VRIJE STEMMEN
Geheimzinnige conferentie in Lissabon
DE OORLOGSTROM..,.
Verademing - Harakiri?
Het Horzelnest herleeft
INDRUKKEN
uit de Rechtszaal
kele indrukken, die wij tijdens de hande
lingen hebben opgedaan, weergeven.
Wanneer wij dan dè beschuldigden, die
tot nu toe voor de groene tafel verschonen,
bezien en hun argumenten hooren. is het
ons v/el duidelijk, dat de N.S.B. voor con
zeer groot deel uit maatschappelijk gede-
railleerden heeft bestaan.
Deze menschen hebben op ons een zeer
ongunstigen indruk gemaakt. Het zijn> ook
deze zoogenaamde kleine N.S'.B.-ers ge
weest, die ons volk vijf jaren lang hebben
gotyranniseerd. Zij hebben zich door don
bezetter als willig werktuig laten gebruiken
om ons volk te verkoopen en te verraden
voor een schotel linzensoep. Zij zijn mede
schuldig aan de moorden, die op de beste
Nederlanders zijn begaan, voor al het leed,
dal door do vele dapperen in de concen
tratiekampen is geleden. Van de bravoure
en de brutaliteit, die deze lieden eertijds,
toen de Duitsche revolvers hen nog be
schermden. ten toon spreidden, is, nu zij
voor hun rechters staan, niéts meer over
gebleven.
Op alle mogelijke manieren trachten zij
zich thans te verontschuldigen en hetgeen
zij misdeden te bagatclliseeren.
Niet één was er die lier, als martelacr
voor zijn ideaal, voor het Tribunaal kón
verschijnen. Want zij waren deelgenoot
van een misdadig systeem, dal moord en
terreur als middel gebruikte om zijn tegen
standers te breken, hun ideaal v/as slechts
mee te profiteeren. hun kleine machtswel
lust bol te vieren.
Misschien is het hier wel do plaats om
eenige opmerkingen te plaatsen over dc
samenstelling van het Tribunaal. Over het
geheel genomen kunnen wij daar niet on
tevreden over zijn. Toch hadden wij gaar
ne een v/at krachtiger leiding gezien. Zon
der afbreuk te doen aan de kwaliteiten van
den president, Mr. Vlaming, moeten wij toch
opmerken, dat wij zijn optreden v/at slap
en mat vinden.
Het doet b.v. eenigszins eigenaardig aan,
den voorzitter tot een zich principieel N. S.
B.-er noemenden beschuldigde to hooren ver
klaren, dat deze niet door de regeer in--
worden losgelaten, vóór dat hij geheel
Zeker, het Tribunaalbesluit noemt ook de
heropvoeding van den beschuldigde als één
der taken van de Tribunaalrechtspraak.
Doch het gaat toch in de allereerste- plaats
om recht en berechting. Het was heel sym
pathiek gezegd van Mv. Vlaming, doch wij
hebben to bedenken, dat er nu eenmaal ge
vallen zijn, die niet voor .."enezing" vat
baar zijn. En de rechtszaal is toch geen
kliniek
Wij zouden dan ook gaarne de vragen
scherper gesteld en de aanklacht feller ge
formuleerd willen zien. Dit zal ook het beeld
van de zittingen ten goede komen.
De verdedigers hebben hier zeker geen
gemakkelijke taak. Zij kunnen in deze ge
vallen eigenlijk niet meer doen. dan ver
zachtende omstandigheden aanvoeren, cle
mentie bepleiten, waar mogelijk, trachten
aan te tdonen, dat de tenlastelegging niot
bewezen is en de beschuldigde niet des-
bewust handelde.
Wij mogen hier nog wel eens herinne
ren aan de woorden van Mr. van Deinse,
bij de opening van de eerste zifting gespro
ken. dat de verdedigers van N.S.B.--.s eri
consorten, zeker niet met dezen mogon ver
eenzelvigd worden. In oen domocratischen
rechtsstaat hoeft ieder, die voor don rech
ter wordt gebracht, recht op verdediging en
het zou heel bedenkelijk zijn, wanneer wij
thans hiervan afweken.
En de leden van het Tribunaal, die im
mers de geschooldheid en de routine van
de gewone rechters missen, on de leden
van do balie, zijn voor eon lastige en wei
nig benijdenswaardige taak gestéld.
Wij zijn overtuigd van hun eerlijkheid en
onkreukbaarheid en daarom past ons slechts
bescheiden en opbouwende critiek.
De pers heeft zeker geen reden tot kla
gen. Aan de wenschen der journalisten is
met de grootst mogelijke bereidwilligheid
zooveel mogelijk tegomoef gekomen. De
openbaarheid wordt in niets geschuwd.
