VRIJE STEMMEN
Beloftevolle woorden
GAS
Denki U er aan
In den nacht van Zaterdag op
Zondag wordt de klok achterin*
gezet van 2 op 1 uur. De winter-
tijd gaat dan in.
Nadere toelichting
op de geldzuivering
Donderdagmiddag heelt de Minister van
Financiën, Prof. Mr. P. Liellinck, een nadere
toelichting gegeven op de monetaire zuive
ring. De minister deed een beroep op alle
betrokkenen om door onderlinge samenwer
king de moeilijkheden tot het kleinst moge
lijke minimum terug te brengen. Zoo zou
hij het op prijs stellen, indien de werk
gevers bereid waren aan hun arbeiders die
niet over voldoende geld beschikken om
zich do 110.nieuw geld per persoon aan
te schallen, een voorschot Ie verleenen. De
beschikking Geldzuivering 1945 beval niet!
over deblokkeeren. Dit is met opzet ge
schiedt. De deblokkeeringsvoorschrilten zui
len worden gepubliceerd op 26 Sepiembei
Ter toelichting op de reeds gepubliceerd;
beschikking deelde de minister mede, da
art. 2 inhoudt, dat al het thans circuleerend;
papiergeld wordt ingetrokken en moet wor
den ingeleverd. Ook de bankbiljetten vai
de Nederlandsche Bank, die reeds eerde
aan den omloop waren onttrokken, zullei
in de inleveringsweek nog kunnen worden
ingeleverd, met uitzondering van alle bil
jetten van 1100.Wat de inlevering
het oude papiergeld betrelt, verklaarde de
minister, dat dit bij de kantoren der poste
rijen, en bij do leden van de bedrijisgroe-
pen effectenhandel, handelsbanken, land-
bouwcredietbanken en spaarbanken kan ge
schieden. Ten aanzien van de kleinere ge
meenten. waar voornoemde instellingen niet
aanwezig zijn, bestaat de mogelijkheid, dat
de inlevering bij de burgemeesters plaats
vindt. Tenslotte zal ook inlevering bij de
belastingkantoren mogelijk zijn.
Van bijzonder belang is het, dat de hou
ders van geldkaarlen ten hoogste 1 300.
mogen inleveren. De minister adviseerde
daarom dringend, er zorg voor te dragon,
dat men het bedrag, dat men boven f 300.
contant geld bezit, uiterlijk 25 September a.s.
stort bij een commissionnaire bank, spaar
bank of giro-instelling.
De inleveringsmogelijkheid ten behoeve
van afwezigen is van belang voor diegenen
die nog gelden onder zich hebben vat
ondergedokenen en gedeporteerden, waar
van nog niet bekend is, of zij terug zullei
komen.
Geallieerde militairen zullen uitsluitend
worden geholpen door hun eigen betaal
meesters. Zij kunnen in qeen geval terecht
bij een Nederlandsch inleveringskantoor.
Nederlandsche militairen kunnen door de
infeveringskantoren slechts worden gehol
pen, indien zij in het bezit zijn van een
geldkaart met bijbehoorende stamkaart.
De inlevering voor burgers zal alfabetisch
geschieden volgens een nader bekend
maken plaatselijk schema.
De minister wees er op, dat het oude
zilvergeld thans ook wettig betaalmiddel ii
en niet ingeleverd behoeft te worden. De
Duitschers hebben indertijd slechts 2 pet.
van het zilvergeld binnengekregen.
Hel verdiont aanbeveling, dat winkeliers
ten behoeve van hun cliënten een rekening
openen, waarop de aankoopen kunnen
den gedaan, terwijl het publiek bovendien
wordt aangeraden om zoo mogelijk
doende voorraad in te slaan.
Bij de vaststelling van het per persoor
voor de saneering beschikbaar gestelde be
drag van f 10.aan nieuw geld, heeft men
zich laten leiden door de overwe-ing, da
dit bedrag voldoende is, om het distributie
palckel te kunnen koopen.
Het Ministerie van Financiën verzoekt het
publiek dringend bij het wegbrengen var
overtollige kasgelden naar banken, spaar
banken enz. niet bij de loketten te verschij
nen met groote bedragen ongetelde en vol
komen door elkaar liggende coupures. Oir
ondanks de groote drukte bij de betrokken
instanties, toch een vlotten gang van zaken
mogelijk te maken, kan ieder op die wijze
medewerken. Sorteert dus de verschillende
coupures, dus bijv. alle biljetten vqn f 10.
bij elkaar. legt alle biljetten mei dezelfde
zijde boven.Maakt een lijstje, hoeveel bil
jetten van elke coupure worden aange
boden. Bovendien is bepaald, dat aanbie
dingen van bijbanken of spaarbanken te
storten bedragen op verlangen van de be
trokken bank of spaarbank moet geschieden
bij gesloten en gezegeld pakket, onder voor
behoud van crediteering na telling van den
inhoud. Aldus kan ieder ertoe bijdragen,
het wachten zooveel mogelijk te beperken.
