VRIJE STEMMEN
DAGBLAD VOOR ZEELAND
DE LES VAN BELGIE
Politieke vooruitzichten
Hysterie wordt ontsluierd
HET WEER
'Wmt-mm-rlm rr
iaTCTuag
23 Februari 1946
NUMMER Sn
Sa JAARGANG
Al*. Leiding: B. G. Kloosterrlel en 9. L. Boerm*. Hoofdredacteur: J. Koekebakker. Redactie en Admin.: Goes, Beestenmarkt t. Tel. 2163. Gironummer «10S5V
De vrkiezingen die in België
juist gehouden zyn, vonden
plaats ln geheel andere om
standigheden dan de verkie
zingen ln Nederland straks
sullen kenmerken. Er is by ons
geen koningskwestie die ons
verdeeld houdt. By ons ls het
geen geheel of byna geheel ka
tholiek land zooals in België
het geval La, waar de protes
tanten een kleine groep vor
men ln het groote katholieke
geheel. By ons ls er niet het
geweldige onderscheid tus-
schen *n volksdeel dat Pransch
en een volksdeel dat Vlaamsch
•preekt, terwyi dit onderscheid
Dog geaccentueerd wordt in
België door de industrial isee-
ring van de Waalsche helft en
het veel grootere plattelands
karakter van de Vlaams che
helft.
Toch, ondanks dtt onder-
scheld, is er overeenkomst, en
daaruit valt voor ons een les
te trekken.
L De politieke beteekenis van
het Katholicisme.
Wel ls een groot deel der
Belgen, schoon katholiek van
geloof, politiek aan de kerk
ontvallen. Toch bindt het ce
ment der confessie ook hier
nog haast de helft der bevol
king. Het zal ln Nederland niet
anders zyn. Ondanks de enke
lingen, die zich, schoon katho
liek, by de Party van den Ar
beid hebben aangesloten, biyft
de massa der katholieken in
Nederland aan de Katholieke
Volksparty getrouw. Daar is
vast op te rekenen. Straks
komt de katholieke fractie on-
gedund ln de kamer terug, al
zal zy dan een radicalere ten-
denz vertoonen dan ln de hui
dige Kamer het geval is.
IL De radlcaliseering der
geesten
Wat in België gebeurd is,
▼alt ook in Nederland te ver
wachten: de liberale party
heeft ln België het gelag be
taald. Zy zijn de helft van hun
zetels kwyt. Zal het by ons an
ders gaan Ook de aanstaande
middenparty krygt geen voet
aan den grond, ls te verwach
ten, al zullen belangryke kop
stukken zich aansluiten. Het
zal blijven een kader zonder
leger.
Anderzijds verdubbelen on
geveer de zetels der commu
nisten in België. „De Waarheid"
mag zich by ons reeds ver
kneuteren in het idee, dat het
ln Nederland evenzoo zal gaan.
Zy woi^len zeker een fractie
waarmee zal moeten worden
gerekend.
i
Dl. De constantheid van de
Arbeidersparty
In België hebben de socialis
ten ongetwyfeld stemmen ver
loren aan de communisten.
Toch boekten ze nog winst,
door stemmentoename van de
andere zy. Zonder haar kan
niet worden geregeerd, dat is
zeker. Al is 'terwyl wy dit
schrijven, nog niet bekend met
wie zy in zee zal gaan.
In Nederland zal de party
van den Arbeid evenzeer geen
zetelverlies behoeven te vree-
zen, naar onze meening. Door
den nieuwen koers, die hier
wordt gevaren, ls er kans op
aanmerkelyke winst. Vast staat
dunkt ons, dat straks zonder
haar niet zal kunnen worden
geregeerd. Hetzy dan, dat zy
by de Katholieken of by de
communisten aansluiting zal
moeten zoeken.
Er kunnen zeker nog ver
rassingen komen.
Nederlanasch Indiè
Sjahrirs opdracht vervalt n3 Djokjakarta
SJAHRIR ls gistermiddag nit Djokjakarta te Batavia te
ruggekeerd na de besprekingen met Soekarno. De be
slissing over de hooding ten aanzien van de Nederland-
sche voorstellen zal eerst genomen worden op de verga
dering van het Centr. Nat. Comité, welke vergadering is be
paald op 28 Februari. (De plaats is nog niet vastgesteld).
