VRIJE STEMMEN
Curasao en de komende
Rijksconferentie
(Van onzen Curaqaoschen correspondent).
Eonigen tijd geleden is in het Gebieds
deel Curasao een commissie in het leven
geroepen om de gevoelens der bevolking
te polsen ten aanzien van de komende Rijks-
conlerentie en de nieuwe structuur van ons
Koninkrijk. Thans heelt deze commissie, die
onder voorzitterschap staat van Dr. William
C. de la Try Ellis, oud-voorzitter van het
Hol van Just.lie, een enquête uitgeschroven,
bestaande uit vijl vragen. De bevolking van
alle zes eilanden werd uitgenoodigd om
voor 1 Januari 1946 deze vragen te beant
woorden.
Hiermede schaart het Gebiedsdeel Cu
racao zich op één lijn met de andere deelon
van het Koninkrijk. In Oost-Indië had men
de Commissie-Visman, die reeds in 1941 tot
oen beredeneerd rapport kwam. In Euro-
peesch Nederland werd inmiddels de Com
missie-van Helsdingen benoemd. In Suri
name kwam een commissie onder leiding
van Mr. Maarten de Niet, procureur.gene-
raal aldaar. En dan is daar Curaqao mol
zijn Commissie-De la Try Ellis.
Dit zijn voorbereidingscommissies. Haar
resultaten moeten den algevaardigdsn van
de vier gebiedsdeelen als leidraad dienen,
als straks de Rijksconierentie gaat komen.
Algemeen was do blijdschap in Curacao,
toen men uit de Regeeringsverklaring ten
aanzien van Oost-Indië vernam dat deze
Rijksconierentie spoedig zal samenkomen.
Immers ook hier bestaan wenschsn en grie
ven. Algemeen is men van oordeel, dal
de wijze waarop Soekarno zijn wenschen
tracht te verwezenlijken, niet de juiste is,
maar dat er zeker in de wenschen zeil een
kern van waarheid schuilt, Ditzelfde leelt
trouwens ook in Suriname. Wal Curacao
betreft, is men zeker niet geneigd tot een
geweldstreven, vast gehecht als men hier
is aan het Koninklijk woord. Dankbaar als
men hier is voor de waardeerende woor
den. die Hare Majesteit in hooqstderzelver
eerste Troonrede na de bevrijding aan de
oorlogsinspanning en de nationale gevoe
lens van Curacao heeft willen wijden.
De vragen, die do Commissie-De la Try
Ellis gesteld heelt, vertoonen treilende over
eenkomst met de vragen van de Commissie-
van Helsdingen in Nederland. Van de laat
ste betreurt men het hier wel algemeen,
dat zij zich zoo uitsluitend tot Oost-Indië
beperkte.
Do vragen, die van uitvoerige toelichtin
gen voorzien zijn, luiden in het kort
1. Voldoet de beslaande verhouding tus-
schen Nederland en Curacao u Zoo neen,
welke bezwaren hebt aij 2. Indien gij
in de bestaande verhouding verandering
wenscht door maatreaelen, welke zich be
perken tot grootore bevoegdheden voor de
organen in Curagao, welke maatregelen
acht gij dan urgent In hoever wenscht
gij bemoeienis van de Nederiandsche Wet
gevende Macht in inwendige aangejegs
heden van Curacao gehandhaafd te zien
3. Wenscht gij bij "©mis aan overeen
stemming lusschen Curacaosche organen op
het gebied der wetgeving (en de begroeting)
de beslissing bij de Nederiandsche Wetge
vende Macht, bij de Kroon, dan wel bij een
ander orgaan En waarom Wenscht qij
hel vernietigingsrecht van de Wetgevende
Macht in Nederland en van de Kroon ten
aanzien van respectievelijk landsverorde
ningen en besluiten van den gouverneur
gehandhaald te zien Zoo neen. welke
veranderingen wenscht gij 4. Acht ~ij
do positie en de verantwoordelijkheid van
den Gouverneur, zooals die thans geregeld
zijn, bevredigend Zoo neen, waarom niet
Andere vragen lokken de meening uit, hoe
men zich die positie dan wel zou wenschen.
