VRIJE STEMMEN
Manouilsky böijff bij zijn eisch I
Winterpeenkweekers
ernstig gedupeerd!
VOLKSHUISVESTING
IV. Ordening der bouwnijverheid
In de jaren na den eersten wereld
oorlog hebben wij op het gebied van
den woningbouw' veel ervaring opge
daan; in menig opzicht hoe het niet
moet. Ook toen was er een ernstig te
kort aan woningen en de drang tot
w'oningbouw zeer groot. De materia
len, die in onvoldoende hoeveelheid be
schikbaar waren, werden in onderlin
ge concurrentie opgekocht en diver
se ondeugdelijke materialen werden in
den bouw verwerkt. Wegens het tekort
aan geschoolde bouwvakarbeiders wei
den deze als een soort handelsobject
gebruikt.
Het meerendeel van de nieuw ge
bouwde woningen was min of meer
ondeugdelijk en de bouwkosten wer
den op deze wijze abnormaal en onver
antwoord hoog. De financieele exploi
tatie werd zeer hoog en de onderhouds
kosten overschreden reeds vrij spoedig
het normale.
Vele gemeenten en woningbouwver-
eenigingen zuchten thans nog onder
de financieele consequenties, terwijl
bovendien uit een oogpunt van volks
huisvesting en volksgezondheid de re
sultaten niet bevredigend zijn.
Dergelijke bezwaren zullen voor de
toekomst alleen ondervangen kunnen
worden door een strenge en rechtvaar
dige centrale ordening der bouwnij
verheid.
Vanzelfsprekend zal hierbij een sterk
decentraliseerde uitvoering niet ge
mist kunnen worden, waarin gemeen
telijke en regionale besturen worden
ingeschakeld en ruimte overblijft voor
het particuliere initiatief.
Indien men van overheidswege lan
delijke, regionale en gemeentelijke be
hoefte-plannen opmaakt, kan aan de
hand hiervan jaarlijks het beschikbare
bouwmateriaal worden verdeeld en
toegewezen.
Er moet streng op worden toege
zien, dat alleen met deugdelijk mate
riaal gebouwd wordt en voor de bouw
vakarbeiders moet een behoorlijke en
bindende loonregeling tot stand ko
men, zoodat concurrentie en opbieden,
evenals ifij de materialen, mogelijk is.
Alleen op deze basis kan een goede
woningbouw en een aan de eischen
voldoende volkshuisvesting worden
verkregen.
NEDERLANDSCHE AANKOOP
van sigaretten in de Vereen. Sta. en
De heer Polak, van het rijksbureau
voor tabak, en de heer A. J. Blok, di
recteur van de Haagsche sigaretten
import Mij, zijn via Engeland uit New
York per vliegtuig naar Nederland
vertrokken. Zij hebben onderhandelin
gen gevoerd met Amerikaansche of-
ficieele personen uit de tabaksindu
strie.
De heer Polak verklaarde, dat zij
niet zooveel hadden kunnen koopen
als zij hadden gewenscht, daar de
regeering een ander gebruik maakt
van haar dollarvaluta en dat hij hier
was om afspraken te maken over den
aankoop van tabak voor het maken
van Nefderlandsche sigaretten.
Hij voegde hieraan toe, dat het een
of anderhalf jaar zou kunnen duren
voordat de Ned. Indische productie
(Sumatra) weer op haar vooroorlogs
peil is gebracht.
De heer Blok zeide, dat het verbruik
van sigaretten in Nederland nu 30 pcc
van het vooroorlogsche aantal, 5.5
billioen, bedraagt en dat de Neet. re-
geering een half jaar geleden 300 mil-
lioen Amerikaansche sigaretten had
gekocht, die inmiddels verbruikt zijn.
VERHOOGING PRIJZEN VLEESCH
in BLIK
Ter verkrijging van een juistere
verhouding tusschen de prijzen van
versch vleesch en die van vleesch cn
vleeschwaren in blik, zullen met in
gang van Maandag 11 Februari a.s.
de prijzen van geïmporteerd vleesch
in blik en vleeschwaren in blik wor
den verhoogd. De basis waarop-de prij
zen van vleesch werden berekend, was
voor den inkoopprijs voor den detail
list f 1.05 per kg. cn voor den verkoop
prijs voor den detaillist f 1,40 per kg.