Men neemt dan ook aan, dat de onderhandelingen tusschen
Sjahrir en Dr. v. Mook niet voor dien datum kunnen be
ginnen.
Het resultaat van Djokjakarta
ls. dat ln feite aan het Nationale
Comité wordt overgelaten, vast t<
«tellen of de voorstellen ln begin
sel aanvaardbaar zijn als basis
voor de besprekingen en Indien
dit het geval ls, de richtlijnen
geven, volgens welke
besprekingen naar zijn meening
moeien geschieden. Deze gang van
zaken maakt een eind aan de op
dracht tot onderhandelen, welke
Sjahrir reeds eerder heeft on tv an
gen.
Kabinetswijziging
Het tweede punt van bespreking
te Djokjakarta was de aangele
genheid betreffende de kabinets
wijziging, waarop onlangs ln In
donesische politieke kringen,
vooral door het „Volksfront", het
Werkcomité en de Masjoeml
vereenlglng van de voornaam
Islamitische partijen, sterk ls
aangedrongen. Al deze groepee
ringen nemen het standpunt tn,
dat een kabinetswijziging op p&r-
Üjbasls nu noodzakelijk ls.
Het huidige „kabinet" van Sjah
rir vertegenwoordigt niet de ver
schillende politieke stroomingen.
De communisten elschen dat het
„kabinet" tenminste één, vertegen
woordlger van de communistische
groepeeringen ïal tellen. Deze
angelegenheld ls ook uitgesteld
ot na de vergadering van het
Centrale Nationale Comité.
Sjahrir ls als een vermoeid -
teruggekeerd en scheen gedes-
Ulussloneerd over den loop der
gebeurtenissen ln de laatste da
gen. Groote moeilijkheden staan
een algemeene „kablnets"-herzte-
nlng ln den weg, daar de belang
rijkste partijen niet bereid zijn
evenredige vertegenwoordiging toe
te staan aan de Communisten en
de gematigde Nationale Democra
ten (Partal Nasional Indonesia),
Hot C.N.C.
De Nationalisten gaan praten
Naar men verwacht, zal Sjahrir
met de leden van zijn „kabinet"
Maandag a.s. naar Djokjakarta
vertrekken, waar, kennelijk met
de bedoeling een wijziging van
het „kabinet" te bespreken. Don
derdag met verschillende partij
leiders een bijeenkomst zal wor
den gehouden. De communisti
sche leider Tan Malakka zal, naar
aangenomen wordt, eveneens bij
deze besprekingen aanwezig zijn.
Op Donderdag 28 Februari zal <n
Soerakarta de zitting van het
Centrale Nationale Comité, dat
tot taak zal hebben de houding
der nationalisten ten aanzien van
de Nederlandsche voorstellen te
bepalen, een aanvang nemen.
Men verwacht, dat de conferentie
twee drte dagen zal duren. Zoo
zal er ten minste nog een week
voorbijgaan, voor de onderhande
lingen met de Nederlanders In
dien het Centrale Nationale Co
mité daartoe zijn sanctie verleent
kunnen beginnen.
Dijken om Walcheren
weer hersteld
De directeur-generaal van den
Rij kswa terstraat, ir. W. J. H.
Harmsen, heeft, na de herstellings
werken aan de dijken van het
eiland Walcheren te hebben ge
ïnspecteerd, en na voorgelicht te
zijn door de directie van den
dienst „droogmaking Walcheren"
verklaard, dat het herstel van de
dijken thans zoover is gevorderd,
dat het eiland Walcheren thans
menschelijkerwijs gesproken weer
veilig binnen zijn waterkeering
ligt.
Op 16 Februari kon door den
Rijkswaterstaat te Middelburg
worden medegedeeld, dat de dlch
ting van het laatste gat ln de wa
terkeerlng van Walcheren, het gat
bij Rammekens naar wensch ver
liep. Aan de versterking van den
dijk ls sedertdien met kracht
doorgewerkt. Hij heeft al een
zwaren storm doorstaan en het
gehouden.
