VRIJE STEMMEN
De Tweede Kamer bijeengeroepen
De problemen van Oost- en Znid-Oost Enropa
Ie JAARGANG
NUMMER 265
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Woensdag 19 September 1945
Algemeene Leiding i
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boerwa
Hoofdredacteur
Koekcbakkcr
Redactie en Administratie
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
Tegen Dinsdag 25 September te 1 uur
is de thans gezuiverde Tweede Kamer
bijeengeroepen. Aan de orde is de rege
ling der werkzaamheden.
Er zijn enkele personen uit de Eerste en
Tweede Kamer door de zuiveringscommis-
verwijdord, o.a. Ds. Kersten en A. B.
de Zeeuw.
Voorts zijn er vele vacatures door over
lijden en door vertrek naar het buitenland.
De rogoering stelt nu voor. dat de overblij
vende plaatsen zullen worden bezet volgens
advies van de Nederlandsche Advies Com
missie. Gewenscht is, dat verschillende be
langrijke stroomingen van heden vertegen
woordigd zullen zijn. De regeering geelt in
overweging daartoe een commissie te be
nen, waarin de vice-president van den
d van State en enkele leden van de
Eerste en Tweede Kamer, benevens enkele
leden van de Advies-Commissie zitting zul
len hebben, terwijl aan deze commissie een
secretaris zal worden toegevoegd.
Technische vooruitgang
Minister van Schaik, van hel Departement
van Verkeer en Energie, heelt over den
huidigen toestand in Nederland o.a. het vol
gende medegedeeld
De KOLENVOORZIENING gaat in stij
gende lijn. Uit het Ruhrgebied is voor Sep
tember 100.000 ton toegezegd, en voor do
volgende maanden nog meer. Amerika le
verde in Augustus 25.000 ton. Voor Sep
tember is 75.000 ton beloofd. Uit het ge
bied van Keulen wordt voor September
10.000 ton bruinkoolbriketten verwacht.
Stookolie en nachlelectriciteit kan voor be
haalde bedrijven worden aangevraagd. Een
noogspanningslijn zal van uit Duitschland
>m leveren voor Nederland.
Over betaling van loonen en
salarissen na 1 October
Maatregelen zijn genomen, dat zoo spoe
dig mogelijk na 2 October de werkloonen
de tweewekelijksche periode van 24
September tot tn met 6 October zullen wor
den uitbetaald, alsmede de maandsalaris
voor September. Dit alles geschiedt
in nieuw geld. Moch'en er maand
salarissen op bank oi giro zijn gesterl, dan
geeft de werknemer voor dat bedrag een
chèqe- of giro-overschrijvingsbiljet al aan
jn werkgever, en ontvangt dan van zijn
erkgever zijn salaris in nieuw geld.
Postwissels, die met nieuw geld zijn vol
daan, worden ook in niouvr geld uitbetaald
De geldzuivering
Wij wijzen er in verband met de geld-
zuivering op, dat men absoluut niet meer
dan f 300.aan bank- en muntbiljetten en
zilverbons mag inleveren per geldkaaTt,
bij de officieele inlevering na 26 Septem
ber. Van de zijde van de banken wordt
er ter besparing van tijd en werk op aan
gedrongen, dat men nu al het geld, dat
men in zijn bezit heelt, deponeert bij een
bank. voor zoover men het niet noodig heoil
voor directe levensbehooiton. Levert men
nu alles in behalve f 300.dan moeten
de banken straks weer alle inleverings-
iormaliteiten vervullen.
Ons dagelijksch brood
Hoewel door hulp van onze bondgenoo-
ton groote aanvoer van broodgraan is go-
komen. kan de regeering nog niet het
brood bonloos verkrijgbaar stellen, omdat
de gunstige toestand van heden eerst moet
worden gestabiliseerd. Berichten daarom
trent zijn voorbarig.
Grootemoordenaar voor het
gerecht
Met handboeien aan elkaar geklonken
moesten de beklaagden in het proces tegen
diverse oorlogsmisdadigers zich naar de
.rechtszaal van Lüneburg begeven. Tot hen
behooren de kampleiders van Belsen en
Auswitz o.a. Joseph Kramer, Dr. Fritz Klein
en enkele vrouwolijk S.S.-lieden.
De beklaagden zijn beschuldigd van een
reeks moorden op Russische, PooUcho en
Britsche onderdanen.
De beklaagden zeiden allen, dat zij on
schuldig waren
Hulp
aan
Java
De Britsche kruiser „Cumberland" Is roei
twee fregatten voor Batavia aangekomen.
