VRIJE STEMME Moordaanslag in Soerabaja KERAMIEK De bevrijding van Goes nsr- ALLERHEILIGEN Op 1 November vieren onze Roomsch- Katholieko medeburgers een gedenkdag, aan do heiligen en martelaren gewijd, die hun loven gegeven hebben voor den opbouw van Gods Koninkrijk. Ook sommige Proloslanlsche kerken. O.a. do Anglicaansche Kerk in Engeland, houden dozen dag in eere. En op vole vaderlandscho kansols worden omstreeks dozen dag toch ook wel gedachten uit gesproken, die de grooten en goeden onder do monuchen willen herdenken, die zich gogovon hebben voor wat God hun vroeg in hun geweten, trouw tol rn den dcod. Zou er op dezen dag voor ons allen Nederlanders niet ook overvloedig aan. leiding zijn, om niet eerbied en bewon dering die talioozon te gedenken, die in den vijfjarigen verzetsstrijd tegen een bruten overweldiger trouw zijn gebleven aan hun vaderlandschen plicht, en daar voor hun loven in de waagschaal hebben gesteld wolk kostbare leven toen door don overweldiger wreedaardiglijk geno- i is? geen heiligen in den Neon. het ouden zin. Maar hun nagedachtenis is ons heilig, omdat zij zich zonder resl gegeven heb ben voor ons aller dierbaarste pand: „ons vrije volksleven, heid, ons innerlijk wet dóartoe bestemd, om Nederlantisch volk te Neon, deze mannen en vrouwen, deze jongens on meisjes ook, zij weren geen heilige boontjes. Maar rij waren dapper en trouw, en vochion voor hel leven van hun kame. raden, dio zij niet wilden verraden. En verspreidden opbeurend en moedgevend nieuws onder ons volk, om liel tot vol- houdon aan te sporen. En hielpen onder- duikers en bondgenooten voort door aller- j loi govaarlijke karweitjes te 'volbrengen. I Totdat zij tegen de lamp vliegen. Noen, 1 zeggen wij. Toldat God hen riep. j En hel woord van Christus komt in den zin„Gij goede en getrouwe I diouitknocht, over weinig zijl gij getrouw geweest, over veel zal ik u zetten. Ga in do vreugde van uw Heer." Red. De Christelijk-Historische Unie »Er loopt een bar9t door de partij« Toon onlangs, zooals wij hebben g meld, door do Christelijk-rlistorischen hol voorstel dor Antirevolutionairen om iusie aan Ie gaan verworpen werd, ks er tevens aan don dag. dat onder de Ghristoliik-Historischen geen eenheid heerscht op dit punt. Torwijl ovor-bokond is, dat in en door den bezoltingstijd vole Ckristelijk-Histo- rischen zich aangolrokken hebben go- vob'.d lol een samengaan met anders denkenden op het punt van godsdienstig en kerkelijk loven, wanneer do overtui gingen op politiek en sociaal-economisch goblod in dezelfde richting gingen dal ook velen van hen zich aansloten bij do Nederlandsche Volksbeweging, oi sells bij de S.D.A.P., is er in de Christ. Historische Unie óók een strooming, dit tóch do band met do Antirevolul- lairan niet wil verbreken. En tol deze stroo-iïng bohoort blijkbaar de meerderheid der partijloiaiiig, want van haar gaat hot voorstel Uit, tot oen federatieve samen werking mol do antirevolutionairen lo besluiten. Op grond dezer feiten spreekt Mr. G. E. van V/alsum, Hoofdredacteur van „Do Niouwo Nederlander", of in elk geval een heofdarlikel in dit blad van do mogelijk heid oen er komende scheuring in deze geledoren. „Er loopl een barst d3or de partij", .wordt in dit artikel geconcludeerd, OdüeeS inziens terecht. En aangezien hel voor de ontwikkeling en vorheldoring van ons politieke levon van groc-'-vbelang is, dat hier geheel opon kaqrt wórdt gospeold, opdat de kansen vcif eon groojo federatie voor „Herstel en Vernieuwing", waarvan ons huidige kabinet eon voorlooper is, bij de komende Gingen zoo groot mogelijk zullen -runnon wij volkomen instemmen met [Dalsums orgaap. waar het zegt„De i vergadering dor C. H. Unio meet zich hïerovor uitspreken. En de gróop, die daarbij dan in de minderheid Blijft, zal daaruit dan de consequenties hebben Ie trokken," R e d. Ie JAARGANG NUMMEJ :*1 DAGBLAD VOOR ZEELAND Donderdag 1 November 1945 Redoute AdnilnEtraHe Goes, Beestenmarkt 2. Telefoon 21ói Soekarno verantwoordelijk gesteld Duitsche herstelbetalingen Do Mlnistors van Buitenlandsche Zaken van de Vfcteonigdo Staten, Groot Britlan- nfë en Frarilffijk hobben de mogendheden dio belang hebben bij de Duitsche