VRIJE STEMMEN Soeraba]a m Engelscbe handen? De Middenstand in gevaar Onder dezen lilel geel! ..De Gelderlander" een beschouwing over de moeilijkheden die op het oogenblik voor een deel van den middenstand zijn gerezen. Ook in onze pro vincie dreigt dit gevaar en daarom willen wij er gaarne iets over mededeelen. Het belreit hier een onderdeel van den strijd, dien de middenstand heelt te voeren tegen het groolbedriji, en waaraan op al lerlei gebied in den loop der jaren al zoo tallooze middenstandszaken zijn ten onder gegaan- De Gelderlander berekont, naar de ci Iers. die anlangs door Dr. Groeneveld Mei er voor de radio gegeven, dat er 400.000 middenstandsbodrijven zijn. die te za de inkomensbron vormen van een zesde deel van ons volk. In de tegenwoordige economische situa tie is dus de nood van middenstanders nood, die ons heele volk aangaat. Zoo ook de kwestie waar het nu MINIMUM-PRIJZEN i vastgesteld. Dat is goed Maar hoe staat het met de minimum- Daaromtrent is niets bekend. Natuurlijk is het een algemeen belang, dal de prijzen dalen. Des te beter kan het levensmiddelenpakket door iedereen wor den bekostigd. Maar do keerzijde ervan is. dat de prij zen niet zóó laag mogen worden, dat de producenten en de tusschenhandel er niet van kan bestaan. Daarom zou het gewonscht zijn, dat van regeeringswege ook ten opzichte van de minimum-prijzen vaste regels ging stellen. Een gebeuren uit den jongsten tijd kan de noodzaak hiervan bevestigen. DOODELIJKE CONCURRENTIE Enkele grootwinkelbedrijven zijn onlangs met een verlaging van prijs voor enkele artikelen gekomen, die voor de midden- standsbedrijven geen winstmarge overlaat. Dit zou op den duur doodend zijn voor de hierbij betrokken middenstanders. Is daar niets aan te doen Een grootbedrijl kan zells een groot ver lies dragen, als dat voor den concurrentie strijd tijdelijk noodig is. Een kleinbedrijl wordt er door vermoord, wat wellicht ook de bedoeling is. Moeten wij dezen strijd laten voortgaan tot het bittere einde Onze regeering, die toch geroopen is, hel welzijn van alle burgers naar vermogen te bevorderen, stelle hier Daal en perk aan dezen onverhoedschen aanval. En den betrokkene is te adviseeren or ganiseert u als middenstanders in het be trokken vak in oen hechten, algemeenen vakbond, en oeien dan gezamenlijk invloed op alle instanties die hierover wat te gen hebben. Eendracht maakt ook in dit opzicht macht. R e 2e JAARGANG NUMMtK 312 DAGBLAD VOOR ZEELAND Dinsdag 13 November 1945 Algemeenc Leiding t B. G. Kloosterziel en S. L. Boerma. Hoofdredacteur s J. Koekebakker. Redactie en Administratie Goes, Beestenmarkt 2. Telefoon 2163. Vliegende atoombom Revolutie in de autowereld Zware Indonesische verliezen het A.N.P. van gezaghebbende zij- Soerabaja in Engelscbe handen. Er is bijzonder iel gevochten in de stad. Indonesische tanks gaven de Britten der- lig maal de volle lading, maar werden door de geallieerde tanks verdreven. De verlie zen der Indonesiërs zijn qeweldiq zwaar. 1500 man zijn gesneuveld. 3500 geïnter neerden zijn bevrijd door de oprukkende Engelschen. Het bericht van het A.N.P. moet onder voorbehoud worden aanvaard. Nadat de Britsche artillerie reeds van Zaterdagmorgen in actie was, evenals bij lusschenpozen ook de R.A.F., hadden Britsch'Indische troepen gistermorgen de helft van Soerabaja in handen. Ruim 3500 geïnterneerden werden ZoZndag bevrijd. Het telefoonkantoor werd intact veroverd en de verbindingen met Batavia werden tot stand gebracht. Australische luchtmacht mag Nederland niet steunen Radio Melbourne heeft gemeld, dat de Australische Minister van Luchtvaart. Arthur Dralteford, een verbod-heeft be kendgemaakt, volgens welke geen leder, van de Australische luchtmacht het land megen verlaten om steun te verlecnen aan Nederlandsche troepen op Java. Deze bekendmaking is uitgelokt door een verklaring van den secretaris