VRIJE STEMMEN Uit Indonesië Krachtiger optreden van Vereenigde Staten tegen het Spanje van Franco Roode Kruis contra schurft Iets over het Zeeuwsch D1JSIJV 6 w f De radiostations van Djokjakarta e rakaria, vanwaar de laatste v/eken veel oorlogsophitsing is uitgegaan, is door Engelsche mosquito's aangevallen. Tevoren haddon vliegtuigen pcimi 'letten uitgestrooid waarin de bevolking gewaarschuwd werd do steden te verlaten, omdat de radiostati ons gebombardeerd zouden worden. Het radiostation van Soerakarta gal order, om de pamfletten te verzamelen, en decide mo de, dat „wij om 3 uur onzo uitzendingen zullen hervatten". Nadat de bombardemten waren uitge voerd, is het station echter niet mee aether geweest. 200 kleine vaartuigen van de Indonesiërs hebben getracht een landing uit te voeren aan den oever van 't meer bij Ambarawu, Zij hadden de nabijgelegen gevangenis bezet, doch werden door tanks en artillerie vuur verdreven. In de „nationale conventie", die te Ba tavia wordt gehouden, heeft Sootan Sjarir verklaard, dat ook in deze moeilijke om standigheden de „regeering" de leiding be houden moet. Een resolutie stelt voor, dat hot Britsche leger op Java vervangen zal worden door Australische en Amerikaan- sche troepen. In Bandoeng is de spanning toegenomen. In Batavia is hei rustiger, ofschoon verre van normaal. Prof. Gerretson tegen Dr. van Mook Door Prof. Dr. C. Gerretson is in „Do Nieuwe Eeuw" een hevigen aanval go- daan op het beleid van Dr. van Moolc. De Regeeringsvoorllchtingsdiensl meldt daar omtrent, dat deze aanval berust op oen voorstelling van zaken, die geheel bezij den de waarheid is. De kwestie gaat voor al om de beschuldiging, dat Dr. van Mook de uitzending van troepen naar Indië stel selmatig zou hebben gesaboteerd. Het te- gendoel is waar, zegt het communiqué. Juist Van Mook heeft krachtig aange drongen op afdoende maatregelen, en zijn plan werd aanvaard om 20.000 gezagstroe- pen, 2000 man luchtstrijdkrachten en 5000 man Nica-personeel uit te zenden. Dat hier niet voldoende van gekomen is, is niet zijn schuld, doch ligt aan bezwaron van ge allieerde zijde. Prof. Schermerhorrs tot Belgische journalisten Belgische journalisten die een week in Nederland hadden vertoefd, zaten met Prof. Schermerhorn en den heer Baert, Belgisch zaakgelastigde, aan een diner aan. aan geboden door den regeeringsvoorlichtings- dienst. Onze Minister-President verklaarde- dat het lot van beide landen voorgoed ver bonden moot worden. Neutraliteit is voort aan onmogelijk. Zoowel economisch als cultureel hebben wij elkander veel te ge ven, zei hij. Enkele journalisten zegden namens allen dank voor de vriendelijke woorden en voor het gul onthaal in Neder- Handelsverkeer Nederl.-Zwitseriand Na een periode van stilstand gedurende 5 jaar is weer de eerste graanboot van Zwitserland in Rotterdam binnen geloopen. Het graan zal langs den Rijn tot Straats burg worden vervoerd en dan verder met kanaalschepen via het Rijn-Rhonekanaal. T.B.C. in en na den oorlog Dr. J. G. A. Honig uit Zevenaar, onder voorzitter der Nederlandsche Centrale ver- eeniging tot bestrijding der Tuberculose, sprak voor de radio over de sterke toena me van T.B.C.-gevallen. In 1909 v/as de sterile aan tuberculose 4.1 per 10.000 le venden. In de eerste zes maanden van 1944 was dit cijfer 8.3, met nog veel hoo- gere cijfers in de groote steden. Vermoe delijk zijn de cijfers thans nog veel on gunstiger gezien de nog veel slechter ge worden toestanden. Om de bestrijding voldoende effectief lo doen zijn, moeten de consultatiebureaux beter worden toegerust, er moet meer per soneel komen, het aantal sanatoriumbed den moet worden uitgebreid. Dringend wordt men verzocht lid te worden van de Ned. Centr. Ver.. Riouwslraat 7, Den Haag. Gestaakte ambtenaren Het Ministerie van Binnenlandche Zaken geeft een nadere toelichting omtrent het bericht, dat de stakingen en schorsingen van personen kunnen worden opgeheven. Het betreft hier alleen personen die ressor- teeron onder dit departement. De Ministoi heelt aan de Commissarissen der Koningin opgedragen vóór 1 Dec. na te gaan, of deze personen niet weer in dienst kunnen wor den