VRIJE STEMMEN
H
DAGBLAD VOOR ZEELAND
De opdracht van Sjahrir
in vijf punten
Woensdag
6 Maart 1946
té JAARGANG
All. Leiding: B. G. Kloosterziel en S. L. Bocrma. Hoofdredacteur: J. Koekebakker. Redactie en Admin.: Goes, Beestenmarkt Tel. <163. Gironummer <163St
UIT DE PERSWERELD
Een drietal feiten willen we
hier kort vermelden, om te la
ten zien hoe er ln de perswe
reld van dezen tijd geworsteld
wordt om het voortbestaan als
dagblad.
Na de bevrijding waren veel
dagbladen geschorst en veel
illegale dagbladen verschenen
nu bovengronds, om in de be
hoefte aan nieuws te voorzien.
Later kwamen successievelijk
diverse eerst geschorste bladen
voorloopig terug, tot definitief
over hun lot zal zijn beslist.
Hoe zal dit lot zijn? En hoe
wordt het lot der oud-illegale
bladen?
Het „Amsterdam ache Dagblad"
verdwijnt
Dit blad, dat illegaal ver
scheen onder den naam „Radio
Oranje" heeft zijn verschijning
op 28 Febr. gestaakt.
Waarom
Het werd 13 Febr. failliet
verklaard. Anderen vonden ka
pitaal en nieuwe leiding bereid
de uitgave voort te zetten.
Doch de Persraad greep in.
Dit orgaan kon niet meer gel
den als voortzetting van het
oude, en kreeg dus geen toe
stemming. Het moest dus wel
verdwijnen.
Aanklacht tegen de „Nat.
Rotterdamsehe Courant".
In dit blad kon men dezer
dagen lezen, dat de nieuws
voorziening in den bezettings
tijd zulk een maatschappelijk
belang vertegenwoordigde, dat
stopzetting niet verantwoord
was.
Hierop vatte 't weekblad „Je
Maintiendrai" vuur.
O zoo, zegt het, kort samen
gevat: Mag dus in zoo'n krant
vrij .da samenwerking met de
Duitschers worden verdedigd,
en opgeroepen worden tot
dienstneming bij de Waffen S.
S., omdat daarnaast de nieuws
voorziening, en wel volgens
Duitseh voorschrift, een maat
schappelijk belang'zou zijn?
En het doet een boekje open
omtrent de handelwijze van het
Nijgh-concern. Naast de N. R.
C. gaf dit uit het „Dagblad van
Rotterdam". In die redactie
zaten drie N. S. B.-ers, en de
directeur onderhield betrektin-
gen met de S. D.-presserefe-
rent! Met spanning wordt ge
wacht op de behandeling dezer
zaak voor de Commissie voor
de Perszuivering. Mag 't Nrjgh
concern nu gewoon blijven
doorgaan
Eischen van de
„Nieuwe Nederlander"
Er ls een teveel aan kran
ten, schrijft dit blad, of er komt
op den duur een teveel.
Doch welke bladen moeten
dan gehandhaafd?
De regeering wordt gewaar
schuwd, dat zij niet de zaken
op hun beloop moet laten.
Als een eerst geschorst or
gaan weer gaat verschijnen,
kan het weer beschikken over
de vroegere gebouwen en ma
chinerieën. Deze Installaties
waren meestal in bruikleen ge
geven aan illegale bladen die
van de autoriteiten direct na
de bevrijding vergunning kre
gen bovengronds te verschij
nen. Komt het oude blad terug
dan moeten zij er uit. En waar
heen? Er is dan nergens een
plaats. En nieuwe machines
zijn niet te koop. Gevolg is,
dat de vroeger illegale bladen
moeten verdwijnen.
„De Nieuwe Nederlander"
acht dit onrecht. Hier ,moet de
regeering ingrijpen, en voorko-
Nederlandsch Indie
IER VOLGT de volledige tekst van de vijf punten tel
lende opdracht, die Sjahrir van het Centraal Nationaal
Comité gekreg enhecft.
De onderhandelingen moeten worden gevoerd op den
grondslag van erkenning van de republiek.
Er moeten voorbereidingen voor de verdediging van dé
Indonesische republiek getroffen worden op het stak van
defensie, economie en sociale zaken.
Een democratische grondslag voor het centrale en het
provinciale bestuur zal worden gevestigd.