Ook dit is een reden te meer om met ver
trouwen de verdere werkzaamheden van
het Tribunaal tegemoet te zien. V.
lc JAARGANG
NUMMER 274
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Zaterdag 29 September 1945
Algemeens Leiding t
B. G- Kloosterziel en
S- L. Boerma
Hoofdredacteur i
Koekebakker
Redactie en Administratie
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
Bureau Middelburg t
Kortedelft 44.
Slechts voor een v'acantiereisje bega! zich
Prins-regent Karei van België naar Portu
gal. Eveneens de eerste minister Van
Acker, mol zijn echtgenoote, ging daar een
kortstondig verlof doorbrengen. De publie-
':e opinie in het vaderland vraagt nu met
eenige ongerustheid, ol ook Koning Leopold
zich daar „toevallig" zou bovinden. Wat
is er gaande
Bericht wordt intusschen, dat de Koning
zich nog steeds op zijn builonverblijl te
Sankt-Wolig'ang bevindt, nabij Salzburg in
Ocstenrijk. Hij blijkt dus ook noa niet in
Zwitserland ie vertoeven, zooals hel plan
ln Lissabon is ook de vroegere premier
Van Zeeland aangekomen, vergezeld van
ooraanstaande persoonlijkheden op econo
misch gebied. Zou wellicht, zoo vraagt
Brussel, dit alles in verband staan met de
economische onderhandelingen in de Ver-
cnigde Stalen, die thans door do ministers
Ipaa1: en Kronacker in Washington worden
gevoerd
De Nederl. schepen In Sidney
Zooals men v/eet, worden deze schepen
aldaar vastgehouden, door ds staking de
Australische havenarbeiders, die dit doen
als bewijs van solidariteit met de beweging
vrtn Soekarno op Java. De Nederlandsch:
,.ezant aldaar en andere hooge functionnc-
rissen onderhandelen nu met Australische
regeeringsvertegenwoordigers. Men fioop!
een bevredigende regeling te verkrijgen.
Vliegdienst New York-Amsterdam
Dezen herfst openen de Vereonigdo Sla
ton een vliegdienst fusschen de hoofdsteden
van Amerika en Nederland.
Roode Kruis
Het tweede Roode Kruis-team is naar In-
dië vertrokken. Prinses Juliana heelt er af
scheid van genomen. Het team staat on
der leiding van Dr. P. A. Kroesen. en om
vat o.a. 4 artsen en 10 verpleegsters.
ïiitszn
De Spacnsch-repubükeinsche rogeering
van Giral heelt een Hoogtin Raad Ingesteld,
die volledige constitueerer.de rechten zal
hebben, in overeenstemming met de tepu-
blikeinsche wetgeving.
Reuter meldt dat het Britsche ministerie
van Oorlog last heeft gegeven, de schepen
der landen, dié door de Duilschers bezet
varen, terug te geven. Zoo zal ook de
„Alcinous" aan Nederland worden over
gedragen.
Radio Moskou beschuldigt de politio van
10 lartdon, o.a, Nederland, in verbinding te
hebben geslaan met de Gestapo, en mee
gedaan te hebben met de vervolging van
anti-fascisten.
SS8 paarden zijn voor rekening der Ne-
derlandscho regeering uit Amerika in Rot
terdam aangekomen. Zij zullen aan zwaar
getroltcn landbouwbedrijven worden uitge
deeld. Tien stierven er onderweg, l veulen
werd aan boord geboren.
Het minimumloon in alle zuivelfabrieken
i melkinrichtingen wordt met i 6 verhoogd,
jo besliste het college van Rijksbemidde-
De heer Vigevero. Nederlandsch consul te
Wellington, wordt consul-generaal te Sin
gapore. Zijn opvolger is Jhr. Dr. W. E. van
Panhuys.
Max Blokzijl is tegen het doodvonnis in
Hoogor beroep gegaan. Togen het vonnis,
over De Blocq van Schellinga uitgesproken,
ging de procureur-fiscaal in cassatie.
De minister van Marine, J. M. de Booy,
bracht een bezoek aan huize „Aruba" waar
de Marino Vrouwen Afdeeiing :s gevestigd.
'•Jij v/as vorgezold door verschillende hooge
officieren, en werd ontvangen door de com-
-nandonte van de Marva, officier sto klasse.
'j. H. Schokking. Van Engelsche zijde v/as
als vertegenwoordigster aanwezig 2nd offi-
I. Poliilt.
minister van Oorlog. Mr. J. Meynen,
ral in Berlijn onderscheidingen uitreiken
aan de Airborn Division, die een jaar ge-
'edon te Nijmegen is geland.