gesteld. Voorzoover mei redelijke ze kerheid kan worden aangenomen, dal zij niet voor ontslag in aanmerking komen, moeten zij weer in functie komen. De Minis ter geeft daarvoor zekere richtlijnen, om zoovoel mogelijk rechtsgelijkheid te ver krijgen. Vermeld wordt tevens, dat deze opheffing van staking of schorsing do loo- pende zuiveringsprocedure onverlet laat. en ongeacht eventueel nog te nemen definitie ve maatregelen behoort Ie geschieden. Verkoop olieverf en andere schildersbehoeften 2* JAARGANG NUMMÜK 324 DAGBLAD VOOR ZEELAND Dinsdag 27 November 1945 Algemcenc Leiding B. G. Kloosterziel en S. L. Boenna, Hoofdredacteur Kockebalcker. Redactie en Administratie Goes, Beestenmarkt 2. Telefoon 2163. Spoedige verbreking der diplomatieke betrekkingen verwacht ^aniaskinos treedt niet af Mafler wilde hei PooBscSie volk uitroeien i onderwijs, kunsten en wetenschappen maakt bekend, dat een re geling is getrolfen, waarbij de vrije ver koop van olieverf en van andere verfsoor ten binnen enkele weken zal kunnen wor den tegemoet gezien. De lirma's Talens te Apeldoorn en Van den Bosch te Rijswijk, beschikken thans over voldoende grondstoffen om de vervaar diging van olieverf op een schaal overeen komsfi^ de behoefte in ons land ter hand le nemen. In de behoefte aan pigmenlstoffen voor den aanmaak van organische verven zal door hel ministerie van handel en nijver heid worden voorzien. De verkoop van 'schildersoliën on lerpon- lijn zal eveneons op korten tormijn een aanvang nemen. Ten aanzien van 't schil- dcrslinnen kan worden medegedoeld, dat dit tegen het einde van dit jaar op ruime schaal zal worden beschikbaar gesleld. Een nader onderzoek naar den gang van zalcon in oonj N.S.B.-kamp in ons land. waarbij de geïnterneerde kunstschilders door de firma Talens van verfmaleriaal werdon voorz.on, heeft aan het licht ge- bracht, dal een en ander door bemiddeling don kampcommandant tot stand is go- Reconstrucfie Bevolkingsregisters Teneinde een inzicht te verkrijgen in don stand dor werkzaamheden, verbondon aan de reconstructie c.q. controle van do be volkingsregisters, zulks met het oog op de te houden verkiezingen heeft het ministerie van binnenlandsche zaken den gemeente secretarieën een vragenlijst toegezonden met het verzoek deze ingevuld voor 9 Dec. te doen torugzonden aan de rijksinspecie van de bevolkingsregisters. Heerengracht 23 te 's-Gravenhage, waar de binnengeko men antwoorden zullen worden geordend. Donderdag j.l. schreven wij, dat Laski president van de Labour-Partij, op een an ti-fascistische bijeenkomst te Bonden, had verklaard, dat de Engelsche arbeidersbe weging een eind wil hebben aan de geering van Franco. Daarmede heeft Laski tevens uitdrukking gegeven aan de meening van alle demoï cralische en vrijheidlievende volken, die niets liever wenschen dan Franco te verdwijnen. Tijdens den oorlog hoeft do Caudilló zich in tal van redevoeringen solidair verklaard met de fascistische roofstaten heusch geen wonder. Met de militaire hulp van de as wist hij indertijd de wettige Spaansche regeering te verslaan en macht van zijn partij vestigen. De democratische mogendheden wisten het toen niet verder te brengen dan tot non-interventie, een houding die de zaal: van de democratie veol afbreuk heeft ge- Misschien had de geschiedenis deren loop genomen, v/anneer toen reeds do groote democratieë zich aaneengesloten hadden om in Spanje de as te verslaan. Had dan wellicht de tweede wereldoorlog niet voorkomen kunnen worden Hoe het zij, er is vijf jaar lang bloedig tegen het fascisme gevochten om de Eu- ropeesche volkeren hun vrijheid en rechten te hergeven. Thans is er voor een diclati- riaal regiem als dat van Franco geen plaats meer onder de vrije democratische volgen. De Vereen, Staten hebbort thans de rela ties met Madrid nader onder de loupe ge nomen, en ook in de Amerikaansche pers wordt hier weer aandacht aan besteed. Zoo schrijft de New York Herald Tribune, dat uit zeer vertrouwelijke correspondentie van Franco, Hitler en Mussolini blijkt, dat er een zeer nauwe samenwerking tusschen Franco-Spanje en de as heeft beslaan. Al leen de economische pressie van de gealli eerden