VRIJE STEMMEN Sf
Herstel en vernieuwing in Nederland
Hitsen
Redactie en Admlni;
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Woensdag 10 October 1945
le JAARGANG
s
NUMMER 283
Er zijn de laatste - dagen wederom enkelo
belangrijke besluiten tot een begin van uit
voering gekomen, die wij kort willen me-
moreeren.
1. De Duitschers ons land uit
Het ligt in de bedoeling van de regeering,
dat alle niet-gewenschte Duitschors ons land
zullen verlaten. Hieronder zullen ook per
sonen kunnen vallen, die zonder Duitsche
nationaliteit zijn, doch vroeger Duitscher
geweest zijn, oi hun nakomelingen. Uitge
zonderd hiervan worden, die door maatre
gelen van het nazi-regime hun vaderland
hebben moeten verlaten, en in Nederland
een tijdelijk verblijl hebben gevonden.
Voorts kunnen een verblijfsvergunning
verkrijgen
1. zij, wier voortgezet verblijf in Nodcr-
land noodzakelijk wordt geacht voor het
Nederlandsche belang
2. zij, die reeds vóór Mei 1940 met toe
stemming van de Nederlandsche overheid
hier waren gevestigd
3. zij, die aan het Nederlandsch binnen-
landsch verzet hebben deelgenomen.
Degenen, dio moenen voor zulk een ver
gunning in aanmerking te kunnen komen,
moeten een verzoekschrift indienen bij het
hoofd der -plaatselijke politie.
Het hoofd van het bureau Kijksvreemde-
lingcndienst is met de uitvoering dezer be
palingen belast. Met de definitieve uitzet
ting moet worden gewacht, tot de geallieer
de bezettingsmacht van Duitschland daar
toe toestemming zal hebben verleend.
2. Geregelde opbouwarbeid
noodig
Naar reeds bekend is, worden volgens
regeeringsbesluit werknemers, die tijdelijk
buiten werk zijn, zooveel mogelijk in den
opbouw-arbeid ingeschakeld, op dié plaat
sen vraat een tekort aan arbeidskrachten
si. De regeering heeft door middel van het
college van rijksbemiddelaars daartoe ook
de arbeidsvoorwaarden vastgesteld.
Het blijkt nu, dat er op verschillende
plaatsen moeilijkheden zijn gerezen, die
zelfs tot stakingen hebben geleid.
Reeds vóór dat mot dit werk begonnen
werd, hebben de rijksbemiddelaars een na
der overleg geopend met den bedrijfsraad
voor het bouwbedrijf, opdat wonschelijkc
wijzigingen in de regeling zouden kunnen
worden aangebracht.
De arbeiders in Arnhem, die tot staking
waren overgegaan, hebben, in afwachting
van het resultaat van dit overleg, den ar
beid hervat.
De regering doet een beroep ap alle ar
beiders in de geteisterde gebieden, om
eveneens 't werk voort te zetten of te her
vatten.
Dan is de weg vrij voor een spoedige be
ëindiging van dit overleg.
3. Begrafenis van terechtge
stelde personen
Als onderdeel van den dienst der Repa-
trieering is de dienst Identificatie en Ber
ging belast met de taak, om de in ons land
terechtgestelde personen te identificeeran,
en hun stoffelijk overschot le bergen. Deze
dienst heeft thans met de leden van de
groep Begrafeniswezen een overeenkomst
gesloten, waarbij wordt vncgolegd, dal de-
zo ondernemingen voor oveibrenging en
ter-aarde-bestelling zuilen zorgen, op ver
zoek der families van de overleden perso-
Het stoffelijk overschot van hen, die hun
leven voor het vaderland hebben geofferd,
zal dus op waardige wijze worden begra
ven. De kosten hiervan zullen tot een be
paald bedrag door den staat der Neder-
landon worden gedragen.
Men kan zich hiervoor wenden tot den
Dienst Identificatie en Borging, gebouw
"Waarheen met Duitschland's
Joden?
Het Engelsche 'Lagerhuislid Silverman,
voorzitter van de wereldsynode, is te Lon
den teruggekeerd van do eerste conferentie
van ontvoerde Joodsche personen te Bergon-
Belson. Hij gaf als zijn meening te kennen,
dat de overweldigende meerderheid van
hen, die hot concentratiekamp van Belscn
hadden overleefd, uitsluitend nog leefden
op de hoop, zich oen3 in Palestina te kun
nen vestigen.
