VRIJE STEMME
Moordaanslag in Soerabaja
KERAMIEK
De bevrijding van Goes
nsr-
ALLERHEILIGEN
Op 1 November vieren onze Roomsch-
Katholieko medeburgers een gedenkdag,
aan do heiligen en martelaren gewijd,
die hun loven gegeven hebben voor den
opbouw van Gods Koninkrijk.
Ook sommige Proloslanlsche kerken.
O.a. do Anglicaansche Kerk in Engeland,
houden dozen dag in eere. En op vole
vaderlandscho kansols worden omstreeks
dozen dag toch ook wel gedachten uit
gesproken, die de grooten en goeden onder
do monuchen willen herdenken, die zich
gogovon hebben voor wat God hun vroeg
in hun geweten, trouw tol rn den dcod.
Zou er op dezen dag voor ons allen
Nederlanders niet ook overvloedig aan.
leiding zijn, om niet eerbied en bewon
dering die talioozon te gedenken, die in
den vijfjarigen verzetsstrijd tegen een
bruten overweldiger trouw zijn gebleven
aan hun vaderlandschen plicht, en daar
voor hun loven in de waagschaal hebben
gesteld wolk kostbare leven toen door
don overweldiger wreedaardiglijk geno-
i is?
geen heiligen in den
Neon. het
ouden zin.
Maar hun nagedachtenis is ons heilig,
omdat zij zich zonder resl gegeven heb
ben voor ons aller dierbaarste pand:
„ons vrije volksleven,
heid, ons innerlijk wet
dóartoe bestemd, om
Nederlantisch volk te
Neon, deze mannen en vrouwen, deze
jongens on meisjes ook, zij weren geen
heilige boontjes.
Maar rij waren dapper en trouw, en
vochion voor hel leven van hun kame.
raden, dio zij niet wilden verraden. En
verspreidden opbeurend en moedgevend
nieuws onder ons volk, om liel tot vol-
houdon aan te sporen. En hielpen onder-
duikers en bondgenooten voort door aller-
j loi govaarlijke karweitjes te 'volbrengen.
I Totdat zij tegen de lamp vliegen. Noen,
1 zeggen wij. Toldat God hen riep.
j En hel woord van Christus komt
in den zin„Gij goede en getrouwe
I diouitknocht, over weinig zijl gij getrouw
geweest, over veel zal ik u zetten. Ga
in do vreugde van uw Heer." Red.
De Christelijk-Historische
Unie
»Er loopt een bar9t door
de partij«
Toon onlangs, zooals wij hebben g
meld, door do Christelijk-rlistorischen hol
voorstel dor Antirevolutionairen om
iusie aan Ie gaan verworpen werd, ks
er tevens aan don dag. dat onder de
Ghristoliik-Historischen geen eenheid
heerscht op dit punt.
Torwijl ovor-bokond is, dat in en door
den bezoltingstijd vole Ckristelijk-Histo-
rischen zich aangolrokken hebben go-
vob'.d lol een samengaan met anders
denkenden op het punt van godsdienstig
en kerkelijk loven, wanneer do overtui
gingen op politiek en sociaal-economisch
goblod in dezelfde richting gingen
dal ook velen van hen zich aansloten
bij do Nederlandsche Volksbeweging, oi
sells bij de S.D.A.P., is er in de Christ.
Historische Unie óók een strooming, dit
tóch do band met do Antirevolul- lairan
niet wil verbreken. En tol deze stroo-iïng
bohoort blijkbaar de meerderheid der
partijloiaiiig, want van haar gaat hot
voorstel Uit, tot oen federatieve samen
werking mol do antirevolutionairen lo
besluiten.
Op grond dezer feiten spreekt Mr. G.
E. van V/alsum, Hoofdredacteur van „Do
Niouwo Nederlander", of in elk geval een
heofdarlikel in dit blad van do mogelijk
heid oen er komende scheuring in deze
geledoren.
„Er loopl een barst d3or de partij",
.wordt in dit artikel geconcludeerd,
OdüeeS inziens terecht.
En aangezien hel voor de ontwikkeling
en vorheldoring van ons politieke levon
van groc-'-vbelang is, dat hier geheel opon
kaqrt wórdt gospeold, opdat de kansen
vcif eon groojo federatie voor „Herstel
en Vernieuwing", waarvan ons huidige
kabinet eon voorlooper is, bij de komende
Gingen zoo groot mogelijk zullen
-runnon wij volkomen instemmen met
[Dalsums orgaap. waar het zegt„De
i vergadering dor C. H. Unio
meet zich hïerovor uitspreken. En de
gróop, die daarbij dan in de minderheid
Blijft, zal daaruit dan de consequenties
hebben Ie trokken," R e d.
Ie JAARGANG
NUMMEJ :*1
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Donderdag 1 November 1945
Redoute AdnilnEtraHe
Goes, Beestenmarkt 2.