en de door den burgeroorlog ver oorzaakte zwakte van hol land, weerhiel den Franco ervan aan de zijde van Duiisch- land tegen de Vereen. Volkon den oorlog te gaan. Deze documenten zullen nu wellicht een belangrijken invloed kunnen hebben op de toekomstige relaties tusschen Washington i Madrid. Vooral de Zuid-Amerikaansche staten oefenen sterken aandrang uit op de diplo matieke relaties met Spanje te verbreken. Door hel Amerikaansche Buitenlandsche Zaken wordt thons Geboortes en sterftecijfers eerste halfjaar 1945 Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft eenige cijfers en grafieken gepubli ceerd betreffende de geboorte en sterfte in een 12-tal groote gemeenten in het westen des lands, waarbij het eerste halfjaar 1945 wordt vergeleken met de overeenkomstige periode van 1944. Tegenover ruim 13000 slerftegevallen in de eerste helft van 1944. blijken in 1945 ruim 29000 personen le zijn overleden, het geen een stijging beteekent met 120 pet. Alleen Amsterdam en Rotterdam lelden tezamen reeds 10.000 extra sterfgevallen. In de groote bevolkingscentra is de pro- centueele stijging hel grootst bij de oudere mannen in de provinciesteden bij de zui gelingen. Do week-sterRecijfers verloonen duidelijk twee hoogtepunten. In de 5e week. eindi gend 4 Februari en in de 19e week, eindi gend 13 Mei ZS45 was de nood het hoogste, hetgeen overeenkomt met de minima in ca lorische waarde van hel distributiepakkel. gen om tot dezen stap over te gaan. Ook Frankrijk zou dit dan tegelijkertijd doen. Men neemt aan, dat dit Engeland er toe zal brongen eenzelfde beslissing te nemen. Hel Amerilcaanscho plan zou ook econo mische sancties tegen Spanje beoogen. Het zal mede van den wil der democra tische volken afhangen of deze plannen lot snelle uitvoering zullen komen. Damaskinos blijft I Zooals men weet. had de Grieksche re gent, aartsbisschop Damaskinos besloten, om af te treden in verband met het feit, dat men de koningskv/estie nog drie jaar wilde laten rusten. Dit aftreden was echter niet in overeen stemming met den wensch van de Engel sche regeering. Bevin zeide in een bood schap aan Damaskinos, dat een volharden bij zijn voornemen om ai te treden een verschrikkelijke teleurstelling bij het Brit sche volk en het parlement zou veroorza- Dat de Britsche regeering Damaskinos niet gaarne ziet verdwijnen is begrijpelijk, daar hij het vertrouwen van zoo goed als alle partijen geniet en zijn aftreden nieuwe moeilijkheden zou kunnen veroorzaken. Frick klaagt Goering aan Uit Neurenberg wordt gemeld, dat Frick de voormalige Duitsche minister van Bin nenlandsche Zaken, oen aanklacht tegen Goering heeft ingediend, waarin hij uiteen zet, hoe Goering in 1934 op bevel van Hit- Ier, de partij zuiverde, ongeacht schuld ol onschuld van de slachtoffers. Honderd of meer menschen werden toen zonder proces gedood. Schacht, do voormalige president vai Rijksbank, is ook aan het beklagen gesla gen en heeft verklaard, dat door hot on derdrukken van de persvrijheid vele han delingen van de nazi's onbekend zijn ge- Wij zijn dus nu zoo ver, dat do Duitsche groot-misdadigers elkaar gaan aanklagen, waarschijnlijk met de hoop hun eigen strai hierdoor te verlichten. Onder de door de geallieerden in Duitsch- land aangetroffen documenten bevindt zich ook het verslag van een toespraak vc Hitler, die hij hield toen hij Polen bi int viel. Hitier zeide„Ik heb naar het Oosten alleen mijn doodskop-eenheden gezonden, met het bevel zonder medelijden alle man nen, vrouwen en kinderen van het Poolsche ras of taal te dooden. Polen zal ontvolV gokolonisoerd worden door Duitschcrs. Lindbergh als getuige voor Goering? Do verdediging zit inmiddels ook niet stil. Dr. Stahmer, de verdediger van Goe ring, heeft medegedeeld, dal hij van plan was le verzoeken, kolonel Charles Lind bergh, den bekenden Amerikaanschen vlie ger, als geluige voor Goering te doen dag vaarden, Verder willen de Duitsche verdedigers een aantal vooraanstaande Engelschen als getuigen oproepen, w.o. Lord Beaverbrook, teneinde „de doeleinden van Ribbentrops politiek voor den oorlog" te bewijzen. Evenais in don oorlog 19141918 ook in en na dezen oorlog het