Deze prijzen worden titans vastgesteld
resp. op f 1.60 per kg. en f 2 per kg.
VERKIEZINGEN 17 EN 24 MEI
De verkiezingen voor de Tweede
Kamer zullen op 17 Mei a.s. gehouden
worden en die voor de Provinciale
Staten op 24 Mei.
Zooals men weet, was aanvankelijk
het plan de beide stemmingen op ê4n
dag te houden. De Tweede Kamer
heeft echter anders besloten, redenen
waarom de verkiezingen thans op twee
verschillende data zijn vastgesteld.
GAZELLE-FABRIEKEN
GAAN MEER RIJWIELEN MAKEN
De directie van de Gazelle-fabrieken
te Dieren deelt het A.N.P. mede, dat
het volledige machinepark uit Duitsch-
land is terug gekeerd, zoodat, wanneet-
de aanvoer van grondstoffen meevalt,
zeer binnenkort de productie der Ga
zelle-rijwielen hervat kan worden.
ken zeker dat we dooie vissies-eters
benne". En dan volgt een verhaal van
een juffrouw, die ze woue „neme".
Maar ze was te „link" en ze had 't
door.
Gelukkig voor d'r. Maar 'tis ge
meen om met dooie visch te gaan leu
ren.
Als recept voor het visch keuren
lean ik u het volgende aanbevelen. Men
neme het beest met duim en vinger
uit de kar, legge hem op den rand, en
als je dan met je vinger op» zijn stère-
tje drukt en ie „wiept", dan is ie goed.
Doet ie niks, dan deugt ie niet.
Smakelijk! CHEERIO.
2e JAARGANG
NUMMK.R388
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Woensdag 13 Februari 1946
Algemeene Leiding:
B. G. Kloosterziel cn
S. L. Boerma.
Hoofdredacteur t
J. Koekebakker.
Redactie en Administratie
Goes, Beestenmarkt 2.
Telefoon 2163
Bestaat er een oorlogstoestand in Indonesië 1
Amerika tegen uitzending commissie
De houding van China
De bespreking van de Indonesische
kwestie voor den Veiligheidsraad gaat
voort. Manoeilski, de Oekrainische
afgevaardigde, hield een rede, waarin
hij ontkende, dat de Oekrainische brief
omtrent Indonesië een interventie in
de binnenlandsche aangelegenheden
Groot Brittannië of Nederland zou
beteekenen.
De Indonesische kwestie, aldus zei-
de hij, viel onder de bevoegdheid vai,
den Veiligheidsraad en de volkeren
der wereld zouden Bevins standpunt
oeilijk kunnen begrijpen.
Het was een feit, zoo zeido hij, dai
Japansche troepen tegen dc Indo.ie
siliis waren gebruikt. Dit was in strrjc
met internationaal recht cn interna
tionale moraal en daarom viel de situ
atie in Indonesië onder de bevoegdheit
van den Raad.
Manoeilski bracht verder als argu
ment naar voren dat door geen enkelt
geallieerde overeenkomst in een der
gelijk gebruik van vijandelijke troe
pen in bezet gebied werd voorzien.
Als Mr. van Kleffens wilde zeggen
aldus verklaqrde Manoeilski, dat di
Nederlandsche regeering bevoegd waf
een dergelijk gebruik van vijandelijk'
troepen Le maken, zou dit zeer ern
stige gevolgen kunnen hebben.
Hij trachtte voorts te bewijzen, dat
er in Indonesië een oorlogstoestand be
stond. Indien zulke omstandigheden
geen interventie van den Raad reent-
vaardigen, aldus Manoeilski, wat voor
een geval zou dan volgens den Raad
wél zijn interventie rechtvaardigen!
Tenslotte drong Manoeilski er bij
den Raad op aan, in deze kwestie een
definitief besluit te nemen en wees hjj
cp de resultaten van het niet nemen
een beslissing door den Volken
bond inzake Spanje.
Hij stelde een resolutie voor, waar
in werd gevraagd om een commissie,
samengesteld uit vertegenwoordigers
van Groot Brittannië, de Vereen. Sta
ten, de Sovjet Unie, China en Neder
land, welke commissie naar Indonesië
zou moeten gaan om te dezer zake
een onderzoek in te stellen en vrede
tot stand te brengen en verslag uit
te brengen aan den Raad.