5, Indien gti een deelgenootschap als
bovenbedoeld niet te verwezenlijken acht,
op welke wijze stelt gü u dan voor, dat
hel vierdeelig Koninkrijk ingericht zal moo-
De vragen worden thans allerwegen be
sproken. Hel ziet er naar uit, dat velen
een antwoord zullen inzenden. Vanzelfspre
kend kunnen Curacaoënaars. Arubanen, Bo-
nairianen enz., in Europeesch Nederland,
die door deze correspondentie kennis ne
men van de enguéle. ook meedoen. Hun
a"two-rd moet voor 1 Januari ter Gouver-
nements-secretarie zijn. Mits per luchtpost
vtrz.naen, is er dus nog lijd genoeg.
Over het algemeen gelooven sommigen,
dal ook al is een dominion-status ideëel,
dit toch in de praclijk niet uitvoerbaar is.
Men denko aan eigen Gezanten enz. Het
ziet er naar uit, dat vele interessante meo-
ningen gehoord zullen worden.
2« JAARGANG
NUMMER 336
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Dinsdag 11 December 1945
Algcmccne Leiding t
B. G. Kloosterziel en
S. L Boerma.
Hoofdredacteur t
J. Koekcbakker.
Redactie en Administratie
Goes, Beestenmarkt 2.
Telefoon 2163
Frankrijk en de Driemogendhedenconferentie
Geen Duitsch centraal bestuur zonder Frankrijk
De Intelligence-Service wordt beschuldigd
De kwestie Iran
Do Fransche pers is ontevreden, omdat
Frankrijk niet aanwezig zal zijn op do con
ferentie der groote mogendheden, welke
op 25 December a.s. te Moskou zal worden
gehouden. De bladen noemen een reeks
argumenten, volgens welke Frankrijks deel
neming aan alle internationale conferenties
een onvoorwaardelijke noodzakelijkheid is.
Er wordt op gewezen, dal Frankrijk een
groote mogendheid is, die zijn belangen
heeft in alle werelddeelen. Het hooit recht
op deelneming aan besprokingen over inter
nationale vraagstukken op denzelfden voet
ais de andere drie groote mogendheden.
Het is niet verwonderlijk, dat de Fran
sche bladen zoo schrijven. Komt op de a.s.
conferentie der „Big Three" niel de werk
wijze ton aanzien van het opstellen der
vredesverdragen in Europa ter sprake, en
is Frankrijk niel hevig geïnteresseerd in
het Ruhr- en Rijngebied De gehoole F-an-
sche politiek in Furopa is er oo gericht
een veiligheidsgordol tegenover Du'-tschland
te verkrijgen.
Maar ook ten aanzien van de problemen
in het Verre Oosten is de Fransche diplo
e zeker niet ongeïnteresseerd. Frank
rijk zal voor zijn belangen opkomen en hel
niet als een tweede-rangs mogendheid
worden behandeld.
De Fransche teensn ziin op buitenlandsch
politiek gebied erg aevoeüg en er werd
reeds eenigo keeren op getrapt.
Bidault, de Fransche minister van Buiten
landscho zaken, heeft zich voorzichtig. docv
beslist over de conferentie van Drie uitgo
laten.
Beslissingen, door de drie mogendhe
den genomen, kunnen voor Frankrijk niel
bindend zijn, indien dezo tegengesteld blij
ken te zijn aan zijn vitale belang;
Frankrijk protesteert niet, doch het zal
beslissingen van de drie mogendheden,
waarbij ook Frankrijk geïnteresseerd is, een
voudig naast zich neerleggen.
Dit is meer dan een protest alleen.
Inmiddels zijn van verschillende zijden
uitlatingen gedaan, die Frankrijk n
rust kunnen stellen. Zoo men weet, heeft
generaal J. Mc. Narny, de opvolger
generaal Eisenhower, als bevelhebber
de Amerikaansche bezettingstroepen
Duitschland, verklaard, dal een centraal
Duitsch bestuur in Duitschland noodig
tn Fransche kringen heeft men zich
tuurlijk direct afgevraagd in welke han
den dit bestuur wei zou komen. Toch zeker
niet in die van de Duitschers
Thans hoell John Hvnd, de Engelsche mi
nister die verantwoordelijk is voor het be
stuur van Duitschland en Oostenrijk, ver
klaard, dat Engeland niet bereid is mede
le werken aan een actie tot centraliseering
uigaande van drie mogendheden zonder
medewerking van tie vierde. (Loos Framk-
rijk.)