De Japanners brengen rapport uit over de
mijnonveldon, krijgsgevangenen en civiel-
ge-interneerden. De geallieerden zorgon
reeds voor levensmiddelen enz. ten behoeve
van degenen, die in kampen waren opge
sloten. Voorts zullen een 14.000 personen,
waaronder 100 vrouwen, naar Java ver
trekken om bestuur en verpleging ter hand
Engeland helpt Nederland thans bij de
uitrusting van de Roode Kruis Teams, die
van ons land uit zuilen worden uitgezon
den. Engelsche vliegtuigen zullen 160 leden
van hel Ned. Roode Kruis naar Indië bren
gen wekelijks gaan er 40.
Protest tegen de
Argentijnsche regeering
Een intelloctueelen-staking in Argentinië,
waaronder advocaten, procureurs enz., is
uitgebroken, om te protesteeren togen do
huidige regeering, meldt Reuter. Over hel
verdere verloop der staking is nog niets
bekend.
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Een program voor de
a.s. verkiezingen
Herstel en vernieuwing
in den geest van het
personalistische socialisme.
Het gordijn, dat voor de overgroot© meer
derheid van ons volk de eigenlijke bedoe
lingen van de Nederlandsche Volksbewe
ging in schemering hulde, is thans opge
haald. Op de constitueerendo vergadering
dl© dezer dagen in Amsterdam werd ge
houden. hebben de verschillende sprekers,
en speciaal de voorzitter Dr. W. Banning
en de minister-president Prof. Ir. W. Scher-
merhorn, duidelijk uiteengezet wat de be
weging wil en wat ze niet wil, en in een
resolutie heeit de vergadering daarna vast
gelegd, hoe zij zich de aanstaande verkie
zingen denkt, en om welke vraagpunten
deze verkiezingen straks moeten gaan.
Als nauwe geestverwanten willen wij op
deze plaats aan de gedachten van Ban
ning en Schermerhorn oenigen nadruk ver-
leenen, en daarna toelichten welk vaandel
deze beweging, die door deze gedachten
wordt gedragen, bij de verkiezingen wil
ontplooien.
'ft
Wij zijn geboren, zoo zelden beiden, ieder
op zijn wijze, uil do bezinning in het gijze
laarskamp van Michielsgestel. Personen uil
de verschillende politieke partijen, aange
vuld door enkele vertegenwoordigers varv
Indië en van het cultureel© leven, vormden
hel plan tot een te stichten volksbeweging.
Zij hebben geleerd, dat het ondanks groote
verschillen toch mogelijk is samen te leven
in een sfeer van vertrouwen. Na het ontslag
uit de gijzeling kwam er contact met groe
pen uit de illegaliteit, die zich schaarden
om het illegale blad „Je Maintiendraai".
Uit de combinatie dezer tweo elementen
werd de Volksbeweging geboren.
Banning drukt het zoo uit
„Wat ons samenbrengt, is bovenal den
geestelijken nood van ons volk, en de vas
te overtuiging, dat er van herstel geen
sprake zal zijn, tenzij wij opnieuw do ge
hoorzaambeid leoren aan vaste normen,
tenzij de vrijheid wordt verstaan als inner
lijke, geestelijke tucht en levensstijl. De
ontplooiing van iedere persoonlijkheid kan
slechts plaats vinden in gezonde, recht
vaardige, sociale verhoudingen en word
onverbiddelijk geplaatst voor de noodzaak
het economische leven te doon beheerschen
door de gemeenschap.
Menschen van verschillend geloof en klas
se hebben in den strijd legen den bezeltei
schouder aan schouder geslaan. Zouden
wij thans niet schouder aan schouder kun
nen slaan 3n den strijd om sociale gerech
tigheid in een praktijk van concreten op-
Schermerhom geeft het aldus weer
„Wij hebben ons in onze beste oogen-
blikken het beeld voor oogen gestold van
een wereld, waarin recht en onrecht, goed
en kwaad duidelijk voor ieder sprekende
begrippen zijn. In die wereld, waarin al
dat verlangen naar het hoogere leeft, is ook
de Nederlandsche Volksbeweging geboren,
en in de harten van duizenden menschen
leeft zij als de draagster van de gedachte
aan den strijd op de puinhoopen oneer ste
den en huizen, op de menschelijlce ruïnes en
wrakken in ons volk, toch te werken aan
datgene, waarvan wij met rotsvaste zeker
heid welen, dat het good is, de een omdat
hij weet, dat Gods heilige wil hem dien
strijd in zijn leven heeft geplaatst, de an
der omdat hij eenvoudigweg in zijn bloed,
heeit, dat dit de eenige weg is, waarlangs
menschen met menschen kunnen leven. In
deze wereld wil de Ned. Volks Beweging
ons volk in de ziel branden, dat wij alleen
gered kunnen worden langs don weg van
het offer
M.
Voor de aanstaande verkiezingen stelt de
beweging dan de volgende resolutie
Gewenscht wordt een breodo volkspartij
met personatistische-socialistische doelstel
ling. Die partij zou gevormd moeten wor
den door alle groepen die instemmen mot
dit doel. Het program van de N.V.B. kan
hier de leiddraad zijn.