Telefoon 21ói
Soekarno verantwoordelijk gesteld
Duitsche herstelbetalingen
Do Mlnistors van Buitenlandsche Zaken
van de Vfcteonigdo Staten, Groot Britlan-
nfë en Frarilffijk hobben de mogendheden
dio belang hebben bij de Duitsche hor-
slèlboialingpn uitgenoodigd tol eon .con
ferentie, die in Parijs geopend zal wor
den. Vertegenwoordigers van genoomde
megóndhoden zijn in Parijs aangekomen,
om doze conferentie voor te bereiden.
Uit hot goallieerde hoofdkwartier wordt
gem 'd. dat Mallaby, de bevelhebber
de 49ste Britsch Indische brigade is
vermoord in Soerabaja. Het gebeurde tij
dens oon bespreking mot Indonesische
leiders. Twee Driische officieren, die erbij
aanwezig waren, konden ontsnappen en
brachten het bericht over.
Chrislison stelt Soelcarno verantwoorde
lijk on heeft hem tegen 10.30 uur plaal-
solijken tijd bij zi-h ontboden.
De toestand is t lelijk rustig in Soe
rabaja, hier en daar was er een enkele
scherpschufter in de weer,
China
Do woordvoerder der comm. heeft ont
kend dal Rusland de opstandige beweging
zou stounon. Er liepen n.i. geruchten, dot
de Russen de communisten Japansche
wapons zouden hebben verstrekt. De
woordvoerder zei dat voel zou afhangen
van de houding der Vereenigde Stalen.
De communisten willen graag samenwer
king mot de Ver. Staten maar zij waar
schuwden dat wanneer Amerikaaascho
mariniers te dichi bij den strijd kwamen
dat hot dan hun schuld niet zou zijn als
er slachtoffers vielen.
Volo duizenden mannen van de regoe-
ringstroepen worden door Amerikaansche
vliegtuigen naar het Noordon vervoerd.
De U«ra
Eon commissie uit het Amerikacnsche
Huis van Afgevaardigden stelt voor, dat
lor 31 December 1946 de hulp van de
Unrra zal worden stop gezet. Alleen voor
China zou de hulp lot 31 Maart 1947
kunnen duren.
De weerwolven
Do Tsjochoslowaaksche politie hoeft
een aantal „weerwolven" in het Sudeten-
land gearresteerd.
Revolutie in San* Domingo
Te Caracas, de hoofdstad van Vene
zuela. is de uitzending van een geheim
radiostation opgevangen, dat waarschijn
lijk in San Domingo stond. Dit station
meldde, dal in San Domingo een revolu
tie ontketend wasde president Rafaël
Molina, hoofd der Dominicaansche Repu
bliek, zou vermoord zijn,
Dezo goruchten zijn niet bevestigd,
De Grieksche Kabinetscrisis
Do zoon van wijlen dc-n ex-president
Venlzelos, die door aartsbisschop Damas-
kinos. met de vorming van een ministerie
was belast, heelt deze opdracht terug
gegeven. Hij had niet kunnen slagen.
VAN HIER EN DAAR
H.M. do Koningin is in Engeland aan
gekomen. Zij neemt haar intrek op oen
landgoed en zal ongeveer een week bllj-
Do heer Leeuwenberg is met enkele
andere vertegenwoordigers van de rij
wielindustrie naar Enegeland geweest.
Hij is zeer pessimistisch gestemd over
don aanvoer van rijwielen.
Het zal 3 tot 5 jaar duren voordal do
producfio volkomen op gang zal zijn.
Reeds vóór de bevrijding waren 100.000
rijwielen bestelddaarvan waren er
13.000 afgoleverd. 5C00 zullon nog spoe
dig volgen. Onze eigen industrie komt
ook moeilijk op gang door gebrek aan
materiaal.
De eerste jaren zullen de fietsen nog
gedistribueerd moeten blijven. Pas in
1947 of 1948 zal er goed schot in komen.
In Engeland is mol 348 stemmen tegen
143 het wetsontwerp voor de nctionalisee-
ring van de Engelsche Bank aangenomen.
(Lagerhuis).
De atoombom bezorgt de Britsche
regeering zware hoofdpijn
„De walm der reactie hangt er op"
In het Engelsche Lagerhuis werd Dins
dag gesproken over het feit, dat Chur
chill on Roosovell twee jaar geleden in
Quokcc een geheime overeenkomst heb
ben gesloten mot betrokking tot dei.
atoombom. Het Labourlid, kapitein Black-
bum, vroeg don Minister-President, deze
overeenkomst zoo spoedig mogelijk to ra-
tificoeron. Hij drong er op aan. dat alle
inspanningen zouden worden
treord op gebruik van de ato
Blackburn zeido. dat meer dan 90 pet.
van do in Amerika verrichte onderzoekin
gen erop gericht waron, grootere en be
tore bommen to vervaardigen voor onbe
paalde doeleinden. Do firma, die in Ame
rika door hol Ministerie van Oorlog be
last is met de leiding der fabrieken voor
do atoom-enorgie, is Dupont. Deze naam
klinkt don Russen zeer onaangenaam in
do ooren, omdat doze onderneming
eenkomsten had r
cal Industries in I
Farbenindustrit
1 de Imperial Chomi-
ïden en mei do f. G.