hor- slèlboialingpn uitgenoodigd tol eon .con ferentie, die in Parijs geopend zal wor den. Vertegenwoordigers van genoomde megóndhoden zijn in Parijs aangekomen, om doze conferentie voor te bereiden. Uit hot goallieerde hoofdkwartier wordt gem 'd. dat Mallaby, de bevelhebber de 49ste Britsch Indische brigade is vermoord in Soerabaja. Het gebeurde tij dens oon bespreking mot Indonesische leiders. Twee Driische officieren, die erbij aanwezig waren, konden ontsnappen en brachten het bericht over. Chrislison stelt Soelcarno verantwoorde lijk on heeft hem tegen 10.30 uur plaal- solijken tijd bij zi-h ontboden. De toestand is t lelijk rustig in Soe rabaja, hier en daar was er een enkele scherpschufter in de weer, China Do woordvoerder der comm. heeft ont kend dal Rusland de opstandige beweging zou stounon. Er liepen n.i. geruchten, dot de Russen de communisten Japansche wapons zouden hebben verstrekt. De woordvoerder zei dat voel zou afhangen van de houding der Vereenigde Stalen. De communisten willen graag samenwer king mot de Ver. Staten maar zij waar schuwden dat wanneer Amerikaaascho mariniers te dichi bij den strijd kwamen dat hot dan hun schuld niet zou zijn als er slachtoffers vielen. Volo duizenden mannen van de regoe- ringstroepen worden door Amerikaansche vliegtuigen naar het Noordon vervoerd. De U«ra Eon commissie uit het Amerikacnsche Huis van Afgevaardigden stelt voor, dat lor 31 December 1946 de hulp van de Unrra zal worden stop gezet. Alleen voor China zou de hulp lot 31 Maart 1947 kunnen duren. De weerwolven Do Tsjochoslowaaksche politie hoeft een aantal „weerwolven" in het Sudeten- land gearresteerd. Revolutie in San* Domingo Te Caracas, de hoofdstad van Vene zuela. is de uitzending van een geheim radiostation opgevangen, dat waarschijn lijk in San Domingo stond. Dit station meldde, dal in San Domingo een revolu tie ontketend wasde president Rafaël Molina, hoofd der Dominicaansche Repu bliek, zou vermoord zijn, Dezo goruchten zijn niet bevestigd, De Grieksche Kabinetscrisis Do zoon van wijlen dc-n ex-president Venlzelos, die door aartsbisschop Damas- kinos. met de vorming van een ministerie was belast, heelt deze opdracht terug gegeven. Hij had niet kunnen slagen. VAN HIER EN DAAR H.M. do Koningin is in Engeland aan gekomen. Zij neemt haar intrek op oen landgoed en zal ongeveer een week bllj- Do heer Leeuwenberg is met enkele andere vertegenwoordigers van de rij wielindustrie naar Enegeland geweest. Hij is zeer pessimistisch gestemd over don aanvoer van rijwielen. Het zal 3 tot 5 jaar duren voordal do producfio volkomen op gang zal zijn. Reeds vóór de bevrijding waren 100.000 rijwielen bestelddaarvan waren er 13.000 afgoleverd. 5C00 zullon nog spoe dig volgen. Onze eigen industrie komt ook moeilijk op gang door gebrek aan materiaal. De eerste jaren zullen de fietsen nog gedistribueerd moeten blijven. Pas in 1947 of 1948 zal er goed schot in komen. In Engeland is mol 348 stemmen tegen 143 het wetsontwerp voor de nctionalisee- ring van de Engelsche Bank aangenomen. (Lagerhuis). De atoombom bezorgt de Britsche regeering zware hoofdpijn „De walm der reactie hangt er op" In het Engelsche Lagerhuis werd Dins dag gesproken over het feit, dat Chur chill on Roosovell twee jaar geleden in Quokcc een geheime overeenkomst heb ben gesloten mot betrokking tot dei. atoombom. Het Labourlid, kapitein Black- bum, vroeg don Minister-President, deze overeenkomst zoo spoedig mogelijk to ra- tificoeron. Hij drong er op aan. dat alle inspanningen zouden worden treord op gebruik van de ato Blackburn zeido. dat meer dan 90 pet. van do in Amerika verrichte onderzoekin gen erop gericht waron, grootere en be tore bommen to vervaardigen voor onbe paalde doeleinden. Do firma, die in Ame rika door hol Ministerie van Oorlog be last is met de leiding der fabrieken voor do atoom-enorgie, is Dupont. Deze naam klinkt don Russen zeer onaangenaam in do ooren, omdat doze onderneming eenkomsten had r cal Industries in I Farbenindustrit 1 de Imperial Chomi- ïden en mei do f. G. Duilschland. Deze overeenkomsten hadden ten doel, de ergon herleving na den oorlog vsilig te stellen. Zij werden door do Russen beschouwd :-n onderdeel van de omsingelings- ;ek, dio legen de Sovjei-Unie was gorichl. Blackburn zei, dat deze belang- i nu tegon do wenschen der geleerden tegen de r.iooning der vooruilslreven- don in de Vereenigde Staten en in En geland. hun v.