DE .MEENING VAN STETTINIUS
Deze legde den nadruk op de be
langrijkheid van het recht tot onder
zoek van den Raad en verklaarde, dat
dit recht geen lichtvaardig ge
bruik moest worden gemaakt. Een on
derzoek zou slechts moeten borden in
gesteld, wanneer in een bepaald geval
de noodzaak daartoe was aangetoond,
en de Oekraine was er niet in geslaagd
dit geval te construeeren.
Hij gaf uitdrukking aan het leed
wezen van de Vereen. Staten over hel
feit, dat het uitvoeren door Engeland
van zijn verplichting had geleid lol
gewapende conflicten met de Indone
siërs, doch, aldus zeide hij, slechts wan
neer de ledeu van de Vereenigdo Vol
keren begonnen met eikandsis g-.ied.
trouw aan te nemen, zouden vrede c>-
vriendschappelijke betrekkingen tot
stand gebracht kunnen worden.
De beste hoop op oplossing van de
kwestie in Indië was gelegen in de
onderhandelingen, welke thans aan
den gang waren tusschen Nederland
en de Indonesische nationalisten.
Stettlnius sprak de hoop uit, dat de
besprekingen succes zouden hebben en
tc oordeelen naar wat Mr. van Klef
fens had gezegd, scheen het, dat aan
de gewettigde verlangens van het In-
lonesisclie volk tegemoet zou worden
gekomen.
Een commissie zou daarom geen zin
hebben.
De beste hoop op vrede wa3 gelegen
'11 een succesvol besluit van de thans
ondernomen handelingen, en het zou
n-nstig zijn wanneer de Raad iets zou
ioen, wat aan een succesvol resultaat
n den weg zou staan. Hij was er niet
oor, dat de Raad eenige actie zou
mdernemen, ofschoon misschien de
hoop uitgesproken zou kunnen worden
dat het mogelijk zou zijn de ontwape
ning der Japansche troepen tot uit
voering te brengen. Daarom was hij
tegen het instellen van eenige com
missie van onderzoek.
CHINA'S BELANG BIJ DEZE
KWESTIE
Wellington Koo, de Cliineesche afge
vaardigde, zeide, dat China speciaal
in deze kwestie belang stelde, omdaL er
twee millioen Chineezen in Ned. Indië
waren. Er waren ongevallen onder de
Chineesche bevolking voorgekomen.
Hij legde nog specialen nadruk op
dé sympathieke houding van Mr. vaD
Kleffens tegenover de nationalistische
beweging in Indonesië.
Overigens waren de Chineezen, dc
verklaring van Bevin buiten geding
latend, niet gekant tegen een commis
sie, mits algemeene instemming zou
bestaan.
Overstroomingen in het Oosten des lands
Dijk Schipbeek bij Colmschate doorgebroken.
3roote schade aangericht
I-Iet zijn wel ontstellende berichten,
lie ons uit het Oosten des lands be-
eiken. Er heerscht daar watersnood,
jii wat dat beteekent, weten wij Zeeu-
ven, die zooiets in al haar verschrik-
iting hebben meegemaakt, maar al te
goed.
Ons land, eerst zoo zwaar geteisterd
door den oorlog, wordt htans weer ge
slagen door de natuurelementen.
Het meest ontstellende is wel, dat
dc dgk Schipbeek bij Colmschate is
doorgebroken over een lengte van 20
meter. Het water stroomt over de lan
derijen in de richting van den IJssel.
Vele boerderijen zijn geïsoleerd. Alles
is in touw om menschen en vee te red
den. Hoe goed kennen wij dat triestige
beeld van een haastige vlucht voor den
snel naderenden vloed. Oxe is, evenals'
de gemeente Diepenveen, overstroomd.
Het water is ook doorgedrongen tot.
in de binnenstad van Deventer, Hen
gelo en Enschedé.
De verwoestingen, die het met kracht
voortstuwende water aanricht zijn zeer
groot. Bruggen bezwijken, telefoon-
en telegraafkabels worden wegge
spoeld. Deventer heeft geen telefoon
verkeer mep Hengelo meer, de kabei
is weggeslagen.
Een correspondent van het A. N. P.
beschreef dit alles en zeide, dat het
MIDDELBURG
Uitspraak Tribunaal
In zijn zitting van 11 Febr. heeft
het Tribunaal de volgende uitspraken
gedaan
Pieter Stomsche, koopman te Am
sterdam, voorheen te Vrouwenpolder.