aantal per somen, waarbij schurft werd vastgesteld In Goes en ook op Zuid- en Noord-Beve land is het aantal schurltlijders zoo groot, dat de artsen door gebrek aan goede be strijdingsmiddelen schier voor een hopeloo- taak stonden. Geheele gezinnen blijken aangetast en het komt herhaaldelijk na een uitgestelde behandeling korten tijd de lijders weer terugkomen et dezelfde klachten. Wat is hiervan de oorzaak Om tot goed inzicht te komen dient men eers in wat schurft is en hoe deze Schurft Ss een jeukende huidziekte, welke wordt veroorzaakt door de z.g. schurftmijt, klein, schildpadachtig beestje. Slechts derde tot een halve m.m. groot. Het wijfje graaft gangen in de huid, waarin zij haar eieren legt en haar uitwerpselen in deponeert. Dit gangengraven vindt des lachts plaats in de warmte en veroorzaakt onduldbare jeuk. Uit deze eieren ontstaan larven, die zich weer tot jonge mijten ont wikkelen. Door de jeuk wordt de nacht- buitengewoon gestoord en door het krabben ontstaan wondjes, die tot allerlei dikwijls etterige ontstekingen aanleiding geven. De besmetting heeft in vele gevallen plaats door samenslapen met een schurit- lijder of het slapen in een besmet bed. Onder de bestrijdingsmiddelen nam zwa- >1 een zeer voorname plaats in, doch de grondstoffen voor het vervaardigen van de zwavelzalven, vaseline en reuzel, ontbre- De laatste jaren zijn beter werkende schurftmiddolen in den handel gekomen, doch door de groote vraag zijn deze bijna meer verkrijgbaar en moeten, om er groot mogelijk succes mede te behalen, deskundig wordon aangewend. Een be handeling van een schurflijder zonder dal ontsmetting van beddegoed en kleeren hier- UIT DE ZEEUWSCHE DOOS „Het Zeeuws is een boerentaalljo", zeg gen de mensen, die menen de wijsheid ïn pacht te hebben. Maar deze wijsheid is eigenwfsheid en eigenwijs maakt dom, zo luidt het spreekwoord. Het is trouwens uit do tijd. neer te zien op talen, die ver schillen van de algemeenc taal, en de ter gen beschaafde en onbeschaafde taal ra ken uit de mode. Evenals in Zeeland komen in het hele landslreektalen of dialecten voor. In het algemeen denkt men, dat zij afwijkingen zijn van de algemene taal. Sommigen schermen zelfs mei het woord „verbaste ringen". Deze or-valting houdt in, dat er eenmaal één taal in den lande geweest is, waarvan de dialecten zijn gaan afwij ken. We moeten de zaak ovenwei precies omkeren de algemene taal is een product van de laatste tijden en de streektalen zijn van een eerbiedwaardige leeftijd, zo oud, dat hun ouderdom niet is vast to stellen. Eigenlijk spreekt dit vanzelf. Zeeland b.v. is oud, de eenheid van Nederland is jong en het snelverkeer nog veel jonger, cn juist dat verkeer is do apostel van de nivellering, de gelijkmaking, ook od het gebied van de taal. Eenheid van taal zaï nooit volkomen bereikt wordon, v/el sterk benaderd. Dit betekent afbrokkeling van de streektalen. Het is voor den enkeling winst, als hij zich met de algemoene taal door het hele land bewegen kan, maar he, leidt tot verarming van de taal van de streek, dus in Zeeland tot verarming van het Zeeuws. Allerlei woorden en uitdruk kingen, die ouderen nog kennen, zijn bij jongeren in het vorgeelbock geraakt. Hier mee lijden we een onherstelbaar verlies, een verlies, dat des te meer te betreuren is, omdat "het verlorene nooit meer terug komt. Zoals een landstreek een eigen sh bezit, zo heeft de streektaal zijn eigen kleur en geur, kortom zijn eigen leven, dal aan gevreten wordt door de grote slopop, die de algemene taal is. Iedere Zeeuw weel het. Een jongen van een dorp gaat stude ren. Hij krijgt elders een goede positie. Geen woord Zeeuws komt ooit meer over zijn* lippen, hetgeen begrijpelijk is. Soms zoekt hij zijn dorp nog eens op hij reist Zeeland in en hij voelt het Zeeuws in zich opkomen, al spreekt hij nog geen woord. Hij ziet zijn oude moeder weer in haar mooie dracht. Hij begroet haar. Al zijn „hooghollands" is verdwenen, het zou vloe ken in deze intieme omgeving. Hij voelt hoe zijn „moeder"taal hem heilig is. Hij zal ook opmerken hoe rijk het Zeeuws is, omdat sommige dingen in het Nederlands niet, of niet zo goed te zeggen