Thans is de eerste phase van den
wederopbouw van Walcheren
geloopen. De strijd tegen het
ter ls gestreden. Hetgeen nog niet
wil zeggen, dat er niet meer be
hoeft te worden gevochten. De
dijken zullen het nu houden,
maar zullen nog voortdurend wor
den versterkt. Walcheren zal nu
binnen een maand geheel droog
zijn. Bij de 13.500 h.a. van het
westelijke deel, welke omstreeks
de Jaarwisseling droogviel, komt
nu weldra het oostelijk deel, groot
2.000 h.a. Groote gedeelten komen
hier reeds boven water, want se
dert 1 Febr. maalt een vijftal Ame
rikaansche pompen het water
weg.
Er ls op Walcheren ln het afge-
loopen Jaar hard gewerkt, vaak
onder moeilijke omstandigheden.
Tegenslagen waren geen zeldzaam
BERICHT.
In verband met de verkre
gen vergunning verschijnt
dit nummer van ons blad
weder in dubbelen omvang.
beid, maar werden steeds over
wonnen. Onder de leiding van den
dienst „Droogmaking Walcheren
van den Rijkswaterstaat hebben
verschillende aannemers maat
schappijen, waarbij de maat
schappij tot uitvoering van Zui
derzeewerken ln de eerste plaats
genoemd kan worden, met hulp
van meer dan 3000 arbeiders, een
grootsch werk tot een goed einde
gebracht.
Thans kan de bevolking ha u
feest vieren.
De „Johan de Wit"
voor de sluizen
Het s.s. „Johan de Witt" met 1025
repatrieerenden aan boord is gis
terenavond te negen uur de sluis
van IJmuiden binnengevaren.
Vanmorgen om tien uur zullen de
passagiers worden gedebarkeerd
Het Centrale Nationale Comité
zal, naar men verwacht zeer bin
nenkort bijeenkomen teneinde de
Nederlandsche voorstellen ln stu
die te nemen.
Do U.N.O.
De gevolgen van de resoli
van het werkcomité zijn nog j
te voorspellen.
In bovengenoemde resolutie w
beroep gedaan op de regee-
rtng om er bij de Vereenlgde
Volken op aan te dringen, een
commissie naar Indonesië té zen
den om zich er van te vergewis
sen, dat alleen de „Indonesische
Republiek" de feitelijke souverel-
niteit over Indonesië bezit en om
een volksstemming te laten hou
den teneinde vast te stellen, dat
de verantwoordelijkheid, welke
door de Nederlanders ten aan
zien van Indonesiërs wordt ge
voeld, zonder basis ls, daar de In
donesiërs de „republlkelnsche re
geering" daarmede hebben belast
In de toelichting op het besluit
verklaarde het comité: „de Indo
nesiër* erkennen de Indonesische
regeering als de een 1 ge Instantie,
welke bevoegd ls namens Indone
sië te onderhandelen. De Neder
landers negeeren dit standpunt
door zichzelf naar voren te bren
gen als de eenlge regeering.
Dit beteekent, dat zij de erken
ning van een Nederlandsche Ko
loniale regeering vragen. Ten eer
ste ontkennen de Nederlanders,
dat de toestand veranderd is en
dat 3lnds 9 Maart 1942, toen de
Nederlanders zich onvoorwaarde
lijk aan de Japanneezen hebben
overgegeven, de souverelnltelt in
andere handen zou zijn overge
gaan; ten tweede negeeren zij de
proclamatie van de Indonesische
onafhankelijkheid op 17 Augustus
1945, welk recht op onafhankelijk
held door het handvest van de
Vereenlgde Volken ls erkend; ten
derde negeeren zij het de facto-
bestaan van de Indonesische re
geering.
Eenige dagen geleden publi-
eerde „De Stem" een gedeelte
van een „Open brief", opgesteld
door den heer C. B. Antheunls
te Axel, waarin deze uit naam
van de ln den illegalen stryd
gevallen makkers een onder
zoek vraagt naar de sinds Dol
len Dinsdag verdwenen meis
jes mej. Maria Antheunls en
Dlna van Es.
Beide meisjes waren op ge
noemden dag aangehouden
door den O. D. en sindsdien on
vindbaar.
Het is begrijpelijk, dat de
ouders in doodelyke ongerust
heid verkeerden omtrent het lot
hunner kinderen. zy hebben
dan ook alle Instanties af ge
loopen om inlichtingen te ver
krijgen, doch tevergeefs.