Theo Olof teruggekeerd
Na een afwezigheid van ruim vijf jaren,
is de jonge violist Theo Olof weer in ons
land aangekomen. Tijdens de bezetting wist
hij naar het buitenland uit te wijken.
Theo Olof zal weer voor het eerst na
vijf jaren optreden in een recital in de
groote zaal van het Concertgebouw te Am
sterdam en daarna een tournee door ons
land maken.
Over »Boerengedachien«
De andere zijde van dc medaille laat
ons een inzender zien, die er op wijst,
dat weliswaar thans dikwijls tekort aan
werkkrachten is op het land doch dat er
ook boeren zijn geweest, die hun arbeiders
veel te weinig hebben betaald, zoodat de
vlucht van het land naar de stad heel
verklaarbaar was. Ook wijst hij op hel
gedrag van sommige landbouwers, die
voor hun producten zwarte prijzen vroe
gen, zoodat er onder de arbeiders weinig
lust bestond tot boerenwerk, als ze iets
anders konden krijgen.
Wij laten het verleden thans daar, en
liopcn, dat de Rcgcering slagen zal in dc
materieele gelijkstelling van dc werkers in
de stad en op het land 1
Vakvereenigtngscongres
te Blackpool
Het jaarlijksche congres werd geopend
door Ebby Edwards, secretaris van den
Britschcn Mijnwerkersbond. Op het con
gres zullen o.a. de Ministers Attlee en
Isaacs spreken. Afgevaardigden van de
Labour Party, dc Sowjct-Vakverccnigin-
gen, de U.S.A. Vakbonden en de Inter
nationale Bond van Vakvercenigingcn, zijn
aanwezig. Dc voorzitter sprak o.a. over
de nationalisatie van de kolcnindustric, die
de proef op dc som zou zijn, zoo zeidc hij,
voor verdere socialisaties.
Poofsche Landbouwhervorming
Precies een jaar geleden werd de wet
hiertoe, na dc bevrijding van een deel des
lands, in Lublin afgekondigd. Twee mil-
lioen hectare grond ging van de groote
landheeren over in handen van dc ar
beiders en boeren. Nog moet een kwart-
roillioen hectare verdeeld worden. Vier
politieke partijen richten hierover een
adres aan het Poolsche volk, zoo meldt
Tass, en getuigen dat dit geschieden kan,
omdat Polen democratisch wordt bestuurd.,
Ie JAARGANG
NUMMÜR 262
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Zaterdag 15 September 1945
Algemeene Leiding
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boermn
Hoofdredacteur
J. Koekebakkcr
Redactie en Administratie
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
Onafhankelijkheid van
Ondo-China uitgeroepen
Botsingen met Frarcsche iroepen
De socialisten, communisten en democra
ten en vier andere kleine partijen, hebben
de onafhankelijkheid van Indo-China uitge
roepen.
Deze groepen waren, zooals nu blijkt,
eeds tijdens de Japansche bezetting tot dc
anden toe gewapend en blijkbaar op den
jewapenden opstand voofbereid. Er heb
ben reeds botsingen met Fransche troepen
riaats gehad, waarbij dooden zijn gevallen.
In Amerika slaat men de ontwikkeling in
ndo-China met bezorgdheid gado.
Overeenkomst met Polen
Tusschen Engeland en Polen is een over
eenkomst gesloten betredende het zenden
van een Poolsche militaire mis-'*
Londen.
Deze zal de repatrieering van
land verblijvende Poolsche soldate
delen.
De Engelsche regeering heelt
Poolsche autoriteiten te Londen medege
deeld, dat zij alziet van hot plebisciet onder
ae Poolsche troepen over de repatrieering.
In Poolsche oilicieele kringen verklaar!
men, dat er onder de huidige omstandig-
neden van vrijheid van meenings-uiting dei
x-oolsche eenheden geen sprake kan zijn.
Voorts verklaren deze Poolsche kringen, dai
Engeland Generaal Bor niet langer als
Poolsch opperDevelhebber erkent, en den
vroegeren chef-stal Kopenski tijdelijk alt
bemiddelaar tusschen de Poolsche en En
gelsche autoriteiten beschouwt.
In een uitvoerend besluit heeft President
Truman verklaard, dat er geen verkoop o.
andere beschikking van of over openbaren
grond, die radio-actieve mineralen bevat,
in de Ver. Stalen of Alaska mag plaats
vinden. De maatregel werd getroffen om
do staatscontrole over stoffen, die de pro
ductie van atoom-energie kunnen bovorde-
Hot mijnbureau deelt mede, dat uranium
gevonden wordt in dc staten Colorado en
Utah.