zijn. Hiervan een paar voorbeelden. Het Nederlands kont de woorden jokken en liegen. Het heeft bepaald behoefte aan een woord, dat tusschen beide in staat, want jokken is wal kinderlijk en liegen klinkt zo hard. Wolnu, het Zeeuws is rijk met het middonwoord leugenen. Het is geen toeval, dat juist de Zoeuwen dit min der forse broertje van liegen bezitten. Het Zeeuws is wel hot minst ruvse dialect in ons land. Dit kan bij overdreven netto mensen lot iets grappigs leiden. Van iemands kop te spreken is niet behoorlijk, hoold, oot, wel. Maar het is voorgekomen, dat erg fatsoenlijke mensen de maat vijf kop tot vuuv-oot maakten. Do vrees voor harde woorden gaat bij degenen, die van vuuv-oot spreken te ver. Maar begrijpelijk is en te waarderen, dat de Zeeuw zich niet aan vloeken te buiten gaat on zich beperkt tot gosjenokke, dat elders niet voorkomt. Het woord tekenen is wel bekend in het Nederlands, maar niot zo ruim als in hel Zeeuws, want de Zeeuwen kenden het woord bovendien in de uitdrukkingie lekende of ie taolde or nio nae. Hier prijken dus tekenen, gosjenokke en leugenen als woorden, die in het Neder lands niet voorkomen of in beperkter be tekenis. Dit zijn er slechts enkele. Misschien merkt een lezer op, dat hij wel meer voorbeelden als bovenstaande weel. Het zou zeer te betreuren zijn, als deze voorbeelden niet wereldkundig wer den. Mij is verzekerd, dat de Redactie van „Vrije Stemmen" gaarne alles wat lezers op het gebied van het Zeeuws willen op geven, in ontvangst zal nemen. Dit kan op gemakkelijke wijze geschieden, als men schriftelijke inlichtingen ook vragen zijn welkom bij de agenten van het blad brengt, K. K. mede gepaard gaan. kan nooit het ge- wenschte resultaat hebben. Doze ting nu laat in deze tijden veol te schon over. ten eerste door gebrek waschmiddelen, ten tweede door gebrek aan reservekleeding en beddegoed. De aid. Zuid-Beveland-West van hot Ned. Roode Kruis, overtuigd, da deze onge- wenschte toestand niet langer mag voort bestaan, heeft gemeend oen krachtige po ging lo moeten doen om hieraan een einde te maken. Daartoe is de hulp ingeroepen van een speciaal team. dal de schurftbestrijding ter hand zal nemen. De schurltlijders zullen daartoe worden gewasschen en ingesmeerd met eer. uitstekend werkend schurftmiddel. Op denzelfden dag zullen het beddeqoed en kleeding ontsmet worden in den onl- smoltingsoven te Vlissingen. Het wordt daartoe 's morgens gehaald en 's middags teruggebracht. Waar schurft in onze kringen voorkomt, behoeft niemand zich ervoor te schamen. Laat dus ieder, die jeuk heelt te Goes, Kloetinge. Kattendijke, Wilhelminadorp, 's Heer Hendrikskinderen of 's Heer Abts- kerke zich aanmelden aan het consultatie bureau van het ziekenhuis Oostwal des Maandags, Woensdags of Donderdags tus schen 5 en 6 uur. Voor andere gemeenten op Zuid- en Noord-Bevoland zijn formulieren op do ge meentesecretarie verkrijgbaar. Vrijstelling gem. personeel van werkelyken dienst Blijkens een mededeelir.g van den minis ter van Oorlog worden de volgende cate gorieën van personen, ressorleerende onder het ministerie van binnenlandsche zaken, vrijgesteld van de opkomst ïn werkelijken 1. Burgemeesters en wethouders 2. ge meente-secretarissen 3. gemeente-ontvan gers 4. één, of ïn gemeenten met meer dan 50.000 zielen, twee door don burge meester aan lo wijzen personen, die ter gemeente-secretarie belast zijn met de be handeling van militaire zaken 5. de hoofd ambtenaren, ambtenaren en bezoldigde be ambten bij de gemeentelijke oolitic, wier werkkring uitsluitend tot het politicwezen beperkt is. Herinnert U zich nog hoe U in de oorlogsjaren „leefde" op de Roode Kruisbrieven van man, vader of zoon in Engeland of elders Will gij uw dankbaarheid thans toonen Wordt dan lid van het Ned. Roode Kruis minimum j contributie f 1 per jaar. Het Kringcommissa riaat Badhuisstraat 38. Vlissingen, zal U gaarne inschrijven. Voorzitter van de voorberei> dende Commissie Ver. Volken gekozen op Nederl. voorstel Eduardo Zuleita. eerste gedelegeerde van Columbia, is gekozen tot president van de voorbereidende commissie van de Veree nigde Volken. Eduardo Zuleita is rector van de Univer siteit