Hynd voegde aan zijn verklaring nog
een groote waarheid toe. Hij zeide n.l„
dat hij hoopte, dat men spoodig tot het
houden van verkiezingen in Duitschland
kon overgaan,
~7ij kunnen niet-militaire maatregelen
blijven nemen wanneer wij als eenig doel
hebben den Duitschers- te toonen. dat hel
ililairismB verkeerd is", aldus Hynd,
Ook de Amerikaansche minister van Bui-
tenlandsche zaken Byrnes, heeft getracht
de Fransche ontevredenheid te doen
inderen. door te verklaren, dat de confe
rentie van Drie geen beperking beteokent-
het gezag van den raad van vijf, die,
zooals men weet, bestaat uit de ministers
Euitenlandsche Zaken der ..Big Three"
Frankrijk en China.
De woelingen in Azebeidsjan duren nog
steeds voort.
Thans heelt de Sovjet-Russische pers een
„Tass"-te!egram uit Teheran gepubliceerd,
volgens hetwelk het blad „Rahbar" er den
Britschen intelligence-servico van beschul
digt deel te nemen aan do voorbereiding
van eon staatsgreep in Iran.
Het is te hopen, dat de conferentie van
Moskou er toe bijdraagt, de spanning die
rond de kwestie Iran ls ontslaan, te doen
Inmiddels schijnt de belangstelling van
Moskou niet alleen voorl te vloeien uit den
wsnsch om in dat land een democratisch
bestuur gevestigd te zien.
De Soviets zouden n.I. bezig zijn olie
boringen te verrichten, zonder daarvoor de
toestemming van de Iraansche regeering af
to wachten.
Met de exploraties zou reeds bijna drie
maanden geleden een aanvang zijn ge-
Iran met zijn riikdom aan grondstoffen zal
vermoedelijk noa wel langer in de belang
stelling van de groote mogendheden staan
Het proces te Neurenberg
De temporatuur in Ncuronberg is ge
daald tot 12 gr. onder nul. Het humeur
de beklaagden is evenzeer onder nul ge
daald, seint de verslaggever van het A.
N. P.
Verschillende beklaagden onivangen
nu en den brieven. Er zijn nog steeds r
schen in Duitschland, die zooveel vertrou
wen in hel Nazi-bewind hebben, da
brieven in prijzende bewoordingen durven
schrijven. Goering krijgt meestal bitter
verwijlen naar het hooid geslingerd. Uit
Hamburg werd hem gevraagd, of hij nog
steeds kanonnen inplaals van boter wensch
te. Een onder Iroostte hem mei de opmer
king, dat hij nu genoeg tijd heelt on
te denken over hot duizendjarig rijk,
er was ook iemand, die „foei, foei, foei"
lol hem schreef.
Verder is er weinig nieuws uit Neuren
berg, de rechters hebben zwaarwichtig ge
debalteerd voor de Kerslvacantie, maar zc
zijn het tenslotte oens geworden.
NIEUWS IN HET KORT
Op grond van alobale ciifers wordt an
genomen.- dat tijdens den oorlog 45.01
auto's verloren gingen.
Sinds de bevrijding tot 1 October 1945
zijn door de schoenenfabrikanten 1.500.000
paar schoenen r-eproduceerd, thans be
draagt do productie 350.000 paar p. maand.
-M- V
tiijd bij Rammekens
Twee Britten op Sumatra vermoord
Dreigende hongersnood op Java
De regeering van Sjarir onbekwaam
A.N.P. meldf, dal op Sumalra, vermoede
lijk door extremisten, een Brïtsch officier
en een Roode-Kruis-zuster zijn doodaescho-
ten. Dit is de eerste gewelddaad, die ons
van dit eiland wordt gemeld. Het zal ook
hier vermoedelijk de Britscho houding be
ïnvloeden.
Een Britsch fregat heeft in Benkoelen,
Westkust van Sumatra. Japanscho munitie-
opslagplaatsen opaeblazen. De bevolking
onfving de Engelschen vriendelijk.
De strijd op Java
Batavia
Twee afdeelingen Indonesiërs hebben hot
havengebied van Tandjong Priok aange
vallen. Britsch-Indische troepen verdreven
ze. Op het vliegveld bij Batavia ontplofte
een granaat vlak bij een hangar. Deze was
afkomstig van geschut, dat bij den weg
naar het vliegveld zou zijn opengesteld.
Bandoeng
Hier verwacht men een aigomeenen aan
val van de Indonesiërs op de Britsche
strijdkrachten tusschen 9 en 14 December.
Twee Nederiandsche plunderaars heb
ben enkele huizen in brand gesloken, als
repressaille tegen het arresteoren van een
paar kameraden door het Britsche leger.