van dc Labour Council van New South Wales, waarin deze gezegd heeft, dat dc lucht vaart autoriteiten vrijwilligers hadden op geroepen voor hulp aan het Nedcrlandsch Oost-Indische leger. Generaal Arnold heeft te Washington medegedeeld, dat de Vereen. Staten er weer een wapen bij krijgt, n.l. de vliegende atoombom deze gaat vijl keer sneller dan het geluid. Fransche geleerden melden, dat zij een nieuwe opzienbarende vinding hebben ge daan. die een revolutie in de automobiel industrie zal ontketenen. Dit nieuwe pr dé berust namelijk ook op de werking de autoomkrachl. Attlee's bezoek aan Truman Dc President der Ver. Stalen, Truman, heeft op het Witte Huis een diner ge- ge-ven ter eere van den Eersten Minister van Groot-Bvittannic, Attlce, en d Eersten Minister van Canada, Mackcn: King. Na dc toasts stelde Truman va dat een der grootste eigenschappen v het Britsche keizerrijk hierin bestaat, dat het Britsche volk, indien de Regecring een buitcnlandsche politiek voert, en dat doet zij altijd, steeds achter de politiek staat, welke regecring ook aan hel bewind is. Hij sprak dc hoop uit, dat ook de Ver. Staten een buitcnlandsche politiek zouden weten te voeren die een politiek van het volk mocht hcetcn, en niet van een partij. Attlee beantwoordde Trumans speech en zei o.m., dat het doel der buitcnland sche politiek niet moet zijn een oepaald land te dienen, maar dat alle volkeren der wereld de voordeden ervan moesten on dervinden. Dit wil niet zeggen, dat wij geen rekening moet houden met de ver schillen tusschen ons, maar het wil mij voorkomen, dat onze heden ten dage onder dc voet geloopcn belangen der wereld beschaving allereerst c!c aandacht vragen. Attlee besloot met te wijzen op het vele dat aan beide zijden van den Atlantischen Oceaan voor vrijheid en democratie, dien moeilijkste:) van alle ïcgceringsvorgen, is verricht. Duiischlaiid blijft niet verdeeld Montgomery heeft op een persconferen tie te Berlijn, naar aanleiding van een ge stelde vraag, verklaard, dot het niet in dc bedoeling lag, Duilschland in vier aparte zones te verdeden. Hij meende, dat de Fransche bezwaren overwonnen konden worden. Ook meende Montgomery dat de thans door dc Geallieerden ge volgde politiek, niet zou leiden tot de herrijzenis van de Duitsche macht. Dr>. Kisenen bezoeht EsigeEarad Groote belangstelling voor Nederland Helicopfères voor de ziektebestrijding? Dr. D. J. Kuenen, entomoloog bij Zce- lands Proeftuin, heeft als lid van een ficieele delegatie van de Nederlandsche Rcgeering, een internationaal congres bij gewoond, waarin dc ziektebestrijding den tuinbouw- behandeld werd. Vc was hij door dc Pomologische Verceniging afdeeling Zeeland uitgezonden om onc'crzcckcn. welke nieuwe methoden dc fruitteelt in de vijf afgeloopen jaren tol stand gekomen waren. Naar aanleiding van zijn bezoek Engeland, hebben wij Dr. Kuenen enkele vragen gesteld. „Welke politieke gebeurtenissen in En geland worden op het oogenblik druk be sproken 1" „Sinds dc laatste verkiezingen is de poli tieke belangstelling cenfgszins verflauwd Ik kan U evenwel verzekeren, dat Chur chill nog steeds dc grootc man is. Dc menschep, die ik sprak, betreuren het over het algemeen, dat hij zich zoo nauw bij dc Conservatieven heeft aangesloten. Als ik met een Engelschman kennismaakte, stelde hij honderd vragen tegelijk over Holland, ,tle inundaties, Walcheren, de hongerwinter. Alles moet hij weten. Hij vertrouwt zijn ooren niet, als hem over het onderduiken wordt verteld.. De En- hebben een warme sympathie s land en velen zouden hel graag inct eigen oogen willen zien." „Wat denkt men over Ncderlandsch Indic „Ja, als ik dc mcnschen vertelde, dat ze hun werk in het Verre Oosten niet vol tooid hadden door dadelijk niet dc ja panners af te rekenen in Indic, dan gaf men toe, dat dit inderdaad beter zou zijn geweest. Overigens moet U niet vergeten, dat