Op een persconferentie is verklaard, dal
hot nog tientallen jaren duren zal, voordal
atoom-energie voor burgerdoeleinden ge
bruikt zal kunnen worden.
Koning George van Griekenland heeft
Donderdag aartsbisschop Damastinos ont
vangen. De aartsbisschop dineerde bij den
«coning.
Aile froopen onder Spaansche controle
zijn nu teruggetrokken uit Tanger.
Ook de twee inboorlingen-bataljons, die
als laatsten waren achtergebleven.
De internationale bestuurscommissie zal
25 September haar taak aanvangen. Hei
Russische lid van de commissie zal eenige
dagen tevoren te Tanger aankomen.
Joseph Darnand, het voormalige hoolc.
van de Vichy-militie, zal wegens verraad
terechtstaan voor het Hooge Hol van Justitie.
De Spaansche Ministerraad heeft besloten
tot annuleering van het decreet van April
1937, waarbij de parfij der Carlislen werd
opgenomen in de Phalanx, waarbij alle an
dere partijen werden verboden, en waarbij
voor de meeste militairen en ambtenaren
de toetreding tot de eenheidspartij, waar
van Franco de nationale leider was, ver
plichtend werd gesteld.
De conferentie
der vijf ministers in Londen
Reuter meldt, dat op de agenda dezer sa
menkomst allereerst staan, volgens besluit
van Potsdam de vredesverdragen met Jtc
lië, Roemenië. Burgariie, Hongarije en Ifii
tand, en het regelen van de belangrijkst
territoriale geschillen, die zich voordoen i
Europa. De viif ministers zullen om beur
ten voorzitter zijn. Aan de agenda kunni
nieuwe punten worden toegevoegd. De pers
zal een communiqué ontvangen, telken!
wanneer de vergadering een bepaalde be
slissing neemt.
De eischen van Jougoslavie
Van uit Belgrado zullen de loidonde mi
nisiers naar Londen vertrokken, zoodra het
vredesverdrag met Italië aan de orde komt.
De Joegoslaven in Londen zeggen, zoo
meldt Reuter„Onze kanonnen zijn gela
den, ditmaal met documenten, die de gel
digheid van onze eischen bewijzen". Do
eischen zouden zijn herstelbetalingen uit
levering ven oorlogsmisdadigers teruggave
van gebied, door Italië aan hel Joegoslavi
sche volk onlnomen. zooals Triësl en Ve-
nezia Giulia en teruggave van Joegosla-
visch eigendom, dat als buil naar Itctlië
was gevoerd.
Er is nog geen beslissing
Joegoslavië lot de deelneming
sprekingen der Big Five over dit punt zal
worden uitgenoodigd.
In Vc-nezia Giulia zijn een aantal perso
nen gearresteerd, onder beschuldiging vi
onzuivere practïiken bij het verzamelen vi
handteekeningen voor een petitie tot terug
gave van deze gebieden aan Joegoslavië,
door wie die arrestaties zijn gedaan.
Er wordt in dit Reuterbericht niet gezegd.
Het oordeel van Schusschnig
De oud-kanselier van Oostenrijk, die in
Juli 1934 den vermoorden Dulfuss op volg de
en bij de overweldiging van Oostendijk in
1938 door de nazi's in gevangenschap werd
weggevoerd, heeft na zijn bevrijding ver
blijf gehouden in Tirol, op Capri, en te
Rome. Hij verklaarde aan een vertegen
woordiger van de Agence Franco Presse.
dat hij voor de toekomst een principïeele
iheid van alle partiion voor Oostenrijk
onontbeerlijk acht. Ook oordeelde hij hel
lodzakelijk. dat de buurstaten van Oos
lenrijk niet als na den vorigen oorloa ge
legenheid zouden krijgen. Oostenrijk, zoo
als hij hel noemde ..de keel dichl te knij
pen". Door de geallieerden zouden daar
omlrenl bepaalde politieke en economische
regelen moeien worden voorgeschreven, zoo
meent hij.
De geallieerde Raad voor Oostenrijk be
sloot hel voedselrantsoen voor Weenen on
n van 800 tot 1550 calorieën per
Drie politieke partijen, n.l. de communis
tische, de socialistische en de volkspartij
mogen over heel hel land actie voeren.
zien van de posilie der Renner-re
geering werd nog geen overeenstemming
bereikt.
Verkeer en handelsontplooiing wordt over
hot hele land binnenkort toeqestaan.
In een proclamatie aan de bevolking zegt
de Raad. dat het doel is. een vrij, democra
tisch en onafhankelijk Oostenrijk te grond-
De Japansche militairisten
smeden reeds nieuwe plannen
Volgens de Daily Mail hebben de Japan
ners reeds besloten, te trachten, de poli
tieke controle in handen te houden, en zich
te verzetten tegen de geallieerde bedoelin
gen, de overwonnen natie democratische
beginselen bij te brengen. Het plan zov
zijn, de verslagen legers mettertijd te ma
ken tot oen instrument van wraak tegen
de geallieerden.