Nederiandsche troepen hebben de orde
hersteld.
Er hadden in Bandoeng zware gevechten
plaats, waaraan een bataillon Gurha's en
een compagnie Manzatta's deelnamen. De
Indonesiërs hebben ruim 140 Dersenen ont
voerd, ook geïnterneerden, voor het groot
ste deel Indo-Europeanen. 5 Gurkha's wor
den gedood.
Ned. Indische troepen zullen deelnemen
aan de boscherming van gezinnen binnen
en buiten de kampen. Er is een bataillon
jevormd, bestaande uit twee volledi-ro com-
pagnieèn. Alfo mannon benoden 50 jaar.
die voorheen behoorden tot het Ned. Indi
sche leger, zijn opgeroepen voor medische
keuring. Hiertoe behooren ook Manadonoo-
zen, Amboineezen en Tamoreezen.
Hongersnood te wachten
Zoowel uit Soerabaja ais uit Semarang
komen berichten, dal dezo streken -door
hongersnood worden bedreigd. Extremisten
hebben de voedselvoorraden geplunderd.
De toevoer van rijst staat stop, tengevol
ge van de onlusten. Do massa der bevol
king zal, als er geen verandering komt,
hol loodje leggen.
Ambarawa
Door do Britten zijn Indonesische bolwer
ken gebombardeerd, vanwaar uit bet inter-
neeringskamp was beschoten. Het vreed
zame deel der bevolking was vooraf door
pamfletten gewaarschuwd.
Burgemeestersbenoemingen
Bij Kon. Besluit is aan 1. Simonie op zijn
verzoek met ingang van 1 Jan. 1946, eervol
ontslag verleend als burgemeester der ge
meente Biggekerke, met dankbetuiging voor
de langdurige diensten door hem als zoo
danig bewezen.
Met ingang met 16 Dec. 1945 is benoemd
tot burgemeester der gemeente Etten en
Leur. Mr. Dr. Ch. J. M. A. van Rooij. -net
toekenning van gelijktijdig eervol ontslag
als burgemeester van Hontenisse.
Met ingang van 16 Dec. 1945 is benoemd
tot burgemeester van Domburg, Jhr. Ir. H.
L. Boogaert.
Met ingang vat
tot burgemeester
Booqaard.
Bij Kon. Besluit is bepaald, dat met in
gang van 16 Dec. 1945 in de gemeente St.
Annaland de bediening van secretaris door
den burgemeesler wordt bekleed.
De extra
pensioenuitkeering
In de tweede helft van de maand De
cember 1945 zal een aanvang worden ge
maakt met de uitbetaling van een uif"»"-
rinq ineens tot een bedrag van een vierde
gedeelte van het jaarbedrag van het pen
sioen van personen, die op of na 5 Mei
1945 een pensioen genieten, toegekend in
gevolge de pensioenwet 1922, staatsblad
240, het reglement voorloopige ponsionnee-
ring onderwijzers, de wet van 21 Novem
ber 1924, staatsblad 522 ol oen van de
pensioenregelingen, welVo door eerstge
noemde wet zijn vervangen.
Deze uitkoering overschrijdt niet een be
drag van f 500 noch ook een vierde van
het bedrag van het pensioen, waarop over
1945 aanspraak bestaat.
Het Spittersprobleem
BI] HET
Goessche Tribunaal
De behandeling van de zaak legen den
ex-burgemeester Eduardus Kalle uit West-
dorpe word voortgezet.
Een vijftal getuigen kwamen voor, w.o.
de secretaris van Westdorpe.
Uit de langdurige verhooren bleek, dat
Kalle lid dor N.S.B. vras, maar niet ais
zoodanig was opgetreden.
Tegen enkele getuigen had verdachte et
keer gezegd, dat zij aan zijn bevelen moe
ten voldoen, anders wachtte hen Vught.
herdachte verklaarde zeil nog. dal hij
het burgemeeslerschro had
om erger te voorkomen. Hij had wel
gezegd „lk zal ie aantoekenon". maa
was niet als een bedreiging bedoeld
Verdediger, Mr. Diryen verklaarde,
verdachte persoonlijk veel tegenslag heeft
gehad. Hij voelde voor het nationaal
lisme, omdat hij meende dat de arbeiders
sr mee gebaat zouden ziin. Spr. drong
op clementie.