De beweging zelve wil niet deze volks
partij zijn, zij wil slechts bemiddelen om dit
doel te bereiken. Gewenscht zou dan zijn,
dat deze groepen en partijen een gemeen
schappelijk verkiezingsprogram opsteldon,
en dat zij zouden uitkomen met een ge-
meenschappelijke candidatenlijst.
lukt dit niet vóór de verkiezingen, dan
acht de N.V.B. het noodzakelijk, dat er een
comité zou komen, buiten de N.V.B., doch
op den grondslag van haar program, voor
do komende verkiezingen, om een voorloo-
pige gestalte te geven aan den in breede
kringen levenden wil tot politieke vernieu
wing.
Zooals wij het onlangs in een artikel reëds
hebben uiteengezet (in ons nummer van 28
Augustus), dunkt ook ons de wer van sa
menbundeling der partijen en groepeerin
gen, die in de richting van het program,
door don minister-president in zijn eerste
rede ontwikkeld, ons volksleven willen stu
ren, de eenig mogelijke weg om tot waar
lijk herstel en vernieuwing ie komen, naar
het woord van onze Koningin, bij de inlei
ding van dit ministerie gesproken.
Wij hebben goede hoop, dat de ontwik
keling der dingen 3n ons vaderland zal voe
ren tot deze simpele keuze vóór ol tegen
het program door dit kabinet gesteld als
samenbundeling van alles wat nu direct
Alle geestverwanten uit de Katholieke en
uit de Protestantsch-Christelijke wereld, so
cialisten en communisten, liberalen en vrij
zinnig-democraten vinden hier hun vereeni-
gingspunt. Dat zij het tijdig mogen ver
staan, Red.
De herderlijke brief der bisschoppen
Zondag werd deze in alle R.K. Kerken
voorgelezen. De brief bevat een waardig
protest tegen do velerlei ontaarding van
het persoonlijke en gemeenschappelijke le
ven. „De kansen voor de machten der duis
ternis zijn in dit dulvelsspel niet gering".
De brief besluit als volgt
„Met onze volle instemming heoft de
Katholieke Actie in Nederland den geeste
lijken opbouw van ons land gekozen tot
voorwerp van haar activiteit. Het is ons
verlangen, dat de Katholieke Actie, zoo
wel door eigen activiteit als door het co-
ordineeren van alle bestaande hulpkrach
ten in ons vaderland tracht mee te bouwen
aan de geestelijke vernieuwing van ons
volk".
De Reünie dec Leidscbe Hoogeschool
Duizenden Nederlandsche studenten en
oud-studenten hebben de 5-iaarlijkscho reü
nie meegemaakt, ter herdenking van het
feit, dat op 8 Februari 1575 de Vader des
Vaderlands aan Nederland zijn oersie uni
versiteit schonk. Onder hen bevond zich
ook Prinses Juliana.
De rector magniiicu3. Prof. Dr. W. van
der Woude, sprak in do Hooglandsche ker'r
het welkomstwoord. De praoses collega
van hel L. S. C., de heer W. J. Geertsema,
sprak daarna, alsmede de praeses der reu-
nisten, Proi. Mr. M. P. Cleveringa. Een
cantate van H. Brandts Buijs op tekst van
Jan Engelman, werd ton gehoore gebracht.
Hierop volgden receptie op de sociëteit Mi
nerva en een gemoonschappolijke maaltijd
dor reuniston.
Over de ANNEXATIE VAN DUITSCH
GRONDGEBIED zei de minister, dat. indien
deze tot over den Rijn geschiedde, dit ons
het dubbele van de Limburgsche kolenpro-
ductie uit normale tijden kan bezorgen.
Voor Nederland kan dan de bestaande
behoefte van 1 millioen ton per maand
gedekt worden. Over de wenschelijkheid
van zulic een annexatie wilde de minister
zich echter niet uitlaten.
Omtrent de VERKEERSPROBLEMEN zei de
minister, dat de treinenloop aldoor wordt
uitgebreid. De busverbindingen kunnen nog
niet worden vermeerderd weaens gebrek
aan materieel. Aan de oeververbindingen
wordt voortdurend gewerkt. Voor het goe
derenvervoer komen 520 Amerikaansche en
wellicht ook Canadeesche vrachtauto's ter
beschikking. Er is te veel benzine gebruikt,
Estafetteloop der Maastrichtenaren
De Maaslrichtsche Athletiekvoreeniging
heeit tor gelegenheid van den eersten ver-
jaardag der Maaslrichtsche bevrijding een
estafetteloop gehouden van Maastricht naar
Scheveningen, en een oorkonde aangeboden
aan H,M. de Koningin. Dertig loopers ver-
(rokken uit do Limburgsche hoofdstad en
liepen om de beurt 3 km. De tocht duurde
van Vrijdag 5 uur des namiddags tot Za
terdag 1 uur des namiddags. Op het bor
des van haar verblijf aan de Nieuwe Park
laan wachtte Hare Majesteit de loopers op.