Ontwikkeling van- een zoo groot mogelijke productie en
van een billijke distributie van voedsel en kleeding.
Onontbeerlijke ondernemingen en industrieën moeten on
der het toezicht van de regeering worden gebracht.
Weer radiouitzendingen
VOOR DE VROUW
Schillen voor de koe
U heeeft al vele malen ge
hoord of gelezen, dat wij in Ne
derland voor een moeilijke taak
staan, de taak van herstel en
wederopbouw Vaak is er door
de radio en pers op gewezen,
dat-u toch vooral niet moppe
ren moet als dit een beetje
langzamer gaat of dat naar
uw meening heelemaal niet
goed gedaan wordt.
Als huisvrouw bemoeit u zich
misschien niet met politiek of
laat u het aan de mannen over
om Nederland weer tot een
welvarend land te maken. Dat
is niet juist. De vrouw mag
zich niet afzijdig houden in den
strijd, die nu in Nederland aan
den gang is, de strijd om de
De eerste officieele Nederlandsche
radio-uitzendingen zullen op
Maart, den verjaardag van den
val van Java, van het radio-sta
tion te Tjioemoeloewit bij B
doeng uit aanvangen.
De golflengte zal 99.5 meter bedra
gen én de uitzendingen zullen ln
het begin vier uur per dag du
ren. Men zal deze in de geheele
archipel kunnen beluisteren.
Proef-uitzendingen hebben ree is
met succes plaats gehad en het is
mogelijk, dat ook andere golfleng
ten in gebruik zullen worden ge
steld.
Op Ceylon
De bevolking van Ceylon heeft
aan de Nederlandsche kampen In
Kandy een gift van 2750 rupee s
gezonden, om de Nederlandsche
vluchtelingen eenigen steun te
verschaffen.
De „chief welfare officer" van
deze kampen heeft de som ln ont
vangst genomen. Het eerste con-
tigent Nederlandsch-Indische
vluchtelingen zal de volgende
week Kandy verlaten en per
„Nleuw-Amsterdam" naar Neder
land vertrekken.
Banditisme op Celebes
Uit eentraal-Celebes wordt
richt, dat patrouilles aldaar
gebieden, welke voor den oorlog
reeds om hun wetteloosheid be
kend stonden, eenlge botsingen
met bandieten hebben gehad. De
bekende bendeleider Rinoen, die
24 moorden op zijn geweten heeft,
is met 12 medeplichtigen gearre
steerd. De onrust ln het gebied
van Kramat duurt voort,
Sjahrir over de
geïnterneerden
Op de persconferentie, welke
Sjahrir gisteren op zijn 37sten ver
jaardag, heeft gehouden, heeft hij
in hoofdzaak een beschouwing ge
geven over den gang van zaken
te soerakarta.
Hij legde er weer den nadruk op,
dat het onderhandelen over de
Nederlandsche voorstellen nu ge
heel aan het nieuwe kabinet
wordt overgelaten. Dit kabinet
zal kunnen optreden zonder rug
gespraak met Soerakarta. Op een
vraag betreffende het te voeren
beleid van het nieuwe kabinet
ten aanzien van de geïnterneer
den, verklaarde Sjahrir: „Mijn
persoonlijke meening is altijd ge
weest, dat die geïnterneerden, die
midden Java willen verlaten, naar
Batavia moeten worden overge
bracht. Ik denk, dat dit stand
punt ln een verklaring van het
nieuwe kabinet zal worden vast
gesteld. De T.R.L is bereid deze
menschen over te brengen, maar
volgens mij kan dit op het oogen
blik niet gebeuren zonder dat wij
op groote moeilijkheden stuiten
Wat betreft het reeds eerder door
Sjarifoedin bekend gemaakt stand
punt, waarbij alle mannelijke ge-
interneerden op midden Java zou
den worden vastgehouden, ver
klaarde Sjahrir, dat ook dit een
aangelegenheid was voor het nieu
we kabinet. Sjahrir besloot met
doordat de hoofdvertegenwoordi
gers van het volksfront tot lid
zijn gekozen.
te zeggen, dat ln het ledental van
het Centrale Nationale Comité 'n
kleine wijziging was gekomen
men, dat de onzuiver gebleken
bladen de andere zuivere bla
den verdringen. Hiertoe dient
een absoluut verbod te komen
om weer te verschijnen. En het
blad eindigt:
„Hier moet gehande M wor
den, en snel!" Red.