Beschuldiging vervallen.
P. J. Daalhuize, winkelier te Middel
burg, een half jaav interneering, ver
beurdverklaring van f 40.000 en ont
zetting rechten.
Eduard Vermast, oeslcrkweeker te
Yerseke, ontzetting rechten en bevel
tot onmiddellijke invrijheidstelling.
F. W. Geldof, dienstbode te Seroos-
kerke. ontzetting rechten.
Jozina van Luyk, winkeljuffrouw
onzetting rechten, bevel tot onmiddel
lijke invrijheidstelling.
lijkt op een rij dominosteenen, waar
van er een een duwtje heeft gekregen
Hoe hoog het water in den IJsse)
wel was, blijkt uit het feit, dat ei-
Maandagmorgen een stand van 7.05
meter werd geregistreerd.
BENEDENSTAD VAN NIJMEGEN
OVERSTROOMD.
Ook de Waal voor Nijmegen is ab
normaal snel gestegen door den hevi-
gen regenval. Het verkeer langs de
kade is geheel gestremd. Op sommige
plaatsen kwam het water meer dan
een meter hoog op de kade.
Tengevolge van de vernielde huizen
en borstweringen langs de kade kor
liet water doordringen tot de lagei
gelegen straten van de beneden-stad.
NIEUWS IN HET KORT
De algemeene vergadering van de
U. N. O. heeft bij loiing de volgende
leden van het Internationale Hof voor
Justitie voor negen jaar gekozen:
Basdevant. Frankrijk; Mac Nair
Vereenigd Koninkrijk; Guerrero, San
Salvador; Acevedo, Uruguav; Alvarez
Chili.
Voor zes jaar weiden gekozen:
De Visscher, België; Alfaro, Mexico
Vrijlof, Rusland; Hockworth, Veren.
Staten.
De eerste groep van 5000 Duit-
schers heeft Silezië verlaten op weg
naar de Britsche zone in Duiïschland.
meldt de „Observer". Ongever 1.5
millioen Duitschers zullen worden ge-
evacueerd. Binnenkort zullen er 8U00
Duitschers per dag Polen verlaten
Dc Slovaaksche Quisling Dr. Tiso
zal voor het nationaal gerecht te Bra
tislava terecht staan.
NIEUWE EN TWEEDEHANDSCH
AUTO'S AANGEKOMEN
Met het Engelsche stoomschip „Sa-
myale" is uit Londen in Rotterdam
een zending nieuwe en tweedehandsch
vracht- en bestelauto's gearriveerd
van verschillende merken, in totaal
aan auto's en chassis 161 stuks, be
stemd voor de Ned. regeering.
Hieronder bevinden zich eenige
autobussen, o.a. een vijftal z.g. dub
beldekkers, d.w.z. autobussen met een
verdieping erop.
REIS PRINSELIJK PAAR
UITGESTELD
De toestand van Prinses Juli
ana is langzaam vooruitgaand.
In verband met de kans. dat H.
K. H. niet op tijd hersteld zal
zijn, is de reis ran het Prinselijk
paar naar Denemai.cen, Zweden
en Noorwegen, welke eind Fe
bruari zou plaats hebben, echter
eenigen tijd uitgesteld.
GOES
Naar men verwacht, zullen tegen
het einde van deze maand de nood
woningen in bouwplan III gereed ko
men. Momenteel is men bezig met het
aanleggen van rioleering- en gasbui-
Op den hoek van de Wijngaard
straat en de Zusterstraat liep een
paard en wagen van bakker B. uit
Kapelle tegen een paal.
Het gevolg was, dat paard en wa
gen kantelden. Met behulp van om
standers werd het evenwicht weer her
steld. Er vielen geen persoonlijke on
gelukken voor.
MIDDELBURG
„Marjatta"
Gisteravond had in het Schutters
hof de opvoering plaats van Marjatta
van Arie van der Lugt.
De tooneelvereeniging „Reederij-
ckers" uit Goes, die het stuk vertolk
ten, mogen met voldoening terug zien
3p het zeer geslaagde spel dat zij naar
voren brachten.
Zulk een spel mag nog wel eens in
Middelburg vertoond worden. Mis
schien dat er vele Middelburgers nog
heel wal mee leeren.