-erk voortzetten. Over dit alles, verklaarde hij, hangt den walm der „ZWARE HOOFDPIJN". Herbert Morisson antwoordde voor do regeering, en zei dat Alllee bij zijn aan staande besprekingen aan dezo en an dere overwegingen de noodige aandacht schenken. Het zou niet nuttig zijn, roor het vertrek van den mi- nister-Presidont naar Amerika diepgaan de verklaringen zouden worden afgelegd. De besprokingen met president Truman zullen niet beperkt worden lol wetenschap pelijke methoden met betrekking tot het ibsmokon dor atooei-energle, doch zuiien volledig en allesomvattend zijn. Do atoombom geelt op internationaal gebied do rogeoring „zware hoofdpijn". Zij kan in vijf minuten geen uitweg uit dit probleem bedenken. KARL BARTH OVER DUITSCHLAND Prof. Dr. Karl Berth heeft onlangs oen reis door Duilschland gemaakt. Van zijn ervaringen hooft hij het een en ander mode- gedeeld in eon bite, ,-iew met de Züricher ..Wellwocho". Hij constateerde in zijn over zicht over de toestanden in Duilschland, dal het Duitsche volk nimmer hel uniforme blok heelt gevormd, dat de propaganda van Goebbels er van maakte. De kerk was er bet gemeenschappelijke front van het verzet. Zoowel Katholieken als Protestanten waren de uitgesproken ge tuigen van verzet, die nooit een concessie doden. Barlh logde dac;bij den nadruk op het beeld van eenheid, dat juist de protes- tar.tsche kerken vertoonden. Do door den kerkstrijd veroorzaakte s.lieid'.ng is thans overbrugd. Dozo groepen leveren het bewijs, dat een zeer aanmerkelijk aantal dappere lieden een consequent «-rzej heeft vertegenwoor digd. Barth vorkeerde in universitaire en in ar beiderskringen en overal ontmoette hij eon sterkon vorzelsgoosl. Tegenover dit ver schijnsel slaande, kwam Barth tol de con clusie, dat men nu eens moot nalaton, de Duitschers als slechts één horde nazi's te beschouwen. In verreweg de meeste gevallen waren do menscbon inderdaad niel pro-nazi. doch het nati cl socialism» kwam als kol wore als eon v.-eeselijke catastzole over h»n en hun feitelijke schuld bostaat uit hun passi viteit en hun onvermogen om helde.i te zijn. Tookonc-n van een groeiende godsdiens tige beweging zijn er. volgens Bad in Duilschland niet. Do predikanten v»rrichtou mei groote toewijding hun zielszorg, maat do godsdionstoefoningen rijn er niet beter bezocht dan in Zwitserland. Do godsdiens tige Duit;,chef is geneigd, om zich aan zijn politieke verantwoordelijkheid te onttrokken door onder te duiken in een religieuzen vormendienst. Uitlatingen als „Wij hobben van aangezicht tot aangezicht tegenover Satan gestaan" worden bijna niot enthou siasme gedaan. Barth stelde daartegenoverWaarom praten jullie al dien tijd over demonen Waarom zeggen' jullie niot eenvoudigwij waren politieke idioten. Zoo helpt Denemarken Een Vikingschip met roods zeilen, waar- ia een wit kruis, de Deensche vlag, daar achter de Nederlandsche driekleur. Stechls twee wordon als onderschrift„KJ AELP HOLLAND". Tol op heden zijn reeds twintig schepen aangekomen met c.a. 3500 ton levensmidde len, w.o. bacon, kaas, eieren, melkpoeder, enz. Er zijn grooto partijen allerhande artikelen aangekocht, o.a. ioff.000 paar kin derschoenen. Denemarken is één der eer ste landen geweest, dat gevolg heeft gege ven aan de dringende vraag naar gereed schappen. Reeds zijn aangekomen 1000 hamers. 1000 schoppen, 1000 bijlen, 5000 pannen en 6000 potten. Voor glas wordt nog onderhandeld. De ingezamelde galden bedragen tot op heden c.a. 10 millioen Kr. en nog steeds stroomt het geld binnen. Do rogoering van Denemarken heeft do toe zegging gedaan, del, wanneer de Denen 1 millioen Kr. inzamelen, zii een zelido be drag zal bijbelalen. De voorzitter van het Werkcomité „Hjaolp Holland", de heer Kas- lander, toonde zóó groote belangstelling voor het H.A.R.K.-adoptieplan, dat lflj zal probeoron in Donemarken een soortgelijk plan door te voeren, zoodat dus Deensche plaatsen Nederlandsche plaatsen adoptee- ren. Op dezo wijze broidl de H.A.R,K.