ik in die drie weken slechts in vluch tig contact ben geweest, zoodat ik de ol- gemcene opinie daarover niet zou durvc weergeven." „Wat waren Uw indrukken over c havenstaking „Dia hebben mijn verblijf in Londen inderdaad met drie dagen verlengd. De havenstaking werd door het publick alge meen afgekeurd. In de bioscoop zag ik een keer op het journaal, Engclschc sol daten, die in dc havens schepen losten. Er ging een spontaan hoera op in de zaal. In Londen heb ik de bouwvakarbeiders zien demonstrecren. In grootc optochten trokken zij door de stad met horden, waarop zij 24 shilling per dag eischten. De „man in the street" trok zich er niet veel- van aan en wandelde rustig door. Dergelijke optochten vcrlcopen in Enge land meestal zonder incidenten." GEHAVEND LONDEN Londen is werkelijk een zwaar ge schonden stad. Er zijn weinig stralen, waar niét een huis is weggevaagd. Het gebrek aan woonruimte is nijpend. Er is ook gebrek aan glas. Er zijn veel dichtgespijkerde ramen. „Zoo kwam ik o.a. in liet biologisch museum", vertelt dc heer Kuenen. „Hier zitten de onderzoekers met hun micros copen voor een raampje van 20 bij 25 cm. Den gchcelen dag zitten zij dan ook eigen lijk met eleotrisch licht op- O-, aata (deeding is er een aanzienlijk tekort, even goed als hier. Ik kon overigens wel mer ken. dat dc Engelschman oorlogsmoe is. U moet niet vergeten, dat hij tijdens den oorlog zeven dagen per week werkte en 's nachts luchtbeschermingsdienst mocGt verrichten." NEDERLAND NIET TEN ACHTER BIJ ENGELAND. Hel gesprek kwam op dc indrukken van den heer Kuenen. opgedaan bij zijn studie van dc nieuwe methoden in Engeland op agrarisch gebied. Over het algemeen staat Nederland niet ten achter bij Engeland, cn zijn dc resul taten, in Nederland behaald, de ongunstige omstandigheden onder de bezetting in aan merking genomen, werkelijk niet slecht. Natuurlijk beschikte Engeland over greotere laboratoria, maar toch werden in Nederland nieuwe methodes ontdekt, waar voor ook de Engelschen veel interesse hadden. Aan den anderen kant verschillen de omstandigheden in Engeland en Nederland ook weer zoodanig, dat Het niet zeker is, of de methodes toegepast in Engeland cok succes zullen hebben in Nederland. Zoo levert dc perenbloesem snuitkever in Nederland een groot gevaar op, terwijl deze kever in Engeland als curiositeit al leen in verzamelingen voorkomt. In dc vrije natuur is hij althans vrij zeldzaam. Dc wantsen zijn in Engeland voor dc fruitteelt gcduchter dan in Nederland. BESTRIJDING VAN ZIEKTEN MET HELICOPTERES Aangezien bestrijding van ziekten met vliegtuigen alleen voor grootc oppervlakten aantrekkelijk is. is een Engelsche firma r!e „Pcstcontrol Ltd." een plan aan het ontwerpen, dc ziektebestrijding vanuit autogiro's of helicoptcrcs (c doen plaats vinden. Deze kunnen loodrecht opstijgen cn zijn daardoor ook voor kleinere opper vlaktes geschikt. Verder is een automatische sproeier uit gevonden voor boomgaarden met acht sproeigeweren, die op een as gemonteerd zitten cn op en neer te bewegen zijn. De heer Kuenen geloofde echter niet, dat dit toestel voor Nederland rendabel zou zijn. Wij hopen van harte, dat dc Neder landsche tuinbouw van dit internationaal contact met de buitenwereld profijt zal trekken en ook Zcclands Proeftuin ver rijkt zal worden met dc ervaringen, die dc heer Kuenen in Engeland heeft opge daan. Belangrijk voorstel van Attlee? Volgens inlichtingen uit gezaghebbende bron, zou Attlee aan President Tru hebben voorgesteld, van Sovjet Rusland een verklaring te krijgen over zijn uitein delijke eischcil voor veiligheid in Europa, als onderdeel van een plan tot volledige overeenstemming tusschen dc groote mo gendheden en lot het instellen van een pool betreffende de geheimen van de aloom-cnergie cn andere wetenschappe- ocderwerpen. Naar beweerd wordt, sou dit voorstel dc instemming hebben van