VERTREKPLAATS AUTOBUSSEN
De N.V. stoomtram „Walcheren",
welke thans het geheele personenver
voer op Walcheren en naar Goes in
handen heeft, heeft haar kantoor op
Jen Blauwéndijk en laat alle bussen
met uitzondering van die naar Goes
ballonwagcns enz. vanaf deze plaats
vertrekken.
Dit zou op zichzelf geen bezwaar
zijn, ware het niet, dat daardoor dik
wijls gevaarlijke situaties ontstaan.
Vooral des avonds tusehen 5 uur en
half zes is het daar een ware verkeers
chaos. Er staat dan vlak bij den hoek
Stationsstraat een aantal bellenwa
gens, soms 5 of 6, aan den trottoir
kant, en aan de kanaalzijde een vracht
wagen die eveneens pasagiers opneemt
Daar tusschen door wringt zich moei
zaam het verkeer vanaf Poelendale-
singel, richting stad cn Stationsbrug,
terwijl bovendien vele peisonen heen
en weer loopen om een plaatsje in één
der bussen te bemachtigen.
Staat het verkeerslicht op de brug
op rood, dan staat er tenslotte nog een
aantal wagens vóór de brug te wach
ten Het is daar inderdaad een pnhoud-
bare toestand en indien er niet spoe
dig verandering komt, kunnen onge
lukken niet uitblijven.
De Blauwedijk, welke voor het door
gaande verkeer een drukke weg is. is
nu eenmaal geen geschikte plaats voor
autobusstation.
VLISSINGEN
Het U. V. V.-team in Vlissingén
Het lijkt ons wel gewenscht dit
team, dat zooveel goed werk in Vlis
singén verricht, eens te memoreeren.
Het zijn op het oogenblik een 8-tal
meisjes uit verschillende deelen van
ons land. die geheel belangeloos Vlis
singén willen helpen en niet alleen
'willen, maar dit ook werkelijk doen.
Deze meisjes hebben op zich genomen
VOOR DE VROUW
WERP GEEN BROOD WEG
Het voorlichtingsbureau van den
Voedingsraad deelt mede:
Is het aan de eene zijde verblijdend,
dat vocfr vele het broodrantsoen toe
reikend of zelfs ruim voldoende mag
worden genoemd, aan den anderen
kant is het bedroevend, dat men gaan
de door stad en dorp, op straat, in en
naast de vuilnisbakken, weggeworpen
brood ziet slingeren.
Terwijl de grondstoffen voor het
brood schaarsch zijn en uiterste zui
nigheid geboden is, gooien vele huis
vrouwen zonder nadenken het overge
schoten brood weg. Dat is zeker ten
sterkste af te keuren. Het is ook niet
noodig, want er zijn vele mogelijkhe
den om ovex-geschoten, meestentijds
oud brood, te gebruiken en hiervoor
volgen dan ook eenige recepten,
Paneermeel
Oud bx-ood in dunne sneedjes snijden
en deze op een emaille bord leggen,
dat tjjdens het koken als deksel op
een pan dienst doet. Of het brood in
de dx-oge koekepan op een matig vuur
langzaam laten uitdrogen. De sneden
af en toe omkeeren om het uitdrogen
te bespoedigen. Het uitgedx-oogde
brood koud laten worden en het daar
na fijn maken door het te malen of
door net met een flesch op een stevig
stuk papier fijn te rollen.
Geroosterd brood
Oud brood in dunne sneeden snijden
en deze vlug in een droge koekepan
op een matig vuur of in een warmen
oven onder voortdurend omleggen x-oos
teren. De wai'me boterhammen geven,
dun beboterd met een hartig of zoet
belegsel.
Warme broodpudding (4 personen
5 sneden brood. 0.5 liter mell:, of
water, 30 gram (4 afgestreken eet
lepels) puddingpoeder, 40 gram (vier
eetlepels) suiker, 40 gram (5 lepels)
rozijnen, citroenschil of essence, vier
eetlepels jam.
De melk aan de kook brengen en ex-
het brood, dat van de korst ontdaan
is, in fijn maken. Het puddingpoeder
en de suiker met uitlekwater van
de rozijnen tot een papje aanmaken
en gieten bij de kokende broodmassa.
Wanneer de massa gaar is de pudding
flink opkloppen, zoodat ze wat luch
tig wordt. 'De uitgelekte geweekte ro
zijnen en de citroenessence toevoegen.