-idoe „Plaats helpt plaats" zich zelfs uit tot De nemarken. Na de interneering Wat te doen met de ontslagen gevangenen? Hot interkerkelijk ovorlog heeft oen nieuw bewijs' geleverd, dot juist door deze samenwerking brandend» vraagstuk ken in den geest van hel evangelie kun nen wordon opgelost. Daor is o»n geluid, dat door de meer derheid van ons volk niet kan worden voorstaan. Wanneer alle Proleslantsche Kerken on do Roomtch-Katholieke Kork gezamenlijk een kansel-boodschap doen hooren, zijn wl) van twee dingen zeker. Primo, dat bijna geheel ons volk deze boodschap hoort, oi anders leest in de bladen. Secuncio, dat hierin de nadruk gelegd wordt op een waarheid van het evangelie, zooaV. die toegepast wordt op een actueel probleem in ons maatschappelijk teven. Zoo was het ook verleden Zondag, toen van alfe kansBU een oproep tot ons volk werd gorlcht. om zeker, hel recht volledig zijn loop te laten tegenover allen die in e6n of ander opzicht met den vijand heb ben geheuld. Maar dan ook daarna geen eigen recht toe te passen, door de ontsla gen gevangenen uit te bannen uit de gemeenschap, of ze op de een of andere manier blijvende verachting te doenondor- vinden. Dit is zoo zegt heel de Kerk met krachtig geluid, ons Nederlandsche volk onwaardig, en is lijnrecht in strijd mot de beginselen van het evangelie, dat naast het recht ook de barmhartigheid Laai ons dit allen trachten toe te pas sen in het eigen persoonlijk leven, en in onze samenleving Degenen, die in het oog onzer justitie verdiend hebben, langduriger straffen te ondergaan, zien vrij voorloopig niet in ons gemeenschaps leven terug. Maar de anderen Hoe- velen zijn er niet. die heel hun straf met de voorloopige interneering hebben uit geboet En dan dikwijls hun vrouwen en kindoren, die ook in den eersten tijd, zonder eenige schul 1 hunnerzijds, dikwijls mot den nek zijn aangezien Hier is barmhartigheid noodio. Weder opneming in onzo volksgemeenschap. En gezamenlijke heropvoeding v/aar dat noodlg jg.R e d. Het reuen <Ilu> è«t' inqenq ran 1 Dec. worden "'e Uj- iovon voor hel reiz:ger»-'or»o». a>. .tt pet. verhoogd. Met toy aoa ven 1 Jon. zuilen 'te -etours veet ingev'owt: w-xd-n. Goes GemeenteraadsxittiDg Dinsdagavond kwam de gemeenteraad van Goes bijeen. Wethouder A. de Roo' richite' een woord van wolkom tot den wnd. burgemeester, don heer W. Sandborg, die voor de eer ste maal do vergadering pre 'deerde. Hij vrees op da moeilijke 'aak. die do wnd. burgemeostor moest vervullen, daar hl| tevens do belangc-n van zijn eigen ge meente moet behartigen. Do wnd. burgemeester sprak de hoop uit in goodo samenwerking mot den ge meenteraad zijn taak te verrichten. Hij dankte voor den steun, die hij van do wethouders on secretaris ondervindt. Het voorstel lot hol aanstellen van een havenmeester, benevens de voorstellen bolretlendo den aanvraag van een voor schot uit de Rijkskas voor den bouw van noodwoningen en ovcrolaatsing van don onderwijzer K. van Espen var. de O, l. school A naar do Surqemeester van Dus- selforpschool werden aangenomen. Tegen hel verzoek tot wijziging in hel maximum aantal vergunningen voor don verkoop van sterken drank, rezen meer dere bezwaren. Na stemming verklaarde., zich zeven leden voor on roven legen, Het verzoek word voorloopig aano-Ntouden. Tol derde wethouder werd verkozen de lieer Buijs. Het verzoek van den heer H. Koops om onlslag als gemeenle-ontvan ger werd aangenomen. Bij de rondvraag vroeg de heer Hc hook naar den toestand van de Op- bare bewaarscbooL Welhoudor van Mi anlwoorddc, dal deze zaak in onderz: wan. Hierna werd de zitting t BOOT OP EEN WRAK OELOOPEN Dinsdagavond om 8.15 uur is de sagiors- on vrachtboot „Paulina" van reederlj Van dor Schuijt op een v goloopon. dat nabil Havenzicht aan Westhavendijk ai bijna een jaar Hgt. 1 schip kroeg oen lek, maar werd r bijtijds aan don wal gelegd, zooda'. passagiers voilig aan land kwamen. Er is oonige schade aangericht aon vrachtgoederen. KRUININGEN. Deze week zijn hier aan gokomon 150 D' ilscho krijgsgevangene, om mijnon op te ruimen en bij d verkaveling van den polder te helpen. Maandag S Nov, zal het 40 la zijn. dat de heer I. Bui.