Op 5 October zal voor Admiraal Nimitz
in Washington een parade worden gehou
den. Gevechtsvliegtuigen zullen daarbij
-lak boven de voorbijtrekkende troepen
•norren en roode. witte en blauwe rook
slierten loslaten.
s en de Prinses toonen steeds groote belangstelling voor' het openbare leven,
i brengen zij bezoeken aan alle deelen van ons land. De foto hierboven werd
tijdens een bezoek, dat het Prinselijk paar gedurende de vlootweek te
Rotterdam bracht aan de Engelsche Kruiser H.M.S, Bcllona
Uit Ciano's Dagboek
Nu de oorlog in Europa is afgeloopen,
komen verrassende documenten voor den
dag. Deze zijn meestal van personen, die
het tijdelijke al met het eeuwige hebben
verwisseld. De levenden bewaren nu oen-
maal hun geheimen angstvallig, uit vrees
voor hun prestige oi hun goeden naam.
En zoo heeft ook Ciano, do ltaliaanscho
minister van Buitenlandsche Zaken, zijn
aandeel geleverd tot de geschiedenis van
de somberste periode, die Italië gekend
heeft. Het belangwekkendste in zijn dag
boek is wel de karakteriscering van Mus
solini. De mensch Mussolini, treedt in al
zijn hartstochten, zwakheden en ijdeiheicl
naar voren zijn jaloezie en haat tegen
over Hitler, dien» hij gedwongen was als
zijn meerdere te erkennen, blijkt duidelijk.
Het kostte den Duce grooto tweestrijd den
Führer een telegram met gelukwenschen te
zenden, toen de mislukte aanslag te Mün-
chen in 1939 bekend werd. Ciano beschrijit
dan hoe Itaüë meegesleurd wordt in de
oorlogslawine.
In December 1939 hoort Ciano van den
Italiaanschen militairen attaché uit Berlijn,
dat een inval in Holland en België werd
beraamd. Hij gal deze mededeeling door
aan den Belgischen ambassadeur in Rome.
Ciano schrijft dit mot kennelijke voldoening
in zijn dagboek, want tegelijkertijd kreeg
hij bericht uit Praag, dat de Duilschers de
verovering van Triest en de geheele vlakte
van Lombardije van plan waren
Mussolini vond zijn volk niet krijgshaftig
genoeg.
„Heb je ooit een lam oei^v/oll zien
den vroeg hij Ciano eens. Het ltaliaan
scho volk is een ras van schapen. Achttien
jaar is niet voldoende ze te veranderen.
Dif zou 180 jaren, misschien 180 eeuwen
kosten. En inderdaad, de droevige presta
ties, geleverd in Abessinië, den Spaanscli
burgeroorlog en vooral in Griekenland,
staafden zijn meening volkomen.
Eind Januari 1940 bleken slechts 11 eli
sies gereed te zijn, de benoodigdo artillerie
voor 92 pet. onvoldoende, de economisch;
en iinancieele toestend zeer zwak.
Aan Hitier werd een boodschap gezonden,
dat Italië geen oorlog kon voeren, ah
eerst 17 millioen ton aan goederen kon
worden geleverd.
En tóch. ondanks dezen somberen stoet
van feiten, haakte Mussolini naar actie. Zijn
eerzucht en ijdelheid kregen opnieuw
gevoeligen stoot, toon Engeland in Mcarl
1940 den uitvoer van kolen naar Rome ver
bood. „Hot is onmogelijk", riep de Duce
theatraal, „dat ik belachelijk word ge
maakt voor het forum der volkeren. Zao
spoedig mogelijk zal ik Engeland aanval
len en de nederlaag loebrenrren."
Op 11 Juni 1510 verklaarde Mussolini
den oorlog. Dezen datum vond de kinder
lijke koning Victor Emanuel n.l. mooi.
kleine postzegelverzamelaar was geboren
op 11 November en v/as als recruut inge
schreven als no. IIII Vooral Mussolini's
dochter Edda had don Duce opgehitst:
„Het volk wil den oorlog
Ciano schreef »dien noodlottigoo dag in
zijn dagboek„Ik ben bedroefd, zoor be
droefd. Moge God Italië helpen
Beide woorden zijn ontleend aan Renter's
verslaggeving over do Lbndensche confe
rentie der ministers van de S groote mo
gendheden. Hel geeft te zamen de vrees
v/eer van de geheele geallieerde wereld,
en ook van ons vaderland.
Sir Stafford Cripps heeft in een rede te
Nev/castle gewaarschuwd, dat een nieuv/e
oorlog gelijk zou staan met een massale
harakiri door de naties der v/ereld. Het
doel van den nieuwen Volkenbond moet
zijn, de wereld te vrijwaren voor een ze
kere vernietiging der beschaving in een
oorlog van atoom-bommen. Als een zwaard
van Damocles hangt de atoombom boven
ens hoofd, zei hij, totdat wij erin geslaagd
zijn, middeleni te vinden om dat gevaar te
keeren. Oorlog is nu geworden tot een ze-
koren nationalen on internationalen zelf
moord. Er zou niemand zijn, die de over
winning behaalt.