Als aan die hoop den bodem word in
geslagen, zoo verklaarde hij, zou de Jood
sche gemeenschap de wanhoop nabij zijn.
Silverman deelde mede, dat na vernietiging
van het oude concentratiekamp der nazi's
de overlevenden gehuisvest waren in do
vroegere militaire barakken, waar zij thans
oen goed onderkomen haddon. Hun aantal
bedraagt ongeveer 19.000.
Er is een school ingericht, een thoater.
oen synagoge, oen leeszaal, een postkan-
De permanente oplossing besprekend van
het probloem der ontvoerde Joden naar do
Duitsche concentratiekampen, zeide Silver
man, dat uitsluitend verhuizing naar Pa
lestina de oplossing kon brengen.
Ook waren er Joden, die relaties hadden
in andere doelen der wereld, waar zij kon
den worden opgenomen, en hij hoopte, dat
daartoe de noodige faciliteiten zouden ver
strekt worden. De Joden verkeeren op het
oogenblik in de Britsche zone in goede con
dities, zo besloot Silverman, maar geef ze
hoop en laat zo niet langer in Duilschland
blijven.
B.P.M., kamer 311, Carel van Bijlandtlaan
30, Den Haag.
4. Joodsche slachtoffers van
het Nazi'bewind
Naast het overgroote aantal slachtoffers
van do moordzucht der Duitsche bezetting,
-die den dood hebben gevonden, hebben
er ook nog een aantal Nederlandsche Jo
den er het leven afgebracht. Zij verkeeren
voor een groot deel nog in kampen in het
buitenland. Van dezulken vorzoekt de Jood-
scho coördinatie-Commissie zoover mogelijk
opgave, met vermelding van naam, voor
namen, geboortedatum, laatste adres in Ne
derland, en tegenwoordig adres in het Bui
tenland. Het adres der Commissie isJoh.
Vermeerstraat 18, Amsterdam-Zuid.
Vernieuwde spanning in Batavia
De correspondent van de „Daily Tele
graph" seint uit Sydney, dal de spanning
in Batavia toeneemt. Gewapende Javanen
rijden in auto's door de stad, terwijl zware
machinegeweren door de Nederlanders op
gesteld worden bij den ingang van het Ne
derlandsche hoofdkwartier in Hotel des In-
dcs.
De Britsche verpleegsters hebben orde;
gekregen hun kwartieren niet te verlaten.
Het geldprobleem op Java
De Javaansche geld-positie is zéér onbe
vredigend. Door de Japanners is een onein
dige hoeveelheid Ncd. Indisch papiergeld
aangemaakt op dezelfde manier als de
Duitschers het bij ons hebben gedaan
en dientengevolge is er een ontzettende in
flatie ingetreden. Toen de Nica aankwam
in Ned. ïndië, is zij begonnen, eigen papier
geld uit te geven, dat door de Ned. Indische
regeering was gedekt. Daartegenover hoeft
Soekarno nu de volgende tegenzet gedaan
Kij hoeft als „president dor Indonesische re
publiek", gelijk hij zich noemt, de bevol
king er tegen gewaarschuwd, dit Nica-geld
aan te nemen. Motief wasHii wilde in
flatie voorkomen
Japan
Hel nieuwe Japansclie kabinet van Shi-
dahara is door generaal Mac Arthur goed
gekeurd.
De volledige demobilisatie van de Ja-
pansche strijdkrachten zal binnen enkele
dagen voltooid zijn. Sinds het begin dezer
maand zijn nu 2 millioen Japanners gede
mobiliseerd.
Er is beslag gelegd op de Japansche re-
servos van goud, zilver en platina ter
v/aarde van ca. f 600 millioen.
Langzaam begint de Japansche pers moed
te vatten, om over Japansche toestanden
zich ongodwongener te uiten. Generaal
Mac Arthur heeft de Japansche regeering
ten strengste verboden, de oude practijken
van propaganda en censuur verder toe te
passen.
Een waarnemer meldde, dat deze situa
tie iets geheel nieuws is op deze eilanden
waar politie en spionnen gedurende den
oorlog alle particuliere uitingen in de kran
ten verhinderde.