De laatste 3 km. liepen alle loopers geza
menlijk.
Spaansche communisten
gearresteerd
Naar uit Madrid verluidt, is het centrale
comité van de Spaansche Communistische
partij aldaar gearresteerd. De leden van
dat comité waren na den burgeroorlog uit
Spanje vertrokken en onlangs met behulp
van valsche passen teruggekeerd.
In officieele Spaansche kringen is thans
verklaard, dat het decreet, waarbij de
Phalanx als eenige partij in Spanje werd
erkend, voorloopig nog van kracht zal
blijven. Wel is besloten, dat de verplich
ting tot het brengen van den groef met
opgeheven arm is vervallen.
Roemenië
Radio Moskou meldt dat als aanvulling
van de wapenstilstandsvoorwaarden door
Rusland aan Roemenië zekere concessies
zijn toegestaan. De bedoeling hiervan is.
de moeilijkheden van Roemenië, die onder
meer ontstaan zijn door den slechten oogst,
uit den weg te ruimen. Do Roemeensche
regeering krijgt de beschikking over 150.000
ton tarwe en even zooveel mais, welke
hoeveelheden in 1946 en 1947 met 5 pel.
rente in graan moeten worden terugge-
De herstelbetalingen, die in graan luid
den, zijn gedeeltelijk in andere producten
omgezet, terwijl de rest tot het volgende
oogstjaar is uitgesteld. Ook verdere con
cessies van Rusland toonen, dat, zooals
Radio Moskou zegt, „samengewerkt zal wor
den op het gobied van opvoeding on cul-
Het Verre Oosten
De Amerikaansche bezetting zal worden
teruggetrokken uit bates op de Philippijnen,
cn uit die van andere eilanden In de Stilie
Zuidzee. Hier wordt o.a. bedoeld de Neder
landsche eilandjes Biak, Middolburg en
Morotai.
Reeds zijn aan den ingang van de baai
van Tokio 35 Japansche kleine duikbooten,
6 kustgeschutstukken on 42 torpedo's bin
nen enkele uren vernietigd.
Vier leden van het vroegere Japansche
kabinet Tojo zijn in arrest gesteld door do
Amerikanen. Tojo zelf maakt het naar om
standigheden redelijk goed, maar zijn volle
dig herstel zal nog geruimen tijd duren.
Wordt het Italiaansche bezit
verdeeld
De „Times" weet te melden, dat Cyre-
naica onder Engelsch bestuur zou komen,
terwijl Rusland Tripolitanië zou krijgen.
Amerika zou voorgesteld hebben, dat de
ze gebieden onder een internationale con
trole-commissie zouden worden geplaatst.
Van andere zijdo verluidt, dal de Itali
aansche bezittingen in Noord-Afrika zelf
standigheid zouden opeischen, terwijl ook
Egypte zal verzoeken oon doel van hel
Italiaansche gebied aldaar onder zijn be
stuur te mogen nomen.
Griekenland wenscht enkele Italiaansche
eilanden, verklaarde Damasltinos.
De 5 ministers van buitenlandsche zaken
hebbon deze te behandelen en zoo mogelijk
op te lossen. Maar ook anderen bemoeien zich
er mede. De meeste regeeringon der be
trokken landen zenden hun vertegenwoor
digers naar Londen. De pers van de heele
wereld praal een woordje mee. Het Ame
rikaansche congres-comité voor na-oorlog-
sche maatregelen brengt een bezoek aan
Europa, en neemt poolshoogte in alle lan
den die er voor in aanmerking komen.
Reeds bezochten ze Moskou, en verklaar
den daarna, dat zij zeer onder den indruk
waren van Statin's begrip voor de moeilijk
heden van andore naties.
Een goed voorteeken Want Amerika en
Rusland, als zo samen kunnen gaan, bren
gen de harmonie in Oost- en Zuidoost-
Europa tot stand
Wij sommen kort de landen en de proble
men op, voor zoover ze op dit moment ge
noemd moeten worden.
ROEMENIE
Koning Michaël zit tusschen twee vuren.
Hij kan het best vinden, zegt hij zelf, met
Dr. Groza. En tegelijk ging er een bood
schap van hem naar Engeland en Amerika,
om te helpen bij het samenstellen van een
democratische regeering zooals zij die
wenschlen. Blijkbaar waren bier invloeden
uit westetij k-goallieerde kringen in het spel.
De oplossing moet wel komen uit de Lon-
densche conferentie
POLEN-TSJECHOSLOWAK1JE.