DE OORLOGSTROM
De Britsche pers signaleert de machts
politiek en het wantrouwen, die op de con
ferentie dor ministers van Buitonlandsche
Zakon volgens haar tot uiting komen. „Met
open oogen snelt de wereld voorwaarts tol
nieuwen oorlog", schrijft de „Daily
Herald", het officioele orgaan der Labour
Party. De trom van den economischen oor-
wordt geslagen, het nationalisme viert
hoogtij, do beslissingen over de grenzen
hebben voorrang vorkzegen boven de noo-
van uitgeputte volkeren. En dit alles
kemt vport uit do geheime besprekingen
n de vijf ministers. Het kom! on: voor.
nfigt het blad, dat het verkeerd is, in een
De winter r adert
- .-/inter nadort. Als u 's
z' vroegte naar uw v/or'/ gaal. huivoit u in
- demi of zoraorroantel en u maakt cin
ui e plannen om u winterkleeron uit de
kacnlorki:: to ha!: en een extra deken
bed 1- prctóon. U ben! 'en ge-
mensch, als u con l-arolciki-t
mo- '.ieeren en dikker doi: hebt. Er zijn
•eg zoo vclon. die geen winterjas, geen
or. bezitten, zelfs r.iot eens een dak
-••rcra roept het Ned. Roode Kruis aiie
'anders op voor een icatvte appèl.
ton noedoren i- rends cnschopken.
er zijn noq meer bedden, kachels. tna<
trc'zon. dekens noodiq. er is in vele stre-
ken nog gebrok aan keukengerei, aan meu
beien, aan gereedschap en materiaal voor
do herstelwerkzaamheden. Willen wij en-,
weer voor een nationale ramp gesteld
I, dan moeten voor November a.s. de
geschonden huizen hersteld, de tekorten aan
huisraad, dekking pn kJeeren gedekt zijn.
Dus: NEDERLAND. BRENGT UW OFFER!
lijd als deze over zulke belangrijke zaken
in het geheim beslissingen te nemen.
HERADEMING
In deze oorlogszwangere sinistere stem
ming der Britsche bladen brengt .oen sa
menkomst van het Genootschep voor de
Britsch-Russische cultureele betrekkingen
als een tcchf frissche lucht van de Russi
sche steppen in de benauwde sfeer, welke
over de conferentie der vijf ministers te
Londen was komen hangen, meldt ons Reu
tor. Molotof, do Russische Volkscommissaris
van Builenlandsche Zaken, zei aldaar, dat
de versterking van de vriendschap tusschen
Engeland en Rusland van vitaal belang
voor de wereld. „Zij, die leugens en
gues zaaien zullen volkomen verslagen
den, wanneer do volken van deze twéé
landen standvastig streven naar verbreiding
van de waarheid", zei de Volkscommisi
ris. Ook Bevin was aanwezig, de Britsche
minister van Buitenlandsche Zaken. Ook al
komt op deze eerste conferentie niet alles
in kannen en kruiken, toch zal. zei Molotof,
„op een volgende bijeenkomst alles soepel
en loyaal worden uitgewerkt".
Bevin en Molotof waren cl spoedig in een
hartelijk gesprok gewikkeld, meldt de cor-
resaondent.
Een goed voorteekc-n
la ons hopen, dat ook Truman n Ste'.
tini'ts on Byrnes in deze verzoenende stem
ming zullen medegacn Red.
F1NANCIEELE BERICHTEN
Shell 2'.'., Stridcb- 20. U. S. Ruhb.
De heropening der Leidsche Academie
Toen Leiden op 3 October 1574 uit de
Spacmsche belegering word ontzet, gal
Prins Willem do Leidsche burgerij, als be
looning voor haar heldhaftig verzet, de
keuze tusschen 10 jaar vrijdom van belas
ting of de slichting van een academie. Lei
den koos. met vooruitzienden blik, hel laat
ste. Op 8 Februari 1574 werd do Leidsche
Universiteit geopend, onder hot devies
„Praosidium Libertatis". „Bolwerk der-Vrij-
385 jaar later, in Juni 1940, zal het 73o
lustrum der academie gevierd worden. In
ditzelfde jaar valt ook de herdenking van
den 400sten geboortedag vera Philips van
Marnix. Heer van St. Aldegonde.
Het Leidsche Studentencorps zal een ge
brandschilderd berdenkingsroom aanbieden
aan de St. Pieterskerk, waar Marnix is be
graven, terwijl het als lustrumspel zal op
voeren een stuk van Ed. Veterman, dal het
leven van Marnix beschrijft en den titel
draagt van diens wapenspreuk„Repos
ailleurs".
inval. De leestelijkheden worden afgelast,
het raam wordt tijdens een plechtige hor-
denking aangeboden, doch meloen opge
borgen om beschadiging te voorkomen.
Leiden wacht de gebeurtenissen at.