Duilschland. Deze
overeenkomsten hadden ten doel, de ergon
herleving na den oorlog vsilig te stellen.
Zij werden door do Russen beschouwd
:-n onderdeel van de omsingelings-
;ek, dio legen de Sovjei-Unie was
gorichl. Blackburn zei, dat deze belang-
i nu tegon do wenschen der geleerden
tegen de r.iooning der vooruilslreven-
don in de Vereenigde Staten en in En
geland. hun v.-erk voortzetten. Over dit
alles, verklaarde hij, hangt den walm der
„ZWARE HOOFDPIJN".
Herbert Morisson antwoordde voor do
regeering, en zei dat Alllee bij zijn aan
staande besprekingen aan dezo en an
dere overwegingen de noodige aandacht
schenken. Het zou niet nuttig zijn,
roor het vertrek van den mi-
nister-Presidont naar Amerika diepgaan
de verklaringen zouden worden afgelegd.
De besprokingen met president Truman
zullen niet beperkt worden lol wetenschap
pelijke methoden met betrekking tot het
ibsmokon dor atooei-energle, doch zuiien
volledig en allesomvattend zijn.
Do atoombom geelt op internationaal
gebied do rogeoring „zware hoofdpijn". Zij
kan in vijf minuten geen uitweg uit dit
probleem bedenken.
KARL BARTH
OVER DUITSCHLAND
Prof. Dr. Karl Berth heeft onlangs oen
reis door Duilschland gemaakt. Van zijn
ervaringen hooft hij het een en ander mode-
gedeeld in eon bite, ,-iew met de Züricher
..Wellwocho". Hij constateerde in zijn over
zicht over de toestanden in Duilschland, dal
het Duitsche volk nimmer hel uniforme blok
heelt gevormd, dat de propaganda van
Goebbels er van maakte.
De kerk was er bet gemeenschappelijke
front van het verzet. Zoowel Katholieken
als Protestanten waren de uitgesproken ge
tuigen van verzet, die nooit een concessie
doden. Barlh logde dac;bij den nadruk op
het beeld van eenheid, dat juist de protes-
tar.tsche kerken vertoonden. Do door den
kerkstrijd veroorzaakte s.lieid'.ng is thans
overbrugd.
Dozo groepen leveren het bewijs, dat een
zeer aanmerkelijk aantal dappere lieden
een consequent «-rzej heeft vertegenwoor
digd.
Barth vorkeerde in universitaire en in ar
beiderskringen en overal ontmoette hij eon
sterkon vorzelsgoosl. Tegenover dit ver
schijnsel slaande, kwam Barth tol de con
clusie, dat men nu eens moot nalaton, de
Duitschers als slechts één horde nazi's te
beschouwen.
In verreweg de meeste gevallen waren
do menscbon inderdaad niel pro-nazi. doch
het nati cl socialism» kwam als kol wore
als eon v.-eeselijke catastzole over h»n en
hun feitelijke schuld bostaat uit hun passi
viteit en hun onvermogen om helde.i te zijn.
Tookonc-n van een groeiende godsdiens
tige beweging zijn er. volgens Bad in
Duilschland niet. Do predikanten v»rrichtou
mei groote toewijding hun zielszorg, maat
do godsdionstoefoningen rijn er niet beter
bezocht dan in Zwitserland. Do godsdiens
tige Duit;,chef is geneigd, om zich aan zijn
politieke verantwoordelijkheid te onttrokken
door onder te duiken in een religieuzen
vormendienst. Uitlatingen als „Wij hobben
van aangezicht tot aangezicht tegenover
Satan gestaan" worden bijna niot enthou
siasme gedaan.
Barth stelde daartegenoverWaarom
praten jullie al dien tijd over demonen
Waarom zeggen' jullie niot eenvoudigwij
waren politieke idioten.
Zoo helpt Denemarken
Een Vikingschip met roods zeilen, waar-
ia een wit kruis, de Deensche vlag, daar
achter de Nederlandsche driekleur. Stechls
twee wordon als onderschrift„KJ AELP
HOLLAND".
Tol op heden zijn reeds twintig schepen
aangekomen met c.a. 3500 ton levensmidde
len, w.o. bacon, kaas, eieren, melkpoeder,
enz. Er zijn grooto partijen allerhande
artikelen aangekocht, o.a. ioff.000 paar kin
derschoenen. Denemarken is één der eer
ste landen geweest, dat gevolg heeft gege
ven aan de dringende vraag naar gereed
schappen. Reeds zijn aangekomen 1000
hamers. 1000 schoppen, 1000 bijlen, 5000
pannen en 6000 potten. Voor glas wordt
nog onderhandeld. De ingezamelde galden
bedragen tot op heden c.a. 10 millioen Kr.
en nog steeds stroomt het geld binnen. Do
rogoering van Denemarken heeft do toe
zegging gedaan, del, wanneer de Denen
1 millioen Kr. inzamelen, zii een zelido be
drag zal bijbelalen. De voorzitter van het
Werkcomité „Hjaolp Holland", de heer Kas-
lander, toonde zóó groote belangstelling
voor het H.A.R.K.-adoptieplan, dat lflj zal
probeoron in Donemarken een soortgelijk
plan door te voeren, zoodat dus Deensche
plaatsen Nederlandsche plaatsen adoptee-
ren. Op dezo wijze broidl de H.A.R,K.-idoe
„Plaats helpt plaats" zich zelfs uit tot De
nemarken.