Tn de Vereenigdo Staten wordt in regee-
ringskringen aan dit streven reeds veel aan
dacht gewijd. Overwogen wordt, of het ;uc
gewenscht is, de vredesvoorwaarden vooi
Japan harder te maken, dan aanvankelijk
in het voornemen lag. en zelfs, of kcizc.
Hirohilo niet moei worden afgezet, en "e-
'ankelijk naar Amerika mooi worden "e
voerd, om daar voor het gerecht te ver
schijnen.
Medische hulp voor Indië
Het eerste medische team van de Indi
sche kamer van het Roode Kruis is naar
Nederlandsch Indië vertrokken, om daar
aan gevangenen, ge-interneerden, als ook
aan de Indonesische bevolking den zoo
dringend noodigen geneeskundigen bijstand
Ie verleenen.
Deze eerste medische eenheid bestaat
uit een twintigtal personen, met aan
hoofd Dr. Doorenbos, die straks de leiding
over alle uitgezonden eenheden zal krijgen.
Eng. schrijvers bezochten Walcheren
Eenige vooraanstaande Engelsche schrij
vers en publicisten hebben een bezoek aan
ons land gebracht, waarbij ook Walcheren
niet werd vergeten.
Het gezelschap bestond uit Vernon Batt
led, OlofSfapledon, Honriede Leslie en haar
echtgenoot Dr. Harry Leslie, Vera Brittain.
Marjorie Bowen en Godlrey Wynn. Zij kwa
men naar Nederland om een indruk te krij
gen van den loesland, waarover zij dan
artikelen in de meest vooraanstaande En
gelsche tijdschrfiten zullen publiceeren.
Voorts zullen zij een boekje over Neder-
'and samenstellen, dat gratis in Engeland
verspreid zal worden.
Persconferentie van IRilinisfer Vos
Eerste radio-boodschap uit Batavia
De eerste radio-boodschap uit Batavia
van de medische eenheid, die daar is aan
gekomen is ontvangen. Er zijn 5 internee-
ringskampen in de stad, waarin 19.000
vrouwen en kindorenc.a. 2000 zijn ern
stig ziek. Er wordt gewoekerd met hospi
taalruimte, en er is groot gebrek aan medi
camenten. De groep is echter geheel voor
haar taak berekend. Van verhongering is
echter in de krijgsgevangenkampen, noch
in de kampen voor ge-interneerden sprake,
Wel is er in verschillende kampen ge
btek aan levensmiddelen. Deze zullen per
vliegluig worden aangevoerd.
Op Java bevinden zich in (otaal 4000
krijgsgevangenen en 127.000 ge-inlerner-
Bij Padang is een krijgsgevangenenkamp
ontdekt mei 700 Britten en Nederlanders,
Een Nica-dotachement. beslaande uit ruim
150 personen, waaronder verpleegsters, is
onderweg uit Australië naar Sumatra. Bijna
allen hebben vroeger op Sumatra gewoond.
UIT STAD EN LAND
De Minister van Handel en Nijverheid,
Ir. H. Vos, heeft in een persconferentie
medegedeeld, dat ingesteld is het directo
raat generaal voor dc buitcnlandsche eco
nomische betrekkingen en voorts een inter
departementale raad voor de handelspo
litiek. In dit lichaam sullen alle problemcr.
inzake de buitcnlandsche economische po
litiek worden gecoördineerd. De Minister
deelde verder mede, dat hij vernomen had.
dat President Truman van plan is, de
kosten van dc lend-lease voor Nederland,
alsmede voor alle andere mogendheden te
schrappen. Onderhandelingen vinden
plaats om wederom normale export uit
Duitschland naar Nederland te doen ge-
De Nederlandsche industrie moet zich
ervan bewust zijn, dat zij de installaties
cn goederen, welke zij uit Duitschland
ontvangt, aan dc Nederlandsche Regeering
betalen moet. Van de door dc Duitschers
aan de bedrijven aangerichte schade, zullen
zij vergoeding ontvangen.
Dank zij de bijzondere medewerking
van dc Engelsche Rcgcering en van het
Engelsche Roode Kruis, zullen zeer bin
nenkort twee extra rantsoenen Engelsche
sigaretten worden toegewezen. Gehoopt
wordt, regelmatig tabaksproducten in dis
tributie te kunnen brengen. Overwogen
wordt, of aan dc Dames wat beschikbaar
kan worden gesteld.
De distributie van textiel, welke deze
maand begint, zal niet boven een nood
voorziening kunnen uitgaan.