De massa overdoen in een ingevet
stroopblik of warmen puddingvorm en
de massa gedui-ende 15 min. „au buin
Marie" koken (in een pan, waarin een
bodem water aan de koek gehouden
wordt).
De i udding kort voor het gebruik
opdoen en er een saus bij ge. m \axi
met warm water aangemaakte jam.
de Vlissingevs te helpen met' den
schoonxxiaak van de vervuilde wonin
gen. En wat ze doen, doen ze goed;
vraagt u dat maar eens aan de men
schen die door hen geholpen zijn!
Toch schijnt er nog een misverstand
te bestaan onder velen. Vex-schillende
menschen denken n.l., dat deze hulp
alleen voor zieken of invaliden is. Dc
leidstei- heeft ons verzocht dit vool'al
te willen zeggen, dat de hulp voor
iedereen is. Ieder die hulp noodig' heeft
mag die vragen en zal ze krijgen ook!
Zijn er momenteel een 8-tal, den 25-
sten Febxuari zullen er nog een 15
jongedames bijkomen uit het Noorden.
Toeix we de dames eens een bezoek
bracht en bleek wel dat ze hun werk
met veel plezier deden en dat. ze het
in Vlissingén heel best naar hun zin
hadden. Zij zijn in een kamer van
„Bethesda" heel genoeglijk geïnstal
leerd en zullen zich gelukkig niet ver
velen.
„De 1-croon op het werk is wel de
dankbaarheid van de menschen waar
wc komen", vertelde de leidstei'.
Wilt u zich opgeven voor hulp. dan
kunt u dat doen bij de leidster van het
team, die eiken Maandag, Woensdag
en Vrijdag van 10 tot 11 uur te be
reiken is in het woningbureau, Spui
straat 4. Ook mag er op attent worden
gemaakt, dat de dames van 15 tot 25
Februari zullen pauzeeren en dat de
leidster dan niet te spreken is.
Millioenen kilo's dreii
In ons blad van 7 Februax-i hebben
wij xeeds gewezen op den zeer ernsti-
geu toestand in de wintei-peenproduc-
tie.
Namens vrijwel alle kweekers van
winterpeen in Waarde wordt de aan
dacht nogmaals gevestigd op deze on
houdbare situatie.
Vele honderden andere telers op
Rilland, Krabbendijke, Kruiningen en
talrijke andere plaatsen in Noord- en
Zuid-Beveland vex-keeren in dezelfde
moeilijkheden.
Wij laten hier het relaas van de
kweekers uit Waarde volledig volgen.
Op liet Zuid-Bevelandsche dorp
Waarde houdt de laatste weken wel
niets zoo zeer de genxoedo-en bezig
als de kwestie der wintei-pcen.
Dat is ooit geen wonder, want er
dreigt een catastrofe. Wat is het ge
val?
Van oudsher houden de talrijke klei
ne landbouwers te Waarde zich bezig
met den teelt van winterpeen, ook wel
wijnpeen genaamd, alsook met die van
uien. Toen in het voorjaar van 1915
de actie „Zuid helpt Nooixl" op gang
kwam en in het toen nog bezette deel
van het land de honger als een scherf
zwaard heerschte, hebben de menschen
te Waai-de weer wijnpeen gezaaid. Im
mers, zij wisten niet hoe het met der.
uitzaai in bezet Nederland gesteld wa.<
en zij wilden daarom zooveel mogelijk
pioducecren. Van overheidswege i:
nooit gezegd, dat zjj dit niet moesten
doen. Het motto was zooveel mogelijk
voedsel produceei-en ook met het oog
op de geïnundeerde gebieden. Er was
wel te weinig kunstmest en 1915 was
wel een di-oog jaar, doch de kleine boer
tjes te Waai'de hebben hun gewassen
met groote liefde verzorgd. Ze zagen
verlangend uit naar het moment dat
ze met het rooien der peen konden
beginnen en dus hun product zouden
kunnen vei-koopen en te gelde maken
Het was daarom een groote tegen-
vallei-, dat men reeds in Augustus '45
jen verloren te gaan
het i-ooien van wijnpeen van hooger-
hand verbood. Begin September '45
mocht het x-ooien weer plaats vinden.
Dat was een opluchting. Men meende
nu het product van de hand te kunnen
deen, doch helaas had men misgere-
kend en niet zoo'n klein beetje ook.