Na de interneering
Wat te doen met de
ontslagen gevangenen?
Hot interkerkelijk ovorlog heeft oen
nieuw bewijs' geleverd, dot juist door
deze samenwerking brandend» vraagstuk
ken in den geest van hel evangelie kun
nen wordon opgelost.
Daor is o»n geluid, dat door de meer
derheid van ons volk niet kan worden
voorstaan.
Wanneer alle Proleslantsche Kerken on
do Roomtch-Katholieke Kork gezamenlijk
een kansel-boodschap doen hooren, zijn
wl) van twee dingen zeker.
Primo, dat bijna geheel ons volk deze
boodschap hoort, oi anders leest in de
bladen.
Secuncio, dat hierin de nadruk gelegd
wordt op een waarheid van het evangelie,
zooaV. die toegepast wordt op een actueel
probleem in ons maatschappelijk teven.
Zoo was het ook verleden Zondag, toen
van alfe kansBU een oproep tot ons volk
werd gorlcht. om zeker, hel recht volledig
zijn loop te laten tegenover allen die in
e6n of ander opzicht met den vijand heb
ben geheuld. Maar dan ook daarna geen
eigen recht toe te passen, door de ontsla
gen gevangenen uit te bannen uit de
gemeenschap, of ze op de een of andere
manier blijvende verachting te doenondor-
vinden. Dit is zoo zegt heel de Kerk met
krachtig geluid, ons Nederlandsche volk
onwaardig, en is lijnrecht in strijd mot
de beginselen van het evangelie, dat
naast het recht ook de barmhartigheid
Laai ons dit allen trachten toe te pas
sen in het eigen persoonlijk leven, en
in onze samenleving Degenen, die in
het oog onzer justitie verdiend hebben,
langduriger straffen te ondergaan, zien
vrij voorloopig niet in ons gemeenschaps
leven terug. Maar de anderen Hoe-
velen zijn er niet. die heel hun straf met
de voorloopige interneering hebben uit
geboet En dan dikwijls hun vrouwen
en kindoren, die ook in den eersten tijd,
zonder eenige schul 1 hunnerzijds, dikwijls
mot den nek zijn aangezien
Hier is barmhartigheid noodio. Weder
opneming in onzo volksgemeenschap. En
gezamenlijke heropvoeding v/aar dat
noodlg jg.R e d.
Het reuen <Ilu> è«t'
inqenq ran 1 Dec. worden "'e Uj-
iovon voor hel reiz:ger»-'or»o». a>. .tt
pet. verhoogd. Met toy aoa ven 1 Jon.
zuilen 'te -etours veet ingev'owt: w-xd-n.
Goes
GemeenteraadsxittiDg
Dinsdagavond kwam de gemeenteraad
van Goes bijeen.
Wethouder A. de Roo' richite' een woord
van wolkom tot den wnd. burgemeester,
don heer W. Sandborg, die voor de eer
ste maal do vergadering pre 'deerde. Hij
vrees op da moeilijke 'aak. die do wnd.
burgemeostor moest vervullen, daar hl|
tevens do belangc-n van zijn eigen ge
meente moet behartigen.
Do wnd. burgemeester sprak de hoop
uit in goodo samenwerking mot den ge
meenteraad zijn taak te verrichten.
Hij dankte voor den steun, die hij van
do wethouders on secretaris ondervindt.
Het voorstel lot hol aanstellen van een
havenmeester, benevens de voorstellen
bolretlendo den aanvraag van een voor
schot uit de Rijkskas voor den bouw van
noodwoningen en ovcrolaatsing van don
onderwijzer K. van Espen var. de O, l.
school A naar do Surqemeester van Dus-
selforpschool werden aangenomen.
Tegen hel verzoek tot wijziging in hel
maximum aantal vergunningen voor don
verkoop van sterken drank, rezen meer
dere bezwaren.
Na stemming verklaarde., zich zeven
leden voor on roven legen, Het verzoek
word voorloopig aano-Ntouden.
Tol derde wethouder werd verkozen de
lieer Buijs. Het verzoek van den heer
H. Koops om onlslag als gemeenle-ontvan
ger werd aangenomen.
Bij de rondvraag vroeg de heer Hc
hook naar den toestand van de Op-
bare bewaarscbooL Welhoudor van Mi
anlwoorddc, dal deze zaak in onderz:
wan.
Hierna werd de zitting t
BOOT OP EEN WRAK OELOOPEN
Dinsdagavond om 8.15 uur is de
sagiors- on vrachtboot „Paulina" van
reederlj Van dor Schuijt op een v
goloopon. dat nabil Havenzicht aan
Westhavendijk ai bijna een jaar Hgt. 1
schip kroeg oen lek, maar werd r
bijtijds aan don wal gelegd, zooda'.
passagiers voilig aan land kwamen.