Gedurende de maand September zal met
dc distributie van 34.000 paar schoenen
begonnen worden in bet eerste district.
In 1946 kan een totaal van 1 nrillioen
rijwielen worden geleverd, dc helft van
het bcnoodigde aantal.
Dezer dagen is het Koninklijk Besluit
Zuivering Bedrijfsleven te verwachten.
Met genoegen constateerde de Minister,
dat vooral in de Noordelijke provincies
de zwarte handel in tal van gebieden vol-
komen is verdwenen.
Gas uit Duitschland
Indertijd wilden de Duitschers het gasnet
van onze Staatsmijnen door een pijpleiding
verbinden mot het gascompressorstation te
Alsdorf. dat op 19 km. afstand van Staats
mijn Emma ligt. Er is hiervan door sabota
ge onzerzijds niet veel terecht gekomen. Nu
wij door Duitsche vernieling en plundering
thans een groot tekort hebben aan ges,
wordt het plan van die pijpleiding weer
opgeval, nu om Nederland te helpen, '-'al-
gens het „Limburgsch Dagblad", waaraan
we deze inlichtingen ontleenen, wordt door
de regeering thans alle moeite gedaan, nai
van de geallieerde autoriteiten toeslemming
hiertoe te verkrijgen. Als Duitschland ons
gas kan leveren, zou een deel van one-"
brandstolfennood weer kunnen worden op
geheven. terwijl voor de Duitsche productie
de levering aan het kleine Nederland geen
gewicht in de schaal zou leggen.
Eng.-Ned. monetaire overeenkomst
De eerste Engelsche commentaren spre
ken van afronding van het Engelsche net
werk van iinancïeele overeenkomsten.
„The Financial News" verwacht niet, dal
Nederland in de naaste toekomst nog nieu
we pondensaldi zal kweeken. doch veo'eo:
ten behoeve van de financiering van den
wederopbouw de reeds beslaande legoeden
zal aanspreken, zulks ondanks het feil, dal
Nederlandsch West-Indië verleden jaar voor
meer dan 24 millioen pond aan goederen HOE HET VI'AS. Di
naar Engeland exporteerde. I dichten. De in het
RECTIFICATIE
Naar aanleiding van een berichtje uit
St. Annalaud, waarin de gevangenneming
van twee N.S.B.ers wordt gemeld, welk
berichtje verschenen is in ons nummer van
29 Augustus, wordt ons meegedeeld, dat
den naam J. Dortman in de gemeente niet
bekend is, en dus het bericht op een ver
gissing moet berusten. Wel is daar de fa
milie Dormaar bekend, maar daaronder be
vinden zich geen N.S.B.ers, en ook is nie
mand van dien naam naar Ellewoutsdijk
overgebracht. Red.
STAVENISSE. Tot secretaris ontvanger
van de walerkeering Moggershil en Oud-
Kempenshofstedepolder is benoemd de hoer
M. J. Leune. alhier.
Gemeenteraad Middelburg
Woensdag vond de tweede vergadering
van den tijdelijken gemeenteraad plaats.
De voorzifter heelfe den heer J. de Seij
als nieuw benoemd lid welkom. Door hst
vertrek van den heer L. Onderdijk was de
heer W. Vader Jr. aangewezen voor raads
lid, doch deze bedankte wegens zwager
schap in den raad. Daarna volgde de heer
De Reij op de liist. De voorzitter zegt. dal
de benoeming van den heer Onderdijk als
lid van het College van Ged. Staten bolang-
rijk is. Hij dankte den heer Onderdijk na
mens het dagelijks bestuur voor het vele
goede werk. dat deze heeft verricht.
Medegedeeld werd. dat de klok uit den
raadhuistoren, die tijdens de bezetting naai
Duitschland werd getransporteerd, binnen
kort zal terug komen.
Daarna volgde de verkiezing van eer.
wethouder in de vacature Onderdijk.
DE HEER BEERENPAS TOl
WETHOUDER BENOEMD
De S.D. fractie had den heer A. J. Beo-
renpas candidaat gesteld. Deze behaalde
het vereischte aantal stemmen, zoodat de
heer Beerenpas tot wethouder is benoemd.
De heer A. W. Matthiissen werd met
algemeene stemmen lot directeur van Ge
meentewerken benoemd.
BRANDHOUTVOORZIENING
Er is een brandhout-ophaaldienst ingesteld
en van gemeentewege is men bezig met het
rooien van boomen. Er zijn echter strubbe
lingen met den dienst Wederopbouw.
Om technische redenen zal tot het her
stel van de straks droogkomende woningen
bloksgewijs worden overgegaan. De nieu
we textielregeling is geen gelukkige. De
voorschriften moeten echter opgevolgd wor-
Ten aanzien van de opheffing var
tramlijn VlissingenMiddelburg bestaan
nog geen definitieve plannen. De bad
inrichting, gevestigd tusschen Lange Burg
en Wal zal binnenkort aan het werk kun
nen gaan. Er komen meer douches dan
vroeger.