Vlissingen
Het Zwitsersche dorp bij Vlissingen
Donderdag a.s. officieele opening Cantine. Noodwoning-
bouw vordert langzaam. Ook Zwaedsche noodwoningen
Dat er Zwitsersche barakken zich dan ook verheugen in een
zijn zullen de meesten van on
ze lezers weten. Dat er zoo
langzamerhand achter de bui
tenhaven van Vlissingen een
dorp groeit, is niet zoo bekend.
Nederzetting is misschien nog
een beter woord dan dorp.
Eenigen tijd terug is de gift
van Don Suisse aangekomen
in den vorm van groote barak
ken. Als slaapvertrek waren ze
wat den inhoud betreft ideaal,
maar voor de bouwvakarbei
ders van den wederopbouw wa
ren ze dat niet. Men ging in
zien, dat het beter was de ba
rakken een intiemeren vorm
te geven. En nu zijn al die ge
vaarten onderverdeeld in een
slaap- en dagverblijf voor acht
mensehen. In het slaapverblijf
staan acht kribben en in het
dagverblQf een tafel met enkele
banken en een kachel. De ba
rakken zelf zijn voorzien van
dubbele deuren en ramen, zoo
dat ook de kou niet direct toe
gang verkrijgt.
Momenteel zijn er 14 barak,
ken, w.o. een keukenbarak, ad
ministratiebarak, waarin de
woning van den beheerder, toi
let' en waschbarak en als laat
ste de cantine, die echter nog
in aanbouw is.
Deze cantine is het, die het
meest opvalt. Ze heeft afme
tingen van 30 x 7 m. Men is
nu zoover gevorderd, dat Don
derdag de officieele opening
plaats vindt, die ook wordt bij
gewoond door Minister Ringers
Het is misschien jammer voor
de Vlissingers, maar als we de
ze cantine gaan vergelijken met
een zaal In de stad, de enKele
die er dan is, dan r-.oeten we
erkennen, dat deze in het na
deel uitvalt
Als we door één van de vete
deuren naar binnen gestapt
zijn zien we een groote zaal
ruimte, heel aardig decoratief
beschilderd. Achter in de zaal
is het buffet, dat omringd is
door een rij lampjes. Met haar
fornuizen, afwaschbaklcen, pro
visiekasten enz. is zij compleet.
Vooraan Is een tooneel ge
bouwd, dat den toets der cri-
tiek glansrijk kan doorstaan.
Een ruim tooneel, aardig be
schilderd, draaibare coulissen
met aan beide zijden een ruime
gang, die naar de kleedkamers
voert. Vlak achter het tooneel
een flinke ruimte, waarop de
deuren uitkomen van een da
mes- en heeren kleedkamer,
voorzien van waschtafels met
spiegel.
De heele cantine is vlot en
frisch beschilderd en ze mag
groote belangstelling van de
„Zwitsersche" bevolking.
Een dezer dagen zijn er en
kele Zwitsers in Nederland ge
weest, die ook hier een kijkje
hebben genomen. Ze waren blij
te zien, dat de kampen in een
prima staat verkeerden en dat
de gang van zaken volkomen
bevredigend was.
Als dankbetuiging zal op
initilfUef van den heer v. Ros-
sum een gedenkteeken worden
gebouwd. "Beide zijden zijn
bloembakken. In het midden
komt een plaat met inscriptie.
We hebben het kamp onver
wacht bezocht en we kunnen
niets dan lof hebben. Alles is
netjes, de stemming is goed,
evenals de voorraadkamer,
waar verschillende artikelen,
zooals sinaasappelen, ons de
den watertanden.
In een dagverblijf hing de
volgende opdracht:
„Deze barak is een gift van
het Zwitsersche volk en is in
Zwitserland gebouwd. Ze heeft
ten-doel allen onderdak te ver
schaffen die medehelpen Wal
cheren uit den watersnood te
bevrijden.
Later moet ze dienen om
dalcloozen te herbergen".
Naast dit „Zwitsersche dorp"
is nóg een dorp in aanbouw, 't
noodwoningendorp.
In totaal worden hier 450
woningen gebouwd. 100 houten
Bruinzeel, 50 houten Phoenix
en 300 steenen woningen.
De Bruinzeel woningen wor
den compleet afgeleverd, d.w.z.
geheel gemeubileerd.