te Bogota. De Nederlandsche afgevaardigde had Zu leila den-meest competente voor het presi dentschap genoemd. Het Nederlandsche voorstel. Zuleita te benoemen, werd met algemoene sterr.m6n aangenomen. Comm. nederlaag in Oostenrijk De laatst bekende cijfers der Oostenrijk- sche verkiezingen zijn de volgende Katholieke Volkspartij 76 zotels. Socialis ten 70 zetels. Communisten 3 zetels. De kracht van de communisten ligt voor namelijk in de steden, die der Kath. volks partij in de eerste plaats op het platteland. De definitieve cijfers zullen eerst op het eind der week bekend zijn. De drie partij en hadden echter reeds voor de verkiezing besloten, ongeacht den uitslag, een coalitie- regeering te vormen voor hot herstel van Oostenrijk. ARBEIDSRECHT „De verwerkelijking van 'n geschikt plan voor sociale verzekering veron derstelt de voorziening van arbeid en preventieve middelen tegen massale werkloosheid." SIR WILLIAM BEVERIDGE. Bij het opmaken van de oorlogsbalans blijkt ons land een troosteloos voorbeeld te leveren van malerioele on vooral ook van geestelijke vernieling. Als het in werkelijk heid ook niet allemaal zou dienen voor de vorming van oen fundament, waarop gelijk bij het sloopen van oen oud huis een nieuw gebouw opgetrokken kan wordon, waarin beter te leven valt dan in hel oude, dan zou de oordog zinneloos zijn geweest. Nu de sociale hervormingsplannen vaster vormen gaan aannemen en door hel weg vallen van oorlogsbarrièros beter materiaal voorhanden is, verdient hot aanbeveling, op deze plaats het werkloozenprobleem onder de loupe te nemon. Ofschoon de sociale positie van den Ne- derlandschen staatsburgor altijd bevredi gend is geweest, ware dit toch niet volko- mon „van de wieg tot in het gral". zooals Beveridge hel karakteristiek uitdrukt. Met het op 1 Nov. 1941 in werking ge- troden Ziekenfondsbesluit werd nog geens zins de sluitsteen van ons Sociale Verzeke ringsstelsel gelegd. De sluitsteen bestaat in de verzekering van arbeid voor allen dooi een goed georganiseerde verplichte werk- loozenverzekering. Wij kunnen do tijdens de oorlogsjaren genomen roaalregeJen niet als maatstaf nemon, omdat zij geforceerd zijn, maar moeten haar, getoetst aan den toestand van vóór Mei 1940, in overeen stemming brengen met 't thans hoerschende stelsel. Ons sociale bouwwerk is slecht go- voegd, het dreigt in dezen hervormingstijd technisch bouwvallig le worden, als niet de leemten worden voorzien. In ons dichtbevolkt land. mot snolle uit- breidingstendenz, waren de tot dusverre genomen sociale maatregelen een absolute noodzakelijkheid. Zij waren oen afspiege ling van onze maatschappelijke ontwikke ling. Om den bevolkingsdruk en daarmede den druk op de verzekering van de voedsel- ziening te verlichten, zal ons streven :en zoo groot mogelijke Sociale Zeker heid moeien zijn gericht, om daardoor het maatschappelijk leven moer welvarend en sterker to maken. Voor de verwezenlijking dit doel wil dit artikel een bijdrage leveren. Allereerst valt op, do door de hortende stootende ontwikkeling ontstane ver scheidenheid van rechtsgronden, do peilers waarop het sociale bouwwerk is gegrond vest. Als gevolg daarvan is do basis van hel maatschappelijk leven wankel en staal het eene uitvoeringsorgaan naast hot an dere. zonder samenhang. Elk van de rege lingen heelt weliswaar een aanzienlijke maatschappelijke vooruitgang bewerkstel ligd, maar zij vormen een ongorijmd geheel i hun funclionneering biedt gelegenheid ;or aanstootgevende afwijkingon. Terwijl Ongevallenwetten, Ziekte- en Kin derbijslagwet aan haar dool beantwoorden uitmunten door populariteit, kan hetzelfde niet gezegd worden van do Invaliditeitswet het Werkloozenbosluit, wier impopulari teit voornamelijk is gelegen in de beneden het bestaansminimum liggende uitkeerings- bedragen. Vooral de laatste voorziening, die der werkloosheid, is er oen van lap middelen. Niet is haar doelstelling de werk loosheid op te heffen door een goed georga niseerde algemeen verplichte Staatsrege- maar de werklooze is overgeleverd aan op de grens der armoede liggende onder steuningsbedragen van Maatschappelijk Hulpbetoon on Burgerlijk Armbestuur, ter