Er is oonige schade aangericht aon
vrachtgoederen.
KRUININGEN. Deze week zijn hier aan
gokomon 150 D' ilscho krijgsgevangene,
om mijnon op te ruimen en bij d
verkaveling van den polder te helpen.
Maandag S Nov, zal het 40 la
zijn. dat de heer I. Bui.-, alhier bij de f.
H. C. Baarens, grossiers In koloniale wa
ren, in betrekking is. Eerst als loopjon
gen, later als magazijnbediende en nu
als reiziger.
WETE N SCHAP
Ondor keramiek of aardewerk verstaat
en in het algemeen alle producten, dfo
in klei worden vervaardigd. Daaronder
rossortoeren dus zoowel de grovere soorten,
zooals steunen, dakpannen, draineerbuizen,
c„ als het fijnere aardewerk voor sanitaire
huishoudelijke crtikelon en het porcelein,
e.igeron zin verstaat men onder aerde-
werk alloon hel sanitaire en huishoudelijk
aardewerk of steengoed. Porcelein onder
scheidt zich hiervan doordat het gemaakt
wordt van zeer zuivere klei, de kaoline of
porcelcinaarde, die :n ons land niet voor
komt en vooral uit Japan en China wordt
ingevoord, hetgeen de oorzaak is dal men
grondstof alleen voor het makon van
kostbare voorwerpen gebruikt. Hel
3 aardewerk vat men gewoonlijk samen
steonbakkerijproducten. Deze laatste
len uit de grove klei, die men als afzot-
langs onze kleinere rivieren, zooals de
IJssel en de Oude Rijn, vindt, gevormd, ge
droogd en vervolgens meer of minder hard
gebakkon. Bij hard bakken krijgt men een
hardere weinig poreuse steen, die als
straatklinker dienst doet, terwijl bil minder
hard bakken de zachtere en meer poreuse
metselsteen ontstaat. Het wereldberoemde
Dolftsche bl»uw en het even bekende boete
Goudsche aardewerk alsook de Goudscho
pijpen, die herinneringen in ons oproepen
do schilderstukken uit de Gouden Eeuw
>r goBChiedenis, duiden erop, dat we hlor
te doen hebben met een typisch Nederland
en zeer oude industrie, waarin ongs-
60000 van de 31500.000 voor het dage-
h brood arboidende werkers, die on$
land tolt, oen bestaan vinden. Onder dé
Nederlandsche keramische fabrieken is ver-
roweg do bolangrijkste die van de N.V.
Kristal-, Glas- en Aardewerkfabrieken
,de Sghitlx" y;h. Petrus Regout en Co., ge-
voonUik^kortwég Regout genaamd. Dit eerst
n 1 QiM 'gfto'tlchte bedrijf, dat tot de grootste
op dit qwitid in Europa behoor), heeft niel
alleen in höl buitenland een zeer goeden
naam, doch er is vrijwel geen plaats in No-
gcen Regoutproducten zijn
dorland wo
te vinden.
Do klei, die voor hel beien- aardewerk
ook wol met porceleinaarde wordt vermengd,
wordt na zoo goed mogelijke zuivering roet
water gekneed tot een dikvloeibare Wc
die door iilterpersen van hel overtollige
water wordt ontdaan en daarna in roltfng6-
kolders tot oen plastische massa overgaat,
die ter beschikking van den vormer
v/orden gestold. Dit vormen kan op 2
nieren geschieden en wel op de draaischijf
of potlonbakkersstool of door gieten. De
draaischijf wordt voornamelijk gebruikt
oonveudigo symmetrische voorwerpen, v.
bij op do schijl een gipsvorm wordt
gebracht overeenkomend mot de binnenkant
van hot te vervaardigen voorwerp. Hiorop
wordt nu een plak dor vormklei relegd
door aandrukken van oen profiel aan de
bovenkant terwijl de schijf draait, de buiten
kant van hot voorwerp gemodelleerd. Ook
kan de vormer met C.- hand in plaats van
mot hot proiiol zeer sierlijke vormen aan liet
voorwerp goven, waarbij vaardigheid en
kunstzin oon voorname plaats innemen.
Gegoten worden meestal niel-symmetrische
voorwerpen root een grooto inwendige holte
bliv. sanitaire artikelen, waarbij men gebruik
maakt van een tweodeelige holle gipsvorm,
die inwendig den vorm van hel te vervaar
digen voorworp vertoont en waarvan do
wanden volgegoten of geperst worden mot
do moer verdunde klei. Niet symmetrische
ondordeelen als ooren en tuiten kunnen ook
apart worden gevormd en daarna aan hel
voorworp gozot. De nog weeke vormsels
moeten nu zachtjes worden gedroogd om
voorkomon, dat ze weer In elkaar zakken
dat stoombellen bij het ontwijken galen
ij> hot vormsel zouden maken, speciaal bij
hel hierna volgende bakken. Dit hakken,
dat diont om de silicaten, waaruit de klei
bestaat, te doen samensinteren tot een
hochlo massa, wordt achtereenvolgens in
verschillende ovens van stijgende tempe-
ïr uitgevoerd, totdat de voorwerpen bij
onjjoveor 1300° witgloeiend zijn geworden.