Dezer dagen is juist een zeer
groote lading serviesgoed aan
gekomen. Waarschijnlijk zullen
er ook nog dekens worden ge
leverd.
130 woningen zijn berekend
op gezinnen met 7 kinderen,
320 voor gezinnen met 4 kin
deren.
Ze zijn aangesloten op water,
licht en rioleering.
De bouw is echter door het
tekort aan werkkrachten erg
vertraagd. In April zullen, als
alles naar wensch verloopt, er
echter plm. 100 in gebruik ge
nomen kunnen worden.
Voor den opbouw en „De
Schelde" waren er 75 pet. be
stemd, momenteel kan men ech
ter niet meer dan 55 pet. aan
,,De Schelde" en opbouw toe
wijzen.
Voor De Schelde is het moei
lijk werken; ze komt nog min
stens 1000 man te kort en het
Ls dan ook wel een streep door
de rekening van De Schelde,
welvaart. Wilt u zich niet be
zighouden met de groote pro
blemen van dezen tijd, dan zijn
er toch zooveel kleine dingen,
die nauw verbonden ztjn met
het werk op uw eigen terrein,
de huishouding, waaraan u zon
der veel moeite aandacht aan
kunt besteden om zoo mee te
helpen aan de verrijzenis van
Nederland.
De melkpositie van ons land
is toch wel een zaak, die uw
belangstelling zal hebben. Voor
uw kinderen, voor uw man en
voor u zelf zou u maar wet
graag eên verhooging van net
melkrantsoen zien. Het is nog
niet mogelijk helaas om meer
melk te verstrekken, ten eer
ste omdat de veestapel zoo ge
slonken is in de oorlogsjaren
en en tweede, omdat de posirie
van het veevoeder niet gunstig
is. We gaan met groote schre
den naar het voorjaar en straks
kunnen de koeien weer naar de
wei om daar te genieten van
het malsche jonge gras. Gras
land is er evenwel niet zoo veel
meer als voor den oorlog. Veel
weiden zijn gescheurd tot bouw
land en in de geïnundeerde ge
bieden zullen de grastapijten
niet dik zijn. Bovendien zijn we
nog niet in de lente aangeland.
De koeien staan nog op stal en
de boeren beschikken helaas
niet over krachtvoer, hebben
weinig hooi en ingekuild gras.
Door gebrek aan deviezen kaA
er geen veevoeder worden In
gevoerd.
U, huisvrouw, kunt nu den
boer helpen.
Bewaar uw aardappelschillen
en geef ze aan den afhaler.
Aardappelschillen ztjn n.m.L
van een sterk melkdrijvend go-
halte.
Zorg er evenwel voor, dat er
geen scherpe voorwerpen tus-
schen de schillen terecht komen
want als een koe die met haar
smakeltjk beetje binnen krijgt,
beteekent dat meestal haar
dood.
Geef schillen aan de koe: zij
geeft er melk voor
dat de noodwoningenbouw zoo
vertraagd is. Bij een zoo groot
aantal woningen zijn verschil
lende diensten zooals: distribu
tie, politie en brandweer onont-
beeri\jk. Hiervoor zullen .twee
woningen gebouwd worden.
In het dorp zelf zullen de
toekomstige bewoners ook kun
nen winkelen. Hiervoor worden
10 noodwinkels ingericht,
w.o. een rijwielhersteller en een
postkantoortje. De gedupeerde
winkeliers Zullen hier voorrang
hebben.
Zeer jammer is, dat de bouw
vertraagd is, want aan de aan
vragen om vestiging kan maar
in enkele gevallen worden vol
daan.
In het begin spraken we over
Zwitsersche barakken; nu wil
len we het nog even"1 hebben
over Zweedsche noodwoningen.
En wel in dezen korten vorm,
dat er een toezegging gedaan
is voor 50 noodwoningen, die
jeplaatst zullen worden aan
den Koudekerkschen weg op 't
voormalige voetbalveld.
HET WEER
Weinig verandering
Langs de waddenlmst tijdelijk
krachtige, overigens meest
matige wind tusscnen Oost er
Noord-Oost.
In de Zuidelijke provincies
plaatselijke nevel of mist el
ders zwaar bewolkt met eenl
ge lichte regen of sneeuw
Temperatuur Iets boven het
vriespunt.
Zon onder 18.27; op 7.14.
Maan onder 8.49; op 22.07.
Eerste kwartier: 10 Maart.