wijl de vrijwillige uitkeeringon van do work- Ingezonden mededeeling MAATKLEEDING KUNST Een Midzomevnachtdvoom (Van een Amstordamschen correspondent). De Stichting Arastordamsch-Rotterdamsch Tooneelgezelschap onder artistieke leiding van Albert van Dalsum en A. Defresne, heeft als eerste nummer op het programma voor dezen winter een stuk gekozen, dat hooge eiBchen stelt aan de uilvoerders. En de nieuwe stichting heeft daarmede direct bewezen, dat zij vele goede dingen ons tooneellievend volk kan brengen. Onder regie van Louis Saalborn heelt zij en vortooning gegeven van Midsummer- ightsdream van William Shakespeare, met muziek van Felix Mendolssohn-Bartholdy, en deze utoerinigv trelct nu reeds velo dagen volle zalen, en oogst een bijval die aan het einde tol oen ovalie groeit, waarin ook de dirigent Maurice van Ijzer betrokken wordt, die orkest en dameskoor van de afdeeling Opera van het Gemeentelijk Thea terbedrijf onder zijn leiding heelt. Het stuk is overbekend bij letterlievende Nederlanders. Shakespeare schreef het kort 1600, dertig jaar oud. Het is een blij en fleurig spol. waarin toch tragische ondertonen zich doen hooren. Speelsch ver vlecht hot gowoon menschenleven met het leven van figuren uit den heldentijd der ouden, terwijl ao olfonworeld ook zijn fan tastisch spel speelt met de verwikkelingen der menschelijkc 3amonlevinct. Dartel ver haalt het over do perikolen der liefde onder menschen en goden, laat zien hoe ze him- melhoch jauchsend on zum Tode belrübt kunnen zijn, direct na elkaar, doet aller grappigst zien'dat de liefde blind is, zoo dat zelfs ao koningin der elien verliefd kan worden op een ezelskop ia letterlijken maar zorgt dat aan het einde de ge liefden alle elkander terugvinden, en een drievoudige bruiloft wordt gevierd, terwijl elfenkoning on elfenkoningin minzaam toe- Daaronaer door geeft Shakespeare zijn gewoonte een boertige vertooning eenige handwerkers, die samen een spel instudeoren voor de aanslaande brui loft, terwijl als wellicht do meest levende figuur Puck de kabouter in het stuk voor komt, die huppelend allerlei dwaasheden doet geschieden, en toch heel geen kwade geest is, integendeel. Carla de Raet gaf deze figuur voortreffelijk, gelijk trouwens alle rollen in goede handen waren. Dit onsterfelijke stuk uit 1600 is door den romanticus Mondolssohn in de eerste helit der vorige eeuw op muziek gesteld. Terwijl de ouverture ec-n bekend orkestwerk is ge worden. en iedereen wel de stralende brui- loitsmarsch eruit kent,ook zijn nocturne zijn scherzo is dikwijls uitgevoerd, heeft het geheolo werk nog niet de bekendheid gekregen die het verdient. Nu gaat het in de hooldstad dag aan dag, en er is god dank geen Duitsche overheid meer, die don Joodschen componist in dc-n ban kan doen Doodeenvoudig wordt het tooneel gehou- m. met zeer weinig requïsieten. En toch boeide het buitengomeen. Koningin de Amazonen, Hippolyta, zal trouwen mot Hertog Thesus van Athene. Een luisterrijk leest zal worden gevierd. Twee edellieden met hun geliefden maken allerlei verwikkelingen door. die ten slotte goed alloopen, na velerlei liefdesverdriet. Een groepje handwerkers studeert een idi oot stuitje ïn, om bij den hertog in het ge vlei te komen. De koning en de koningin der elfen spelen inlusschen hun spel met de menschen, torijl zij zich van de diensten van kaboutor Puck daarvoor bedienen, die vlug en vaardig over hot tooneel huppelt. Telkens): omt een ellenballet met sierlijke dansen het tooneel vervroolijken. Het ge heel staat onder deze gedachte van den hertog, die hij in don aanvang uitspreekt „Roep op den vluggen darlelgen geest der vreugd' Verban zwaarmoedigheid naar 't huis vein loozenkassen dor arbeiders-organisalies te kort zijn. Het sluitstuk van ons maatschap pelijk leven is niot hermetisch gesloten armoede kan langs alle kanten binnenslui pen. Men trachtte weliswaar den nood van do werkloosheid to lenigen, macrr men kon daarin niet slagen, omdat men daardoor niet vermocht de oorzaak weg te nemen. De [atschappelijke armoede kon rustig blij- n woekeren. Men voorzag in de onder breking van de verdiensten door werkloos heid in den druk op