Thans verschijnen er klachten over bu
reaucratie. over schaarschte aan goederen,
en over onvoldoende en ongeregelde dis-
l/ibutie van levensmiddelen. Een werkman
schreef„Wij kunnen op de tegenwoordige
rantsoenen niet werken. Hel is nauwelijks
genoeg om in het leven te blijven".
Een ander geluid liet het industrieel-eco-
nomische orgaan hooren„Er bestaat geen
ander land, vraat het volk op zulk oen ge
ringschattende wijze door de regeerendo
klasse behandeld wordt als in Japan. Allo
regeoringsambtenaren van hoog tot laag
zullen hun hoogmoedige houding legen-
oyer hel volk radicaal moeien wijzigen.
Zij zullen anders als tegenstanders van hel
liberalisme moeten worden beschouwd, en
als misdadigers moeten worden behandeld."
Inderdaad schijnt men thans te gaan in
zien. dat het met het oude stelsel is ge
daan.
Het proces Laval
Eenige dagen wordt nu reeds in Parijs
het proces gevoerd, waarbij „de meest
gehate man van Frankrijk", zooals hij wel
wordt genoemd, Pierre Laval, in de bank
der beklaagden zit. En, wonderlijk genoeg,
het toch zoo ernstige debat, waarmede la
ven en dood is gemoeid, lijkt dikwijls meer
op een kluchtspel Laval, de bewegelijke
en hartstochtelijke spreker, interrumpeert
voortdurend, slingert beweringen de zaal
in, die het publiek stormachtige protesten
ontlokken, weigert te zwijgen als do presi
dent hem toeroept stil te zijn, en is reads
eenige malen met den sterken arm verwij
derd, zoodat het proces dikwijls buiten zijn
tegenwoordigheid moet worden voortgezet.
Een groot verschil met het proces Pétain
Toen verliep alles in waardigheid, terwijl
de beschuldigde aldoor maar bleof zwijgen.
Nu is de aangeklaagde het middelpunt var.
een tragi-komedie, waarin hijzelf de hoofd
rol vervult en tegelijk do regie in handen
Reeds is door de pers aanmerking ge
maakt op de slappe houding der leiding,
die zich door den gewieksten acteur zou
laten overdonderen.
Hel einde staat vooraf wel vast. Het zal
de doodstraf zijn. Maar Laval is geen lijd
zaam slachtoffer 1
President Truman heeft op een pers
conferentie verklaard, dat het geheim van
do vervaardiging van de atoombom niet zal
worden prijsgegeven.
Geen enkele bondgenoot had om inlich
tingen gevraagd, aldus de president.
Volgens officieele schatting ,in do Russi
sche bezettingszone bedraagt het aantal
gedoode militairen en burgers in Duitsch-
land 7 millioen.
Laval weigert, voortaan aan zijn proces
deel te nemen. Ook zijn verdediger was
in de zitting niet aanwezig. Van de opge
roepen 30 getuigen a décharge was er ook
niemand. Laval heeft gezegd te betreuren,
det hij niet in de rechtszaal kan terugkee-
ren. omdat hij „eenige belangrijke dingen"
zou te zeggen hebben.
45.000 havenarbeiders te New York heb
ben geweigerd weer aan het werk te gaan.
ondanks het besluit hunner vakvereenigin-
gen om de staking op te heffen. Het geschil
loopt over loonsverhooging.
De Senaat der Veroenigde Staten verlangt
in een rapport, dat Fritz Thyssen op do
volgende lijst van oorlogsmisdadigers zal
worden geplaatst. Hii had zaken voor do
Nazi's le doen en was zeker niet nautraal.
ICardai, vice-premier van Joegoslavië,
heeft verklaard, dat Joegoslavië geen enkel
besluit omtrent Triëst kan aanvaarden, dat
zou genomen zijn door eon internationaal
lichaam, waarin Joegoslavië niet vertegen
woordigd zou zijn.
Mr. P. J. Oud, Burgemeester van Rotter
dam, is aan het hoofd van een Rotterdam-
sche delegatie per vliegtuig naar Zwitser
land vertrokken voor het voeren van eco
nomische besprekingen.