De verwarring ten gevolge van de Duit-
sche overheersching maakt, dat sommige
gebieden door deze beide stalen worden
beschouwd als behoorend tot hel hun toe
komend domein. Het gaat o.a. om het oos
telijk deel van Teschen, het industriegebied,
waarop Polen aanspraak maakt, en oo ver
schillende streken met Tsjechisch of SIo-
waaksch sprekonde bevolking, die de ro-
geering van Praag zou willen inlijven. Ook
hier moet de Big Five do beslissing geven 1
ITA11E-JOEGOSLAVIE
De controverse tusschen deze tweo na
buren is zeer fel. Het gaat om Triëst, Vone-
zia Giulia en nog andere gebieden, met in
President Truman heeft aan noodlijdend
Europa toegezegd, den uitvoer van kolen
te zullen voortzetten. Reeds zijn meer dan
een millioen ton kolen daarheen getrans
porteerd. Ook levensmiddelen zijn voor
Europa noodig, zoodat strenge rantsoenee
ring in Amerika noodrakeiijk blijft. Helaas
is er aan suiker, oliën on vetten geen over
schot van beteekenis. Finantieel blijft de
transactie eveneens moeilijk.
De Fransche Max Blokzijl, die in Frank
rijk aan de radio verbonden, Duitsche pro
paganda maakte, Paquis, is te Parijs ter
dood veroordeeld.
Formosa is na een halve eeuw weder
aan Japan ontnomen. Het Chineesche ge
zag is er hersteld. Een Chineesch generaal
is er reeds aangekomen.
Het tijdschrift voor den Esperantist „La
Praktika", een uitgave van het Esperanto-
instituut van Andreo Cseh te Den Haag,
zal binnenkort weer verschijnen.
De Brtischo Esperanto-Vereeniging meldt,
dat haar leden-aantal gedurende den oor
log is verdubbeld.
He! loonconflict in de Vereeniqde Staten
heeft zich verscherpt. Ook do arbeiders in
de staal-industrie hebben verhooging van
loonen geëischt. De automobielfabriek van
Ford heefl 50.000 arbeiders ontslagen. Pre
sident Truman begaf zich onverwijld van
zijn buitenverblijf naar Washington.
Pierre Laval, de moest gehate man van
Frankrijk, zal begin October voor zijn rech
ters komen.
Von Neurath, voormalig Duitsch minister
van buitenlandsche zaken en rijksprotector
van Bohemen, cn Moravië, thans ge-inter-
neerd in de streek van het Bodenmeer, zal
worden overgebracht naar Neurenberg, om
daar voor het gerecht te verschijnen.
Een vroeger lid van de S.D. wilde in Don
Bosch rustig kermis gaan vieren. Toen hij
herkend werd. nam hij de vlucht. Een felle
jacht, ook van de kermisvierders, werd in
gezet, en spoedig was hij ingerekend.
meerderheid een Joegoslavische bevolking,
doch met een meestal leidende groep van
Italianen. Ook elders worden vroegere Itali
aansche streken door naburen opgeeischt.
Egypte wenscht Libië, de Soedan en Ery-
threa onder zijn invloed te krijgen, terwijl
Cyrena'ica en Tripoiitanië zeil aanspraak
schijnen te maken op volledige onafhanke
lijkheid. Doch deze kwestios zijn niel zoo
fel-omstreden als de kwestie Triest enz.
Beide landen zonden een deputatie naar
Londen. De vijf ministers moeten wel Sa-
lomo's wijsheid bezitten om hier een Salo-
mo's oordeel te vellen 1
BULGARIJE EN GRIEKENLAND
Beide landen hebben te v/orstelen met
een verkiezingskoorts, dip gevaarlijke vor
men dreigt aan te nemen. De achtergrond
is wel bij beide een zekere tegenstelling
tusschen meer Russisch-gezindo en meer
Engelsch-gezinde kringen. Mcar Rusland
en Engeland zeil willen boïde niets liever
dan een ontwikkeling in vreedzame, zui-
ver-democratische geest. De Bulgaarsche
verkiezingen waren uitgesteld, om ook de
goedkeuring van Engeland en Amerika te
verwerven. Doch nu de regeering wijzigin
gen heeit aangebracht in de kieswet, is de
oppositie toch niet tevreden en wil de ver
kiezingen boycotten. Wat nu Londen mo
ge hier helpen.
En Griekenland De voormalige Griek-
sche minister van buitenlandsche zaken, So-
lianopoulos, heeit in een open briei aan de
News Chronicle gewaarschuwd, dat er een
burgeroorlog dreigt, als de regeering niet
wc:dt gewijzigd, en twee of drie commu
nisten opnoemt in haar midden.
De vijf toovenaars, in conferentie bijeen,
moeten ook hier hel verlossende woord
spreken
DE DARDANELLEN
Een nog smeulend conllicl werpt zijn scha
duwen vooruit. Turkije heeit verklaard, dat
het niet samen met Rusland de Dardanellen
wil boheeren. en ook geen bases aan dit
land wil toekennen. Wel wil 'taan de Ver-
eonigde Volkeren gezamenlijk bases af
staan. Tevens protesteert het tegen moge
lijke pogingen om de Russisch-Turksche
grens te wijzigon. Het acht dit een kwestie
van leven of dood.