Do veekoopman Willy Theodoor Rosalie
Rademakers uit Ossenisse, heeft voordeel
getrokken van de vijandelijke bezetting. Hij
smokkelde met hulp van do weermacht vee
on graan vanuit Zeeuwsch Vlaanderen naar
Beligë. Verdachte kon maar niet begrijpen
wat hij daarmee verkeerd deed. Hij bleek
het met den economlschen rechter ook al
oens aan den stok te hebben gehad we
gens smokkelen.
Verdediger Mr. Terwoerl.
Cornells Bralman, landbouwer, uit Nieuw-
vliet, is als aannemer-voerman in dienst
van de Duitsche weermacht qeweest. Hij
vorderde personen voor diensten voor de
weermacht. Hij zou daarvoor zelfs do hulp
van den vijand hebben ingeroepen.
Verdachte zei, dat hij door ziekto van zijn
zoontje ertoe gekomen was om voor de
Duitschers (e gaan werken.
De voorzitter meende, dat het hier ging
over het leiding nomen.
Verdediger, Mr. A. H. Kuijpers gaf toe,
dat het leiding nemen volkomen fout was.
maar verdachte kon dit ook gedaan heb
ben om andere landbouwers oen dienst le
Pleiter meende, dal de strai van 13 maan
den, dio vordachte achter zich had liggen,
al voldoende was.
Petrus Franciscus dor Weduwe uil Bosch-
kapelle verleende hulp aan den vijand doo;
het planten van vliegerpalen en doer met
do Feldgendarmerie do boeren rond te rij
den en bij het planten en kappen van de
boomon toezicht te houden oi het wel naar
den zin van de Duitschers werd verricht.
Verdachte beweerde het werk gedaan
to hebben op verzoek van den N.S.B.-bur-
gemeester. Hij ontkende toezicht op de
ploegbazen te hebben gehouden.
De voorzitter leest enkele schriftelijke
verklaringen voor, waaruit blijkt, dat hij
personen aanmaande.
Verdediger Mr. P. C. Adriaanse meent,
dat men nu wel iedereen voor hot Tribu
naal kan brengen. De verdediger in eigen
persoon had nei zoo goed gespit. Allo
ploegbazen gaven leiding. Alleen door de
klacht van enkele boeren heelt verdachte
reeds 6', i maand gezeten. Maar er is een
stuk. getoekend door 19 boeren, waarin
staat, dat verdachte steeds correct han
delde.
Sproker vraagt clementie.
Emmy Christina de Kort uit Hengstdijk
was sympathiseerend lid der N.S.B. en trok
voordeel van de Duitsche bezetting, door
dat haar man wachtman in Duitsche dienst
was en hoar zoon bf{ de landwacht.
Verdachte ontkent het ton laste gelegde.
Zij zou zich nooit als lid hebben opgege
ven. Dit
De laatste
taald.
Theophilus Petrus Olljes. caféhouder
commissionnair uit Boschkapel'e, was
van hel N.A.F. In zijn café liet hij bras
partijen houden van militairen en moffen
meiden. De voorzitter las een brief voor
van verdachte aan den ortscommandant,
waarin hij o.m. schreef over zijn groote
liefde voor de Duitschers en de hoop uit
sprak, dat de oorlog spoedig zou eindigen
met een schitterende overwinning voor het
Duitsche volk. Verdachte beterurt hel ten
dozen brief ooit geschreven te heb-
Het bedorven voedsel
Op schriftelijke vragen van hel Tweede
Kamerlid Ruijs de Boeranbrouck betreffende
het door bederf verloren gaan van oen
aanzienlijke hoeveelheid levensmiddelen
heeft de minister van landbouw geant
woord, dal inderdaad voedsel verloren is
gegaan. De minister noemde in do eerste
plaats een hoeveelheid van 10.000 kg. jam
en een van 12,300 kg„ welke lagen in de
regeeringsdepots te Gees, rosp. in M'burg.
De partijen werden terug gezonden naar
de fabriek en konden na te zijn bewerkt
opnieuw voor de menscholijke consumptie
worden bestemd. Een hoeveelheid van c.a.
671 kg. ter waarde van ongeveer f 556
moest echter worden afgekeurd.
Verder noemde de minister nog eon par-
tij van 5000 kg. visch in biik, opgeslagen
te Amsterdam.
De minister wiitto de schuld aan onjuist
transport en onoordeelkundigen opslag bij
de detaillisten. De minister verwachtte dat.
nu de normale handelsorganen weer zullen
worden ingeschakeld, dat hel euvel wel-
dra tot het verleden zou behooren.
