VRIJE STEMMEN
2-daagsch debat in het Lagerhuis begonnen
BOERENARBEIDER
Wanneer wij terugdenken aan den tijd
van vóór 150 jaar, zoo zeide onlangs Ir.
C. H. J. Maliepaard, Londbouwconsulent In
Dienst, in een avondpraatje
voor de radio, dan was de toestand geheel
anders dan nu. De boer had toen in
regel enkele vaste arbeiders, die het heole
jaar door op het bedriji werkzaam
Lente, zomer en herfst voornamelijk arbeid
op het veld, in den winter meest arbeid in
de schuren, dorschen, veevorzorging, enz.
Geen boer dacht eraan, deze arbeiders te
ontslaan zij vroonden gewoonlijk dicht bij
de hofstee, meest op een plekje dat eigen
dom van don boor was, en boer en arbei
der stonden elkander veel nader dan thans.
Deze toestand is heden grondig gewijzigd.
Do landbouwtechniek is zeer vooruitge
gaan. Een groot deel van de bewerking
der producten is verplaatst naar de fabrie
ken, en het aantal vaste arbeiders vermin
derde, terwijl een groot aantal seizoen
arbeiders in de drukke maanden op de
boerderij ingeschakeld werd.
De band tusschen boer en arbeider werd
al losser. In den winter kwam er voor de
losse arbeiders een maanden durende werk
loosheid. En zoo ontstond, veel later dan
in de industrie, ook do drang der arbeiders
om eigen positie te verbeteren door arbei
ders-organisaties. Deze organisaties gingen
streven naar loonverbetering. werkloos
heidsverzekering, verhooging van sociaal
Wat zal nu de toekomst brengen
Aan de eene zijde staat thans de boer,
als leider van het bedrijf. Hij werkt nog
wel mede. Maar zijn arbeid legt niet al»
voorheen veel gewicht in de schaal. Hij i»
daarin slechts een van de velen. En al»
leider van het bedrijf heeft hij veel meer
handelstaak dan de boer van voorheen.
Aan de andere zijde staan de landarbei
ders, die, in organisaties samengevoegd,
voor hun speciale belangen opkomen.
Is hier een blijvende tegenstelling van
belangen
De boeren, vooral de jongere boeren, zei
Ir. Maliepaard, begroeten mol instemming,
dal de positie der arbeiders aan het ver
beteren is. De tijd, zoo weten zo,
en do huidige bedrijfseconomie eischen ge
schoolde en volwaardige arbeiders, die wer
ken tegen een aanvaardbaar loon, daar dit
zoowel aan het bedrijf als aan den arbei
der ten goede komt. Arbeiders met vakbe
kwaamheid zijn noodzakelijkdaarom i»
scholing van jonge krachten gewenscht. De
Stichting van den Arbeid, waarin ook de
landarbeidersbonden zijn vertegenwoordigd,
.achtte Ir. Maliepaard het orgaan, dat nauwo
samenwerking tusschen boer en arbeider
kan verzekeren, en zoo het algemeen be
lang kan bevorderen.
2e JAARGANG
NUMMtsK 322
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Zaterdag 24 November 1945
Algemecne Leiding
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boerma.
Hoofdredacteur i
Kockebakker.
Redactie en Administratie
Goes, Beestenmarkt 2.
Telefoon 2163.
Bureau Middelburg
Kortedclft 44.
Atïlee en Eden over de atoombespreEtingen
Weinig nieuws"tn Neurenberg
Rommels nichtje is bang
Edenonze verdragen zijn niet
gericht tegen de SowjehUnie
De Brltsche premier Attlee heeft in
Lagerhuis verdere bijzonderheden verstrekt
over zijn besprekingen te Washington
rake de atoom-energie, waarmede hij het
(woedaagsche debat van het Huis over
.onlandsche aangelegenheden opende.
Hij zeide o.m„ dat de atoombom de
nieuwste uitvinding op het gebiod van de
/erwoesting is, maar vermoedelijk is zij niet
ie laatste.
Ik heb, aldus Attloe, bij mijn besprekin
gen niet alleen gedacht aan de uitschake
ling van de atoombom uit het tuighuis
naties, maar Ik heb in hoofdzaak ove
gen wat voor een wereldorde er noodig Is
in oen tijdvak waarin de wetenschap zulke
verschrikkelijke wapens In menschenhan-
den heeft gelegd.
De premier legde er voorts don nadruk
op, dat goen enkel veiligheidsstelsel uil
zichzelf een doeltreffende waarborg ver
schaffen kan tegen de productie van de
atoomwapens door een natie die agressie
WIL. De volken moeten besloten zijn on
derling een zoodanig vertrouwen te slich
ten, dat oorlogen ondenkbaar zijn. Over
groote doelen der aarde, allereerst tusschen
de Engelsch sprekende volken, is dit ver
trouwen reeds aanwezig.
Attlee was van meening, dat het niet
verstandig zou zijn, nu de organisatie van
de Veroenigdo Volken nog maar pas ge
boren Is, de werold bekend te maken met
de methoden om atoombommen te produ-
Hij zeide verder, dat do atoomkracht
n aangelegenheid is, die alle naties ter
I wereld aangaat.
