VRIJE STEMMEN
Mil
Arrestatie van Duitsche industrieelen
Ie JAARGANG
NUMMER 256
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Zaterdag 8 September 1945
AJgemeene Leiding
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boenna
Hoofdredacteur t
J. Koekebakker
Redactie en Administratie 1
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
De contactdag Limburg
In de „VRIJE STEM", orgaan van de Ge
meenschap Oud-Illegale Werkers Neder
land, verscheen een verslag van deze Lim-
burgsche samenkomst van oud-illegplen.
„die voor God en Vaderland hun leven
waagden", zooals „De Gazet van Limburg"
hen kenschetstIn het openlucht-theater van
Valkenburg, waar hoogoprijzende, nog groe-
e boomen een koepel vormen, zongen deze
allen, mannen, vrouwen en meisjes„Ik
heb u lief, mijn Nederland".
De sprekers van den dag waren Jan Pe
ters, Cor van der Hooft, Dr. Ir. N. J. A.
Voorhoeve en Majoor Pater Bleys. Van de
eerste drie neemt „De Stem" in extenso de
redevoering op. Van de laatste kon het dit
niet doen, omdat Pater Bleys kor! na dien
dag door een auto-ongeluk het leven ver-
en zijn rede blijkbaar niet op schrift
gesteld.
De „Vrije Slem" herdenkt hem bewogen
„Als leidende figuur in de illegaliteit ge
durende de bezetting heeft hi> bergen werk
verzet, heeft zijn manmoedig voorbeeld ons
gestaald en bezield, heeft zijn diene ge
loofsovertuiging en zijn brandende liefde
t geslagen vaderland zin en betee-
kenis gegeven aan ons werk en ons aan
gespoord tot volharding ten einde toe".
In het kor! verslag van zijn rede lezen
wij deze slotgedachte „De geest van
verzet zullen wij in zooverre handhaven,
dat wij de opofferingsgezindheid hehouden
willen. Zooals weleer zullen wij ook thans
en plicht doen, maar dulden niet, dat
3 toekomst in handen gelegd wordt
menschen, die getoond hebben dezen geest
Deze woordon zijn als zijn testament dat
i zijn illegale strijdmakkers heeft na
gelaten.
Als de in de praktijk gewezen we- van
dezen contactdag der illegaliteit nemen
wij nog deze woorden over van den voor
zitter G.O.I.W.N. interprovinciale Raad. Dr.
Voorhoeve
„Daarom zoeken wij eendrachtige samen
werking, ten eerste intern in onze eigen
gemeenschap, tc-n tweede daarbuiten met
alle goedwillende Nederlanders. Op den
grondslag dien wij noemden zoeken wij
die samenwerking, zonder te letten op ver
schil van politiek inzicht of van geloofs
overtuiging". t
En als algemeen doel stelde een der
andere sprekersHerstel in rechtvaardig
heid.
zwaar geladen woord,
ons van alle oud-illegalen sterke da-
don mag doen verwachten. Red.
S.D.A.P. en Kerk
Rot-
„DE NIEUWE NEDERLANDER'
terdam, schildert de S.D.A.P. zooals het
blad haar ziet, als „op don tweesprong"
i het is belangwekkend dit oordeel
te gaan uit een kring, die vroeger nabij de
Christelijk-Historischen stond, en nu door
de veranderde houding der Nederlandse!
Hervormde Kerk nader is komen te staai
t de socialistische arbeidersbeweging.
Het blad ziel de S.D.A.P. als een partij
thans grooto verantwoordelijkheid
rust. Zij moet niet meer slechts een arbei
derspartij zijn, doch een partij die plaats
biedt voor boeren, middenstanders, han
delslieden, industrieöelen, ambtenaren e
vrije beroepen, en dat niet als hospitantei
r als volwaardige loden. Het is ee
winst van beteekenis, dat op socialistisch
bijeenkomsten tegenwoordig het Wilhelmus
gezongen wordt. Maar er n
beuren.
De socialisatie mag niet gezien worden
principe, maar als een vraag van
zakelijke opportuniteit. Er zijn ook tal van
andere middelen om hot economisch leven
te richten naar het gemeenschapsbelang.
Volkomen duidelijk dient te worden uit
gesproken, dat de godsdienst geen privé-
zaak is. Men zal het moeten eerbiedigen,
dat de Kork het als haar roeping ziet zich
uit te spreken over de geestelijke en zede
lijke vragen, die den achtergrond vormen
i het politieke en maatschappelijke le-
Deze bezwaren worden hier geopperd,
omdat in breode kringen de begeerte leeft,
één groote socialistische groepeering
komen. Het gaat er om, of mon werke
lijk socioUstische volkspartij wil worden,
Red.