den Cana- dceschcn Eersten Min., Mackenzie King. De burgeroorlog in China Van regeeringszijde wordt meegedeeld Uit Tsjoenking wordt gemeld, dal com munistische artillerie in de hooidstd van de provincie Sujujan voortdurend onder vuur neemt. Er zouden zich meer dan 10.000 vluchtelingen in een deplorablen toe stand bevinden. Verder zouden de gevechten ten Noorden cn Zuiden van den Groolen Muur nog steeds in hevigheid toenemen. De communisten zenden voortdurend versterkingen langs den spoorweg Pelcing-Sujujan, aldus meldt het Chineesche regeeringsbureau. Naar de secretaris van koning Leopold, Prof. Prenne, mededeelt, is de koning voor nemens in Januari a.s. een witboek te pu- bliceeren over zijn handelingen sinds Mei 1940. Ook sprak Prof. Pirenne de geruchten tegen, als zou de konina aan hartaanvallen p Hardleersch p v, In het Noorsche concentratiekamp y nabij Brevik hebben Duitsche hoofd- y, officieren een „kriegsgorichl" ge- vormd en hebben anti-nationaalsocia- listische deserteurs en hen, die dienst y 'eigerden op grond van gewetens- bezwaren, tot gevangenisstraffen K veroordeeld. y, De Noorsche pers wil weien, of er 6 aan dit schandaal spoedig een ein- de komt en of 250 anti-nationaalsocia. listische deserteurs en politieke ge- vangenen thans zoo spoedig mogelijk y naar hun vaderland zullen mogen y terugkeeren, ten einde 1e ontkomen y volging door de men y i-leï- y dors, die de nederlaag nóg niet heb- y y. ben erkend. y. 6 V, Prinses bezocht Groningen Na afloop van het bezoek aan de pro vincie Friesland, heeft Prinses Juliana bezoek gebracht aan Groningen. De Prinses heeft een krans gelegd het graf van 45 personen, die in het kamp Westerbork waren omgekomen. Ook heeft zij een bezoek gebracht aan de graven de Canadeesche soldaten. De Prinses be recht verder de zwaar getroffen stadsdee- len. Collecte voor de Stichting '40-,45 Er lijkt moed voor noodig om thans, het contante geld schaars is, een collecte te durven aanbevolen. En toch geschiedt dit met groote vrijmoedigheid. Hot betreft hier immers een geldinzame ling voor de Stichting 1940'45, waaraan H. M. de Koningin een bedrag van f 500.000 schonk. Is er dan nog eigenlijk wel een aanbe veling noodig om dit koninklijke voorbeeld te volgen Trouwens maakt ook het dool der Stich ting het lenigen der zedelijke, maatschap pelijke en stoffelijke nooden van personen, die tijdens de bezetting door daad of hou ding tot het binnenlandsch verzet hebben bijgedragen alsmede van hun gezinnen of nabestaanden niet een aansporing overbo- Heeit niet bet qeheele Nederlandsche volk een eereschuld jegens hen. die fier onzen naam hebben hoog gehouden Betuigl dan uw dank en hulde door het brengen van een geldelijk offer, omdat gij wilt, dat zij of de nabestaanden van hen, die hebben geleden en gestreden voor ons vaderland, thans nog tijden tengevolge van hun fiere houding En gij zult helpen door uw gave in con tant geld of door een gedeelte van Uw ge blokkeerde rekening af te staan. Stelt ons niet te leur. maar geeft mild Groep Schoenen ter Jaarbeurs In de een dezer dagen te 's-Hertogen- bosch gehouden bijeenkomst van schoen fabrikanten is besloten aan de e.v. Kon. Ned. Jaarbeurs als groep deel te nemen. UIT STAD EN LAND EXCURSIE NAAR RAMMEKENS De Zeeuwsche Polderbond maakte dezer dagen een excursie naar het dijkgat bij Rammekens. Met een sleepboot reisde het gezelschap, w.o. de voorzitter van den Zeeuwschen Polderbond. de heer Landsheer en de secretaris Ihr. de Casembroot, vanuit Vlissingen naar Rammekens. Hier stapte men aan wal bij een z.g. bakkonzuïger. In de cantine werd door Ir. Metselaar, aan de hand van kaarten, uitleg gegeven van het werk. Hij deelde o.a. mede. dal het dijkgat oorspronkelijk 750 m. groot ge- Tegen hel einde van de maand zullen een Duitsch schip en een Phoenix tot zin ken worden gebracht. Het slagen van de werkzaamheden hangt