Soekas*no ïnstaBSeert nieuwe „kabinet"
De Gouverneur van tSairacfoeng vermoord 1
Waarheen met de Neder-
landsche Inheemsche troepen?
Een woordvoerder van het Brltsche mili
taire gezag deelde volgens Anep-Aneta
mede. dat nog niet beslist is, waarheen de
inheemsche troepen uit het Koninklijke Ned.
Indische Leger, die Batavia moeten verlaten,
zullen worden qezonden.
Ja, voor de Britten zijn het niet anders
dan „lastige" vreemdelingen
Gevaarlijke atmosfeer
in Batavia
De „republikeïnsche regeering" heeft
overwogc-n, dat het voor haar bezwaarlijk
wordt, in Batavia te werken. Aldus uitte
zich Sjarifoedin. Een prominente vertegen
woordiger van deze, Mohamed Roen. werd
bij ec-n schietpartij in zijn huis te Batavia
gewond.
Het schijnt dat extremisten hen en ande
ren bedreigd hebben.
Borneo wordt opgehitst
De „Melbourne Herald" bericht, dat en
kele communistische militairen, deel uitma
kende van de Australische 7e divisie, die
op hot oogenblik Ned. Borneo bezet heeft,
de plaatselijke Indonesiërs hebben opge
stookt, en de revolutionaire beweging heb
ben aangemoediod. Propaganda-biljetten
werden verspreid, die in Melbourne waren
gedrukt. De Indonesiërs trachtten de Neder-
landsche vlcg neer te halen. Minstens één
werd hierbij gedood. Australische soldaten
namen deel aan de betoogingen van „Vrij
Indonesië".
De Australische strijdkrachten zijn nu
teruggetrokken uit Pontianak en Bandjer-
masin, waar de Nederlanders hun taak heb
ben overgenomen.
In Bandoeng optreden tegen
de Rapwi
Het werk van do Rapwi wordt in Ban
doeng door do extremisten belemmerd. Zij
trachten de voedselvoorziening af te snijden.
Winkeliers en boeren worden geïntimideerd
Nog steeds wordt er gemoord, en worden
er menschon weggevoerd. De Europeescho
bevolking is er de laatste weken toegeno
men van 3E00Q tol 60000, waaronder 11000
kinderen onder 16 jaar en ruim 18000 vrou-
De „Gouverneur" van Bandoeng, die ge
matigd was, is door extremisten wegge
voerd en vermoedelijk vermoord.
Nog veel Japanners op Java
In het Britsche Lagerhuis verklaarde de
Minister van Oorlog, dal de Japanners on
dergrondsche steun verleonon aan de In
donesiërs. Es zijn op Java nog 50.000 Ja
pansche soldaten, en 25.000 Japansche bur
gers. Zij bevinden zich voornamelijk in hol
binnenland.
Ook Sumatra in onrust
Te Padang op Sumatra zijn schoten ge
vallen. Er zijn cnlcelo dooden cn gewonden.
Er wordt scherp gepatrouilleerd. 18 Indo
nesiërs, met messen bewapend, zijn gear
resleerd. Ook worden eiken nacht burger:
aangehouden, die in het bezit zijn van
zwaarden of pistolen.
Op heel Sumatra komen veel gevallen
van plundering voor. De Japanners had
den do deuren van gevangenissen en van
krankzinnigengestichten open geworpen I
In Medan zijn de Nederlanders in een
kamp in hel Centrum der stad, onder be
scherming van Britsche troepen. De voeding
is moeilijk, omdat de kooplieden onder In
timidatie der extremisten staan.
Evacuatie naar
Singapore onmogelijk
Terwijl de Europeanen die op Java nog
in kampen verloevon, lot nog toe langza
merhand zouden worden overgebracht naar
Singapore, is deze evacuatie sinds eenige
dagen stopgezet. Als reden wordt opge
geven, dat er accomodatie en voedsel is,
om nog meer evacuees op te nemen. Ooit
het vervoer van groepen Nederlanders met
vliegtuigen van Bandoeng naar Batavia
heeft niet meer plaats. In Batavia is geem
1 nemen, wordt ge-
deze landgenooter
mogelijkheid
Waar mo
De toestand in het binnenland wordt at
slechter, en do kampen worden door ex
tremisten bedreigd.
Het nieuwe »kabinetcc
Soekarno heeft het nieuwe „kabinet" ge-
installeerd. Op een vergadering met hel
oude en nieuwe „ministerie" zei hij, dat hij
overtuigd was dal beide zouden samen
werken op dit „meest kritieke uur der ge
scliiedenis van ons vaderland".
Over Land- en Tuinbouw
In de rubriek ten behoeve van den land
bouw, verzorgd door de afd, voorlichting
van het ministerie van Landbouw, Vissche-
rij en voedselvoorziening, zal op Maandag
26 Nov. a.s. to 20.30 uur over den zender
Hilversum II sprekenIr. J. Sevenster, di
recteur van den Rijksdienst voor Landbouw-
hersiel te Den-Haag over het onderwerp:
„de organisatie on werkwijze
Rijksdienst voor Landbouwhersfel'
Keuring voor den dienstplicht
Het plan bestaat. Maandag 7 Janua:
1946 te boginnen met do keuring voor de:
dienstplicht voor de lichting 1945 daarvoor
zullen 45 indeeüngsraden worden ingesteld.