MOTIE AAN MINISTER BETREFFENDE
GAS- EN ELECTRrCITEirS-
De Raad besluit op voorstel van den heer
Luijendijk aan den betreffenden minister een
motie te zenden, waarin, gezien den nood-
and waarin Middelburg verkeert, ver-
t wordt, voor Middelburg hoogere ranl-
,en gas en electriciteit te doen v
sn en/of extra rantsoenen petroleum
og mede, dat het niet
=n is, dat op 1 Oct.
r in de functie van
burgemeester, zoodat het tijdelijke burge
meesterschap voorloooig gehandhaafd zal
blijven.
Gouden jubileum van „Goes"
Het is vandaag 50 jaar geleden,
de Goessche voetbal- en athletiek-vei
ging ..Goes" opgericht werd.
Er zal een receptie en een ieestavond
worden gehouden.
Goes, de oudste voetbalvereoni.
Zeeland heelt tot het seizoen 19341935 in
de derde klasse gespeeld in welk seizoen
zij kampioen werd, om in het volgende sei
zoen in do 2e klasse uit te komen.
In het seizoen 1943'44 werd zij kampi
oen Zuidelijke 2e klasse E, doch hadden
in de promotie-wedstrijden geen succes.
Ook dit jaar zal Goes over een behoor
lijke ploeg beschikken, en zal zeker haar
uiterste best doen om ook nu weer kampi-
;n van haar afdeeling te worden.
Ter gelegenheid van bovenstaand Jubi
leum zal a.s. Zondag een groote voetbal
wedstrijd gespeeld worden tegen N.O.A.D.,
welke wedstrijd om hall drie zal
OVERDENKING
foto tverd gemaakt na de
gat neergelat n beetles kwam
terste poging den Nolledijk te
i door den springvloed op drift.
De toekomst van ons Koninkrijk
Vandaag wil ik eenige oogenblikken tot
U spreken over de toekomst van ons laad.
De toekomst, dat beteekent de taak. Met
het einde van den oorlog begint een nieu
we taak voor de volken van ons wereld
deel en wel deze het verwoeste, geruïneer
de on gedecimeerde Europa samen weer op
to houwen. Ol dit mogelijk zal zijn, welen
wij nietmaar wol, dat wij het moeten be
proeven.
Ten einde die taak te kunnen volbrengen
moeten wij twee ondeugden overwinnen die
ons sedert eeuwen in het bloed zitten, n.l.
onverdraagzaamheid, en sectarisme.
Een verband van volken zal slechts kun
nen groeien, zoo zij leeren elkaar te sparen
en te ontzien. Het zal een moeilijke les zijn.
En hoe kunnen wij haar leeren, zoo wij.
vaderlanders, niet beginnen elkaar te ver
dragen en onze verschillen to overbruggen
door het bewustzijn onzer eenheid Wij zijn
een volk, wij spreken éen taal. wij hebben
gemeenschappelijke tradities on beleefden
gemeenschappelijke lotgevallen sedert
eeuwen. Noord en Zuid. Katholieken en
Protestanten, boeren en stedelingen, jongen
en ouden, zij allen moeten zich, boven elk
verschil van inzicht en temperament, hun
eenheid bewust worden. Dan pas zullen
wij met alle kracht waarover wii beschik
ken en zij zal vaak slechts gering zijn
aan den opbouw eener nieuwe nationale
.-n internationale gemeenschap kunnen me
iewerken.
Wat is het groote ideaal, de richtingge
vende gedachte, die ons bij dat werk moet
bezielen - Ik kan haar nief anders on<-
schrijven dan als den opbouw eener we
reld, omspannende politieke en economische
democratie.
De tol standkoming van hel democratisch
socialisme staat en valt met de vraag, of
hel mogelijk zal ziin de lagero >k-iuol:eyen
op den duur door hoogere, bij alle werkers,
do eersle plaats bij de leiders, te ver
vangen. Zulke motieven ziinarbeids
vreugde, liefde tot de gemeenschap en wil
haar Ie dienen.
Tenslotte een paar woorden over de toe
passing der democratische gedachte op de
gekleurde rassen. Zonder hun ontvoogding
de totstandkoming van een de wereld
omspannende volkenbond onmogelijk. In de
eerste plaats komt de bevrijding aan de
orde van de Aziatische cultuurvolken mei
hun oude verfijnde beschavingen in ar
tistiek en filosofisch opzicht vaak de meer
deren der weslersche Chineezen, Indiërs
en Indonesiërs.
Op dit punt kan Nederland als een der
voornaamste koloniale mogendheden een
praclisch voorbeeld geven. Met uitzonde
ring van Engeland hoeft geen enkele natie
zooveel gepresteerd op koloniaal gebied.