De eerste klap valt op 23 November 1940.
Dan worden eer. aantal hoogleeraren. lec-
toron en privaat-docenten uit hun functie
ontheven wegens hun Joodsche afkomst. Fel
ir. de reactie. Wanneer Prof. Cleveringa
drie dagen later in het groot-auditorium van
het academiegebouw een rede houdt, waar
in hij openlijk protesteert tegen het afzet
ten van zijn collega Meyers en waarin hij
Meyer's beleekenïs voor de geheele juridi
sche v/ereld uiteenzet, schalt na afloop hot
Wilhelmus over hel oudo Ranenburg, ge
zongen met zoo'n kracht en zoo'n overtui
ging, als het gedurende dezen goheelen
oorlog wol nergens gezongen zal zijn. Het
lied van Marnix heeft nog dezelfde bezie
lende werking als in den Geuzentijd. Na
deze rede gaan de studenten. 3000 in ge-
taf, tot staking over. Het is in Nederland
bet eerste massale verzet tenen de Duit
sche tyrannic.
Den volgenden dag wordt Prof. Cleve
ringa gearresteerd, de Universiteit gesloten.1
Wel worden op 30 April 1941 examens,
tentamens en promoties weer toegelaten,
maar wanneer do hoogloeraren weigeren
toe te stemmen in de Duitsche cisch tot
ontslag van een aantal profossoren en do
aanstelling van enkele nation aal-socialis
ten, volgt op 19 November 1941 de alge-
heele sluiting. Terwijl gedurende de. laat
ste weken nog tisllooze examens worden
afgenomen, uit de beruchte procureur-gene
raal Van Genechfen in enkele redevoorin-
gen lasterlijke aantijgingen te™en de Leid
sche hoogleeraren en verklaart, dat het
horzelnest thans is uitgebrand en dat uit
de asch een volksclie acamemie zal her-
Verleden weelc. op 17 September, heeft
de rector-magnificus. Prof. Dr. W. v. d.
Woude. in tegenwoordigheid van H.M. de
Koningin en H.K.H. Prinses Juliana, na een
rede in do Pieterskerk, het rectoraat aan
zijn opvolger overgedragen en daarmede
de Universiteit officieel heropend. Heel Lei
den vlagde, op de frams wapperden do
vlaggetjes van Leiden en van het Leidsche
studentencorps. De kerk was overvol.
De Leidsche academie is uit haar asch
herrezen, doch op een heel andere wijze
dan Van Genechten zich dat had voorge
steld Zwaar zijn de verliezen, zoowel on
der de docenten als onder de studenten,
maar Leiden heoit van geen wijken go-
weten. Neerlands oudste Academie heelt
zich zijn stichter. Prins Willem I, waardig
betoond.
Terzelider liid heeft het Leidsche Studen
ten-Corps het 74sle lustrum der Universiteit
goviord. 15 September kwamen vele hon
derden reünisten in Leiden aar,. In de
Hooglandsche kerk werden zij toegespro
ken door den heer W. J. Geartsema als
praeses collegii en door Prof. Cleveringa
als praeses der reünisten-commissie. Prol.
Cleveringa pleite in zijn rode voor zei/be
stuur der universiteit, door grooter onafhan
kelijkheid van Den Haag. Zondag 16 Sept.
gaf het oude studenten-muziekgezelschap
„Sempre Ctescendo" onder leiding van
Jaap Stotijn een voortrelfelijk concert
Maandag voerde het Leidsche studenten
toneel „Repos ailleurs" op. dat door de
afgeloopen jaren haast nog actueeler is
geworden. Dinsdag den 18den werd het
lustrum besloten door een grootsch bal, dat
tol Woensdagochtend 8 uur duurde.
Doze dagen zijn wel een bewijs geweest,
dat de Leidsche universiteit, ondanks zijn
hoogen letlijd, nog geen oude rdoms ver
schijnselen vertoont. Integendeel Geen
universiteit heeft het in dezen oorlog har
der te verduren gehad, maar geen univer
siteit ook heeft zich hier beter doorheen
geslagen dan de Leidsche, zonder ook maar
iels van zijn standpunt prijs te geven. Ook
tijdens de Duitsche bezetting was Leiden,
wat het door de eeuwen heen geweest is
liet „Praesidium Libertatis". A. L.
Schoenen uit Amerika
Ten aanzien van de leverantie van
schoenwerk pit Amerika, is een systeem
van prioriteiten opgebouwd, waarbij na
tuurlijk de mede-geallieerden de voorkeur
hebben.
Voor Nederland zijn er over het loopen-
de halfjaar 1.072.000 paren leeren schoe
nen van hot distributietype toegewezen.
2.009.000 paren werden nog beschikbaar
gesteld, vallende buiten dit type. Dan is
er nog eon voorloopig aanbod van 1 tnilli-
eon paar, van canvas gelabricecrd. Ol dit
aanbod doorgaat, hangt af van overeen
stemming met de Nederlandsche regeering.