Doze indeeüngsraden zullen een uitgebrei
de taak hebben met het oog zoowel op de
belangon van land- en zeemacht, als op
die van de toekomstige dienstplichtigen.
Bil deze raden zullen werkzaam zijn, e
keuringscommissie, bestaande uit artsen
een selectiecommissie, bestaande uit per
soneel van den psychologischen di'
Voor eiken dienstplichtige zal het uitgo-
breide onderzoek twee volle dagen
slag nemen, behalve natuurlijk
iemand reeds den eersten dag wegens
geringe lengte ol om andere reden om
schikt wordt bevonden. Gedurende het v
blijf bij den indeelingsraad zal van Rijks
wege gezorgd worden voor do voeding va
den keuringsplichtige.
Als zittingsplaatsen van deze keuring:
raden zullen uitsluitend aangewezen kun
nen worden plaatsen, waar zich een Rönt-
goninrichiing bevindt. Dientengevolge kan
het voorkomen, dat de afstand, dien de
keurlngspüchtigo moet afleggen, vrij groot
ij. Voor dergeliiko gevallen zullen vervoer
middelen tor beschikking worden gesteld
en tevens zal in de gelegenheid tot nacht
verblijf worden voorzien in de plaatsen,
waar de Indoeüngsraad zitting houdt.
Aan do officieren en onderofficieren, die
als hoofd van een indeelingsraad zullen
optreden, is opgedragen met do burgemees
ers van de gemeenten in hun gebied thans
overleg te plegen over de vertrekken, die
voor de zitting noodig zullen zijn.
Tot hulp en voorlichting voor de hoofden
ier indeeüngsraden worden instructeurs
aangesteld, 1 voor het Noordelijk, 1 voor
iet Zuidelijk en 1 voor hot middengedeelte
des land».
Uitspraken Tribunaal
Frans Geldof, caféhouder te Sosooskerke,
vrijspraak.
Gilles de Rijke, betonwerker te Vlissin-
gen, üd van hot N.A.F. en N.S.B. Verbeurd
verklaring van twee rijwielen en ontzet
uit het recht openbaïe ambten en ontzet
uit het kiesrecht.
Eiiza de Vos, koopman (e 's-Gravenpol-
der, vrijspraak.
Pieter Ernst Anno von Heimburg, te Mid
delburg word ontzet uit het recht openbare
zmbten en ontzet uit het kiesrecht.
Nicolaas Thomas van Doorn te Kruinin-
gen, 6 mnd. interneering en verbeurdver
klaring van f 2000.
Jacobus Leonardus van Hove, machinist
uif Veore, ontzei uit hel recht openbare
ombten te bekleeden en ontzet uit het kies
recht.
Adrlaan Pieter de Leeuw, motorrijwiel
hersteller te Middelburg, vrijspraak
Jan Corneüs Verlinde, l'.ï jaar internee
ring met ontzetting uit het recht openbare
ambten te bekjeeden en ontzet uit het kies
recht.
Eden zeide, dat het Handvest der Ver-
eenigde Naties moot worden herzien in het
ücht van de ontdekkingen over do atoom
energie en me! betrekking tot het recht
van veto.
Niemand zal hier ontkennen, aldus Eden,
dat er kortgeleden een vorhooging van
argwaan is ontstaan tusschen de Sovjet-
Unie en de beide andere partnors in de
overwinning.
Ik ben ervan overtuigd, dat de toekom
stige wereldvrede afhangt van het onder
ling overleg tusschen deze drie mogendhe
den, Wij willen, dat Moskou in alle we-
reldzakon volledig en gelijkelijk deel heeft.
Eden begreop niet de houding die Mos
kou tegenovor hot z.g. Westorsche bloc aan
noemt, daar dit alleen bedoeld ls als een
barrière tegen ovenlueele Duitscho agressie
in de toekomst. Eden xeido te meenen, dat
de afspraken, die do Sovjet-Unie met haar
nabuurlanden maakt, hetzelfde beoogen.
Wij welen, aldus Eden, dat de verdra
gon dor Sovjet-Unie niet gericht zijn tegen
ons en derhalve kunnen wij van haar vra
gen ons te golooven, dat onze verdragen
ook niet gericht zijn tegen haar.
Tenslotte moende Eden. dat de Sovjet-
Unie geen grootero bijdrage tot een goed
begrip tusschen Rusland. Engeland
Vereen. Staten zou kunnen leveren dan
door aan de buitenlandsche journalisten
in haar gebied dezelfde volledige vrijheid
van bewoging te verschaffen als aan de
Sovjet-Russische correspondenten in Enge
land ie toogestaan.
De kwestie Iran
Eden wijdde enkele woorden aan de
Iraan3cho kwestie, en zeide, dat de Engel-
sche regeering mot bezorgdheid kenn'13 ge-
heeft van de onlusten in Noord-
West Iran. Het feit, dat de door de Iraan-
sche regeering daarheen gezonden troepen
door de Sovjet-autoriteiten zijn teruggestuurd
achtte Eden niet te vereenigen met het
Britsch-Sovjet-Iraansch verdrag van 1942
rklaring van Teheran in 1943.