-, alhier bij de f. H. C. Baarens, grossiers In koloniale wa ren, in betrekking is. Eerst als loopjon gen, later als magazijnbediende en nu als reiziger. WETE N SCHAP Ondor keramiek of aardewerk verstaat en in het algemeen alle producten, dfo in klei worden vervaardigd. Daaronder rossortoeren dus zoowel de grovere soorten, zooals steunen, dakpannen, draineerbuizen, c„ als het fijnere aardewerk voor sanitaire huishoudelijke crtikelon en het porcelein, e.igeron zin verstaat men onder aerde- werk alloon hel sanitaire en huishoudelijk aardewerk of steengoed. Porcelein onder scheidt zich hiervan doordat het gemaakt wordt van zeer zuivere klei, de kaoline of porcelcinaarde, die :n ons land niet voor komt en vooral uit Japan en China wordt ingevoord, hetgeen de oorzaak is dal men grondstof alleen voor het makon van kostbare voorwerpen gebruikt. Hel 3 aardewerk vat men gewoonlijk samen steonbakkerijproducten. Deze laatste len uit de grove klei, die men als afzot- langs onze kleinere rivieren, zooals de IJssel en de Oude Rijn, vindt, gevormd, ge droogd en vervolgens meer of minder hard gebakkon. Bij hard bakken krijgt men een hardere weinig poreuse steen, die als straatklinker dienst doet, terwijl bil minder hard bakken de zachtere en meer poreuse metselsteen ontstaat. Het wereldberoemde Dolftsche bl»uw en het even bekende boete Goudsche aardewerk alsook de Goudscho pijpen, die herinneringen in ons oproepen do schilderstukken uit de Gouden Eeuw >r goBChiedenis, duiden erop, dat we hlor te doen hebben met een typisch Nederland en zeer oude industrie, waarin ongs- 60000 van de 31500.000 voor het dage- h brood arboidende werkers, die on$ land tolt, oen bestaan vinden. Onder dé Nederlandsche keramische fabrieken is ver- roweg do bolangrijkste die van de N.V. Kristal-, Glas- en Aardewerkfabrieken ,de Sghitlx" y;h. Petrus Regout en Co., ge- voonUik^kortwég Regout genaamd. Dit eerst n 1 QiM 'gfto'tlchte bedrijf, dat tot de grootste op dit qwitid in Europa behoor), heeft niel alleen in höl buitenland een zeer goeden naam, doch er is vrijwel geen plaats in No- gcen Regoutproducten zijn dorland wo te vinden. Do klei, die voor hel beien- aardewerk ook wol met porceleinaarde wordt vermengd, wordt na zoo goed mogelijke zuivering roet water gekneed tot een dikvloeibare Wc die door iilterpersen van hel overtollige water wordt ontdaan en daarna in roltfng6- kolders tot oen plastische massa overgaat, die ter beschikking van den vormer v/orden gestold. Dit vormen kan op 2 nieren geschieden en wel op de draaischijf of potlonbakkersstool of door gieten. De draaischijf wordt voornamelijk gebruikt oonveudigo symmetrische voorwerpen, v. bij op do schijl een gipsvorm wordt gebracht overeenkomend mot de binnenkant van hot te vervaardigen voorwerp. Hiorop wordt nu een plak dor vormklei relegd door aandrukken van oen profiel aan de bovenkant terwijl de schijf draait, de buiten kant van hot voorwerp gemodelleerd. Ook kan de vormer met C.- hand in plaats van mot hot proiiol zeer sierlijke vormen aan liet voorwerp goven, waarbij vaardigheid en kunstzin oon voorname plaats innemen. Gegoten worden meestal niel-symmetrische voorwerpen root een grooto inwendige holte bliv. sanitaire artikelen, waarbij men gebruik maakt van een tweodeelige holle gipsvorm, die inwendig den vorm van hel te vervaar digen voorworp vertoont en waarvan do wanden volgegoten of geperst worden mot do moer verdunde klei. Niet symmetrische ondordeelen als ooren en tuiten kunnen ook apart worden gevormd en daarna aan hel voorworp gozot. De nog weeke vormsels moeten nu zachtjes worden gedroogd om voorkomon, dat ze weer In elkaar zakken dat stoombellen bij het ontwijken galen ij> hot vormsel zouden maken, speciaal bij hel hierna volgende bakken. Dit hakken, dat diont om de silicaten, waaruit de klei bestaat, te doen samensinteren tot een hochlo massa, wordt achtereenvolgens in verschillende ovens van stijgende tempe- ïr uitgevoerd, totdat de voorwerpen bij onjjoveor 1300° witgloeiend zijn geworden. Hel zoo vorkrogen eenmaal gebakken z.g. bjscult is zeer hard, doch nog steeds poreus. Moei het voorwerp worden