De meisjes waren en bleven
zoek, geen mensch kon de
ouders zekerheid verschaffen.
Thans la de sluier opgelicht
en het ls ontstellend genoeg
wat zich daarachter verborg.
Zooals wij in ons blad van
Doch de groote lynen laten
de Belgische gebeurtenissen
reeds zien. Red.
gisteren reeds mededeelden,
zyn Woensdag j.l. onder leiding
van den rechter-commissaris
van Middelburg opgravingen
verricht in St. Jansteen by
Hulst, waarby het stoffeiyk
overschot, naar alle waarschijn
ïykheld van mej. van Es werd
aangetroffen.
Hoe heeft vermoedelyk xich
dit drama voltrokken?
Vast staat wel, dat de beide
meisjes fout zyn geweest, d.
wx omgang met Duitschers
hadden.
Een van hen bevond zich op
den z.g. Dollen Dinsdag op het
erf van een boer om handel
te dry ven, toen een gewapende
O. D. man verscheen. Het meis
je schrok en wilde wegloopen,
waarby zy onder een auto ge
raakt zou zyn. Zy ls daarna
door de O. D. meegenomen.
Leefde zy toen nog?
Het andere meisje Is door de
O. D. van een auto gehaaid,
waarop zich een Duitscher en
een Rus ln dienst van de Duit-
sche weermacht bevonden.
De opbouw van
Walcheren
Op een dezer dagen gehouden
persconferentie te Vlissingen is
bekendheid gegeven aan een uit
lating van den Minister van Open
bare Werken, Dr. Ir. J. A. Rin
gers, die n.1. heeft mededeeld,
dat alleen in 1946 nog voor eenl
ge millloenen aan woningbouw
op Walcheren zal worden ver
werkt, terwijl ongeveer 10 mll-
lloen aan de dijken zal worden
besteed. Woordelijk heeft de ml-
nister gezegd: „Wij kunnen niet
meer beloven dan de Brbeldera
kunnen uitvoeren."
Voorts werd medegedeeld, dat het
ln de bedoeling ligt van de P.Z.
E.M. om mettlerüjd een nieuwe
centrale te bouwen.
Bij de bezetting van Soerabaja door Britsche troepen gelukte het
den extremisten om 2500 vrouwen en kinderen te ontvoeren. De
Britten besloten een expeditie uit te zenden, om deze vrouwen
en kinderen te ontzetten, welke helaas mislukte. Gevangen ge
nomen extremisten worden weggevoerd.
Volgens geruchten zouden de
twee meisjes ln dekens gewik
keld in een geblindeerden auto
vervoerd zyn. Daarby zou de
O. D. door een Duitsche pa
trouille in het nauw zyn ge
bracht.
Er ryzen nu allerlei vragen.
Waren de meisjes al dood? Of
heeft de O. D. hen gefusilleerd
omdat de mogeiykheid van ont
dekking te groot werd?
Er ls ook deze lezing van
het geval. De O. D. heeft de
meisjes gearresteerd juist op
het moment dat de binnenland-
sche strijdkrachten in actie
begonnen te komen. Toen de
O. D. zich daarna herhaalde
lijk moest verplaatsen, omdat
zy zelve met gevangenneming
werd bedreigd, en de meisjes
In him gevangenschap zooveel
hadden gezien en vernomen,
dat zy gevaarlijke Inlichtingen
in handen der Duitschers had
den kunnen stellen, zouden de
meisjes, al of niet op bevel van
den staf terecht gesteld zijn.
Een van de betreffende O.
D. mannen zou Inmiddels naar
Amerika zyn uitgeweken.
De meest dringende vraag ls
wel waarom het zoo lang moest
duren eer ln deze zaak klaar
heid werd gebracht.
Ons volk houdt nu eenmaal
niet van doofpot-tactiek.
Het is dan ook verheugend,
dat thans een diepgaand on
derzoek wordt ingesteld.
Klaarheid is den eersten
grondslag voor den rechtsstaat.
Sneeuw of regen
Meest zwaar bewolkt met nu
en dan sneeuw of regen. Krixn
pende en toenemend--- wind
Weinig verandering fca tempe
ratuur.
Zon onder 10.W; op
Maan op 01.16; onder- 10.*T.
Laatste kwartier: M Februari.