Eden zeide ie hopen, dat Moskou stappen
doen om de door dit optreden gerezen
verdenkingen weg te nemen.
Es is nicht "Wahrl
De derde dag van het proces van Neu
renberg bracht weinig nieuws. Van de op-
•ichting af tot de verovering van de macht
oe, word het bestaan van het nationaal-
iociaüsme nagegaan en daarna kwamen
neer gedetailleerde documenten, o.a. no
tulen van vergaderingen van het Rijks-
Kabinet, waartegen weinig kan worden in
gebracht, aan de orde.
Toch maakt Goering verwoed aanteeke-
ningen, vooral bij passages over terreur.
Maakt hij misschien een serie „Es ist nicht
Wahrs
Dc meeoing van Rommel's nichtje
Christine Rommel, een 19-jarig nichtje
van den voormaügen veldmaarschalk van
het Duitscho Afrika-corps, zeide tot een cor
respondent van de „Daily Mail", dat de
Neurenborgers beducht zijn voor een aan
slag door nazl-olomenlen op het gerechts
gebouw. Waarschijnlijk is bij haar de
wensch de vader der gedachte.
Regeling van Iraansche kwestie?
Volgens den correspondent van A.F.P.
bestaat in parlementaire en regeeringskrin-
gen te Teheran de hoop, dat de met de
Sovjet-autoriteiten aangeknoopte onderhan
delingen een gunsligen uitslag zullen heb
ben. Deze indruk werd bevestigd door het
leit, dat de naar Azerbeidzjan gezonden
Iraansche troepen, die door de Sovjets wer
den tegengehouden, wederom werden op
gesteld.
Semarang kalmer
Tengevolge van den luchtaanval op So-
marang is de weerstand dor Indonesiërs
alhier blijkbaar grootendeels opgehouden.
Toon een Britsche mobiele colonne onmid
dellijk na den luchtaanval optrok langs Bod-
jong, ontmoette zij geringen tegenstand. De
Indonesiërs waren voor den luchtaanval ge
waarschuwd door strooibiljetten, die ander
half uur tevoren werden uitgeworpen.
overdenking
Het gewone leven
KUNST
UIT STAD EN LAND
ambtenaar P. Nieuwenhuïjse.
Het totaal bedrag aan ondersteuning
gold werd f 47.365, vorig jaar f 45.680.
Toen in Sopt. 1944 de Duitschers op de
terugtocht waren, was het Armbestuur
plicht voorschotten te geven aan velen, die
anders renten, wachtgelden, pensioenen,
enz. ontvingen. Totaal is een bedrag van
f 31.300 betaald aan voorschotten, waar
van inmiddels een belangrijk bedrag is te
rugbetaald.
Burg. Stand, Geboren Marinus H„ z.
v. G. Zweedijk en C. G. Schipper Leuntje
T., d. v. M. F. Ilerrobout en T. de Back
Adriaan B„ z. v. A. H. van den Ende en
D. M. BruijnzeelAnthonia, d. v. J. Ha-
rinck en H. Wagenaar Marinus C. A.. s.
v. C. Reijnhoud en J. Ivens.'
GetrouwdA. Akkerman, 26 j„ te Til
burg en L, P. Roijerso. 24 j.M. J. Ever-
sen, 27 j. en C. H. Weezepoel, 25 j.J.
Meijüng, 39 j. en S. C. Schuilwerve, 26 j.
J. Bal, 30 j., to Hoedekenskerke en M. C.
van Went, 24 j.R. Verbeem, 39 j. en J.
Minnaard, 37 j.P. Andriossen, 68 j„ te
Hontenisse en M. S. Vermont, 57 j.A.
van Wouwe, 27 j. en C. A. Brand. 23 J.
OverledenM. S. E. Dhooge, 1 j„ te Yer-
sekeA. Verhaqe. 78 j., echtg. van W.
Adriaanso T. Beenakker, 58 j., te Kruinin-
gen, echtg. van A. ReijnhoutG. D. Heins-
dijlc, 1 j„ te 's-Heerenhoek.
FILMN1EUWS. ERGENS IN NEDERLAND
Deze Nederlandscho film is, toen zij een
maal gereed was, door de Duitschors ver
boden, Thans is zij Sn circulatie en kan
met dit product van onze vaderlandsche
filmindustrie dezo week in hel Grand Thea
ter aanschouwen. Hel Is eon vooroorlogsch
geval, d.w.z. het verhaal spoelt in don
mobilisatietijd, speciaal In marinekringen.
Een advocaat wordt matroos bij den mijn-
opruimingsdienst en daarbij loopt niet al
leen zijn leven, doch ook zijn huweUik ge-
Geadopteerde gemeenten
De volgende W. Zeeuwsch Vlaamscho ge
meenten werden door Overijsselsche plaat-
son geadopteerdAardenburg door Har-
denbergSluis door OmmenIJzendijke
dood DedemsvaartRetranchement door
Gramsbergen i.Breskens door Raalle Groe-
de door Kampen Waterlandkerkjo door
OlstHoofdplaat door DalfsenCadzand
door Nieuw-LeusenNieuwvüel door Hei'
noSchoondijke door V/ijhe Holten door
Deventer.