Tenslolle is er nog een beschikbaarstelling
van 200.000 paar uit de legervoorraden.
Te samen werden dus 4.281.000 paren ter
beschikking gesteld. Hiervan nam de Ne
derlandsche regeering 1.072.000 paren ai,
zoodat er nog 3.209.000 paren beschilcbaar
zijn. welke kunnen worden aigenomen wan
neer dit noodzakelijk voorkomt.
OVERDENK ING
UIT STAD EN LAND
Van bedelaars tot vorstên
Lezing van Jef Last
De Nolledijk in Vlissingzn heeft de kracht
van de dementen niet kunnen weerstaan
or. is doorgebroken. Het is voor de bevoi-
kinq van Walcheren een groote teleurstel
ling. Maar zij zitten niet bij do pakken
neer. Er wordt hard gewerkt om de scha
de zoo snel mogelijk te herstellen. Er is
nu geen tijd voor een feestavond voor de
arboidors aan den Nolle. Daarom moest de
clficieele opening van de W.M.D.-cantine in
Vlissingen en de feestelijkheden in ver
band daarmee afgelost worden. De Chinee-
sche jongleurs, die hun kunsten aan de
dijkwerkers zouden vertoonen, traden nu
op voor hoj rijdend personeel von de Wa
terstaat en een aantal genoodigden in de
zaal „Mercurius" (e Middelhui g. Hun op
treden in de prachtige Chineesche costumes
en hun fantastische goocheltoeren en jong-
leursvaardigheden, afgewisseld door een
interessante iilm over Nieuw Zeeland en
do documentaire „Verdeel en hoersch",
oogstten veel succes. De avond bracht even
wel nog een groote verressing. De beken
de schrijver Jei Last. die. zooals wij reeds
meldden, thans op Walchoischen bodem
vertoeft, was aanwezig en hield een zeer
boeiende lezing over China, het land van
eeuwenoude beschaving. China, door de
tijden heen het voorbeeld van democratie,
heelt, omdat de bevolking leefde naar de
wijze lessen van den grooten wijsgeer
Confusius. die niet gericht waren oo de
mystiek, zooals die van Laotse. maar op
het v/erkejijke loven, zijn grootschheid door
den tijd heen kunnen bewaren. Voor den
oorlog met Japan v/as er een periode
verdeeldheid en verwarring, maar de strijd
tegen den vijand deed allen samengaan.
China heeft overwonnon en nu zijn plaats
als een van de groote mogendheden naast
Groot Brittannië, do Vereenigde Staten van
Amerika en Sovjet-Rusland ingenomen.
Jef Last, esn groot kenner van Chine,
vertelde vele merkwaardige en zeer we
tenswaardige dingen over mensch, land,
taal, enz. van het groote rlik.
Toen zijn bezielde vertelling ten einde
was, richtte hij zich op Nederland. Ons
iand is net ais China voor den oorlog
Japan, in een betreurenswaardigen toestand
Alleen in vrede en in eendracht kan Ne
derland weer opgebouwd worden. Maar
v/ij moeten dan van don grond ai beginnen.
Als de jongens terugkomen uit Duitschland,
waar zij slavenwerk moesten verrichten en
vragen om een goed huis, dan hebben zij
daar recht op. Alleen zij mceten bedenken,
dat voor er huizen gebouwd kunnen wor
den. het puin opgeruimd moet worden. Al
leen als v/ij beseffen, dat v/ij rijk waren en
nu arm zijn, bedelaars, en dat wij alleen
door hard werken en niet denken acn onze
eigen belangen, maar aan die van het ge
meen. v/ij van bedelaars weer vorsten kun-
Hol is te betreuren, dat riechls weinigen
Jei Last's relaas hoorden. Honderden, neen
duizenden hadden de vurige v/oorden in
zich op moeten nc-tr.on. Hopelijk drager,
zij, die wel luistorden den geest, die de
lozing ademde verder en wakkeren zij vc
!en aan tot werken, hard werkon.
Do feestavond, dio ingeleid weid door
Jen heer L. Onderdijk. werd besloten met
Tribunaal ie Goes
Vrijdag vond de ecrslo zitting von hot
'ribunaol In Goes plaats.
Do belangstelling op do publieke tribune
/as aanzienlijk.
•V o-jr-.to kwam voor Marinus Coetheor
Wolphaartsdijb. Deze was -n 1935 lid
•an de N.S.B. gewortion on had gezollec-
td voor Winterhulp.
Op do vraag van den voojzitter M:. Vla-
latng - „Waarom ben je lid van de N.S.B.
geworden antwoordde verdachte, dat de
arbeidersbelangen door do N.S.B. worden
gediend. Verdachte beweerde weinig af te
weter. van de gewelddaden, die de N.S.B.
beging.
