VRIJE STEMMEN itT
Overeenkomsten met Rusland
Seen gezapfiataillons naar Indië
STRIJD
V Redactie en Administi
DAGBLAD VOOR ZEELAND StóSDa,kl2
Maandag 1 October 1945
le JAARGANG
NUMMER 275
Hongarije
Ook hier is de overeenkomst mot Rusland
het ieit van den dag. Reeds heeit de „Daily
Herald" geschreven over een „oostelijk
bloc" dat onder Russische leiding zou wor
den gevormd. En inderdaad is de economi
sche aaneensluiting van deze landen. Polen,
Tsjechoslowakije, Oostenrijk, Hongarije, Joe
goslavië en Bulgarije bij het Russische cen-
rum een voor de hand liggende politiek van
deze in den machtssfeer der Sovjet-Unie
Herinneringen
In de oorlogsdagen van Mei 1940 ver
heten wij Middelburg. Het v/as aangeraden
te evacueeren. Wij vonden als vele anderen
gastvrijheid op een kleine boerderij bij een
van de dorpen. De eenvoudige hartelijkheid
van onzen gastheer en onze gastvrouw in
Walchersche dracht, maakte, dat wij goed
heen kwamen door die verschrikkelijke
dagen van wachten in onwetendheid en van
onzekerheid. Op dien rampspoedigen Vrij
dag zagen wij over de landen heen naar
de vurige gloed van het brandende Middel
burg. En hoewel wij wisten, dal wij straks
daar niets dan puin en bouwvallen zouden
terugvindon, was een groote opluchting over
ons gekomen. Een witte vlag woei van
do dorpstoren. - De oorlog is voorbij - zeiden
wij, maar wij wisten dien dag nog niet,
wij beseften niet, dal toen de strijd begonnen
was, de strijd van verzet tegen den gruwe-
lijken bezetter.
Bevrijd werden wij op den laatsten dag
van de maand Maart 1945. In dien tijd
ondervonden wij, uitgehongerde groote
stedelingen, weer de gastvrijheid van kleine
boeren, nu in don Achterhoek.
Mot een pijnlijk gevoel in rug en lede
maten hadden wij den schuilkelder, die
eenige dagen onze woning was, verlaten.
Aan de sterke, witgeschilderde vlaggestok
heeschon wij het verlegen rood-wit-blauw.
Terwijl de frissche wind de vlag deed klap
peren. staken wij een vriendelijk aange
boden sigaret op; inhaleerden diep, lieten
wij een stukje chocolade langzaam smelten
in den mond en wij zeiden - De oorlog is
voorbij - We lachten en voolden ons licht
en blij. Ja voor ons was de verschrikking
Over, maar het duurde nog meer dan een
maand oer Duitschland capituleerde en nog
maanden voordat Japan zich onvoorwaar
delijk overgaf. Nu is het dan werkelijk
vrede, maar de oorlognee, die is niet
voorbij, in Nederland.
Hedendaagsche werkelijkheden
De oorlog van kanonnen, tanks en vlieg
tuigen is voorbij, maar Nederland voert nog
steeds strijd tegen een vijand, wiens bewe
gingen niet te berekenen zijn, wiens kracht
zich, zooals de kracht van do zee, stort op
de dijken van onze samenleving.
In do dijken, die Walcheren beschermen,
werden gaten geslagen en worden nog
gaten geslagen. Veel moreele gaten zijn
geslagen in het Nederlandsche leven en als
wij niet oppassen zullen er nieuwe dijk-
braken komen.
Op Walcheren heeft men de bandon uit
de mouwen gestoken en ondanks veel te
genslagen gaat het er toch langzaam naar
toe, dat de dijken weer sterk en aaneenge
sloten zullen zijn.
Om onze samenleving weer welvarend
te maken, moeten wij zorgen, dat geweld
dadige invloeden van welken aard ook,
geen vat meer kunnen krijgen op onze
maatschappij. Daarom moeten de moreele
gaten en zwakke plekken in de dijken van
Neerlnads leven gedicht of verstevigd wor
den. Dan kan ons arme land, dat leeft en
eet bij do gratie van onze bondgenooten, die
ons voedsel, materialen etc. op crediet le
veren. herrijzen. Dan kunnen wij Neder
landers van bedelaars weer vorsten wor
den, naar Jei Last's woord.
Van bedelaar tot vorst. Het is eon lange
weg, een oorlogspad, verre van veilig. Er
is ons geen keuze wij moeten dien weg
gaan. Daarom moeten wij ons ook bescher
men tegen vijandelijkheden als al te groote
schuldenlast in het buitenland, bureaucratie,
kankerzucht en lamlendigheid. Het beste
schild tegen deze gevaren is werken, hard
werken.