beschilderd, dan dit nu eerst gebeuren, waarbij er veke- mee moet worden gehouden, dat de bij do hooge temperatuur van een ide bakken ven samenstelling kan ver anderen en op do klei inwerken, waardoor een geheel andere kleur onistaat dan die van do opgebrachte verf, Naamstompola en goedkoopere versieringen kunnen worden aangebracht door hot verlangde motief mei behulp van een gewone drukpers af fe druk- kon op papier in met kleverige harshou- dondo olie vermengde vori. Brengt men nu het papier op het te bedrukken voorworp aan en dompelt het geheel in water dan kan de verl niel uitvloeien, doch gaal op hot voorwerp over. Bij 200° a 300° brandt men daarna in een moffeloven de olie wc-g. Om vervolgens do voorwerpen waterdicht Ie maken on de versiering te boschormea wordt het biscuit nu bedekt met een laag glazuur of emaiiie. Dit glazuur bestaat uit oon uiterst fijne verdeeling van fijngemalen glas in water, dat tot 6en papje is gemaakt. Hierin dompolt men nu het biscuit, dat door zijn poreusheid een laagje daarvan opi'Ugi. uit silicaten beslaat, do Eillcaton van het biscuit, vult do poriën in do buitenste laag daarvan op en vormt aan de buitenkant van het voorwerp een glasachtige zeer harde gladde oppervlakte. Soms worden aan het glazuur nog bepaalde metaalzouten toegevoegd, die ïtiseerende ol andere klourverschiinselen in de oppor- vlaktelaag bij het bakken te voorschijn roepen, doch meestal zijn deze voorworpen dan niet beschilderd. Heeft men het be schilderen achterwege gelaten vóór hol dan kan men dit ook na het gla zuren nog uitvoeren en dorgeliike voorwer pen zullen dus meer als siervoorwerpen vervaardigd, daar anders do verf door slijtage spoedig zou verdwijnen. Soma is het ook noodzakelijk eerst na het glazuren te beschilderen, bliv. wanneer men vanwege bepaalde kleureffecten, verven moet gebrui ken, die niot tegen de hooge temperatuur van hof bakken bestand zijn. Moge het beeld, dat ditmaal is ontworpen ertoe bijdragen oen zoo belangrijke en be scheiden tak van ons bedrijfsleven, waarvan meestal niot veel meer bekend Ss dan de naam on het product, wat meer voor hot voetlicht te doen komen, een plaats dio da keramische industrie zeer zeker ten vo'iie verdient. ïr. VAS VISSER. WAT VOORAFGING In België ben ik bij het Conadeesche lo- gor terechtgekomen, Ik word als tolk toe gevoegd aan het hoofdkwartier van hot „A" squadron van 8th Recce Regiment, 2nd, Canadian Division, De trof het daar b'ii een zoor sympathiek officier terecht te kómen Major Porteaus waarvan de manschappon zeiden, dat hij een buiten gewoon goed officier was in dep anval. Na in Bejgië vrij zwaar reyochten t>' hoÊben bij Cblmthout, vertrokken we nac. Stabiock, waar ik voor het eerst van c "plannen hoorde ten aanzien van Zuid E veland. Het had eerst in de bedoeling gelegen om mei Zuid Bevelend ie wachten lot Ber gen op Zoom zou zijn bezet, omdat van dién kant deDuitschers de Kreokrakdam nog konden bestrijken. Dit plan was ech ter later gewijzigd blijkbaar was het belang van Antwerpen als aanv. -rhaven ie groot, om nog langer te wachten mol de bojolting van de SchelJoOevers. Hót zou oon gecombineerde operatie wor don. Op de Zuidkust van Zuid Bovoland zou eon landing worden uitgevoerd door 52 Highland Division oen ijenaardig- hoid hierbij is dal deze divisie speciaal werd opgeleid voor bergwerk, en nu, voor 1 /het eerst in actie, ongeveer op de hoogte ven don waterspiegel moest werken. Te gelijkertijd zouden wij dan do Kreekrak- dam forceeren, en van hieruit Zuid Beve- lar.ri binnenrukken. De landing van 52 Div. werd een koer jrom weet ik niet. Onder- ve naar Hoogerheido ver- in gereedheid werd ge- a het bevel tot den aanval werd I kwam, en op een nach' vertrokken acout-cars, carriers on lialf-tracs in de richting van den Kreekrakdam t Het HQ kloef voorloopig nog in Hoogerheido. Ban dag, volgend» op dezen nacht zal ik niel gauw vergeten, door do spanning en do stemming die er was onder do ach tergeblevenen. Successievelijk kwamen de berichten bin- snoon carrier was op een mijn geloo- en, twee carriers door granaten ultge- schakold, een half-track op een mijn De Duitschers hadden een heels collec tie mijnon gologd, die