Hel zoo vorkrogen eenmaal gebakken z.g.
bjscult is zeer hard, doch nog steeds poreus.
Moei het voorwerp worden beschilderd, dan
dit nu eerst gebeuren, waarbij er veke-
mee moet worden gehouden, dat de
bij do hooge temperatuur van een
ide bakken ven samenstelling kan ver
anderen en op do klei inwerken, waardoor
een geheel andere kleur onistaat dan die
van do opgebrachte verf, Naamstompola
en goedkoopere versieringen kunnen worden
aangebracht door hot verlangde motief mei
behulp van een gewone drukpers af fe druk-
kon op papier in met kleverige harshou-
dondo olie vermengde vori. Brengt men nu
het papier op het te bedrukken voorworp
aan en dompelt het geheel in water dan
kan de verl niel uitvloeien, doch gaal op
hot voorwerp over. Bij 200° a 300° brandt
men daarna in een moffeloven de olie wc-g.
Om vervolgens do voorwerpen waterdicht
Ie maken on de versiering te boschormea
wordt het biscuit nu bedekt met een laag
glazuur of emaiiie. Dit glazuur bestaat uit
oon uiterst fijne verdeeling van fijngemalen
glas in water, dat tot 6en papje is gemaakt.
Hierin dompolt men nu het biscuit, dat door
zijn poreusheid een laagje daarvan opi'Ugi.
uit silicaten beslaat,
do Eillcaton van het biscuit, vult do poriën
in do buitenste laag daarvan op en vormt
aan de buitenkant van het voorwerp een
glasachtige zeer harde gladde oppervlakte.
Soms worden aan het glazuur nog bepaalde
metaalzouten toegevoegd, die ïtiseerende
ol andere klourverschiinselen in de oppor-
vlaktelaag bij het bakken te voorschijn
roepen, doch meestal zijn deze voorworpen
dan niet beschilderd. Heeft men het be
schilderen achterwege gelaten vóór hol
dan kan men dit ook na het gla
zuren nog uitvoeren en dorgeliike voorwer
pen zullen dus meer als siervoorwerpen
vervaardigd, daar anders do verf
door slijtage spoedig zou verdwijnen. Soma
is het ook noodzakelijk eerst na het glazuren
te beschilderen, bliv. wanneer men vanwege
bepaalde kleureffecten, verven moet gebrui
ken, die niot tegen de hooge temperatuur
van hof bakken bestand zijn.
Moge het beeld, dat ditmaal is ontworpen
ertoe bijdragen oen zoo belangrijke en be
scheiden tak van ons bedrijfsleven, waarvan
meestal niot veel meer bekend Ss dan de
naam on het product, wat meer voor hot
voetlicht te doen komen, een plaats dio da
keramische industrie zeer zeker ten vo'iie
verdient. ïr. VAS VISSER.
WAT VOORAFGING
In België ben ik bij het Conadeesche lo-
gor terechtgekomen, Ik word als tolk toe
gevoegd aan het hoofdkwartier van hot
„A" squadron van 8th Recce Regiment,
2nd, Canadian Division, De trof het daar
b'ii een zoor sympathiek officier terecht te
kómen Major Porteaus waarvan de
manschappon zeiden, dat hij een buiten
gewoon goed officier was in dep anval.
Na in Bejgië vrij zwaar reyochten t>'
hoÊben bij Cblmthout, vertrokken we nac.
Stabiock, waar ik voor het eerst van c
"plannen hoorde ten aanzien van Zuid E
veland.
Het had eerst in de bedoeling gelegen
om mei Zuid Bevelend ie wachten lot Ber
gen op Zoom zou zijn bezet, omdat van
dién kant deDuitschers de Kreokrakdam
nog konden bestrijken. Dit plan was ech
ter later gewijzigd blijkbaar was het
belang van Antwerpen als aanv. -rhaven
ie groot, om nog langer te wachten mol de
bojolting van de SchelJoOevers.
Hót zou oon gecombineerde operatie wor
don. Op de Zuidkust van Zuid Bovoland
zou eon landing worden uitgevoerd door
52 Highland Division oen ijenaardig-
hoid hierbij is dal deze divisie speciaal
werd opgeleid voor bergwerk, en nu, voor
1 /het eerst in actie, ongeveer op de hoogte
ven don waterspiegel moest werken. Te
gelijkertijd zouden wij dan do Kreekrak-
dam forceeren, en van hieruit Zuid Beve-
lar.ri binnenrukken.
De landing van 52 Div. werd een koer
jrom weet ik niet. Onder-
ve naar Hoogerheido ver-
in gereedheid werd ge-
a het bevel tot den aanval werd
I kwam, en op een nach' vertrokken
acout-cars, carriers on lialf-tracs in
de richting van den Kreekrakdam t Het HQ
kloef voorloopig nog in Hoogerheido.
Ban dag, volgend» op dezen nacht zal
ik niel gauw vergeten, door do spanning
en do stemming die er was onder do ach
tergeblevenen.