Als allen aanpakken, komen er het snelst
weer kolen, kleeren, levensmiddelen enz.
en bereiken wij eerder hot menschwaardig
bestaan waar wij allen recht op hebben,
dan wanneer wij blijven bedelen bij onze
bondgenooten om een blikje corned beef of
een reep chocolade. Het is nog oorlog in
ons land. Werk daarom, want werken is
strijden. A.
liggende landen. De Hongaarsche radio
meldt daaromtrent, dat de schadevergoeding
die Hongarije volgens de wapenstilstands
voorwaarden aan Rusland moet betalen op
de volgende wijze wordt geregeld.
Rusland zou volgens die voorwaarden
recht hebben op overneming van de instal
laties van zekere metallurgische en electri-
citeitsbedrijven. Omdat deze maatregel de
economische herleving van het land zeer
zou schaden, heeft Rusland er in toegestemd
deze installaties in Hongarije te laten, en
genoegen te nemen met een deelgenoot
schap tot 50 pet. in de exploitatie van de
bedoelde bedrijven.
Onjuist is de in het buitenland gegeven
voorstelling, dat Rusland 50 pet. van het
geheele economische leven van Hongarije
als deelgenoot zou ontvangen, zegt de Hon
gaarsche radio.
Tsjeclio«Slowakije
Minister-president Fierlinger heeft bekend
gemaakt, dat er een Tsjechoslowaaksch-
Russiscli handelsverdrag gesloten is. Ex
portproducten zijn textiel, schoenen en aar
dewerk import van metalen, landbouwpro
ducten en een kwart millioen ton Duitsche
steenkolen staan daartegenover.
Yoegoslavië
De ambassade te Londen van dit land
wees er op, dal onderscheid moet worden
gemaakt tusschen de stad en de haven van
Triest. Het grootste deel van de haven
zou tot wijkhaven kunnen worden gemaakt
onder internationaal beheer. Internationali
satie van de stad zou voor de Joegoslavi
sche regeering volkomen onaanvaardbaar
De Fransche coup
Saigon, de hoofdstad van Indo-China was
door de Annameezen bezet. De Fransche
krijgsgevangenen aldaar ontvingen in het
geheim wapenen van het kleine groepje
De opbouw van ons leger
De minister van oorlog, J. Meynen, heeft
in een radiorede gesproken over de gevol
gen, die de capitulatie van Iapan heeft voor
don opbouw van het Nederlandsche leger.
Om de orde en de rust te handhaven moe
ten er zoo spoedig mogelijk troepen naar
Indië gezonden worden.
De gezagsbataillons voor Indië kunnen nu
niet meer dienen. Australië verklaarde voor
de opleiding geen zorg meer te kunnen
dragen en bovendien zou deze opleiding te
veel plaats in beslag nemen.
De lichte infanlerietroepen, die oorspron
kelijk bestemd waren voor bezetlingstaken.
zullen daarom terstond de beschikking van
admiraal Hellrich, die hel bevel voert over
alle strijdkrachten in Nederlandsch Indië,
gesteld worden.
In den loop van de volgende vijf maan
den zullen totaal 27 bataillons worden ver
scheept.
Hel totaal der verschepingen zal 27.000
man bedragen. De minister zeide voorts,
zich volledig gerealiseerd te hebben, welk
een teleurstelling het voor velen is, dat de
gezagsbataillons niet meer gevormd zullen
worden.
Gelukkig, aldus de minister, behoeft de
teleurstelling niet al te groot te zijn. Im
mers ter conlingenleering zijn nog ongeveer
5000 oorlogsvrijwilligers noodig.
De eerste vier bataillons, het eerste en
derde regiment stoottroepen, 2e regiment
infanterie en 214 reg. infanterie zijn reeds
vertrokken.
Aangezien Mei volgend jaar alle voorbe
reidingen zullen zijn getroffen om de eerste
lichting van jonge dienstplichtigen onder de
wapens te roepen, zal deze eerste divisie
niet worden bemand met oorlogsvrij
willigers, maar wel met deze dienst
plichtigen. Nu zullen vele vrijwilligers
van de jaarklasse, welke in Mei dienstplich
tig zijn. onder de wapenen geroepen wor
den. Maar voor vele anderen is dit een te
leurstelling. Vergeet niet. oorlogsvrijwilliger,
dat de uitzending naar Indië gebaseerd
was op oorlogvoering met Japan.
Uit het kerkelijk leven
De zuiveringscommissie voor do Tweede
Kamer heeft Ds. G. H. Kersten naar men
weet uitgesloten van het lidmaatschap.
Thans heeft hij ook de redactie van de
Fransche militairen die daar waren aan
gekomen, en bezetten plotseling de stad.