E.V.C. wordt niet door de
Hoogovens eikend
De bedrijfsgroep metaalindustrie van de
eenheidsvakcenlrale had een schrijven ge
zonden aan de directie van de N. V. Ko
ninklijke Ned. Hoogoven en staalfabrieken
(e Ifmuiden. Daarin word erkenning van
de E.V.C. bij onderhandeling betreffende
n klachten inzake indeeling gedaan. Dit
was het resultaat van vergadeiinaen, die
door ongeveer 1000 loden van het perso
neel waren bijgewoond. De E.V.C. stelde
de directie aansprakelijk voor eventueele
conflicten, wanneer de houding ten opzich
te van haar tniet zou worden herzien.
Op don laatsten dag van den in het
rchrijven ges telden termijn zijn twee be-
stuuTsloden van de bedrijfsqroep hij de
directie van het hooqoveenbedrijf ontboden
Naar de directie verklaarde, wil zii de
E.V.C. niet erkennen omdat de metaalbond
zijn zaken met erkende bonden afhandelt.
Inzake de looneischen is dc directie reeds
lot het uiterste gegaan. Verdere verzoeken
kunnen niet in behandeling worden geno-
De E.V.C. heeft besloten haar leden op
11 December over den gang van zaken in
le lichten en dan haar houding le bepalen
Schorsing fusiebesprekinqen
N.V.V.-E.V.C.
Het N.V.V.-bestuur heeft de fusiobespre-
kingen met de E.V.C, voorloopig geschorst.
Do heer Blokzijl, voorzitter van de E.V.C.
heeft, voikomen in strijd mot de gemaakte
ifspraken en, volgens de persverslagen,
bovendien op onjuiste wijze, mededeelin-
gen gedaan over de fusiebesprekingen in
ïn openbare vergadering te Rotterdam.
Het bestuur van het N.V.V. heeft van het
E.V.C.-besluur opheldering hioromtrent ge-
Het N.J.V. in actie
In het kader van de actie van hel Natio
nal Jongeren Verbond heeft deze organi
satie in de étalage van de firma Poleij
eenig propagandamateriaal tentoongesteld.
M:n ziet hier o.a. een vloot samengesteld
uil modellen van kloino oorlogsschepen. De
modellen zijn het kunstproduct van den heer
Jac. Germans uit Vela (Geld.)
Onder deze modellen bevindt zich het
flolille van den schout bij nacht Doorman,
die zijn leven oiferde voor Indiö.
Wat moet er gebeuren
metde NSB-vrouwen?
Wat vindt het Nederiandsche volk dal
er gebeuren moet met vrouwen, die alleen
lid zijn geweest van de N.S.B. en moeder
zijn van jonge kinderen Dit is een ac
tueel vraagstuk, waarnaar de Nederland-,
sche Stichting voor Statistiek een opinie
onderzoek heeft ingesteld. De ondervraagde
perscnen. die over alle lagen der bevolking
en alle dceien van het land waren
spreid, hadden voor hun antwoord keus
drie mogelijkheden.
De meerderheid der bevolking, namelijk
SO pet., blijkt deze vrouwen zoo spoedig
mogelijk onder zeker toezicht wederom in
vrijheid te willen stellen, teneindo haar
7elegenheid te geven zich weer
opvoeding van haar kinderen le gaan wij-
Jen. Merkwaardig is, dat zoowel bij de
mannen ais bij de vrouwen een zelfde
percentage deze Opvatting is toegedaan.
Een minderheid, namelijk 14 pet., meent,
dal deze vrouwen als ongeschikt voor de
opvoedingstaak, ook na het einde van haar
straftijd, uit do ouderlijke macht moeten
worden ontzet on even lang als andere
N.S.B.-e rs moeten worden vastgehouden.
Zoowat een vierde gedeelte, 24 pct„ ver
kiest tenslotte de mogelijkheid dat deze
vrouwen haar kinderen later wel mogen
opvoeden, echter eerst nadat zij evenlang
zijn vastgehouden als andere N.S.B.-ers.
Slechts 2 procent der bevolking blijkt te
?zer zako geen meening uit te spreken.
Wal betreft de onderbrengina dor N.S.B.-
kindoren blijkt 57 Drocent dor bevolking
ior opvoeding in gezinnen te zijn.
Ongeveer 36 pet. spreekt zich uit voor
onderbrenging in opvoedingstehuizen, ter
wijl 7 pet. gean oordeel te kennen geeft.