uitmuntten door ver scheidenheid. Behalve de gewone waren •'te ontploften wanneer een wagen reed eon over der v/eg gespannon dunno Ofwol 5 of 6 wagens reden over 0 plek op den weg, zonder dat er gebeurde, en de zevende sprong In lucht. Dit soort mijnen werkt met een r, die telkens, wanneer er een wagon over rijdt, eon eindje verder gespannen wordt, tot tenslotte de veer springt en de mijn ontploft. Ieder l'.op stil en slecht gehumeurd rond dten dag op HQ hceveel van de jon- sas zouden niel terngkeeren Echter tegen don avond hobbelde Kirby, de Rc-d Crossman, met zijn ambu- lanee-jceo het kamp binnen, en toen bleek dat de verlieun aan manschappen, voor i squadron betreft, zo laag waren, alle reden was lot tevredenheid. Materiaal was er vrij veel verloren gogaan, 'orschillendo van de jongens, die za- een voertuig dat getroffen werd, ongelooflijk geluk gehad. Hot be- s dus bemoedigend, hoewel de Duit- vanuit do dijken, waar ze zich In- hadden, vrij sterken tegenstand Op Zaterdag 28 October reed ons con- oy scout-cars. carriers, haU-tracs, jeeps n bikes tegen zonsondergang Zuid Be- eland binnen over den deerlijk gehaven- en Kroekrakdam. Een paar woken daarvoor had ik het erlaten loon nog bezet door do Duil- rhors. Nu reed ik hot binnon op een ge- lfieerde hali-lradc hot «erslo gedeelte zn Zuid Beveland was vrij 1 Wo roden dien avond door tot op de boerderij van den heer L, de Rijke in de St. Piotorspolder, waar enkele O.P.'s (ob- of spotterplanes) geland waron. Al gauw kwamen er ook andere eenheden ",j de anti-tank guns bijv. Over hel goheei genomen verliepen de operaties bovredigend. Vóór we begonnen or medegedeeld, dat er volgens schat- loch altijd nog een 20.000 Duitschers op Zuid Beveland lagen, waarvan uiteraard 52 Div oen flink deel voor zijn rekening I Op het hooldkwarlier werd Major For- gezegd, dat we bezig waren geschro te maken, door dezen kant van den „oever te bezetten, en aldus do ha- m van Antwerpen vrij te maken voor den invoer van oorlogsmateriaal. DE BEVRIJDING Zondagmorgen 29 October startten wo n 4 uur, om zooveel mogelijk in het duis- r do brug bij Vlake te kunnen passee- n. Wij hadden geluk onze laatste agen was nog niet goed en wel over de ug, of de Duitschers namen deze weer ider vuur. Er kwamen echter nog lange mvooien achter ons. Over den hoofweg reden we tot aan do iweg van Biezclinge, waar we een paar ir pauseoidon. Aan den dijk lagen dé infanteristen te slapen, die dien nacht werk hadden gohad. >en kop koffie bij burgers 1e hebben gedronken, gingen we verder richting Goes. En wo konden merken, dal we het nader den Een serie ontploffingen die er op duidden, dat de Duitschers alle toegangs- vegen zooveel mogelijk op hol laatste oment probeerden af te sluiten. We re- jn tot aan den zijweg bij Kapelle, waar e op eon boerderij bleven staan om wat eten de eersten keer dien dag, on is wat te wasschen den eersten keer idort twee of drie dagen. Major Porleous besloot den sergeant-ma- or en mij erop uit to sturen, om eens pools jogto to gaan nemen d* -«cteinn van het viaduct. Dus pakten we onze sten-guns en roden tot vlakbij, waar wo zagen, dat de zaak voor eon godeello was opgeblazen. En daar zag ik voor het eerst, met eenige ontroering. Goes liggen. Ik bon zelf goen Goessenaar. maar heb gedurende de drie jaar, dat ik er tijdens de bezetting gewerkt heb. de stad en zijn bewoners looron waardeeren. Overigens was het wel een oorlogsbeeld - het silhouet van Goes togen do hoog oprijzende wolken. Dichte rookpluimen ste- hior en daar omhoog. Wolken zwarlo stippen teckonden zich af tegen de lucht hot Duitsche luchtafweergeschut. Onzo en Tillies schoten er pijlsnel doorheon, ten O.P. cirkelde boven de stad. iar lag Goes dus de stad die ik zoo l kende, en waar ik veel kennissen had op het punt om bevrijd te wordon D.e sergeant-majoor zei niets. We liepon vorder tot aan het viaduct. Aan den kant den weg lagen een paar infanteristen, die achter onze carriers waren opgerukt. Ze waarschuwden ons „You better stop here guys (Ga niet Ve,r,What^a"heimatter (Wat is er aan de hand Nuchter kwam hot antwoord..Enemy". (Vijand.) „Thai's loo bad. Thank»". (Dal is minder ooi, bedankt.) En