Goes
GEMEENTERAAD
Donderdagmiddag kwam de noodgemt
leraad bijeen. Het verzoek van het bestuur
van de onderafdoeling Noord- en Zuid-Bo-
vcland van de gewestelijke afdceling van
Bedrijïshoreca om tot de regeering het ver
zoek te richten voor Goes wijziging te
brengen in het maximum aantal vergun
ningen voor den verkoop van sterken drank
in het klein werd aangenomen. Evenals
het voorstel tot het verloenen van eervol
ontslag aan den heer F. G. C. Rothuizen
on de voorstellen lot wijziging dor verorde
ning op de heffing van besmettelijke ziekte-
gelden en de vaststelling dor gemeentebe
groting voor het dienstjaar 1945.
Op een vraag aangaande het schoolver
zuim. dat nog altijd vrij ernstig is,
wcordde wethouder De Roo, dat dit
een groot deel te wijten is aan het gebrek
aan schoenen en kleeding. Deze kwestie
wordt ernstiq in studie genomen.
De heer Haverhoek vestiade er de
dacht op, of het niet wonschelijk was
wachtlokaal to doen plaatsen bii het
keotterrein, aangezien de menschon daar
maar tn weer en wind moeten wachten op
de bussen.
De heer Franken drong cr op aan, dat
do standplaats bij het parkeerterrein ten
spoedigste wordt gewijzigd, aangozien hel
levensgevaarlijk Is.
B. en W. zogden een wijziging op kor
ten termijn toe.
De hoer Polderman belclaagdo zich v
over de kastanjeboomen in do Piel Hein-
straat. Reeds op de eerste zitting had hij
de aandacht er op gevestigd, dal kwajon
gens deze vruchten eraf mepten, sindsdien
was er geen verandering in gebracht.
De heer Franken maakte zich bezorgd
over de capriolen van vliegtuigen boven
Goes. Hier moest nu eens een eind aan
worden gemaakt.
De vergadering werd daama gesloten.
BURGERIJJK ARMBESTUUR
Aan het jaarverslag van het Burgerlijk
Armbestuur ontleenen wij het volgende
De laatste maanden, aan de bevrijding
voorafgaande, hadden de leden zich wei-
an de zaken van het Armbestuur ae-
legen laten liggenenkelen waren reeds
elders vertrokken, zonder kennisae-
vlng. De hoor H. M'. Schippers en Mevr.
Kistemaker kregen op verzoek per 25 Oct,
1944 eervol ontslag. Aan de andere leden
J. Geense. J. Hoekman. S. J. Zandée, M. Al-
bregtse, J. van Fraassen, j. Ruster en j.
Dagevos en de dames Klooté, Koert en
Noom werd per 6 Nov. ontslag gegeven
wegens te vreezen verwaarloozing der be-
lanqen van hot Armbestuur.
Per 21 Nov. d.a.v. zijn door den wnd.
burgemeester voorloopïg benoemd t.ls le
den de hoeren J. Pouwer, C. C. van der
Does, P. Crucg en M. N, Knuist en de heer
de Roo als lid on voorzitter, secretaris-
penningmeester W. van Strien en tijdelijk
Afgezien van eenige fraai
ontbreekt in deze film nogal eens de echte
.iarinesfeer. Verschillende taforeelen doen
vat toonoelachtig aan. Overigens is het
>en onderhoudend verhaal, passend in het
:ader van de mobilisatie. Do schrijver, Jan
do Hartog. geeft verrassend goed spel als i
de advocaat-matroos en vindt in Lily Bouw
meester een waardige tegenspeelster.
Mallhieu van Eijsden zorgt
dige „gein" en verder ziet men bekende
figuren als Fien de Ia Mar, Aaf Bouber,
Max Croiset, Piet Kohier, Cruljs Voorbergh
en Eduard Verkade.
ZIERIKZEE. Op do Oude Haven gebeur
de een ongeluk, dat ernstige gevolgen had
kunnen hebben. De aanhangwagen var
een auto goraakte los, waardoor 't knechtje
M. Holst eraf vloog. Hij brak zijn sleutel
been cn liep een hoofdwondo op. Hij ls
naar het ziekenhuis overgebracht.
RETRANCHEMENT. Tot aller voldoening
is het streekbureau W. Z. Vlaandoren voor
den wederopbouw verplaatst van Terneu-
zen naar Ooslburg, het hart van het ge
teisterde district.
Onze gemeente bezit een van de
weinige torens, die men na
gen in W. Z. Vlaanderen nog vindt,
uurwerk, hoewel eenigszins beschadigd, is
nog intact. Men heeit bericht ontvangen,
dat do torenklok, die door do Duitschers
gorooid was, zich in Groningen bevindt.
Onze gemeente werd geadopteerd
door de plaats Langenbroek, waarvan reeds
goederen zijn aangekomon. Ook word be
reids materiaal ontvangen uit Avereest.