De Annameesche regeering werd in bo-
schermingsarrest genomen en Britsche en
Japansche troepen doen patrouillediensten
doch bemoeien zich niet met de Fransche
Arabisch standpunt
De Palestijnsche Arabische partij heeft
verklaard, dat haar eisch onvoorwaardelijk
moet worden aanvaard, welke inhoudt
stopzetting van de Joodsche immigratie, en
van de overdracht van land aan Joden.
Voorts einde van het Britsche mandaat,
en vorming van een onafhankelijke, demo
cratische, nationale regeering, verbonden
met Groot Brittannië door een verdrag van
vriendschap en bondgenootschap.
Daartegenover heeft Engeland besloten,
heel het vraagstuk van Palestina over te
dragen aan den Raad der Vereenigde Vol
keren, opdat allen gezamenlijk do verant
woordelijkheid over de te nemen beslissing
zullen dragen.
De secretaris-generaal van do Arabische
Liga heelt verklaard, dat Tripoli rijp is voor
onafhankelijkheid. Indien noodig, zullen de
Arabieren met geweld weerstand bieden
aan alle Britsche, Fransche of Italiaansch
eischen ten aanzien van dit Arabische ge-
Dcfinitieve uitslag der Fransche verkiezing
In 618 kantons, waaronder niet Parijs en
het departement van de Seine, is do ver
deeling der zetels bij de kantonnale verkie
zingen als volgt
Socialisten 393, communisten 133, radika-
Ien 350, onafhankelijke socialisten 66, repu-
blikeinsche volkspartij 127, onafhankelijke
republikeinen en radikalen 205, republi-
keinsch-democratische Unie 203, conserva
tieven en rechtsche onafhanlcclijken 93, in-
determiné's 48.
In het departement van de Seine is de
samenstelling van den Raad als volgt 52
communisten, 32 socialisten, 28 van de ro-
publikeinsche volksbeweging, 28 van de
democratisch-republikeinsche Unie. 8 radi-
kaal-socialisten en 2 onafhankelijke socia-
weekbladen „De Banier" en „De Saam
binder". neergelegd. Zijn opvolger voor „De
Banier" is Ds. F. Zandt, em; pred. te Delft.
Ds. Kersten moet lijden aan hartkramp.
Ds. Hooykaas. Ned. Herv. predikant te
Arnemuiden, is door het classikaal bestuur
van Middelburg op 17 Sept. provisioneel
geschorst. Hel provinciaal kerkbestuur moet
de definitieve beslissing hierover nemen.
UIT STAD EN LAND
Goes
Voor het tribunaal stond Vrijdag nog te
recht Peter CorneUs van Leeuwen, inspec
teur van een levensverzekering te Wol-
phaartsdijlc. Beklaagde was eind 1940 als
chauffeur bij de Duitsche weermacht ge
gaan. Reeds in 1936 was hij lid van de
N.S.B. Verdachte had als ambtenaar bij
den opsporingsdienst kettinghandelaren in
gouden tientjes opgespoord. Wanneer hij
merkte, dat zijn slachtoffers gouden tientjes
hadden, ging hij z.g.n. naar de bank om
geld te halen, maar kwam terug met de
Gestapo. Mr. A. H. Kuipers, verdediger,
kon geen verzachtende omstandigheden
vinden. Hij noemde verdachte een der wei
nigen, die in de provincie Zeeland zijn me
deburgers rechtstreeks had verraden.
's Middags kwam voor Willem de Jonge
uit Ovezande. Omstreeks Juni 1943 was
hij lid van het Arbeidsfront geworden en
had voordeel getrokken van de maatrege
len van den vijand. Nog in Juni 1944 was
hij lid van de N.S.B. geworden. Ver-i-
was hem ten laste gelegd, dal hij in Maart
1944 bij den marechaussee G. J. van den
Heuvel aangifte gedaan had, dat bij bak
ker Remijn een onderduiker zat.
Verdachte toonde zich onwetend van
deze feiten.
„Ik mag dus concludeeren, dat je bij
toeval lid van het N.A.F. en bij toeval
plaatselijk leider bent geworden J" aldus
Mr. Vlaming, de voorzitter.
Op de vraag „Waarom ben je lid ge
worden van de N.S.B. antwoordt ver
dachte met het argument, dat hem zoo veel
beloofd werd, zo b.v. beddegoed voor de
kinderen.
De verdediger verklaarde, dat men hier
met een exceptioneel geval te doen had,
dat iemand na de invasie nog lid van de
N.S.B. kon worden. Hij meende dan ook.
dat zoowel man als vrouw niet geheel toe
rekeningsvatbaar kunnen beschouwd wor
den. Als verzachtende omstandigheid be
schouwde hij do groote armoede, waarin
beklaagde zich bevond en hel feit. dat hij
zeven kinderen had. Dit alles maakte hem
tot een willige prooi van de N.S.B. Ver
dachte had zich zoowel letterlijk als figuur
lijk in de luren laten leggen.