Na veertien dagen vergeefschen arbeid
hebben Britsche werktuigkundigen een zwa
re. verborgen brandkast van het Kruppcon-
cern kunnen openen, door een gat te for-
ceeren aan de achterzijde. De kast bleek
belangrijke documenten to bevatten. Men
neemt aan, dal er een volledig overzicht
van de vertakkingen der Krupp-belangen in
de geheele wereld in te vindon is.
België heeft reeds verscheidene maan
den geleden bij de geallieerden een aan
vraag ingediend tot teruggave van de door
Duilschland in beslag genomen schepen.
Voorts vraagt België Duitsche schepen op
vervanging van de schepen, die door de
oorlogshandelingen werden vernield.
Binnenkort zal China een lijst van oor
logsmisdadigers aan de commissie van de
Vereenigde Volkeren voorleggen. Daarop
zullen alle Japanners voorkomen, die voor
standers waren van de militaire en politie
ke uitbuiting van China, en van diegenen,
die verantwoordelijk waren voor het heffen
van belastingen in de bezette gebieden, en
voor de methoden van afpersing.
Het Amerikaansche hoofdkwartier in
Duitschland maakt bekend, dat met ingang
van 15 November het militaire bestuur in
de sleden en dorpen der Amerikaansche
bezettingszone zal wordon opgeheven.
Duitsche ambtenaren zullen met het bestuur
belast worden.
Alleen de Duitsche staatsregeeringen zul-
len dan nog onder direct toezicht van de
bezettingsauloriteiten staan.
Uit Washington wordt gemeld, dat do
Vereenigde Staten do voorloopigo Oosten-
rijkscho regeering van Dr. Renner zullon
erkennen.
De verkiezingen in Noorwegen
Nederlaag voor do conservatieven. Ook
hier een sterke verschuiving naar links.
Hoewel de definitievo uitslagen pas op
27 Oct. bekend zullen zijn, en van een
aantal belangrijke districten de uitslag nog
niet bekend wa?, kon men gistermiddag
reeds zeggen, dat de Noorsche algemeene
verkiezingen een sterke verschuiving naar
links te zien hebben gegeven.
De socialisten. Christelijke volkspartij en
de communisten behaalden groote winsten,
terwijl de conservatieven en de Agrarische
partij zware verliezen leden. De liberalen
leden tot nu toe lichte verliezen.
BINNENLAND
Het eerste transport schilderijen is uit
Duilschland per vliegtuig op Schiphol aan
gekomen en naar het Rijksmuseum ver
voerd. Er is onder o.a. een zelfportret van
Rembrandt, zijn laatste, dal jaren lang in
bruikleen in het Rijksmuseum heeft gehan
gen. Deze schilderijen werden in Berch-
tesgaden en Linz gevonden. Het is slechts
een klein deel van wat geroofd was. Er
zal nog veel volgen.
Goed nieuws voor de rookers
Het Rijksbureau voor tabak deelt mede.
dat a.s. Vrijdag een bon voor 40 sigaretten,
of 20 cigarillos of 10 sigaren zal worden
aangewezen. Op 20 Oct, een bon voor 20
Engelsche of Amerikaansche sigaretten op
27 Oct. wederom 40 Rhodesia en op 3 Nov.
weer 20 Engelsche of Amerikaansche siga-
Ir. H. G. A. Leignes Bakhoven sprak
voor de radio over den foestand van onze
veehouderij. Hij zeide, dat de paardensta-
pel er numeriek nog het beste voorstond.
18 pet. van ons rundvee is verloren gegaan.
De varkensvoorraad is teruggeloopen tot
40 pet. van de vroegere hoeveelheid. Het
aantal fokzeugen gedraagt plm. 60 pet. van
dal van 1939. Van ons pluimvee is slechts
een achtste overgebleven.
Toch was de spreker niet ongerust over
de toekomst. Een kern van ons vee is be
waard gebleven, en bij verruimende voed
selvoorraad zullen wij het vooroorlogscho
peil straks weer kunr.en bereiken.
Luchtvaartnieuws
Vandaag sa} de oüiciee'e opening plaats
hebben van de tweede lijn van den kort
geleden ingestelden regeeringsvliegdienst.
Van dien dag af zal n.l. drie maal daags
een vlucht ondernomen worden op de lijn
Amsterdam-Leeuwarden-Groningen. Voor
het vliegen op deze lijn gelden dezelfde
voorwaarden als voor de lijn Amsterdam-
Eindhoven-Limburg werden vastgesteld.