Doch de geschiedenis der uitbreiding ook
van ons koloniaal bezit werd met bloed en
ijzer geschreven. Ook voor ons land waren
de koloniën eeuwen lang een uitbuitings
in de laatste kwart-eeuw is daarin ech
ter een verblijdende verandering gekomen.
Het besef heeft zich bij een voorhoede baan
gebroken, dal de inheemschen recht heb
ben op onderwijs, op deelneming aan be-
sluur en beheer en op politieke vrijheid.
Wel is waar verzetten machtige belangen
en eeuwenoude vooroordeelsn zich nog te
gen de gedachte, dat Nederland zou op
houden een koloniale staal Ie ziin. Ook on
ze nationale frofs komt daar tegen in op
stand. Maar Irotsch op de overwinning van
materieele belangen door zedelijke begin
selen zou Nederland pas waarlijk kunnen
wezen, zoo het na de be-eindiging van den
oorlog tot de leiders der Indonesische volks
beweging sprak „Laat ons het verleden
van weerskanten vergelen. Zet u met ons
aan een ronde tafel en laat ons samen over
leggen langs welken weg ge ten spoedig
ste kunt komen tot zelfbestuur als een lrodo
lot volledige onafhankelijkheid. Een be
vriend Indonesië, mei Nederland door ge
meenschappelijke belangen, gevoelens ran
achting en actieve welgezindheid verbon
den, zou een voorbeeld wezen, dat ook an
dere staten tot navolging zou prikkelen en de
voorganger kunnen zijn van een volken
bond, die ook de gekleurde rassen zou
HENRIETTE ROLAND HOLST-
VAN DER SCHALK,
t radio-toespraak.
Ernstig auto»ongeluk
Gp het Jaagpad, onder Souburg, heeft
Donderdagavond een ernstig auto-ongeluk
plaats gehad, waarbij 1 doode te betreu
ren valt.
Een vrachtauto van do Rijkswaterstaat is,
komende uit de richting Vlissingen, bij Sou-
buig, vermoedelijk door plotseling remmen,
legen den dijk gereden en te water ge-
Op de auto bevonden zich o.a. een aan
tal „lifters".
vrachtwagen verdween geheel onder
jr, doch alle passagiers konden wor
den gered, behalve de chauffeur, de heer
A. Ar. Boeting. afkomstig uil Vogelenzang
(Zeeuwsch-Vlaanderon), die jammerlijk is
verdronken.
Men heeft hem nog wel even boven wa-
t gezien, doch vermoedelijk was hij be
kneld geraakt, zoodat hij zich niet in vei
ligheid kon stellen.
rst Vrijdagmorgen kon zijn lijk worden
geborgen. Naar wij vernemen, had het
slachtoffer eerst veertien dagen geleden zijn
rijbewijs behaald.
In hof kader van de muiiekwceJc van
„Excelsior" heeft Donderdagavond de Harj
menie „Ons Genoegen" te Vlissingen. on
der leiding van een heer P. de Rooy. een
muzikale wandeling gemaakt.
Tot slot van de muzielcweek geeft „Ex
celsior" Zaterdagavond, onder leiding van
den heer J. J. van Soelen, een Jubileum-
srt op hel Molenwater.
-VETEN SCHAP
JVER HET
GEBRUIKEN VAN
Hoort men tegenwoordig twee huisvrou
wen een gesprek voeren dan kan men vei
lig de opdracht aanvaarden een streepje
aan den balk te zetten als dit onderwerp
niel op de een of andere wijze in het ge
sprek betrokken wordt. Men zal heusch
geen balken te kort komen. Het ziin alfiid
weer dezelfde klachten Ie weinig en van
le slechle kwaliteit en de gaslabriek is de
schuldige. Daarom wil ik trachten de zaak
eens van een anderen kanl te bekijken, in
de hoop daardoor tot een meer economisch
gebruik van het gas te kunnen bijdragen
en het algemeen belang tc dienen.
U weet natuurlijk, dat gas gestookt wordt
uit vette kool, maar aangezien niet altijd
voldoende van deze soort beschikbaar is.
moet de fabrikant het ook wel doen met
minder veile, waaruil meestal geen slech
ter, maar wel minder gas verkregen wordt.