Onthulling Gedenksteen
te Zierikzee e Martelaar
van Zierikzee herdacht
Gistermorgen vond bij het politiebureau
ïn korte, maar treffende plechtigheid
plaats door de onthulling van een gedenk
steen tor nagedachtenis van Menko Koos
van der Beek, wachtmeester der Gemeente
politie le Zierikzee. die op 10 Dec. 1944
door de Duitschers vermoord werd.
Er had zich een eerewacht gevormd van
de gezagstroepen van de 4e compagnie
in Haamstede en van de Gemoentepoli-
Na het spelen van gezang 182 door hel
uziekgezelschap „Kunst en Eer", hield de
burgemeester van Zierikzee, Jhr. Mr. J.
Schuurbeque Boeye een korte redo, waarin
hij het werk van van der Beek schetste.
s de bezetting, onder do druk van
den gemeenschappolijken nood, was er oen
eenheid ontstaan, die evenwel na do be
vrijding weer uiteen is gevallen.
Wij zijn het aan hen die vielen verplicht
do eenheid te herstellen om eensgezind aan
den opbouw van ons land te arbeiden.
Daarna werd hel godenklookon onthuld,
waarvan het opschrift luidt
Ter nagedachtenis aan Menlce Koos van
der Boek, wachtmeester der Gemeentepolitie
le Zierikzee. creboren 23 Nov. 1918 te Teqe-
len, in dienst getreden bij de politie te Zie
rikzee op 1 Aug. 1941. Door de Duitsche
belagers van Neerlands Vrijheid en volks
bestaan ter dood gebracht op 10 Dec. 1944.
Zijn leven en zijn jong geluk.
Den ondergrondschen strijd gegeven,
Is hij zijn volk in nood en druk
Tot in den dood getrouw gebleven.
Burgemeester en Gemeentepolitie van
Zierikzee.
Na de onthulling zongen alle aanwezigen
hel eerste en zesde couplet van het Wil.
helmus.
Daarna spraken nog dhr. H. Minkema, voor
zitter van de „Gemeenschap Oud Illegale
Werkers", Kring Zierikzee, en dhr. de Boer.
Do vader van den heer van der Beek
dankte met enkele woorden voor de tref
fende plechtigheid.
KUNST
Zeeland vóór de bevrijding
Over muziekstijlen en
tijdperken voor den
concertbezoeker
Hel is een belangrijk iets voor den con
certbezoeker en den onlwiKKelaen leak zich
vertrouwd te matten met de stijlen en tijd
perken, v/aarin de muziek zien laat rang
schikken.
Men kan zich dan immers van le voren
inleven en zich ontvankelijk maken voor
de sfeer, de uildrukkingsmiaaelen en de al-
gemeene kenmerken, waarmee e;n muziek
stuk aan zijn tijdperk geo&nüen is.
Als eerste indeeling heooen we do po-
lyphone en homopnono stijl. De
polyphonie, waarbij ieaere sicm zien zelf
standig, in goede samenklank met ae an
dere stemmen voortbeweegtde z.g. hori
zontale compositie-tochniok.
bij de homophone stijl is er één stem
hoofdzaak, de anaere stemmen ondersieu-
van samengestelde en gooroken c
do z.g. verticaie compositie-techniek.
Direct bij de geboorte van
migheid, hebben we te maxon met ae po-
lypnonie, het contrapunt, dat zijn ontwik
keling aoormaakt in de Nederiandsche en
llaliaanscho scholen en later tot volle ont
plooiing wordt gebracht door Bach en
Hanael. Vooral bach is kenmerkend voor
dozon stijl. We kennen hot beweeglijke
spel der stemmen in d'o fuga's en preiudia,
in z'n koor, orkest, klavier- en orgelwerken,
welke de slijl zoo consekwsnt ontwikkelen
en ontplooien, dat met bach de polyphonie
z'n begrenzing vindt, er geen ontwikkeling
meer mogelijk is, een volkomen alsiuiting
van dezen stijl is tot stand gekomen.