Op de vraag, of verdachte zich nooit
misleid had gevoeld, verklaarde deze „Op
het laatste oogenblifc wel, toen de leiders
van door gingen.
David Johannes Lindenberg uit Wolphaarts
dijk was in 1938 lid van de N.S.B. geworden
was tot de maanden MeiJuni 1941
aangeslolen en v/as een maand in 1941
•an de W.A. Verdachte verklaarde, dat
hij onder invloed van zijn familie lid v/as
geworden. Het doel van de N.S.B. was
volgens verdachte, om de kwestie van de
52 partijen op te lossen.
Verdachte had bedankt voor de N.S.B.
n geen lid van de W.A. te moeten wor
den. Lindenberg nam verder een vrij bru
tale houding aan. de voorzitter verklaarde
dan ook, dal het Tribunaal een onsympa-
thielcen indruk van hem gekregen had.
De verdediger voerde als verontschuldi
ging aan, dat verdachte onder invloed stond
zijn ouderen broer en dat hij in Mei
19-11 reeds bedankte, wat vrii vroeg mag
heeten.
In beide gevallenuitspraak over voer-
Op do zaken, die 's middags behandeld
werden komen wii nog terug.
Opgepot zink geld
Een bewijs, dat heel wat zink opgepot
is, leverde ons de volgende opgave van
de autobusonderneming De Muijnck in
Borssele. Op den dag, dat het oude papier
geld voor het eerst geen waarde meer had,
bestond 90 pet van de ontvangsten uit zink
geld en slechts 10 pet. uit papiergeld. Ook
ontving de onderneming nog twee zilveren
guldens.
Wij waren als Nederlanders bijeen
Om God te danken, dat ons volk, hoe
zwaar gehavend en geschonden door het
oorlogsgeweld en de lolteringen van den
meodoogenioozen onderdrukker, thans her
rijzend, de kans krijgt om, beschermd door
het recht, zijn leven en volksbestaan naar
eigen beginselen op te bouv/en
en dat onze iierc Koningin, draagster van
onze nationale eenheid, met Haar Huis voor
ons Vaderland gespaard mocht blijven
Om in diepen eerbied te gedenken de
strijders te land en in do lucht, bij de
marine en de koopvaardij, die in gehoor
zaamheid en trouw voor onze bevrijding
het leven lieten, zoo Nederlanders als
Bondgenooten
de mannen en vrouwen, die het daad
werkelijk verzet tegen den tyrannieken
overweldiger en zijn heidensche levensbe
schouwing hebben geleid en uitgevoerd, en
in den ongelijken strijd zijn gevallenen
de ontelbare anderen mannen, vrouwen
en kinderen, die het slachtoHer werden van
smadelijke ontrechting en barbaarsche ver
volging. die door het zwaard van den oor
log werden weggevaagd of van deze jaren
de wonden van blijvend verlies en schrij
nend leed hielden
Om te getuigen van onze verbondenheid
met onze Rijksgenooten in de overzeesche
gebiedsdeelen.
Om ons ernstig rekenschap te geven van
onzen zwaren plicht ons de zóó duur ge
kochte bevrijding waard te toonen en onze
volksgemeenschap naar vernieuwd bestek
op te bouwen
Om elkander te beloven, tezamen alle
krachten in te spannen om elkaar als man.
nen en vrouwen van één volk ook over de
scheidslijnen van aanleg en levensrichting
heen te leeren kennen, begrijpen en zóó
nabij te komen, als voor een vernieuwing
van ons volksbestaan geboden is
klassentegenstellingen te overoruggen,
en een rechtsorde te vestigen, waarin de
arbeider als verantwoordelijk medewerker
in de bedrijven wordt erkend en aan iederen
Nederlander bestaanszekerheid gewaar
borgd is
het kwaad der werkloosheid met kracht
te weren, en zelf krachtig aan te pakken
opdat ons volk uit bitteren nood groeio
tot een gemeenschap, waarin gerechtigheid,
waarachtigheid en naastenliefde tot heer
schappij komen
een volk, dat in een nieuwe wereldorde
zijn roeping om drager te zijn van heilige
beginselen van zedelijkheid en recht ver
vult. tot zegen der menschheid, tot eer van
God. Uit een samonkomst ter
viering van de bevrijding.
PREDIKBEURTEN
VOOR ZONDAG 30 SEPTEMBER 1945
GOES. H. H. Gem., 9.30 Ds. Dankbaar. 5
Ds. Korovaa:. Vrij Evang. Gem. 9.30
en 6 de heer Goursen te Middelburg.
Doopsgez. Gem., 10 Mej. Dr. A. H. A.
Bakker.
WILilELMINADORP. N. H. Gem.. 10 Ds. Odé
3 Ds. Dankbaar.
's-H. ARENDSKERKE. N. H. Gem„ 10 Ds.