Successievelijk kwamen de berichten bin-
snoon carrier was op een mijn geloo-
en, twee carriers door granaten ultge-
schakold, een half-track op een mijn
De Duitschers hadden een heels collec
tie mijnon gologd, die uitmuntten door ver
scheidenheid. Behalve de gewone waren
•'te ontploften wanneer een wagen reed
eon over der v/eg gespannon dunno
Ofwol 5 of 6 wagens reden over
0 plek op den weg, zonder dat er
gebeurde, en de zevende sprong In
lucht. Dit soort mijnen werkt met een
r, die telkens, wanneer er een wagon
over rijdt, eon eindje verder gespannen
wordt, tot tenslotte de veer springt en de
mijn ontploft.
Ieder l'.op stil en slecht gehumeurd rond
dten dag op HQ hceveel van de jon-
sas zouden niel terngkeeren
Echter tegen don avond hobbelde
Kirby, de Rc-d Crossman, met zijn ambu-
lanee-jceo het kamp binnen, en toen bleek
dat de verlieun aan manschappen, voor
i squadron betreft, zo laag waren,
alle reden was lot tevredenheid.
Materiaal was er vrij veel verloren gogaan,
'orschillendo van de jongens, die za-
een voertuig dat getroffen werd,
ongelooflijk geluk gehad. Hot be-
s dus bemoedigend, hoewel de Duit-
vanuit do dijken, waar ze zich In-
hadden, vrij sterken tegenstand
Op Zaterdag 28 October reed ons con-
oy scout-cars. carriers, haU-tracs, jeeps
n bikes tegen zonsondergang Zuid Be-
eland binnen over den deerlijk gehaven-
en Kroekrakdam.
Een paar woken daarvoor had ik het
erlaten loon nog bezet door do Duil-
rhors. Nu reed ik hot binnon op een ge-
lfieerde hali-lradc hot «erslo gedeelte
zn Zuid Beveland was vrij 1
Wo roden dien avond door tot op de
boerderij van den heer L, de Rijke in de
St. Piotorspolder, waar enkele O.P.'s (ob-
of spotterplanes) geland waron.
Al gauw kwamen er ook andere eenheden
",j de anti-tank guns bijv.
Over hel goheei genomen verliepen de
operaties bovredigend. Vóór we begonnen
or medegedeeld, dat er volgens schat-
loch altijd nog een 20.000 Duitschers
op Zuid Beveland lagen, waarvan uiteraard
52 Div oen flink deel voor zijn rekening
I Op het hooldkwarlier werd Major For-
gezegd, dat we bezig waren geschro
te maken, door dezen kant van den
„oever te bezetten, en aldus do ha-
m van Antwerpen vrij te maken voor den
invoer van oorlogsmateriaal.
DE BEVRIJDING
Zondagmorgen 29 October startten wo
n 4 uur, om zooveel mogelijk in het duis-
r do brug bij Vlake te kunnen passee-
n. Wij hadden geluk onze laatste
agen was nog niet goed en wel over de
ug, of de Duitschers namen deze weer
ider vuur. Er kwamen echter nog lange
mvooien achter ons.
Over den hoofweg reden we tot aan do
iweg van Biezclinge, waar we een paar
ir pauseoidon. Aan den dijk lagen dé
infanteristen te slapen, die dien nacht
werk hadden gohad.
>en kop koffie bij burgers 1e hebben
gedronken, gingen we verder richting Goes.
En wo konden merken, dal we het nader
den Een serie ontploffingen die er op
duidden, dat de Duitschers alle toegangs-
vegen zooveel mogelijk op hol laatste
oment probeerden af te sluiten. We re-
jn tot aan den zijweg bij Kapelle, waar
e op eon boerderij bleven staan om wat
eten de eersten keer dien dag, on
is wat te wasschen den eersten keer
idort twee of drie dagen.
Major Porleous besloot den sergeant-ma-
or en mij erop uit to sturen, om eens pools
jogto to gaan nemen d* -«cteinn van
het viaduct. Dus pakten we onze sten-guns
en roden tot vlakbij, waar wo zagen, dat
de zaak voor eon godeello was opgeblazen.
En daar zag ik voor het eerst, met eenige
ontroering. Goes liggen.
Ik bon zelf goen Goessenaar. maar heb
gedurende de drie jaar, dat ik er tijdens
de bezetting gewerkt heb. de stad en zijn
bewoners looron waardeeren.
Overigens was het wel een oorlogsbeeld
- het silhouet van Goes togen do hoog
oprijzende wolken. Dichte rookpluimen ste-
hior en daar omhoog. Wolken zwarlo
stippen teckonden zich af tegen de lucht
hot Duitsche luchtafweergeschut. Onzo
en Tillies schoten er pijlsnel doorheon,
ten O.P. cirkelde boven de stad.
iar lag Goes dus de stad die ik zoo
l kende, en waar ik veel kennissen
had op het punt om bevrijd te wordon
D.e sergeant-majoor zei niets. We liepon
vorder tot aan het viaduct. Aan den kant
den weg lagen een paar infanteristen,
die achter onze carriers waren opgerukt.