De homophone stijl (monodie) omstaat op
het eind aer ibde eeuw in ltaue als reactie
op de polyphonie die soms zoo ingewik
keld werd, dat men geen weg meer wist
in hot doolhof van stemmen. Hel .iep u.t
op exessenmen maakte mU2ioicstuxken,
dio meer dan vijftig-stemmig wa.en en zelfs
kent men nog een 96-s(emmig werk uit dien
tijd. Men kwam met kunsligheoen zooais
de spiegelcanon, die men van twee kan
ten kon lezen mot helzeilde resu.taat. zoo
ais men het cijler 8 om kan draaien, zon
der hel te veranderen. De proportie-canon,
die door verschillende stemmen in verschil
lende tempi gelijktijdig gezongen kon wor
den. Verüer de kreeltencanon en de raad
selcanon.
De homophonïo beoogden, in tegenstel
ling hiermee, eenvoud van uitdrukking, door
het zingen van een slem met bege.eiding.
waardoor niet alleen de melodie, maar ook
de tekst weer tot volle recht kwam, want
door de vaelstemmi-heid was deze op den
duur uit het verband gerukt on had alle
zin als voorstelling verloren.
De homophonie neemt in haar ontwikke
ling een groote vlucht, waardoor de poly-
ohonieslijJ bijna geheel wordt verdrongen.
Do ontwikkelingsgang via Rameau, Berlioz,
Liszt, Wagner en Bebussy tot in onzen iijd
en schijnt nu op haar eindpunt te zijn ge
komen. Alle mogelijkheden op het gebied
der accoorden zijn uitgebuit, en men zoekt
weer nieuwe weqen om tot andere klank-
mogelijkheden Ie komen, door hot tenen
elkaar inzetten van toonsoorten, rythmen en
door het gebruiken van kwart-tonen, ter
wijl men ook vreet teruggrijpt naar de poly-
phone stijl.
We leven midden in een overgangstijd
perk, en de tijd zal leeren, waar dit zoe
ken op uitloopt.
De gangbare concert-muziek, die men te
genwoordig in de concertzalen kan beluis
teren, bevat scheppingen uit de 3 eeuwen,
die achter ons liggen, dus vanaf plm. 1600
Deze lijd laat zich verdeolen in de Barok
en Rococo-stijl, de klassieke-, de Romanti
sche en de Moderne stijl.
De Barokstijl is de tegenkanting van de
strenge Polyphonie, welke de geest gevan
gen houdt in de afgemeten, berekende vor
men. Mot do Barok komt esn vlucht uit die
gebondenheid, een vrij uitvliegen en oen
uitleven van het lang vastgehouden ge.
moed. Er worden nieuwe vormen gescha
pen, waarin deze geweldige uilingsdrang
zich vrijer kan bewegen. De opera, de so
nate. het concert, het oratorium, en de pas-
sie's doon hun intrede.
De scheppingsgeest breekt los In een
stroom van werken. Overvloedig stroomen
de opara's vanuit Italië, waar deze rich
ting ontstond, West-Europa binnen on ver-
i de r
ziek-c.
i In Bach en Handel vindt dezo strooming
z'n hoogtepunten. Tegelijkertijd met Bach
komt de uitbundige beginperiode wat tot
bezinning en grijpt nog even terug naar het
polyphone tijdperk. In Bach komt de groo
te scheppingsdrang op volkomen, bezonnen,
harmonische wijze tot uiting, al het nieuwe
wat deze tijd schiep komt door hem tot
ontplooiing.
Handel toont zich in z'n werken meer
de typische Barok, wat ook geheel met zijn
leven overeenstemt. Terwijl Bach's leven
zich rustig naar binnen gekoerd voltrekt.
gaal Handel geheel in z'n tijd op. met dan
luister en pracht, die dezen tijd toebehoo-
ren. Dat toont zich ook in z'n werken.
Andere belangrijke componisten uit deze
periode waren in Italië Monteverdi. Vi
valdi, Scarialli. in Frankrijk Lully. in En
geland Purcell, in Nederland Sweelinck en
in Duitschland Schütz.
Do Baroktijd loopt uit in de Rococostijl,
die zich kenmerkt door versieringen, orna
mentiek en charmante bewegingen zonder
diepte, zooals men het kent uit den tijd van
Lodewijk XV. Do bekendste componistsn
die dezen tijd kenmerken zijn Rameau, Cou-
perin, Scarlatti en de zonen van Bach,
En hiermee loopt de Barok- en Rococo
stijl ten einde en zijn er reeds teekenen
aanwezig voor een ander tiidoerk, dat eerst
door een overgangsperiode voorbereid
wordt, do Klassieke slijl. De V. B.
Tegen Jc blauwe heb
<1 en grond, dc
i brand t« gestoken en
(Nadruk verboden)
(Wordt vervolgd)