De Russen beschikken thans over een
nieuw model autogiro met twee motoren en
twee schroeven. Het toestel wordt gebruikt
om passagiers, post en lading af te leveren
in streken, waar geen vliegvelden zijn, b.v.
in Noord-Rusland en Siberië. Do machine
kan een snelheid ontwikkelen van 15 km.
per uur en stijgt 6 m. per seconde. De pas
sagiers stappen in of uit met behulp van
een touwladder, terwijl de autogiro in de
lucht blijft hangen.
Uil STAD EN LA [MD'
Middelburg
Door een tweetal jongens, J. de N., oud
11 jaar en J. S„ oud 12 jaar, beiden alhier,
werd een electrische schakelklok gestolen.
Sen klein gedeelte van de klok werd later
door hen terug gebracht, doch de voor
naamste onderdeden hadden zij er uit ge
haald en in het kanaal gegooid.
De knapen hebben een flinke schrobbee-
ring gekregon.
Voor do Z.V.U. alhier gaf het Sweelinck-
kwartet uit Amsterdam een eersterangs
kunstavond, wat zeer zeker tot uiting kwam
in en warme en enthousiaste applaus van
de geheel bezette Schuttershofzaal.
Ten gehoore werden gebracht kwartetten
van Haydn, Debussy en Mozart, welke
kwartetten, ieder met een eigen bekoring,
het publiek in verrukking brachten. We mo
gen wel speciaal noemen het werk van
Debussy, dat met zijn hooge technische
eischen, fijn en temperameivol door het
kwartet werd weergegeven en waarvan
ieder deel op zichzelf de toehoorders steeds
•■veer volop lieten genieten.
Hot geheel liet een diepen indruk achter
en een eerbied voor dezen edelen vorm
Als verrassing werd medegedeeld, dat
a.s. Zaterdag het Sweelinckkwartet een
extra middag geeft ten bate van noodlijdend
Walcheren. Een sympathieke geste van hel
ensemble en voor ons, toehoorders, een
prettig vooruitzichl, dit kwartet voor do
tweede maal te kunnen genieten.
ZON EN MAAN
Donderdag 11 October. Zon cp 6,57, onder
17.56. Maan op 12.16, onder 20.28.
GETIJDEN.
VLISSINGEN. Woensdag 10 October.
Hoog water 4.09 u., 1.89 m tR IR
1.89 m. Laag water 10.30 u
22.54 u., 2.13 m.
Goes
Met verwijzing naar bovenstaand kunnen
wij medodeelen. dat het concert van gister
avond in Goes ook een succes is geweest.
Het was op 8 October 1905, dat de 21-
jarige C. le Conté voor het eerst als solist
in het muziekgezelschap „Euphonia" op
trad. Tegelijk met J. Capello herdenkt hij
nu het feil, dat zij veertig jaren lang vol
enthousiasme meespeelden. „En", zoo ver
zekerde de heer Le Conté ons, „in al die
jaren heb ik geen concours en geen con
cert gemist 1" Vijl en dertig jaren lang is
hij als trombonist opgetreden. Thans han-
•eert kij de eerste tuba. Trots liet de heer
,e Conté ons het gouden horloge zien,
c.at hij bij zijn 25-jarig jubileum kreeg.
Ook aan „Toonkunst" wijdde de heer Le
-onto zijn beste krachten.
De hoer Capello heeft zich als clarinettist
,n instructeur zeer verdienstelijk gemaakt,
laierdagmiddag zal het tweetal gehuldigd
v/orden. Wij hopen hen nog vele jaren als
medewerkenden aan „Euphonia" te zien
optreden.
Het Informatiebureau van hel Nederland
sche Roode Kruis, IClokstraat 9 te Goes, be-
1. de volledige lijst van thans in Neder
land %-erblijvende Joden.
2. Lijsten van vóór de capitulatie zich in
Japansche krijgsgevangenschap bevin
dende Nederlanders.
3. Lijsten van bevrijde Nederlandsche
krijgsgevangenen in Japan.
De iiisten sub 1 en 2 liggen ter inzage
op het Informatiebureau, de lijst 3 is opge
hangen bij de trap van het stadhuis, in
het voormalige Winterhulpkastje.