In verband met de gaszuivering is het ver
der noodzakelijk lucht bij het gas le pom
pen en hierin ligl dus weer een middel om
de hoeveelheid gas te vergrooten len koste
van de kwaliteit door het bijpompen van te
veel lucht. De fabrikant staat dus eener
voor een sterk wisselende grondstof en
wordt anderzijds voor den eisch gesteld vrij
wel iederen dag in de gasuren aan iederen
verbruiker een maximum hoeveelheid gas
te leveren. Hij zal dus noodgedwongen wel
eens van zijn ..luchtwapen" gebruik moe
ten maken, omdat wij zoo onverstandig zijn
onszelf af le vragen„Hoe kan ik in do
gasuren zooveel mogelijk gas gebruiken
in plaats van „Hoe kan ik mei zoo weinig
mogelijk gas in de gasuren hel maximum
daarvan profiteeren Laten we eerst de
hand in eigen boezem steken, dan zullen
we voel klachten voorkomen en van den
fabrikant niet het onmogelijke eischen. Hel
kan ons allen slechts len goede komen in
den vorm van beier gas en misschien op
den duur ook van langer duur der gasuren.
Onze controle begint bi; den gasmeter.
Leest U die regelmatig af Doet u dat
b.v. 1 maal per weck en verheugt u er zich
over als u minder' hebt verbruikt dan uw
rantsoen was. Zeg niet, dat u eigenlijk dom
was niet meer te hebben gebruikt. Zijn uw
leidingen en kranen gasdicht Het is we
derom de meter, die het u aangeeft, want
als alle kranen dicht slaan, behalve de
hoofdkraan mag de meter geen gewijzig
de stand verloonen na bijv. een half uur.
Dit moet u natuurlijk in de gasuren contro
leeren. Zijn uw slangen gasdicht Contro
leer ze even in oen bakje met water, terwijl
do slang is aangesloten op de gasleiding,
de gaskraan open staat en het andere eind
van de slang wordt dichtgeknepen. Als er
geen gasbelletjes door de slang komen is
hij dicht. Is de leiding wijd genoeg voor
het toestel, dat u erop aansluit De gas
fitter kan het u dadelijk vertellen. Zijn uw
toestellen schoon Ik bedoel nief van bui
ten, maar van binnen. Zit de leiding niet
verstopt en zijn de gaatjes van den bran
der niet vertopt, doordat de melk eens over
kookte of door de onlledingsproducten van
het gas De fitter maakt ze gaarne voor
U schoon. Weet u. dat aan elk komfoor en
gasfornuis bij den toevoer naar den bran
der een luchtregulaleur zit en gebruikt u
die wel eens De wisselende samenstelling
van het gas maakt het noodig daarvan ge
bruik te maken. De meeste warmte geelt
de vlam, als hij juist blauw en niel licht
gevend brandt en zonder te razen. Hoe
verder de luchtregulaleur open staat, hoe
minder lichtgevend de vlam wordt, maar
Ook hoe- meer leans op razen. Regel dus
don luchttoevoer naar de samenstelling van
hel geleverde gas iederen dag opnieuw
Oven. Zou het niet economischer zijn uw
horloge op de torenklok gelijk te zetten,
dan door het open zetten van de "askraan?
Hoeveel gas zou er wel verloren gaan als
alle huisvrouwen 5 minuten voor het begin
der gasuren al vast maar eon kraan open
zetten om zeker te zijn oeen minuut van het
kostbare gas te missen Hebt u een hooi-
kist of ingrediënten waarvan u er gemak
kelijk een kunt maken Gebruikt u die
dan cn verwarm niet langer met gas dan
noodig is, Laat geen ketel water doorko
ken als hij reeds kookt. Zijn uw ketels vrij
van ketelsteen Laat ze anders schoon
maken. Het water kookt dan tot uw eigen
gerief veel gauwer en het kost minder gas.
Kookt u anders het water liever in een
pan met deksel, die u gemakkelijk schoon
kunt houden. Laat een vlam niet om don
ketel of pan beenspelen. De warmte, die
het buitenstekend gedeelte van de vlam
geeft is voor de bedoelde verwarming ver
loren. Hebt u een iomuïs zet dan op do
gesloten doelen daarvan vast de voorwer
pen dïo u straks verwarmen wilt als hot
voorgaande klaar is. Die eerste voorwer
pen worden dan vast voorgewarmd. Als
de oven warm is, draai dan de vlammen
laag. Er is slechts zooveel verwarming
noodig om het uitstralingsverlles le compen-
Ik wil het hierbij laten, daar ik vrees mij
anders den toorn der huisvrouwen op den
hals te halen. Hebt ge aan alle boven-
staando voorwaarden voldaan, dan zult ge
waarschijnlijk minder klachten hebben, doch
mochten er dan nog overbUjvon, mopper
dan niet entre nous, maar wendt u tot de
gasfabriek om raad. Zit is vrijwel overal
een gemeentelijke instelling, die zich stelt
in dienst der gemeenschap en die. voor
zoover dat in haar varmogen ligf. u stellig
gaarne met raad en daad ter zijde zal
staan, liever dan zich le moeten verweren
tegen een stil verwijt, dal niet altijd op ge
rechtvaardigden grondslag fri.
Ir. VAS VISSER.