het loon door het kindertal, ïn het verlies van arbeidsgeschikt heid door ongeval, ziekte, of ouderdom, aar de laatste voorziening overlappen de De werkloozenuitkeering zeil ïs te laag de duur te kort, omdat de voorwaarden t opheffing on beperking van de werk loosheid ontbreken en daardoor de duur de werkloosheid niet kan worden (Slot volgt). Zeeland vóór de bevrijding Ook in KrnbbcndIJkc ij alles pols cn vree. Het dorp ij nis uitgestorven. niemand le zien. Moor dot wc bel front nu diclit bcn.idcren, blijkt uit liet feit, dot hier een hospitaal ij. De telken» bcrhnnl- de luchtaanvallen der Tommies op en om Rilland- Bntb, bezorgen vele soldaten verwondingen die niet met Leukoplast opgelapt kunnen worden, Zware gevallen wordt hier de eerste hulp verleend cn gunn don door naar Gocs^j lichtere blessures cu- rC?.Nadden jufiic'geddcht. dat"hct° er zoo uit zou zien 7" informeert Flip. „Ik snap er totaal niks van", geeft Hans toen, „er rit hier geen soldaat, terwijl ik veronderstelde. W Naarmate" men Rilland-Bath nadert, worden de boerderijen,' die door de Spitfires zijn beschoten, talrijker. En rookzuilen wijzen op branden. Vlak vóór het dorp staat het geraamte van een hangar, te smeulen. Het woonhuis bij de boerderij is zoo- wagen,^"nar^ccn dlmrachotcn'^ccvo^'dcrkcïcL De stank van het brandende graan, waaruit hier en daar vlammen opslaan, drijft de tronen uit de oogen. In den loop dezer weck zijn er zeker een twintig boerderijen afgebrand. Vanuit Rilland kon men ten, °dus in West-Brabant zal er" wet heel wn" crnicld zijn. elonbaan!' 'daar'"waar dc cig^nïifke °KÏechkral!'d.fm nniek'e mcdcdcctlngT „FcincMn" sichl". :r>, dat ze ons waarschuwen waar het gevaarlijk ,-ordt. Dus hier is de vijand te zien, hun vijand Zouden de Duits of huis ontdek Weldra tcckcncn zich negen Spitfires af tegen de Het drietal ligt tegen den berm van den weg en tuurt in spanning naar hun bewegingen. Juist als de toestellen zich recht hoven hun hoofd rookwolkjes uit dc laatste zijn nog* niet verdwenen, jjls^Je ratelende knallen aanrollen van dc ontplof- w.w'dc Dui?acïers"zirtcn!WC'Cn dl" prCC,ü' Zeker een kwartier lang zwenken en zwieren de waarbij het schieten als een 'vrijwel' onafgebroken ratel dnnr dc lucht klinkt. De moffen knallen terug, en het is een Inwlnc van kogels, die boven dc siillc polders naar olie rich tingen vliegt. Wat er op den grond gebeurt is niet waarneembaar, muar dc vliegtuigen opcrccren blijk- ■ca 200 meter voor wachtpost 19, aan den •lijn naar Bergen op Zoom. worden de heeren dc gehouden door een schildwacht, waarbij het volgende gesprek begint „Waar gaat U naar toe 7" „Probeeren hoe ver wc komen kunnen om eens kijken wat er bier qcbcurt." „Verder als bier mag U niet gaan. aan den ilgendcn dijk ligt dc vijond." „Maar wc moeten toch zelf weten, of wc dood- Een Stabfcldwcbcl is dc spoorbaan over geklau terd cn informeert wat er aan dc hand i-.. Na me dedeeling door den soldaat, die als een staten veer 't schild voeren, wendt de ondérofflcier^ichwVhei" ÜNcc, we willen alleen een? wetcnVwnt ér nu wnnr m van alle verholen die bij Om. de ronde „Wnnr woont U 7" „In Goes," •lellen ze dnnr 2" „Dat - gevo Rillan vlammen op is gegaan i alle gevluchte Duitschcrs „Loopt U maar eens met mij mee, nee, nict dc voormaligen beton over. en blijven staan aan den voet van den dijk, die dc Schelde omboon. Eens liep hier een moderne verkeersweg, een twccbanig betondek dat vanuit Brabant de verbin ding met Zeeland vormde. Nu is hier slechts een reep land, omgeploegd nis een stuk bousvïund, dat dc eene bomtrcchtcr na de andere vertoont. Ga pende afgronden, in dc diepte een pin, drabbig overeind cn irnïlcrici'soorlcin'bnchtc"1 blootgewoelde en ufgeknnptc kabels van telefoon- en stroom: een grillig gebroken waterleidingbuis Fctdwebct. wijzend op den dijt; ilic in 1910 onze verdedigingslinie vormde, „ongeveer 700 n,nn. Ach ter den volgenden dijk liggen dc Canadeezen. naar schatting i a 500 man. Kijkt U maar eens - zijn verrekijker overhandigend - zoo af en toe zie je een beweging, juist boven dc kruin." (Wordt vervolgd)

Krantenbank Zeeland

Vrije Stemmen. Dagblad voor Zeeland | 1945 | | pagina 1