Maar hier is de tegenspeler thans een der
machtigsten op deze aarde 1 Gevaartijk
spelRed.
Daar de Concertzaal te Middelburg zich
in ontreddering bevindt en momenteel niet
gebruikt kan worden voor de bijeenkomsten
van de Zeeuwsche Volksuniversiteit, zooals
de voorzitter Mr. F. W. Adriaanse in zijn
openingswoord voor den eersten avond van
het tweede seizoen van de Z.V.U. mede
deelde. werd het Schuttershof gekozen voor
de bijeenkomst, waarin do warme vriend
van Zeeland, do populaire radiospreker A.
den Doolaard, die in Zeeland en vooral op
Walcheren, door zijn lang verblijf aldaar,
zeer geliefd is, een lezing hield, waaraan
hij den titel„In wat voor wereld leven
Den Doolaard begon met er op te wijzen,
dat het den plicht van iederen Nederland-
schen staatsburger is om den internationa
len toestand in zijn werkelijkheid onder de
oogen te zien.
Leven wij in do wereld, zooals ons de
geallieerde staatslieden die beloofden
Leven wij in een wereld van macht oi
UIT STAD EN LAND
Verhalen over de geldzuivering
Het pluimpje stof. dal opdwarrelde in de
dagen, dat de bankbiljetten van honderd
gulden ingeleverd moesten worden, zinkt
in het niet bij de dikke, bolwangigo stof
wolk, dio opgeblazen is door de ophanden
zijnde goldinlevering.
Deden indertijd allerlei ongeloofwaardige
verhalen de ronde over de manier waarop
zwarte pieten hun briefjes doden onderdui
ken on over do wanhoopsdaden van hen,
die hun bezit aan honderd guiden-biljetfen
niet konden verantwoorden, thans gaan er
wildere geschiedenissen door het heelo land.
Zij vinden hun oorsprong op do groote
zwarte markten en vertellen van schanda
lig hoogo prijzen en allerlei slinksche ma
nieren om aan de stroppen die geldsanee-
rin zal meebrengon voor de zwarthandela
ren te ontkomen.
Maar ook in onze stille provincie gaan
sterke verhalen, al halen zij niel bij de sen
satie-geschiedenissen. dio ons uit de pro
vincies boven de rivieren bereiken.
Daar het aantal postzegels, dat men te
gelijk koopen kan, beperkt is, zagen de
zwarte pieten om naar een dergelijk artikel
en vluchtten inziekenfondscoupons. Het
zal verstandig zijn, als de thans gangbare
coupons, niol lang na de geldsaneering,
eveneens gezuiverd worden.
De prijs van Engelsche sigaretten hier is
ons niet bekend. Wol vernamen wij, dal ze
alleen tegen nieuw geld (wie heoft dat mo
menteel al verkocht worden, dus vastge
houden worden.
De orgeldraaiers doen ook goede zaken
en kunnen zeker nog een en ander verant
woorden, want zij geven voor 90 cent zink
een gulden papier.
"Waar de granaten nog
springen
Nog steeds worden wij af en toe herin
nerd aan de nachtmerrie, die wij oen jaar
geleden meemaakten. Dan trillen do ruiten
en kijken de menschen oven op en zeggen
„Daar vliegt weer wat de lucht in
Bij Kattendijko buiten Goes qaal de op
ruiming van oorlogstuig gestadig door. Wij
vroegen den town-major, of wij deze ge
vaarlijke grapjes eens bij mochten wonen
en hij zei„Oké, come on I"
Zondagmorgen om 10 uur, na een kop
thee op het wolslagen van don tocht te
hebben gedronken, tuiten wij met onze jeep
naar den „Kattendiekschen diek". Onder
weg vertelde onze begeleider het een en
ander van zijn werk en van de mannen,
die het werk deden. Zes jaren lang ver-
richften zij reeds hun „job" en zij hadden
er plezier in gekregen.
Al spoedig zijn vrij op de plaats waar de
explosie zal plaats vindeneen stuk land
van don Wilhelminapolder, dat door inun
datie is bedorven. Het ziet er uit als een
slagveld groote kraters, gevuld met grond-
De mannen zijn juist Waar mol een flinke
kuil, waarin de granaten worden opgesta
peld. Tusschen deze granaten worden kist
jes mot dynamiet en op de grana
ten wordt een sterke magneet geplaatst,
die door een leiding is verbonden met een
electrische installatie, dio tweehonderd me
ter verder staat opgesteld.