Marinus CorneUs Baarends, werkman te
Goes, was vanaf Februari 1942 lid of sym
pathiserend lid der N.S.B. geworden. Ver
dachte was bij de N.S.B. gegaan, omdat
hij bang was naar Duitschland te zullen
worden gestuurd. Twee maanden later had
hij spijt ervan gehad. Verdachte verklaar
de nooit aan politiek le hebben gedaan.
„Een zwak verweer", luidde het oordeel.
Johannis Walhout, horlogemaker uit St.
Annaland, later ge-evacueerd naar Borsscle
werd omstreeks 1940 lid van de N.S.B.
Hij was zich niet bewust verkeerd te
hebben gehandeld. Toen het evenwel ver
plicht word gesteld zich bij do W.A. aan
te sluiten, was hij sympathiseerend ge
worden.
Voorzitter„Weet u, dal u als lid der
N.S.B.. mede verantwoordelijk bent voor het
lot van vele gijzelaars
Verdachte„Ik ben mij niet bewust het
Nederlandsche volk benadeeld te hebben".
Later was verdachte wel bang voor de
gevolgen geworden, maar vond het te ris
kant om als lid te bedanken
Uitspraak van deze gevallen over 14
dagen.
Middelburg
DE KONINGIN VAN SABA
Voor do leden van de Zeeuwsche Volks
universiteit droeg Charlotte ICöhler in het
Schuttershof te Middelburg ten bate van het
noodlijdende Walcheren voor de Arabische
vertelling„De Koningin van Saba", van
Dr. J. C. Mardrus, in de vertaling van Mr.
Onno van den Berg.
Het eeuwenoude thema leven, liefde
en dood heeft tot in onze dagen haar
groote bekoring bewaard. Hel is dan ook
de essentie van ons zijn hier op aarde. In
welken vorm ook gegoten, het spreekt tot
ons. zij het in harde, kantige woorden, zij
het met geheimzinnige Uuisteringen. Do
Arabische vertelling is wel een zoo schoon
kleed om dit leven, liefde en dood
te omhullen, dat het ons Westerlingen,
nuchtere en vale menschen, mol haar schit
terende borduursels en haar sprookjesach
tig gekleurde bloempatronen onweerstaan
baar aanlokt. Wij worden gevangen in de
kettingen van wijze woorden, van zoete
woorden, in de boeien van zinnen, kleurig
van schildering, van voorstelUngen, zoo rijk
aan pracht en schittering.
Het is Charlotte Kohier, die dit verhaal
van leven, liefde en dood van de
jonge, beeldmooie Koningin van Saba, wier
liefde Koning Salomo, de zoon van David,
wist te winnen, maakt tot een wondervo
gel met vele gouden veoren in zijn wie
ken, die ons meeneemt naar ongekende
hoogten, waar de lucht bezwangerd is door
bedwelmende geuren, waar een weelde
van vormen en kleuren ons omringt.
Hel is de groote "kracht van de kunste-
naresse. d,at zij ons kan doen leven in we
relden. die wij niet kennen. En waaruit
bestaat die kracht Het is een volkomen
harmoniceren van woord en gebaar onder
ling en die twee samen met den inhoud en
den vorm van het verhaal. Er is geen ge
moedsstemming, geen vreugd, geen leed,
die ons ontgaan kan. Wij worden geab
sorbeerd in de voorstelling, die opbloeit tot
een tooverbloem, wier honing wij mogen
proeven.
Wij hoorden een verhaal, het verhaal
van de bloem der bloemen van Arabië en
den heer der horizonten, van de liefde, die
sterker is dan de dood. Het verhaal, prach
tig van taal. werd een beeld, zoo glan
zend, als alleen Charlotte Kohier ons voor
kan tooveren. A,
SCHERPENISSE. Tot diaken in de Nod.
Herv. Kerk is benoemd de heer Laban Jan-
sens Lz.
SPORT
Eerste Goessche estafetteeloop
Zaterdag werd door HELLAS de eerste
Goessche estafette-loop georganiseerd.
De uitslagen waren:
1 Marathon 8 minuten 15 seconden
2 Hellas 8 minuten 25 seconden
3 E.M.M 8 minuten 29.1 seconden
4 Robur 8 minuten 42.2 seconden
5 De Zeeuwen 8 minuten 48.6 seconden
6 en 7 Hellas geen tijd.
Er bestond groote belangstelling voor deze
REDE VAN DEN MIN9STER VAN OORLOG
