat
er niets waar was van de zoo
genaamde troepenverplaatsin
gen of -vermeerderingen in
Perzië.
Wij vragen hier naar de ach
tergronden van dit geschil, en
zullen trachten er kort iets van
te zeggen.
1. De economische kwestie.
Men moet niet denken, dat
Perzië ('de eigen naam is zoo
als men weet Iran) een demo
cratisch West-Europeesch land
is! Het is nog grootendeels
door niet ontwikkeld volk be
woond en in de internationale
verhoudingen eerst belangrijk
geworden door de petroleum-
bronden die er werden aange
boord-
In Zuid-Perzië staan deze on
der Angelsaksische leiding, en
de groote kapitalen die daarin
zijn gestoken, maken, dat de
Perzische regeering min of
meer onder den invloed is ge
komen van deze geweldige eco
nomische macht. De regeering
is dan ook duidelijk de weste
lijke geallieerden toegedaan, en
baseert deze neiging op een
zoogenaamd democratisch sa
mengestelde volksvertegenwoor
diging.
Nu is ook in Noord-Perzië
een Petroleum-industrie ont
staan, vlak bij de groote petro-
leumbronnen van Bakoe, het
groote reservoir van de Russi
sche macht. Begrijpelijk is, dat
Rusland belangstelling toont
voor deze naburige vindplaat
sen. Het wenscht niet, dat hier
andere mogendheden zich ves
tigen.
Wanneer er niets anders was
dat hier een conflict mogelijk
maakt, dan zou vermoedeiyk
de kwestie gemakkelijk kun
nen worden geschikt. De An
gelsaksen in het Zuiden, de
Sovjet Unie in 't Noorden, zou
dan het parool kunnen zgn.
Maar er is nog iets anders.
En daarover wordt door Sta
lin openlijk gesproken.
2. De politieke kwestie.
Rusland, dat na ontzaggelij
ke opofferingen het bracht
meer offers dan Engeland en
Amerika te zamenzege
vierend uit den verbitterden
strijd met de Nazi's is te voor
schijn gekomen, voelt nu als
noodzakelijk, te voorkomen, dat
ooit weer een dergelijkg evaar
zou dreigen". Het stelt als eer
ste eisch: in geen der nabuur
landen mag een regeering ze
telen met anti-Russische sym
pathieën. Wie geeft het onge
lijk?
Nederlandsch Indie
GENERAAL SPOOR, de opperbevelhebber van het
K.N.I.L., en de waarnemend directeur van het binnen-
landsch bestuur, dr. H. C. Hoven, z(jn per vliegtuig op
bet vliegveld Lagowan aangekomen. Op weg naar Tomohon
werd het gezelschap hartelijk begroet door de juichende be
volking, die uit goed gebouwde huizen langs wegen, die door
de Japanneezen deerlyk verwaarloosd waren, naar buiten
kwam loopen.
Soemitro on Zain over
de voorstellen
Staande voor het monument, ln
Menado in 1929 opgericht ter her
denking van het 250 jaar oude ver
drag tusschen Nederland en de
Minahasa, richtte generaal Spoor
het woord tot de vroegere mui
ters en zeide o.a., dat, nu trouw
aan de Koningin de overhand
heeft gekregen, de misstap van
de velen, die uit zwakheid zich
hebben aangesloten bij de muite
rij, vergeven en vergeten zou wor
den. Hij voegde hieraan toe. dat
aan de grieven van de soldaten
tegemoet was gekomen en deelde
de nieuwe maatregelen mede, die
door de slechte verbindingen ten
gevolge van de muiterij in de Mi
nahasa nog niet volledig bekend
waren; het zijn de volgende: ge
lijkstelling van Europeesche en In
doneslsche soldaten ln alle op-,
zichten en een toeslag voor actie
ven dienst van 50 procent van
hun soldij.
Admiraal Pink© te Menado
>e marine voorlichtingsdienst
deelt mede, dat vice-admiraal
Pinke een bezoek heeft gebracht
aan Menado, daarbij vergeze'd
door kapitein Reardon van de
Amerikaansche marine. De auto
rit naar de stad was een ware
triomftocht, daar de bevolking
van alle dorpen langs den 7 k m
langen weg door met vlaggen te
zwaaien en juichend uit te roe
pen „Leve Koningin Wilhelmina
op uitbundige wijze uitdrukking
gaf aan haar aanhankelijkheid.