NIEUWERKERK. De heer J. Schoof alhier
kwam van Oosterland naar zijn woonplaats
geloopen, waar hij onderweg vermoedelijk
is gegrepen door do stoomtram van 6 uur.
Hot slachtoffer is naar het ziekenhuis te
Noordgouwe vervoerd, waar hij 's avonds
ls overleden.
OVEZANDE. De receptie naar aanlei
ding van het 25-jarig jubileum van den
heer L. N. de Jonge als gemeente-secretaris
van Ovezande, zal worden gehouden op
1 Dec. a.s., 's middags van half vier tol
half vijf ten gemeentohuize alhier.
STAVENISSE. Een inwoner onzer ge-
eente had als dank voor do ontvangen
HARK-goederen een brief naar Engeland
gestuurd. Een dezer dagen kwam er een
brief uit Engeland terug als antwoord op
het geschrevene.
De kachelbuizen van de Lagere
school zijn door do evacuatie van plaats
veranderd, zoodat de school niet verwarmd
kan worden. Wie helpt do school aan
kachelbuizen.
POORTVLIET. Burg. Stand. Geboren
Izak W. Nortier, z. v. W. Norlior en T. M.
NieuwenhuizeA. W. Lindhout, z. v.
A. Lindhout en C. Quaak.
YERSEKE. Met ingang van 1 Jan, a.s.
de heer K. Zwering te Gramsborgen
benoemd tot opzichter bil den gemeenschap-
pelijkcn dienst van gemeentewerken voor
de gemeenten op Noord- en Zuid-Beveland
ter standplaats Yerseke.
's-HEER ARENDSKERKE. Benoemd tot
ambtenaar lor secretarie do heer P. Dekker
thans ambtenaar te Yerseke.
ELLEWOUTSDIJK. De collecte voor een
monument voor de bij de bevrijding geval
len burgers hoeft het mooie bedrag van
f 795.10 opgebracht.
Door den Raad werd tot gemeente
werkman in vasten dienst benoemd M. W.
Jeremiasse alhier.
Tot ledon van het Burgerlijk Armbe
stuur alhier zijn benoemd de heeren J. do
Jonge, P. Hondrikso en A. van der Hage.
•HEER H.KINDEREN. Benoemd tot on
derwijzeres aan de Ned. Herv. Lagere
school alhier mej, J. Smallegange, onder
wijzeres te Weraeldinge.
tooneel
MIDDELBURG. ORANJE-HOTEL
Voor het eerste sinds de bevrijding be
wogen zich Woensdagavond weer men-
schen van hot beroepslooneel over de plan
ken van Middelburg's Schouwburg, 't Gaan
naar de Schouwburg, het binnenkomen in
a'o zaal, die voor deze gelegenheid ver
warmd was, had weer iots van do sensatie
van feestelijke verwachting, zooals wij dio
van vooroorlogsch theaterbezoek kennen.
TooneelHoe hebben vrij er naar vi
langd in de donkorste uren van do voi
bije ja:
TooneelHoo verlangen wij, nu te
midden van de beslommeringen van aller
lei aard nog moer misschien, naar een
meegenomen worden in die werold van too
neel, van fictie, die toch werkelijker dan
de workelljkheid lijkt.
Ons verlangen is bevredigd. Het „Zuid-
Nederlandsch Toneel" is gekomen, maar
het bracht ons niet oen spel van fantasie,
geen tooneelsiuk in don slriksten zin van
het woord. Wij kregen te zien een drama
tisch gedenkschrift, waaraan de schrijver,
die zich verbergt achter de Iettors N.N. en
zijn govangennummer 1057, den titel gal
„Oranje-Hotel", den wrangen, maar tovens
innige vaderlandsliefde getuigenden
spotnaam voor de S.S.-gevanganis te Scho-
veningen.
„Oranje-Hotel" geen verdichtsel, maar
realiteit, niets dan do ware werkelijkheid
van het leven ln een cel.
De plaats waar de vier bedrijven, die
beter taferelen genoemd kunnen worden,
zich afspelen, is een cel. een enge, be
nauwde plaats, waar de uren traag do
dagen vormen, waar de dag oen einde
loosheid is.
Maar wat gebeurt cr al niet tusschen
die grijze muren 1
De schrijver, die daarvoor zeker de re
gieaanwijzingen, stammend uit eigen er
varing, heeft gegeven, is er in geslaagd
een voortgang te brengen in
zijn stuk, zonder de tergend trage gang
in hot celleven aan te tasten.
Hij heeft dit bereikt door bi! elkaar to
brengen een zestal gevangenen, van zeer
I verschillenden aard on tusschen hen hing
zoo vanzelf een natuurlijke spanning, die
het geheeie stuk door gevoeld word.
Een cel biedt geon ruimte voor expansie
en daardoor kwam een belangrijk eccent op
de dialogen te liggen. Zij waren sterk ge
noeg om het evenwicht tuschen handelen
en spreken, dat heel gemakkelijk verstoord
had kunnen worden in een stuk als dit, te
bewaren.