natuurlijk sterk sa- Na deze uiteenzetting werd het gat be zichtigd. na afloop van de excursie be dankte de heer Landsheer, Ir. Metselaar, ten zeerste voor zijn toelichtingen. Naar wij vernemen zal de blokkeering van het gat bij Rammekens nog wel even op zich laten wachten. De definitieve sluiting zal waarschijnlijk pas op het eind van de maand kunnen plaats vindon. Het sluitgat is vrij groot. Het bestaal uil twee diepe geulen, die gescheiden worden door een landtong. De meest Westelijke geul ligt nog 10 m. benenen A.P. Zaterdagmiddag heelt men ter voorberei ding een klein inlermediumcaisson laten zinken in de Westelijke geul. Vlissingen EEN DOODELIJK ONGEVAL Vrijdag had hier een zeer droevig ongeval plaats. De heer A. Cracau, zittende op een met ijzer beladen aanhangwagen, kwam hiervan te vallen. Hij kreeg hel achterwiel over het lichaam. In zorgwekkenden toe stand werd hij naar het ziekenhuis getrans porteerd, waarbij hij bij aankomst roeds bleek Ie zijn overleden. De heer Cracau is van Joodschon bloede en had den oorlog overleefd. Dit is een zeer zwaren slag voor de nog overlevende nabestaanden, die allen in diepen rouw gedompeld zijn, daar de wreede bezetter deze familie reeds zeer zwaar had getroffen. Goes KLACHT OVER TEXTIEL Texlelhandelaren en koopers van textiel klagen er over, dat door den distributie- dienst over het algemeen te weinig ver gunningen worden uitgereikt. Personen die niet voor het Amerikaansche goed in aan merking komen en gewoon zijn belere cos- tuums te laten aanmeten, zouden ook wel eens geholpen willen worden Ook de win keliers, die geen Amerikaansche stof krij gen aangevoerd, willen ook eens iets ver- koopen. Goederen en stoffen zijn voorradig. Bij de familie v. R. in de Ganzepoorl- slraat, brak een begin van brand uit. De houten vloer onder een haard vatte vlam. Door het kordaat optreden van den brand meester J. Nonnekes werd erger voorkomen. Eerst thans komthet bericht tot ons, dat Mej. Ritter, directrice van het Gasthuis, ais zoodanig met pensioen is gegaan. Mej. Hitler werd in 1932 directrice van hel Gast huis Ooslwai. Tot 31 October 1944, 1oen het Gasthuis gevorderd werd, heef! zij op de meest acuratc wijze haar werkzaamhe den volbracht. Zij was bemind bij haar pa- tienten en haar heengaan wordt algemeen betreurd. Het hoeft velen van haar patiënten be vreemd, dat hel bestuur van het Gasthui geen behoorlijke gelegenheid had gescha pen om op waardige wijze van deze harde werkster afscheid Ie nemen. Naar wij nog vernemen, hebben het ver plegend personeel en het dienstpersoneel Mej. Ritter een feestavond aangeboden. HET NED. TOONEEL TooneelliefhebberS zullen straks hun hart op kunnen halen Blijkens een alhier ver spreide circulaire is de tooneelorganisalie „Hel Nederlandsche Tooneel" met het Schuttershof in onderhandeling getreden om in de toekomst elk seizoen zes abonnements tconeelvoorstellingen te geven van de beste tooneelstukken, die in Nederland voor het voetlicht zuilen worden gebracht. Zij zullen worden verzorgd door de beste Nederland sche arlisten. De volgende gezelschappen hebben hun medewerking toegezegd Het Gemeentelijk Theaterbedrijf, Stads schouwburg Amsterdam Het Resident: e- Tooneel te Den HaagHet Ruïjs-ensemble te Amsterdam De Tooneelqroep „Comedia" te Amsterdam De Ghesellen van den Spe- to te UtrechtHet Vereenigd Tooneel te Den Haag. Op 14 December komt het Ruijs-ensemble met het blijspel „Hoe laat gaat de trein", in de hoofdrol Cor Ruijs. Eindelijk zal dus de harlewenscli van menig tooneellieihebber in vervulling gaan. en krijgt ook Goes werkelijk goed tooneel AL TE VROEG Zondagmiddag wandelde ec-n zekere N. in lichtelijk beschonken toestand over de Groote Markt. De politie vond hel al te kras en zette hem achter slot on grendel. REISIMPRESSIES (IV) 0e verzetstHjjdi we^heeHijkt Vele zijn de wij: van den oorlog, er bezetting, de