C. v. d. Wan", 2.30 Ds. G. W. Korevaa.-.
WOLPHAARTSD1JK. N. H. Gem., 10 en 2.30
Ds. F. G. A. van der Dijk.
's-H. H.K1NDEREN. N. H. Gem., 10 en 2 Ds.
Zandee.
's-H. ABTSUERKE. N. H. Gem.. 9.30 en 2
Ds Evelein.
KLOETINGE. N. H. Gom., 10 en 2.30 Ds.
Elderenbosch.
IvATTENDIJKE. N. H. Gem.. 9.30 en 2 Ds.
C. E. van Voorthuijsen.
WAARDE. N. H. Gem.. 9.30 en 2 Ds. A.,
J. van Heuven. Oud Gerei. Gem.
Lcesdienst.
THOLEN. N. H. Gem., 10 Ds. Batelaan, 3
Ds. van Oost. Geref. Kerk, 10 Lees-
dienst, 6,30 Ds. Lanning te Fijnaart.
Geref. Gem., 10, 2.30 en 6 Leesdienst.
Vrije Geref. Gem., 10. 2.30 en 6 Leesd.
OUD-VOSSEMEER. N. H. Gem., 10 Ds.
Damstè.
ST. ANNALAND. N. H. C-em„ 2 maal Ds.
van Griethuijsen.
STAVENiSSE. N. H. Gem., n.m. Ds. Damsté.
ST. MAARTENSDIJK. N. H. Gem„ n.m. Ds.
de Bres. Gebouw Rehoboth, av. 7 Ds.
Tonsbeek.
SCHERPEN1SSE. N. H. Gem.. 9.30 Ds. de
Bres.
POORTVLIET. N. H. Gem., vm. Ds. Vroeg-
indeweij.
ST. PHILIPSLAND. N. H. Gem„ 2 maal Ds.
Holst.
NIEUW-VOSSEMEER. N. H. Gem„ 2.30 Ds.
VroegindeweiJ.
Filmt U?
Er worden in toenemende mate voorlich
tingsfilms vervaardigd. De regeeringsvoor-
lichtingsdienst heoit thans een centrale in
formatiedienst voor voorlichtingsfilms in het
leven geroepen, die tot doel heelt tot be
ing van arbeid, materiaal en geld te
komen. Ieder, die er toe overgaat een nor
maal-film to vervaardigen op hot terrein
dor voorlichting, ol daartoe opdracht geelt,
doet goed dit schriftelijk mede te deelen
den R.V.D., aideeling iilm, Wassenaar-
scheweg 40. Den Haag, met opgave van
naam van den opdrachtgever, de pro
ductie-maatschappij, den regisseur, de leng-
een korte inhoudsbeschrijving.
Zeeland vóór de bevrijding
XIX.
Goes h«fi noo atced, «n s<ad«t<nroeper. Dit
fnctorum uil ten „rijs verleden bcwijsi echier mi
er kond. d,,i er viscb w.v. ■kuflekomen. i.f dut
n publieke verknoping werd gehouden in „Lle
Prin-- von Orunjc". de mot vcb.ikcli hem nu in. in
n besluursappnrnai en deell ons door :ijn bel en
ijn aio*d mede, boe laat uv binnen moeren zijn.
konneer we nns moeten metden op een arbeids
uren nol op welken dag de N.S.B.-er Blokrijt ten
Op Zaterdagmiddag 'J September trekt hij weer
oor de straten en deelt ons mede. dat Walcheren
n men gesteld, "d^l"^ dc/huuM de°êdrtui ïuTgonn
ipnemen, die vluchtelingen kunnen herbergen.
Dc stad is daartoe in wijken verdeeld, en per wijk
ijn drie personen aangesteld, die aldaar woon-
ichlig lijn en dnv geacht kunnen worden de vltm.tie
er plaatse voldoende te kennen. Ik ben nok onder
Icgcncn die :ich daarmee belast eten en heb de
elding over mijn wijk. V.'.ór tien uur moet ik S0
mccr,C \vant"erCrkmnen vicrdu^scndC'peTOi'ncn>0<Sléen
naar Goes. Samen met een lotgenoot trek ik er
„Juffrouw, er komen 4000 menschen uit Walche-
.-n Straks, hoeveel kunt U er hebben 7"
„Nou meneer, dat hunnen wc niet weigeren, geeft
„Dan krijgt U man en vrouw met 1 Irind. Wc
rengen :c relt, Dank U wel, juffrouw."
tn bet volgende huis wannt een vrouw met vier
Icinc kinderen, wier man in Duitschland werkt.
rm bedelen we, hooren grove en" geraffineerde
naastenliefde' en leeren ome bnurtgenootcn^-nn c"n
reef anderen kont kennen.
Kwart vüOr tien rijn wc gereed en hebben plaats