Het was duidelijk, dat de bevol
king, verlost van de roerige ele
menten zeer was opgelucht. Na
de autorit heeft admiraal Pinke
den Menadoneeschen sergeant, die
de muiters had helpen arrestee
ren, de hand gedrukt, 's Avonds
ging de vlce-admiraal aan boord
van h.m. „Klndsbergen"..
Geen evacuee's naar
Australië
Door gebrek aan geldmiddelen
heeft de Nederlandsche regeering
besloten de evacuatie uit Neder-
landsch-Indië naar Australië en
Nleuw-Zeeland stop te zetten. Na
15 April zuMen daar geen evacue's
meer arriveeren. Het laatste schip
voor Nleuw-Zeeland zal tegen
eind Maart vertrekken. Tot 15
April zullen in speciale gevallen
evacué's per vliegtuig worden
overgebracht. Alleen zij, die fi
nancieel volkomen onafhankelijk
zijn, zullen toestemming krijgen
naar Australië en Nieuw-Zeeland
te evacueeren. doch niet voor J5
ApriL Zij, die tengevolge van de
ze maatregel niet naar Australië
kunnen evacueeren, zullen evacu
atie naar Nederland kunnen aan
vragen.
Vandaar dat het zijn invloed
uitoefent in Oost-Europa, om
in de grenslanden verwante re
geeringen te krijgen. Vandaar
ook, dathet 't noodzakelijk acht
dat het zuidelijk grensland,
Perzië, onder een met Rusland
bevriend bestuur komt.
De steun die Rusland heeft
verleend aan de gebieden, die
zich autonomie willen verwer
ven, moet in dit licht worden
gezien. En de huidige toestand,
zonder parlement, wordt door
Rusland benut, om in de regee
ring zoo mogelijk menschen te
brengen, die tot een bondge
nootschap met Rusland willen
overgaan.
Rusland kan, voor zijn eigen
veiligheid niet dulden, dat Per
zië een invalspoort zou kunnen
worden voor een vijandige
macht, die direct van daar uit
het petioleumgebied van Ba
koe zou kunnen bedreigen.
Ziedaar twee gezichtspunten.
Natuurlijk is hier overeen
stemming te bereiken.
Men moet eWtaar alleen maar
willen verstaan. Red.
Dr. Soemitro en mr. Zain hebben,
drie dagen nadat zij in Indonesië
zijn aangekomen om „een onder
zoek naar den toestand m te stel
len", op een persconferent'e in
het „repub keinoche ministerie
van voorlichting" de Nederland
sche voorspellen afgewezen „om
dat deze Diljk geven niet te zijn
rtgekomen uit het bewustzijn
dat m Indonesië een sociale re
volutie he-jft plaats gehad".
De voorstellen werden het meest
aangevallen op het artikel, waar
in sprake ls van gelijke rechten
voor Nederlandsche en Indonesi
sche burgers en op het artikel
r de overgangsperiode. Zij wa
ren teleurgesteld over de >vijza,
waarop de veiligheidsraad van
de V.N. het Indonesisch probleem
ter hand had genomen. „Er weid
te veel machtspolitiek bedreven
verklaarde Zain. Na eerst te iipd-
ben vastgesteld, dat zij bezwaar
zouden maken tegen een voogdij
schap over Indonesië, legden zij
er den nadruk op, dat „mochten
de onderhandelingen tusscaen
van Mook en Sjahrlr mislukken.
Indonesië de zaak stellig voor de
Vereenigde Naties zou brengen en
de beslissing daarvan zou afW£n_n
'en. Tevoren had Zain ver
klaard: „Al zijn wij niet zoo vol
ledig georganiseerd als de Brit
ten of de Nederlanders, Indone
sië ls in staat zichzelf te regee-
ren".
Soemitro en Zain verklaarden
beiden met nadruk, dat zij voor
eigen verantwoording spraken
zeiden herhaaldelijk, dat zij Sjah
rlr in alle opzichten steunden.
Vergadering op Bali
Volgens betrouwbare berichten
uit Bali wordt medegedeeld, dat
op de vergadering van alle Rad-
ja'9, welke te Gianjar (Z.W.-Baii)
op l Maart gehouden ls, volledige
overeenstemming bereikt omtrent
alle besproken punten, zooals het
ieren van Nica-geld, de distri
butie van goederen, het weder op
richten van plaatselijke gerechts
hoven, waar dit nóodig is, maat
regelen tegen de boycot en de
wederoprichting van de politie
macht op georganiseerde basis
Het geheele eiland ls rustig, of
schoon uit Tabanan en Denpas-
nog activiteit van de terroris-
wordt gemeld.