hardnekkige verzetsstrijd in ons vaderland in glorifieerend licht is gezet. Wij hebben ze gelezen, de brieven van de ter dood veroordeelden, die zoo stil simpel hun geloovige heldenmoed hebben beleden. Ze hebben ons aangegrepen, de triomfante lijke verzetsverzen, die hun felle bitterheid, hun kordate strijderslusl. en hun deemoedi ge overgave hebben uitgebeeld, „De acht tien dooden" van Jan Campert is wellicht hel schoonste symptoom bevrijding de tallooze herdenkingen, overal, van de gestorven helden, en gedenkteelce- ncn worden gewijd, monumenten opgeri Overal is als een verheerlijkend licht, duisterste periode van onze geschiedenis is tegelijk het tijdperk van onze glorie. Ne derland leefi nog, en strijdt, met verbeten heid. En verdient daardoor een toekomst van nieuwe vrijheid, en van hoager samen- Deze verzetsstrijd wordt voor onze oogen ook opgevoerd door hel tooneel. Hier in Zeeland kwamen ze nog niet. Maar twee gezelschappen hebben elk een stuk al tallooze malen in hel centrum van ons land gespeeld van één ervan beleefden wij juist de honderdste opvoe ring. met toespraken en veel bloemen en uit die spelen komt ons nog iels anders naar voren dan wat wij hierboven noem den. Op hot tooneel zien we de kleine mensch. die zijn gewone leven jeeil, met alle kleine dingen, ruzies, komiekiaheden, lafheden en zwakheden maar door den verzetsstrijd wordt hij telkens een oogen blik daar boven uit geheven, en wordt hij do stille, simpele held, die rustig doet wat hij doen moét voor zijn volk en zijn land, daarvoor ook even rustig, als het niet anders kan, zijn leven geeft. Dat glorifieerende komt hier nog slerker nar voren, dan in alle andere dingen die ij noemden. Want hier rijst dat licht op I de alledaagsche, donkere sfeer, van de eine mcnschelijke alledaagschheden en gebrekkigheden. Het is maar een gewone een doodgewone vrouw, een driftige en. een overgevoelig meisje maar de roepslem komt, en daar slaan ze, allen n geven geen kamp Wij hadden het voorrecht, beide stukken in de laatste maanden te mogen beluiste ren en te mogen aanschouwen. A. Defresne heelt geschreven, vrat hij zelf een „tragi-comedie" noemt„De Naam- loozen van 1942". In den lijd van Willem de Zwijger, zoo zegt hij in een „beschrijving", waren het de naamloozen van den tachtigjarigen oor log, de duizenden gemartelden. die den slrijd van Willem de Zwijger tot onze groo te vrijheidsstrijd hebben gemaakt. En dan gaat Defresne voort„Ook de bezettingstijd van de Duilachers heeft een log-oon naam loozen gehad, die niemand kent of kennen zal, waarvan niemand weet waar ze be graven liggen en of ze wel begravc-n zijn, waarvan soms de naaste familie niet weet dat ze dood zijn, en als hun dit wel bekend neer en waar en hoe ze geslorven zijn Van dezen staan er hier in levenden lijve voor ons. Een gezin vader een Jood. moe der en kinderen arisch, en dan noa een werkster, Aannie, (door Nel Xnoop uitge beeld. de allerbeste ei bekenden o, wal ee vaak, wal een gijn ook, e maar opeens schiet i hoen. en dan word heden, de dappere den dood niet vreezen Hel andere stuk dat we zagen (het is het bekende „Vrij Volk", in viif bedrijven, die door vijf auteurs, elk één bedrijf, wer den geschreven) brengt in zijn laalsle taiereelen, eveneens van de hand van A. Defresne, de aangrijpende vertooning van een cel, waarin een zestal illegalen hun doodvonnis vrachten, van een andere col, waarin enkele vrouwen óók om illegaül werk gevangen zitten, en van een kort rechtsgeding, waarin Duitsche militairen het doodvonnis uitspreken, met als apotheose de laatste rede van den leider dier illegale Hier wordt nog dieper getast naar den tragischon achtergrond van dit geweldig gebeuren. Doodgewone Nederlanders, die zich gaven, tot in don dood. voor land en volk. En toch is het hier licht in die cel, en )or die brute rechters. Het is de glorie- schijn van hel Recht, van