Reeds in de eerste dagen van Septem
ber 1945 werd de aanvoer van peen
op de veilingen (vex-koop moest via
deze instellingen geschieden) verbo
den.
Van te gelde maken der voorraden
kwam niets. Bewaren dus. Intusschen
kwam de geldsaneering met blokkee
ring e.d. Voor levensondei-houd waren
de telers van wortelen aangewezen op
Jen opbrengst van de door hen geteel
de producten, doch zij konden en
mochten die niet ver koopen. Had men
nog eens een partij die van slechte
bcwaarbaarheid was, dan bestond in
theorie do mogelijkheid die af te leve
ren, doch heel wat slechte partijen
moesten toch bewaai'd blijven. Het
verkoop- en afleveringsverbod bleef
tot in Novembei- van kracht.
Eindelijk ging het beti-okken Be-
lrijfschap er toe over naar gelang van
Je behoefte aan peen deze bij de vei-
'ingen af te roepen. Kleine hoeveelhe-
len kon men af gaan leveren, doch
net de feestdagen, tegen het einde van
December en de vorstperiode in Ja
nuari j.l. kwam de verlading practiscli
geheel tot stilstand. De binnenlandsche
consumenten hadden al zooveel peer
te eten gekregen dat men ze beu ge
worden was. Men wilde geen winter
peen meer, doch verlangde andei-c
gi-oenten als spx-uiten. witlof e.d.
Ook na de voi-stperiode in Januari
1946 kwam er geen opleving in de
vraag naar peen. De boei-en maakter
zich daarover ernstig ongerust, want
gi-oote hoeveelheden die niet houdbaax
waren en x-eeds maanden geleden op
geruimd hadden moeten zijn, waren
gerot en dat beteekende flinke finan-
cieele sti'oppen. Men werd ongeduldig
en op menig veilingkantoor waar de
tuinders zich vervoegden om hun peen
kwijt te raken werd menig hartig
woordje gesproken. Die veilingen moes
ten zicli evenwel aan de instructies
van hoogerhand houden. Zij konden
alleen in Den Haag aandx-iugen op het
spoedig nemen van maatregelen voor
een vlotteren afzet. Zij hebben dat ook
gedaan. Eindelijk had men in Den
Haag ook wel ingezien, dat er veel
te veel winterpeen waren en dus gaf
men een groot kwantum voor export
vrij. Dat gaf de telers meer moed doch
het bleek al gauw dat re van dieu ex
port weinig of niets zou komeu. Ter
wijl de telersprijs voor prima peen
f 6Sof f 71per ton was, schi-eef
Je regeeriug aan de exporteurs voor,
lat zij niet lager dan tegen f 120
per ton los geladen fi-anco Hollaudsche
?rens mochten vei-koopen. Aangezien
Je exporteur bruto 10 pet. mag ver-
lienen, bleek uit de prijsvaststelling
van f 120.dat ook dc regeering nog
een flinke winst wilde maken en we!
een winst van ongeveer 50 pet. van
Jen telex-sprijs.
Groote wereldnond en toch geen export
De x-egcering beepaalde tevens, dat
liet naar Fi-ankrijk geëxporteei-d
mocht worden, terwijl juist in Frank
rijk de voedselvoorziening van dien
xard is, dat men daar wellicht gaai-ne
Je peen zou willen hebben.
Naar Frankrijk mag men dus niet
xxporteeren en naar andere landen
k a n men dit bij de van regeex-ings-
:ijde vastgestelde minimumprijzen van
f 120.per ton niet, omdat b.v. de
Belgische boeren de peen voor f 30.
ot f40.per ton verkoopen en in En
geland de maximum telersprijs f 67
lot f 75— per ton bedraagt.
Als in een of an<Ier land nog peen
geïmporteerd kunnen worden zal Bel
gië ze wel daarheen expox-teeren. Aan
gezien de afzet blijft stagneeren heeft
het Bedrijfschap intusschen besloten,
Jat de niet-houübare -winterpeen voor
veevoeder verkocht mogen worden.
Voor verkoop van deze voor men-
ichelijke consumptie geteelde peen be
stemd voor veevoeder draaien de vei
lingen nu weer en de telers ontvangen
een prijs van rond de f 30per ton.