Ze waarschuwden ons
„You better stop here guys (Ga niet
Ve,r,What^a"heimatter (Wat is er aan
de hand
Nuchter kwam hot antwoord..Enemy".
(Vijand.)
„Thai's loo bad. Thank»". (Dal is minder
ooi, bedankt.)
En terug reden we. Ik keek nog eens
n. Hoe lang zou het nog duren?
Terug op het hoofdkwartier begon het er
i te lijkon, dat het nog wel even aan zou
open. Er kwamen berichten door van
do carriers, dal de tegenstand nog
sterk was en dal ze mi
uit konden komen. Major Porleous
1 or over om maar tot Maandag te blij
ven. Hij had voortdurend voeling mot de
irriors, de microfoon was niel van zijn
>pon. cn de stafkaait niet van onder zijn
igen. Toch zag ik op die kaart aan de
rarte stippen, die er nu en dan op aan-
'teokend worden, da! de carriers toch
ngzaam maar zeker verder doordrongen.
Bevolen en berichten vlogen over en
r. Voor mij was dit iets ongewoons
opwindends, temeer omdat de zaken v
mij nog anders stonden dan voor de
deren het ging om de bevrijding
een stad, die ik haast mijn tweede „homo-
town" zou kunnen noemen.
bericht binnen van één der carriers, dat
burgers gerapporteerd hebben, dat er
ich geen Duitschers meer in de stad
i. (Wie dio burgers geweest zijn
ik n
>t.)
Toen kwamen er ook van andere konten
berichten binnen, dal de tegenstand
het minderen was.
Dit had tol gevolg dat Majoor Porlheous
tezamen mot Cap!. Williams de kaart nog
eens grondig bestudeerden, no-i een met allo
carriers verbinding vroeg, en tenslotte
gon me zei..Well, I thank wo gonna push
through, and have a look at that town oi
yours". (Ik geloof, dat v/e maar oprukken
om eons een kijkje te nemen in die stad
van Jou.)
Captain Williams denkt er ook zoo ovor,
en informeert nog gauw even hoe de meis
jes in Goes zijn. Op welk punt ik hem op
bevredigende wijze kan inlichten,
En dan begint het. Major Portoou» scha
kelt in. ..Hello, calling all items Hello
item one, item two, item three, item fout
report my signalHello, all items 1 Report
my signal 1 Over
En de carriers antwoorden
„llom throe. Roger. Over
Itom one calling, Roger. Over 1"
..Hare itom two. Eager. Over!''
Dan komt ons bericht. „Kello, all items
We push throughWe push through We
push through All items. Out
Dit beeld zie ik nog steeds voor me. als
of hot gisteren gebeurde.
Porleous, slaande in half-track, met
I voor zich, en don microfoon aan
sd. „We push through 11" „WE
STOOTEN DOOR
Hot onmiddellijk bevel tot de bevrijding:
ïr. Goes l#r
In alle .haasl >'frd alles ingepakt. Ik be-
nuttó dien tijd ora even bij esn paar ken-'
nissen aan den weg naar Kapelle aan te
toopen. en te probeeren wat eieren vast Te
ikrijgon voor mijn officier.
Op den terugweg kwam ik een van on».e
motorrijders, „Red" Larson tegen de an
doren waren al vertrokken. De eieren qin
gon onder den valhelm, en ik kroop ach-
Ier op. En zoo reden we Goes binnen.
Ik kan niel zeggen wat ik voelde als
eerste Hollander in Canadeesche uniform
een pas bevrijde plaats binnon te komen
- een plaats die je zelf zoo goed kent.
'.el was, op zijn minst gezegd, een zoer
igenaardige gewaarwording.
Evon na den Patijnweg stond aan den
rechterkant een vrachtauto, met een paar
gevaarlijk uitziende roode pakjos erop ge
bonden. Er naast stond een mijnheer, hef
tig gesliculeorend. De eerste Goessenaar
ik zag. Verderop stopton we toen ik
paar kennissen zag, waarna we door
reden tot aan don Westsingel, waar we
de ontdelcking kwamen dat de eieren
kapot waren.
"er blovon we slaan tot oon uur <~l -re
's avonds onze carriers opereerden
toen al lot bij 's-Hoer Arendskerlce.
Toen we 's avonds wegreden was Ik oen
paar honderd sigaretten lichter geworden,
r ik kan niol zeggen hoe blij ik me
voolde toen ons concooy zich door hol
heldere maanlicht langs de bochtige weg
getjes (loot de Poel kronkelde, met achter
Goes vrij, en vrijwel onbeschadigd
Hulde aan deze mannen, die voor de be
vrijding govochtor. hebben de mannen
de carriers, de infanteristen, de engi-
De mannen van de artillerie en de
anti-lank guns. De mannen in de jagers
en in do observatie-vliegtuigjes zii allen
waagden hun leven om ons van onze on-
clordrukkors te bevrijden.
We kunnen do nagedachtenis van tien.
die violen, riet meer eeren, en onze erken-
lelijkheid voor de bevrijding niet beter <ot
uitdrukking brengen, dan door te toonon,
waard waten bevrijd te worden I
A- M,