de Waarheid, de Broederschap. Het is de glorieschijn de zichzelf-gevende Liefde. Red. gekrakeel ook wat een humor ;n licht door ze bij al hun zwak- niet versagen, en Korte Flitsen uit mijn Dagboek 1940—1945 van L.A.S. Slot Middelburg in Oorlogstijd Ik gelooi niet, dal er bij de bevrijding één schot gelost is. Het Post- en Telegraafkantoor, alsmede andore officieele gebouwen werden door zeer kleine patrouilles begeleid, door onze kranige O.D.'ers zonder slag of stoot en geheel onbeschadigd in bezit genomen. Aan op- en aanmerkinen van de nu zoo zeer opgeluchte toeschouwers ontbrak het al spoedig niet en de humor was ook thans niet afwezig. Een kleine, vrij donker uitziende oflicier werd door twee Tommies naar de „verza melplaats" getransporteerd. „Daar heb je werachtig Gubbels ok", klonk hel naasl me nou motte de Tom mies oppassen meneer, anders liegt die glad janus er zich nog woer uit Doch ook „Gubbels" werd in de rij ge zet mei zijn handjes naar boven en heeft in die houding mot zijn dappere makkers enkele uren te kijk gestaan. Thans zagen we de qaede vaderlanders in volle actie, de oranjebanden om. Toen eerst ontdekten wie de mannen waren die in stilte hadden voorlgewerkt om als hel uur der bevrijding zou slaan, gereed te zijn en te helpen de zoo hoog noodige orde Ie scheppen en te handhaven. Het was een dag van groote opluchting en van groote vreugde na al hel doorge stane leed en ik behoef u niet te zeggen hoeveel geruster te Middelburgers dien nacht zijn ingegaan en hoe er van een ge zonden slaap is genoten Ieder en aller fleurde weer op de stra ten werden veel meer bevolkt en de zorge lijke lrekken op de gezichten verhelderden. Want we zijn weer vrij Soms hebben we moeite ons dit te reali- seeren en Ie gelooven dat dit zoo harts tochtelijk verbeidde moment van onze ver lossing nu eindelijk daar is Wij kunnen en wij durven ons weer uit spreken onze ondergedoken radio wordt met gejuich van onder de vloer opgediept en met ademlooze 'ontroering beluisteren wi) juist op het oogenblik dat wij de knop om draaien, ons onvergelijkelijk plechtig oude „Wilhelmus". Zóó heeft ons Volkslied ons nog nimmer geroerd als op dien avond onzer bevrijding. Er volgden dagen van stille blijdschap een zekere rust was over ons gekomen. De kerken liepen vol en de diensten wa ren vervuld van eindelooze dank en ninigo ontroering dank aan de Voorzienigheid die ons tenslotte van de vreeseüikc tiran nie had verlost. Zeker, de toestanden zijn thans hier nog allesbehalve rooskleurig de voedselvoor- ziening is zeker voor verbetering vatbaar genotsartikelen worden vrijwel ontbeerd 't bittertje en het sigaartje schitterden zoo goed als altijd door afwezigheid de verduisterings- en andere beperkende en lastige bepalingen duren voort, doch wij zijn vrij wij zijn onder den hak van den gehaten overweldiger uit wij zien de vierkante, ironisch wreed starende facies niet meer in onze straten wij hooren hun brallende steeds hun eigen land, volk en Führer lovende krijgsliederen niet meer. Weggejaagd werden zij en wij hopen en bidden dat hun totale vernietiging slechts nog een kwestie van korten tijd moge zijn. Dan bij al onze vreugde, denken wij met weemoed en diep medegevoel aan onze honderdduizenden landgenooten in het nog bezotte gebied van ons land aan onze familie en vrienden die nog onder het vij andelijk .juk leven en het thans zoo veel ïllendiger hebben dan wij Hoe gaarne zouden wij dan ook van hel ton wij hebben een groot gedeelte aan hen doen toekomen Dag en nacht gaan de gedachten in dit gewest uit naar hen daar boven de rivie- Mcgo het uur van hun verlossing spoedig slaan en moge dat gedeelte van ons Vaderland ontsnappen aan verdere vreese- lijke verwoesting Hier wordt reeds druk gewerkt en wor den voorbereidingen gemaakt om zoo spoe dig dit mogelijk zal zijn ginds hulp Ie ver- >e verleenen En als ik, nu