Wanneer alles klaar is, stappen wij op
en kruipen met de Engelschen in een „shel
ter", tweehonderd meter van do bewuste
plaats vandaan. Voordat de massale ver
nietiging van de vijfhonderd granaten be
gint, waaronder 88 mm, projectielen, wordt
op den dijk een sirene geloeid om de men
schen weg te jagen.
Dan komt het spannende oogenblik een
druk op de knop van bet ontstekingsappa-
raat en een geweldige zuil stijgt op. Vlak
daarop een geruisch, alsof een hagelbui
naar beneden komt, het ratelt even op hel
dale van de schuilplaats, die met een dub
bele rij benzineblikken is belegd. De Tom
mies grijnzen „That was a good smash
Wanneer wij buiten komen, liggen enkele
gloeiend heete scherven op het dak en het
lijkt alsof een wervelstorm over hel land
schap is getrokken. De grond ziet er
eenigszins geblakerd uit.
Hier en daar liggen enkele smeulende
granaalhulzen.
Dit fe est vati ontploffingen zal, volgens
den town-major, nog duren tot December.
Alle munitie van het eiland wordt naar
deze plaats gebracht en opgeruimd.
Tenslotte wordt het weer tijd op te stap
pen en de jeep kruipt weer moeizaam don
dijk op richting Goes. L.
ocl.ichc democratie.
Hoewel Engeland von 't kapitalisme afgaat cn den
weg heeft ingeslagen naar hel socialisme, valt l.et
haald ml worden.
Eén dag na Middelburg werd de lezing in Goc»
gehouden. Tcrncuicn cn Vtissfngen volgen nog.
ZON EN MAAN
Donderdag 20 September. Zon op 6.22,
onder 19.44. Maan op 19.44, onder 4.54.
Hulp aan invaliden
Een onderafdeeling voor Zeeland van de
Ned. Vereen, voor Lichamelijk Gobrekkigen
te Rotterdam is opgericht.
Het bestuur bestaat uit de heeren C. J.
Nieuwenburg, voorzitterAugustijn, se
cretaris D. M. Poppe, penningmeester.
Momenteel zijn er veel invaliden in Ne
derland en nog dagelijks wordt de kring
van invaliden grooler.
Er zal veel gedaan moeten worden om
straks aan al deze invaliden een levensbe-
staan te kunnen geven en om van deze in
valide arbeiders enz. weer zooveel moge
lijk valide werkkrachten te maken. Velen
van hen zullen in elk geval van beroep
moeten veranderen en zullen moeten gaan
studeeren. Al deze personen zullen door
bovengenoemde vereeniging zooveel moge
lijk geholpen moeten worden aan een pas
senden werkkring.
Spoedig zal er ook aan de vereeniging
een medisch en rechtskundig adviseur ver
bonden worden.
Zoodra er een behoorlijke woongelegen
heid te Middelburg is, zal er ten spoedigste
voor bemiddeling en hulp aan alle invali
den zorggedragen worden.
Er zal dan ongeveer 2 avonden por week
ritting gehouden worden.
Middelburg
Op Vrijdag 28 September a.s. zal de
bekende voordrachtskunstenares Charlotte
Kohier in het Schuttershof alhier haar nieu
we voordracht„De Koningin van Sheba"
voor de leden van de Zeeuwsche Volks
universiteit voor hot voetlicht brengen. De
opbrengst van dozen avond komt ten goede
aan het gehavende Walcheren.
Geslaagd te 's-Gravenhage voor het
Voorloopig Machinisten-diploma, de heeren
Cartier fe Domburg, R. Clement te Mid
delburg. F. Filius te Koudekerke en S. Kodde
te Middelburg, allen leerlingen van de Ma-
chinistenschool te Middelburg.
Goes
Ieder zal zich nog het populaire liedje
herinneten, dat zooveel opgang maakte, na
do Invasie van de z.g. „pinda Cbineezen".
tien jaren geleden.
Overal klonk„Pinda, pinda lekka, lek-
ka als je maar vijf centjes biedt".
Nu zijn er nog steeds Chineezen en er is
blijkbaar ook nog pinda, pinda. Maar die
is niet meer zoo lekka, lekka, en kost ook
geen vijf centjes meer.
In Goes moest althans zoo'n pinda Chi
nees door do Prijzencontrole worden be
keurd, omdat hij die snoeperijen voor 50
centjes per tablot verkocht. De pinda was
gemaakt van stroop en ongomalen tarwe
en uil Breda ge-imporfeerd. Er werden er
nog ruim 900 in beslag genomen en tegen
den juiston prijs verkocht,
Het hoofdbureau Interneering alhier maakt
bekend, dat het bureau met ingang van
Woensdag 19 Sept. 1945 is verplaatst naar
Beestenmarkt 1.
WILHELM1NADORP- Naar wij vernemen
is op 4 Sept. j.l. in Amersfoort overleden
de heer A. Lindeman van Bloemen Waan-
ders, van 19101917 burgemeester der ge
meente Kattendijke.