Aanval op het huis van
dr. Amir
Volgens zeer betrouwbare berich
ten heeft dr. Amir, -de republl-
kelnsche gouverneur van Suma
tra, verklaard, dat in den nacnt
14 op 15 Maart door extremis
tische leden van de jeugdbew
:ing een aanval op zijn huis is
gedaan. De aanvallers werden
echter verdreven door Indonesi
sche politiemachten. Het hoofd
van de republikelnsche politie te
Medan ls, naar men zegt: in den
zelfden nacht ontvoerd, doch ien
volgenden dag weer losgelaten op
bevel van dr. Amir. Deze laatste
heeft op een vergadering van al
le partijleiders zijn ontslag inge
diend, daar hij niet verantwoor
delijk wilde zijn voor dezen oe-
stand van wetteloosheid. Zijn ont
slag werd echter niet aanvaard.
Dr. Amir heeft evens verklaard,
dat de functie van republikeinsch
resident op Sumatra en aan de
Oostkust ls opgeheven en vervan
gen ls door een Raad van Vijf,
waarin de voornaamste deelen
van de residentie vertegenwoor
digd zijn.
Kon. Marine krijgt
vliegkampschip
Naar de Marine Voorliehtings
dienst mededeelt, zal de Konink
lijke Marine zeer binnenkort de
beschikking krijgen over een
vliegkampschip, in bruikleen af
gestaan door de Britsche mari-
nene. Het betreft hier de „Wai-
rana", een z.g. escortcarrier,
welke na de overname den
naam Hr. Ms. Vliegkampschip
„Karei Doorman" zal dragen.
Bon voor zuidvruchten
De stand van den voorraad Zuid
vruchten ln ons land maakt het
mogelijk in de eerste helft van
April een vijfden bon voor dit ar
tikel aan te wijzen.
Voor alle leeftijden zal 100 gram
verkrijgbaar zijn.
Postzendingen
naar
Indie
Op 23 Maart e.k. zal het mo
torschip ,,Kota Gede" van Rot
terdam naar Ned. Indië ver
trekken.
De gelegenheid wordt open
gesteld met dit schip te ver
zenden
a. niet aangeteekende ge-
drultfe stukken (couranten,
tijdschriften, enz.) tot en met
2 kg., afzonderlijk te verzen
den boekdeelen 3 kg., tegen
zee-posttarief voor burgers in
Ned. Indië, uitsluitend naar de
volgende bestemmingen: Bata
via, Buitenzorg. Bandoende Se-
maring, Soerabaja, Medan, Pa-
lembang, Padang en Sabang
alsmede nar de meeste plaatsen
op Borneo, Celebes en de ove
rige eilanden;
b. al of niet gedrukte stuk
ken. voor Ned. militairen in het
Verre Oosten, tegen binnen-
landsch tarief (afzonderlijk te
verzenden boekdeelen boven 2
kg. en niet zwaarder dan 3 kg.
geheel tegen zee-posttarlef
Expresse behandeling van
deze stukken kan niet plaats
vinden.
Goud op straat
Een militaire vrachtwagen, die
de bagage van repatrieerende
Canadeezen met hun „souve-
vervoerde, verloor onder
weg een kist. welke op het
Haarlemsche plaveisel uit haar
voegen sprong en haar kostba
ren inhoud prijs gaf. Gouden
horloges, kostbare sieraden, een
'onkelende overdaad van edele
samenstelling rolden over den
weg. Een handje vol thee, wat
sigaretten en een stuk kranten
papier vormden het schrille con
trast met de uitgestortte rijk
dommen. Een bejaard echtpaar
die deze schat „ontdekte", zocht
alles zorgvuldig bijeen en depo
neerde de kist met inhoud bij de
politie, waar zij nu op den eige
naar staat te wachten.
Onderzoek bij Unox
te Oss
Naar ons van de zijde der econo
mische recherche te Rotterdam
wordt medegedeeld, is in verband
met den bonnenzwendel bij ile
Unilever-verkoopcentralé nog' een
onderzoek ingesteld bij de Unox-
fabrieken te Oss, een dochteron
derneming van de Unilever. Het
onderzoek had tot resultaat, dat
besloten werd den 45-jarlgen pro
curatiehouder V. A. J. van \V. '.e
arresteeren. Hanugende het on
derzoek kunnen nog geen nadere
bijzonderheden worden verstrekt
Geen sinaasappelen
In de gistermiddag gehouden ver
gadering van de Rotterdamsche
havenarbeiders is besloten een
proteststaking te organlseeren.