weer maanden later, een extract uit mijn dagboek aan deze notities toevoeg, is het met ontzaglijke vreugde en dankbaarheid dit te kunnen doen in de eer ste dagen na het eindigen van den we reldoorlog. Niet alleen is thans gansch Nederlcnd bevrijd van de verschrikkingen der vijan delijke bezitting, doch ook kwam gisteren de wel verwachte.m aar toch plotselinge capilulatie van Japan. Heel Nederland heel ons vaderland De Duitschers hebben zich overgegeven Japan onvoorwaardelijk gecapituleerd. We herleven En met colonnes vrachtwagens stroomt hel voedsel naar onze uitgehongerde en afgetobde landgenooten boven do rivieren. 't Zou mij te ver voeren nader in te gaan op de gebeurtenissen in die dagen der be vrijding eerlang en zonder twijfel door een vaardiger hand dan de mijne een book- deel gevuld worden over deze tijden een boekdeel dat wel ontroerend en inte ressant moét zijn Nederland bevrijd Japan gecapituleerd De wereldoorlog is geëindigd De door de Duitschers bezette gebiedt Holland. Denemarken. N.-weslelijk Duilsch land. Helgoland en de Friesche eilanden hadden zich reeds overgegegven Itt was door de Engelsche, Amerikaansche Fransche troepen bevrijd, Duitschland door genoemde mogendheden bezel, te men met Rusland en de twee groote leiders van de as in Europa, Mussolini en Hitier zijn beiden verdwenen van hot aardsche tooneel. wcarop zij zoo lang een eerste rol hebben gespeeld nu vervloekt door heel de geallieerde menschenwereld en wellicht door half Duitschland en Italië ook, die he laas ie laat tot het inzicht zijn gekomen, dal zij zich in hun blindheid en radeloos heid hebben overgegeven aan het misdadig streven naar macht van twee perverse in dividuen. Doch thans weer waaien do vlag der bovrijding van het oorlogsmonsler nu ook de Japansche draag is geveld Bevrijding van het oorlogsmonsler. dat millioenen mannen, vrouwen en kinderen onder zijn hiel heefl verpletterd en die de weer bloeiende tuin van Europa en van ons Indië meer en meer tol een wildernis heeft gemaakt. De laatste acte van de groote tragedie :s gespeeld doch het doek mag niet val len voordat op het open tooneel voor het oog van de geheele wereld de afstralfing en afrekening zal hebben plaats gevonden van en mot de ellendige misdadigers, die de gansche wereld al deze verschrikkingen i al dal leed hebben aangedaan. En thans terug naar onze stad en pro- Middelburg Walcheren ja geheel Zeeland heeft ernstig geleden is ver schrikkelijk geteisterd. Betreuren doen we hel dat we zooveel verloren hebben bedroefd zijn we oVer het heengaan van hen, die ons zoo dier- Walcheren moet droog" Hel devies van ons volk Doch wij moeten berusten wij zullen do hand aan den ploeg slaan, ieder op eigen terrein, om de zware slagen, die ons gewest troffen, te boven te komen i waar de betreffende instanties zoo krachtig voorgaan lot hulp en herstel van hetgeen door de oorlogshandelingen werd beschadigd of vernietigd ja ons zelfs door een slaf van kundige Waterstaats- ingenieurs, hunne medekerkers en hard- erkende arbeiders hot vooruitzicht wordt geopend, dat zonderb ijzondere tegenspoed het devies„Walcheren moet droog" nog dit jaar in vervulling zal gaan, daar past het ons allerminst bij de pakken te gaan neerzitten En dal zullen wij ook niet doen Sterker, iederen dag weer, herleeft de hoop in de toekomstde hoop en het ver trouwen, dat met ieders ernstige medewer king Middelburg en ons geheele gewest weer in zijn ouden luisterm ogo herleven de hoop en de wil om de ramp, die ons trof, tot de kleinst mogelijke afmetingen terug te brongen teneinde ons Zeeland eer lang haar plaats als een der schoonste pro vinciën van ons geliefd Vaderland weder om te doen hernemen Moge ons aloud devies Luctor et Emergo ons andermaal daartoe de noodige kracht verleenen Augustus 1945.

Krantenbank Zeeland

Vrije Stemmen. Dagblad voor Zeeland | 1945 | | pagina 1