BIEZEL1NGE. Zaterdagavond werd door
't Tambours- en Pijperscorps „Jonge Kracht"
een muzikale wandeling gemaakt door Ka-
pelle-Biezetinge, die besloten werd met een
laptoe op de Markt. Het gebodene viel zeer
in den smaak bij het talrijke publiek.
ICAPELLE. Zaterdan a.s. wordt hier voor
amateur-renners „De Ronde van Kapelle"
verroden. Er zijn ongeveer 30 deelnemers
waaronder Belgische en Brabanfsche ren
ners. De wedstrijd begint om drie uur.
Er zal ook eon voorwedstrïjd op gewone
fietsen gehouden worden.
KAPELLE. De Buurtvereenigïng Oststraat
vierde haar 25-jarig bestaan met volksspe
len en een gezellig samenzijn des avonds
in het lokaal Obadja.
KAPELLE. Alhier is opgericht een rij-
vereeniging. 35 leden gaven zich op.
Er bestaat veel belangstelling voor de
ringrijderij.
KRUININGEN. De heer A. Cok, onder
wijzer te Kattendijke, is geslaafd voor de
acle Hoofdonderwijzer.
KRUININGEN. Del kinderen uit de groote
steden, die hier gedurende acht weken zijn
geweest, zijn weer naar hun woonolaats
vertrokken.
KRUININGEN. Zaterdagavond j.l. gaf de
muziekvereeniging E.M.M. mei medewer
king van de zangvereenigingen „Crescendo"
en „Jang Crescendo" oen concert op de
muziektent, waarvoor veel belangstelling
bestond.
Ten gehoore werd o.a. gebracht een ge
deelte van het programma van 31 Aug. J.L.
dat destijds door familieomstandigheden van
den directeur niet uitgevoerd kon worden.
WAARDE. Ds. A. J. van Heuven deelde
hei beroep naar Makkum heelt bedankt.
na den kerkdienst Zondag mee, dat hij voor
Ouderling Weststrate sprak den predi
kant op waardeerende wijze toe en ver
zocht de gemeente staande de Zegenbede
uit Psalm 134 3 te zingen.
KOL1JNSPLAAT. In het afgeloopen weele
end brak er een brandje uit op den zolder
van de garage van den heer D. v. d. Berge.
Met emmers kon het vuur bedwongen wor
den. Het liep dus goed af. Omtrent de oor
zaak tast men in het duister.
BORSSELE. Donderdagmiddag werd het
wérk aan den calamitouzon polder Borsselo
aanbesteed. Raming i 40.
Inschrijving van L. van Boven, Ellewouts-
dijk 1 10.759Hoogesteger, Wemeldinge
I 10.950 H. Klaassen, Zaamslag i 13.000 .-
L. v. d. Klippe La Gasse, Nieuwerkerk
i 10.530 Gebr, Verheijke, te EUewoulsdijk
i 11.200.
Behoudens nadere goedkeuring gegund
aan L. v. d. Klippe La Gasse, Nieuwerkerk
voor f 10.530.
STAVENISSE. De heer M. 1. Zeune is
benoemd tot secr.-ontvanger van do Wa-
terkeering Moggershol en Oud-Kempenshof-
stedepolder. alhier.
ST. ANNALAND. Burg. Stand over Aug.
1945. Geboren Elisabeth M„ d. v. C. v. d.
Jagt en A. C. Snoep Cornells M. z. v.
J. Minheore en J. P. den Haan.
GehuwdC. v. d. Boogaard, 26 en M.
A. Burgers, 22 j.C. Rijnberg, 30 j. en C.
S. Slootmaker, 23 j.A. M. v. d. Welle.
33 j. en P. Dekker. 30 j.G. Hage, 26 j.
en J, Moerland, 24 j.F, Hartman, 27 j. en
A. Polderman. 32 j.
OverledenJ. J. Polderman, 64 j., ongeh.;
B. Jeroense, 5 w., x. v. J. A. Jeroense en
N. E, Rijnberg A. v. d. Slikke, 73 j., ochtg.
v. I. QuistJ. H. den Engelsman. 8 mnd.,
z. v. J. den Engelsman en P. Theunisse.
SCHERPEN1SSE. Burg. Stand Aug. 1945.
GeborenIzak C„ z. v. J. Geuze on J. A.
QuaakCornells J., z. v. J. A. Slager cn
H. P. Boon.
Gehuwd J. W. v. Hemert. 32 j. en C. A.
Botier, 27 j.P. H. de Krom, 23 j. en H.
Oudesluis, 21 j.D. Quaak, 30 j. en C. v.
As. 29 j.
OverledenJ. Remijn, 9 mnd., z. v. S.
Remijn en N. de Gofiau, beiden te Middel-
Sn wat vooi< wereSd leven wij
A. den Doolaard sprak over internationale politiek