De2e staking is onmiddellijk inge
gaan en zal duren tot hedenmor
gen acht uur. Aanleiding tot dit
conflict is het blnnenloopen van
een schip met sinaasappelen uit
Spanje. Het betreft hier het Zon
dag uit Gandia aangekomen s.s.
„Orpheus". dat ligt ln de Lekha
KWALITEITSMERK V.N.F.
Met instemming van de Regeering
en na verkregen medewerking
van den Rijksnijverheidsdiem-l
staat de instelling van een kwa
liteitsmerk van „Nederlandsch
Fabrikaat" thans vast.
Vakgroepsgewijs wordt het werk
ter hand genomen.
Churchill naar Nederland
Naar wij vernemen zal Win
ston Churchill, waarschijn
lijk omstreeks half Mei ge
durende korten tijd de gast
zijn van H.M. de Koningin.
Tijdens zijn verblijf in Ne
derland zal Churchill per
soonlijk het hem d.or den
senaat der Leidsche Univer
siteit aangeboden eeredocto
raat in de rechtsgeleerdheid
aanvaarden.
De Perzische kwestie
Het staat nog altijd niet vast, >f
Perzië de kwestie van het ver
blijf der Sovjet-ti-oepen op Pc. -
zisch grondgebied al dar niet
voor den Veiligheidsraad zal br n
gen. Er is niets bekend ornt, .i
een „ultimatum" aangaande ri-.-t
indienen van het protest, welk Ul
timatum door de regeering der
V.S. aan de Perzische regeering
gesteld zou zijn. Een woordvoei -
der van het ministerie van buit i
landsche za-ken der V.S. ontkent
de juistheid van geruchten daar
omtrent.
De liberale „Manchester Guar
dian" zegt voorts. dat lzoowe
Groot-Brittannië als de Vereenig
de Staten zich waarschijnlijk zul
len verzetten tegen een bilaterale
overeenkomst (tusschen Iran en
de Sovjet-Unie) onder dwang.
Voortzetting besprekingen van
Perzië met Sovjet-Unie.
Officieel ls aangekondigd, dat de
nieuwe ambassadeur van de Sov
jet-Unie in Perzië, Sadtsjikof. "e
Teheran ls aangekomen. Waar
schijnlijk zal dus het overleg <us-
schen Perzië' ?n de Sovjet-Unie
voortgezet worden en Perzië veen
beroep op de Vereenigde Volke
ren doen.
0e Directie van de
Internationale Bank
Nederland heeft den. Konink
lijken commissaris der Neder
landsche Bank, prof. mr. G. W.
J. Bruins, candidaat geste. I
voor de functie van directeur
zoowe; van de Internationale
Bank \oor hersl-ei en wederop
bouw als van ucl Internationa
le Monetaire Fonds.
De benoeming is met den
steun van Zuid-Afl'ika. waar
van het quotum noodig is wil
het vereischte percentage be
reikt woidcn vrijwel zeker.
Nader vernemen wij dat de be
noeming van prof. G. W. J.
Bruins en dr. J. W. Beyen door
den raad van gouverneurs tot di
recteur (executive director van
het Internationale monetaire fonds
en den wereldbank ls goedge
keurd.
Het Belgische kabinet
in gevaar
„Le Peuple" schrijft dat er
een kentering valt waar te ne
men bij de rechterzijde.
Het blad schrijft o.a.: „De
voorstanders van de onthouding
bij de Katholieken schijnen hel
te moeten afleggen tegen de le
den van de rechterzijde, die de
regeering Spaak voor "Woens
dagavond willen zien vallen.
He' argument, dat het meeste
gewicht in den schaal legt bij
de rechterzijde, is het volgen
de: het ministerie Spaak kan
zich slechts staande houden, in
dien de Katholieken zich ont
houden. Het beschikt niet over
vo'doende gezag om de ernsti
ge vraagstukken, waarvoor het
land staat, op te lossen. Het is
dus wenschelijk geen tijd meer
te verspillen".
HET WEER
Matige, aan de kust tijdelijx
krachtige wind tusschen Zuid
en Zuid-West. Meest zwaar
bewolkt of nevelig weer. Gee,
rlevtrslag van beteekenls. Ver
dere stijging van temperatuui
Zon onder: 18.50; op: ö.44.
Maan op: 20.44; onder 7.50.
Laatste kwartier. 25 Maart.