YERSEKE. Alhier werd op initiatief van
enkele leden een vergadering van de Ne
derlandsche Volksbeweging belegd, waar
als sprekers optraden Mr. H. B. Bouwman
en A. van Uxem te Goes.
Besloten werd een afd. Yerseke van de
N.V.B. op te richten. Het voorloopig be
stuur bestaat uitMr. M. Vlaming, voorz.
C. Pekaar, secr.A. Sandee, penningm.
J. Glerum en L. Bom, leden.
KRUININGEN. In de afgeloopen week
hield Zendeling Ritsema in verschillende
samenkomsten lezingen over het zendings
werk. Ook werd een gemeente-avond ge
houden. Voor deze samenkomsten bestond
behoorlijke belangstelling.
VEZANDE. Zaterdag 6 October gaf de
sociëteit „Willem Tell" tergelegenhoid van
de kermis haar jaarlijksch concours, waar
aan 76 schutters deelnamen van 22 socië
teiten. De uitslag was als volgt
<e klep A. Geense, Zorgvliet, EHewouts-
dijfc 2e kiep, H. Driedijk, Doel naar Hoo-
gc-r. Wolphaarlsdijk3e klep, J. Stoutha-
mer. Zorgvliet, Ellewoutsdijk4e klep, J.
de Beste, Edele Handboog, Oudelande 5e
kiep, J. Rijk, Willem Teil, Ovezande le zij
vogel, P. van Wingen, Zorgvliet. Ellewouts
dijk 2e zijvogel, bij loting, P. Paree, Wil
lem Teil, Ovezande le bovenkal, C. v. d.
Dries. Soranus, Heinkenszand 2e bovenkaL
C. Remijn, Doel naar Hooger, Wolfaarts-
dijk le onderfcal, de Beste, Edele Hand
boog, Oudelande2e onderkal, M. van
Schak.i Ons Genoegen, Oudeland.
OVEZANDE. Zondag 7 October gaf de so
ciëteit Zeelandia onder zeer gunstige weers
omstandigheden haar jaarlijksch kermiscon-
cours op de liggende wip bü Verbeek. Er
weren 41 liefhebbers van 15 verschillende
sociëteiten. De hoofdvoge! werd er niet af
geschoten, deze ging over tot een klepprijs.
De uitslag is als volgt
le klep, P. Steenbakker, Al doende leert
men, Kwadendamme 2e klep, P. Bruinzeel,
Willem Teil, Kapelle3e klep, M. Rijk,
Zeolandia, Ovezande 4e klep, P. Schreurs,
Zeelandia, Ovezandele zij vogel, J. Cor-
stanje. Zorgvliet, Ellewoutsdijk 2e zijvogel,
Jac. v. d. Dries, Eensgezindheid, 's-Hoeren-
hoek le hoofdkal, P. Koens, Soranus, Hein
kenszand 2e hoofdkal, C. Westdijk, Zee
landia, Ovezandele onderkal, B. Joosso.
's-Heerenhoek 2e onderkaL J. Ciarijs, Al
doende leert men, Kwadendamme.
De wisselbeker werd door P. Koens. So
ranus, Heinkenszand behaald met 7 punten.
De medaille van hot 10-jarig bestaan van
Zeelandia word met 4 punten behaald door
H. A. Rijk. Hel concours had eon vlot
verloop.
BOF.SSELE. Ds. O. G. Bunjes heeft be
dankt voor toezegging van beroop naar de
Ned. Herv. Gem. to Zaamslag.
COLIJNSPIAAT. Het feestcomité hield
Zaterdag 6 Oct. een vergadering. Deze werd
matig bezocht. Er is besloten tot oprichting
van buurtvereenigingen. waaruit dan het
aanstaande feestcomité zal worden geko
zen. Een woord van hulde aan den voor
zitter G. M. Maris is op zijn plaats voor
zijn leiding.
KAPELLE. De bevestiging en intrede van
Ds. Drost van de Ned. Herv. Kerk alhier,
v/as bepaald op Zondag 7 Oct., maar kon
om verschillende redenen niet doorgaan.
Do datum wordt nader vastgesteld.
KAPELLE. De toren in onze gemeente is
weer hersteld van de opgoloopon schade bij
de bevrijding. Thans ontbreken de klokken