terug reden we. Ik keek nog eens n. Hoe lang zou het nog duren? Terug op het hoofdkwartier begon het er i te lijkon, dat het nog wel even aan zou open. Er kwamen berichten door van do carriers, dal de tegenstand nog sterk was en dal ze mi uit konden komen. Major Porleous 1 or over om maar tot Maandag te blij ven. Hij had voortdurend voeling mot de irriors, de microfoon was niel van zijn >pon. cn de stafkaait niet van onder zijn igen. Toch zag ik op die kaart aan de rarte stippen, die er nu en dan op aan- 'teokend worden, da! de carriers toch ngzaam maar zeker verder doordrongen. Bevolen en berichten vlogen over en r. Voor mij was dit iets ongewoons opwindends, temeer omdat de zaken v mij nog anders stonden dan voor de deren het ging om de bevrijding een stad, die ik haast mijn tweede „homo- town" zou kunnen noemen. bericht binnen van één der carriers, dat burgers gerapporteerd hebben, dat er ich geen Duitschers meer in de stad i. (Wie dio burgers geweest zijn ik n >t.) Toen kwamen er ook van andere konten berichten binnen, dal de tegenstand het minderen was. Dit had tol gevolg dat Majoor Porlheous tezamen mot Cap!. Williams de kaart nog eens grondig bestudeerden, no-i een met allo carriers verbinding vroeg, en tenslotte gon me zei..Well, I thank wo gonna push through, and have a look at that town oi yours". (Ik geloof, dat v/e maar oprukken om eons een kijkje te nemen in die stad van Jou.) Captain Williams denkt er ook zoo ovor, en informeert nog gauw even hoe de meis jes in Goes zijn. Op welk punt ik hem op bevredigende wijze kan inlichten, En dan begint het. Major Portoou» scha kelt in. ..Hello, calling all items Hello item one, item two, item three, item fout report my signalHello, all items 1 Report my signal 1 Over En de carriers antwoorden „llom throe. Roger. Over Itom one calling, Roger. Over 1" ..Hare itom two. Eager. Over!'' Dan komt ons bericht. „Kello, all items We push throughWe push through We push through All items. Out Dit beeld zie ik nog steeds voor me. als of hot gisteren gebeurde. Porleous, slaande in half-track, met I voor zich, en don microfoon aan sd. „We push through 11" „WE STOOTEN DOOR Hot onmiddellijk bevel tot de bevrijding: ïr. Goes l#r In alle .haasl >'frd alles ingepakt. Ik be- nuttó dien tijd ora even bij esn paar ken-' nissen aan den weg naar Kapelle aan te toopen. en te probeeren wat eieren vast Te ikrijgon voor mijn officier. Op den terugweg kwam ik een van on».e motorrijders, „Red" Larson tegen de an doren waren al vertrokken. De eieren qin gon onder den valhelm, en ik kroop ach- Ier op. En zoo reden we Goes binnen. Ik kan niel zeggen wat ik voelde als eerste Hollander in Canadeesche uniform een pas bevrijde plaats binnon te komen - een plaats die je zelf zoo goed kent. '.el was, op zijn minst gezegd, een zoer igenaardige gewaarwording. Evon na den Patijnweg stond aan den rechterkant een vrachtauto, met een paar gevaarlijk uitziende roode pakjos erop ge bonden. Er naast stond een mijnheer, hef tig gesliculeorend. De eerste Goessenaar ik zag. Verderop stopton we toen ik paar kennissen zag, waarna we door reden tot aan don Westsingel, waar we de ontdelcking kwamen dat de eieren kapot waren. "er blovon we slaan tot oon uur <~l -re 's avonds onze carriers opereerden toen al lot bij 's-Hoer Arendskerlce. Toen we 's avonds wegreden was Ik oen paar honderd sigaretten lichter geworden, r ik kan niol zeggen hoe blij ik me voolde toen ons concooy zich door hol heldere maanlicht langs de bochtige weg getjes (loot de Poel kronkelde, met achter Goes vrij, en vrijwel onbeschadigd Hulde aan deze mannen, die voor de be vrijding govochtor. hebben de mannen de carriers, de infanteristen, de engi- De mannen van de artillerie en de anti-lank guns. De mannen in de jagers en in do observatie-vliegtuigjes zii allen waagden hun leven om ons van onze on- clordrukkors te bevrijden. We kunnen do nagedachtenis van tien. die violen, riet meer eeren, en onze erken- lelijkheid voor de bevrijding niet beter <ot uitdrukking brengen, dan door te toonon, waard waten bevrijd te worden I A- M,

Krantenbank Zeeland

Vrije Stemmen. Dagblad voor Zeeland | 1945 | | pagina 1