Do vaderlijke figuron van Dr. Geuze, die
in Nico de Jong een voortrefieüjken ver
tolker vond. leefde volkomen ln de ge
sprekken, dio de oud-leeraar met zijn jon
gere celgenooten had. Deze celgenooten
werden gespeeld door Jan Korevaar, wiens
spel in de slotacte, waarin hij gehaald
wordt om voor het vuurpeleton gebracht
19 worden, ons iets to pathetisch was Jan
Post, een eerlijke zeemanPierre Balle-
dux, directeur-regisseur van het gezelschap,
die een heerlijke creatie maakte van een
Amsterdamschon zwarthandelaarFrans
Kokshoorn, die met zijn rol van gevangen
advocaat, wel het gemiddelde type van do
vele duizenden Nederlanders, die achter
de gevangenismuren gezucht hebben, uit-
boelddeHans Surlnk, dio zijn rol van
Jood met veel overgave speeldeNiek
Engelschman, die de dankbare rol van een
Iclcinen, maar dapporen procuratiehouder
kostelijk over hot voetlicht bracht.
Bernard Droog, Joop Bergmans en Rolf
Botter hadden geen sympathieke rollen. Zij
waren roBp. Wachtmeister, Flurwarter en
Sachbearbeitor, maar waren dit ook vol
komen, wat inhoudt, dal zij goed speelden.
Rolf Botter speelde ook den rol van ver
rader, die zelfs In do cel nog probeert
d« galg to bron-
Ik zie
van do e
ik hem ging opzoeken. Hij was zoo juist
uit Schoveningon ontslagen, waar hij een
klein half Jaar gezeten had. Hij was bleek
en mager. Onrustig ook. Zijn oogen ston
den goen moment stlL Men kon merken,
dat hij daar alleen ln zijn cel veel met
zichzelf had doorgemaakt en dat hij het
zijn onder do menschen ontwend was. Hij
was een van die jeugdige figuren, uit hel
verzet, op een onverwacht oogenbük ge
grepen. Zijn vrienden, wetende, hoe be
langrijk zijn werk was, en begrijponde, dat
hem groot gevaar dreigde, hadden den
zelfden avond nog eon ioglng gedaan om
hem te bevrijden. Maar tevorgeels. Hij was
reeds naar Schevenlngen gebracht.
Soms denk ik in deze wekon nog wel
eens aan hem. Hij is nu weer naar school
gegaan. Mot zijn vrienden schuilt hij eiken
morgen op de M.T.S. weer in de bank.
En eiken avond brengt hij zijn huiswerk,
zijn sommen en zijn taalwerk, moe naar
huls. En Ik vraag mij dan afpast hij
nog wel in ons gewone leven Heeft hij
niet te veel van het loven gezien, dan dat
deze dagelijl:sche routine hom nog bevre
digen kan
Ik denk in dit verband noo aan een an
der geval. Na een proolc word ik opgebeld
door een mij vreemde vrouw die mij vraagt
of zij mij spreken mag. Zij komt bij mij.
Zij legt mij haar probleem voor. Haar man
is vroeg gestorven. Zij heolt een paar
reeds groote kinderen, waarvan zl] het ge
voel heeft, dat zij haar eigenlijk niet noo
dig hebben en dat zij best op eloon bee-
nen kunnen slaan. Sinds jaren al doet zij
haar huishoudelijk werk zonder innerlijke
bevrediging. En nu, na de bevrijding, is
het haar opeens te machtig geworden. Zij
kan hot nlot meer verdragen. Het is haar,
alsof haar nieuwe kansen geboden wor
den. En nu vraag zij mijwal ik hiervan
vind. Zal zij meegaan naar Indië, zich aan
bieden bil de Nica. daar een volkomen
nieuw leven beginnen Of moet zij hier
blijven In haar kleine, onbelangrijke le
ventje
Ik geloof, dat dit gevallen uit duizenden
zijn. En niet alleen in Nederland. Maar
over de geheeie wereld. Wij staan alle in
ons persoonlijk loven voor het vraagstuk
van het gewone leven. Ik ben overtuigd,
dat al die stakingen en ook die arbeids-
schuwheid, waar wil telkens no" op stoo-
ton mei dit vraagstuk samenhagen.
Valt er iets over te zeggen Ik wil pro-
beoren er een paar opmerkingen over te
maken.
ln de eerste plaats. Er zit iets onvermij
delijks in. Wij moeten alle terug naar het
gewone leven. Wij moeten weer gaan wer
ken en geld verdienen. Ons gezin moet
weer gekleed en gevoed worden.
In de tweede plaats, In het gewone le
ven ligt onze opdracht. Al» het ons wer
kelijk ernst is met de gedachte, dal God
ons met een taak in de wereld zet, dan zul
len wij moeten aanvaarden, dat hier in de
dageüjksche routine van gezin en werk,
van vriendenkring en vereenigingswerk,
onze opdracht ligt, zooals wij die van Hem
ontvangen.
in de derde plaats. In hel gewone leven
ligt onze kracht. Hoevelen zijn in dezen
oorlog niet geesteüik opgeteerd Hoeve
len hebben niet een leed en ontbering Ie
dragen gekregen, waaraan zij gebroken
zijn Maar het gewone leven is een bo
dem, waarin wij wortel schieten kunnen,
waarop wij vast staan en ons ontplooien
kunnen. Wij moeten woor leeren, dat het
leven geen roes ls. De roes maakt krach-
En tenslotte. Daar in het gewone leven
ontmooten wij God. Hel gewone leven is
het leven van ziekte, geboorte en dood,
het leven van vreucde en zonde en kruis.