De peen, die niet langer bewaard kun
nen worden mogen nu verkocht wor
den, doch de andex-e peen blijven lig
gen, wellicht in de hoop, dat men die
nog voor menschelijke consumptie,
het zijn in het binnen-, hetzij in het
buitenland zal kunnen afzetten.
Omdat het hier nog over veie mil
lioenen kilo's gaat zijn de boex-en niet
optimistisch.
De grieven van de boeren zijn:
1. het ongemotiveerde x-ooiverbod in
Augustus;
2. het ongemotiveei-de verkoop- en af-
leveringsverbod in September, dat
tot-diep in November duurde.
Daardoor heeft men de gelegenheid
flinke partijen peen van de hand te
doen voorby laten gaan en heeft men
de telers het beschikkingsrecht over
hun product ontnomen en onthouden.
Vex-der;
3. de ongemotiveerde afzetregellng
van November met als gevolg aan
voer der peen op de veilingen op
oproep
4. de veel te hooge minimum export
prijs, waarvoor expox-t mogelijkheid
is en de ï'egeering te veel op de
peen wil verdienen;
5. liet vrijgeven der niet-bewaarbare
peen voor veevoeder, waardoor de
telers aanzienlijke schade lijden om
dat men slechts de helft'maakt van
de pxijs voor consumptiepeen ep
waardoor men de nog wel te be
waren peen zoolang laat liggen dat
deze straks ook alleen voor veevoe
der verkocht zullen kunnen worden
De telers meenen tevens;
a. dat door de verantwoordelijke in
stanties die rooi-, verkoop- en af
leveringsverbod hebben afgekon
digd resp. daartoe geadviseerd
hebben ERNSTIGE FOUTEN zijn
gemaakt, waarvan de telex-s de du
pe zijn geworden en nog steeds
worden
b. dat de x'egeeringsinstanties aan de
eene kant de telers het beschik-
kingsi-echt over hun pi-oduct heb
ben ontnomen teneinde daarmede
te kunnen speculeeren en aan den
anderen kant de boeren de lasten
van deze mislukte speculatie laten
dragen.
De boeren meenen, dat nu de x-e
geering het zeggenschap over dc voor
raden reeds in Augustus 1945 op zich
genomen heeft, de i-egeex-iug ook ver
plicht is de boex-en op basis van de
officieelc prijzen voor consumptiepeen
schadeloos te stellen. Immers men kan
niet beginnen in Augustus 1915 de
geleide economie toe te passen en bij
het verkeerd uitkomen daarvan af te
stappen en in Februari 1946 als het
x-eeds te laat is. den vrijen handel de
zaak te laten opknappen en de boe-
ren voor de aanzienlijke financieele
stroppen te laten opdx-aaien. Nog veel
minder begx-ijpen de boeren waax-onx
het noodig is, dat nu reeds maanden
lang kostelijk voedsel aan dc verx-ot-
tiiig is prijsgegeven en nog steeds ligt
te verrotten, terwijl men vooral de
laatste dagen hoort van dreigende hon
gei'snood en de slechte positie van de
'voedselvoorziening in vele landen.
Ook in het voox-jaar van 1915 zijn ex-
veel peen verrot, doch als vexontschul-
diging daai-voor kon men toen nog het
beperkte afzetgebied in bevrijd Neder
land en de onmogelijkheid te expor-
teei-en aanvoeren. Thans lean men
geen enkel excuus laten gelden. De te
lers te Waarde meenen. nu zich dit
feit ten tweeden male voordoet, hier
op in de pei-s de aandacht te moeten
vestigen. Zij hebben zich, omdat hier-
van hun beslaan afhangt, reeds tele
grafisch tot den Minister van Land
bouw gewend alsmede tot het Bedrijf
schap en Hoofdbedrijfschap, waax-in
zij duidelijk hebben laten uitkomen,
dat zij voor het voedsel, dat verloren
gaat, geen verantwoordelijkheid op
zich nemen. Zij hebben telegrafisch op
versnelden afzet en schadeloosstelling
aangedrongen. Het zijn niet alleen de
kleine boertjes op Waai-de, die zich in
de omschreven positie bevinden. Ook
die op talrijke andere plaatsen op Zuid
en NBeveland maken hetzelfdemee.
Oplossing van deze peenkwestie is
dus een specifiek Zeeuwsch belang en
geenszins een locale zaak, die alleen
Waarde aangaat.