En juist in deze dingen ls God met ons
bezig. Juist in het kader van het qewone
loven past Christus mot zijn vermaninq en
rijn heide.
Als wij denken aan God en aan Christus,
voelen wij. dat al het buitengewone toch
eigenlijk maar surrogaat ls.
Uit Weekblad N.P.B. H. ABERF.
mede-Nederlanders i
Na do laoists woorden op het tooneel
zong heel de zaal spontaan het Wilhelmus.
De Middelburgers hebben dus weer too
neel gezien. Zij, die do gevangenis van
binnen kennen, zullen de waarde van de
voorstelling aan hun eigen gevoelens kun-
>n toetsen.
Wij, die niet die verschrikking door moes
ten, kunnen niet anders dan gegrepen zijn
door de vertolking van zooveel mcnschelijk
leed, zooveel berusting cn zooveel moed
ook al hadden wij op onzen eersten
Schouwburggang liever een echt tooneel-
stuk gezien, een spel, dat ons meevoerde
naar een wereld van fantasie en niet te
rugbracht naar de ellende van de oorlogs
jaren, zooals „Oranje-Hotel" dit deed.
De heer B. A. van Verre had voor den
aanvang den heer Balledeux met enkele
woorden en een lauwerkrans gehuldigd.
A.
theo luysterburg
De heer Theo Luysterburg, organist
en muziekleeraar alhier, geniet een goed
naam gis musicus, maar vooral als tooneel
en radioschrijver. Dezer dagen mocht hij
cis zoodanig een buitengewoon succes boe
ken niet minder dan 20 tooneelstukken
werden door «en vooraanstaand uitgever
aangekocht en deze sloeg deze stukken
zoo hoog aan, dat hij zo fn verschillende
talen zal uitgaven, zoadat het niet uitge
sloten is, dat eerlang van 's heeren Luys-
terburgs tooneelwerken in Engeland, Ame
rika en andere landen zullen worden ten
tooneole gebracht. Dil is eveneens het ge
val met verscheidene van zijn hoorspelen.
Tevens is de heer Luysterburg oen ver
dienstelijk romanschrijver. Enkele van dit
soort werken zullen binnenkort het licht
Een van zijn bekendste operettes ..Reus
Slokop en de dwergen" die o.a. dezen zo-
mor zulk een groot succes boekte in Dun-
gen, wordt einde dezer maand in Den Bosch
opgevoerd.
VOOlEt DE JEUGD
OPLOSSING WOORDRAADSEL
De gezochte woorden waren 1. melk,
2. muur, 3. duck, 4. rats, 5. boor, 6. barsch!
7. teor. 8. Cats, 9. teen, 10. hemd. 11. bier,
12. Lord, 13. orgel, 14. loon. Do wapen
spreuk luidt dusLuclor el Emerge.
ENKELE LIEDJES. I.
ODE AAN ONS NATIONAAL ELFTAL
Ha daar zijn mijn lui
Van do bokende trui.
Die zich in het veld
Als een held
Kunnen weren 1
Kerels waar nog pit
Vuur en lut in zit.
En wie 't oud-Hollandsch bloed
Wonderen weer doet 1
Soms niet echt „graag".
Wol soms 'n tikjo traag;
Maar toch steeds in staat
Tot 'n nationale daad
Kom 1 Voetbalklanlen met z'
Zit jullie op dien bal, en
Fok voor ons er 'n goaltje van
Hou je plaats Dek je man
Met een vaart nu vooruit dan
Zwenken naar buitenen dan fijn
Gedribbeld langs le lijn
Want na jullie goal
Moet ie weer in 't midden zijn
Vang 'm op 1 En met 'n zet,
Pal in 'I net J. L. PISUISSE.
VOOR DE KLEINTJES. II.
TOUWTJESPRINGEN
Eén, twee, drie,
Zingt Anne-Marie.
Zoo trotsch als een pauwtje
Op 'l splinternieuw touwtje
Springt Anne-Marie.
Een, twee, drie.
Licht als een veertje
Nog eens een keertje
Springt Anne-Marie.
Eén, twee, drie.
Do voetjes gaan hoog
Het touwtje staat strak als een boog.
En Anne-Marie
Zingt één, twee, drie.
SCHAATSENRIJDEN
't Hoofd verlangend naar 'teinddoel gerekt,
't Lenige lichaam spier-spannend gestrekt.
Ziet ze daar zweven' als vogels zoo ücht.
Los van de wereld, vrij van gewicht
Hoort nu hun ijzers, de smalle, de ranke
Naam der Elf Steden. „opirocht Froze"
klanken
Over 't kristal-harde ijsvlak weerkaatsen
Als driftig geluid bij den afzet der
schaatsen
Naar Jaap Eden's voorbeeld, kampend om
den prijs,
Vorsten van 't vorstgetij, helden van 't ijs
I. L. PISUISSE.