Ergerlijk
„HET PAROOL" van Amsterdam legioen
misstand open. die ergernis wekt.
Ten behoove van een actieve verzets
groep werd tijdens de bezetting clandestien
electriciteit afgenomen, om in een bopaald
pand te kunnen samenkomen, acties te be
en zich in den wapenhandel te be
oefenen. 30 Juni 1944 werd dit ontdekt.
Rechtsvervolging werd voorloopig voor
komen door bescherming van geestverwan-
Maar nu kwam het toch tot een behan
deling der zaak voor den politierechter. De
leider van de verzetsbeweging werd tot
f 2 boete veroordeeld 1
Natuurlijk werd hooger beroep aangetee-
Het Parool voegt hier terecht aan toe
„Het wordt hoe langer hoe maller met
onze rechtspraak I
Hoog tijd wordt hel, dal de minister van
Justitie do staande magistratuur nauwkeu
rig instrueert omtrent do vraag, welke za
ken wel en welke niet vervolgd mogen
worden.
Het is een ongehoorde schande, dat onze
justitie die zelf in de afgeloopen bezet
tingsjaren moestal een bijzonder flauwhar-
tige houding aannam de onbeschaamd
heid heeft om dappere kerels, die tegen de
Duitschers het spit afgebeten hebben, thans
lastig te vallen mot dergelijke processen".
Red.
50 vooraanstaande leiders van industrie
ën zijn gearresteerd, waaronder ook Hugo
Stinnes.
De Duitsche autoriteiten hebben bevel ge
kregen, alle gronden van meer dan 100
H.A. zonder schadevergoedin- in beslag
te nemen. Het land zal verdeeld worden
in stukken van ongeveer S H.A. ten be
hoeve van landarbeiders en uitgewekenen
uit Polen. Ook kleiner landbezit, dat aan
nazi-autoriteiten heeft behoord, zal worden
verdeeld.
Het Verre Oosten
Een pond sterling wordt gelijkgesteld
met 40 Japansche dollars, en met 160.000
Chineesche dollars van de Chineesche
schijnregeering.
In Singapore zijn 85.000 Japanners krijas-
gevangen gemaakt, waaronder 85 gene-
In Sjanghai zijn de geallieerde gevan
genen vrijgelaten.
39000 Japanners op Nieuw Guinea gaven
zich over.
In Birma zitten nog 10.000 Japanners in
het oerwoud, die doorvechten, daar de Ja
pansche keizerlijke gezant het niet waagde,
naar hen toe te gaan.
In Oost-Bomeo weigeren de Japanners,
den strijd te staken, terwijl in Mandsjoerijo
guerilla's den strijd voortzetten.
Zuid-Korea wordt door Amerika bezet,
terwijl Rusland het noordelijk deel voor zijn
rekening zal nemen.
Quislings verdedigingsrede
Quisling protesteerde tegen de behandeling
als van een gewoon misdadiger, ofschoon
hij 5 jaar lang hoofd der regeering was
geweest. Hij had kunnen vluchten, zei hij,
per vliegtuig of per duikboot, maar had
het niet gedaan. Na een levensbeschrij
ving van zichzelf, vroeg hij, hoe men een
man, die 42 jaar lang een groot patriot
was geweest, van verraad kan beschuldi-
De zitting werd daarop verdaagd.
YougoeSlavië
Tijdens verkiezingsbijeenkomsten in Joe
goslavië werd de republiek ge-eischt. Ook
werc^ de doodstraf voor Koning Peter ge
vraagd, wegens landverraad.
Griekenland
Aartsbisschip Damascinos die in Londen
vertoeft, zou daar de mogelijkheid willen
bespreken, om door middel van een volks
stemming een uitspraak te krijgen vóór of
tegen herstel der Monarchie.
T sjecho-Slo wakije
De Tsjechische premier Viorlinger ver
klaarde. dal er nog maar 2 tot 300.000 Su-
deten-Duitschers uit hot land waren gezet,
van de 3 millioen. 1.5 millioen Duitschers
waren tijdens den oorlog naar Tsjechoslo-
wakije gevlucht. De meeste uitgewezen
Duitschers waren afkomstig uit Silezië.
OVERDENKING
Nederlandsche troepen landen in Indonesië
Dc Regeeringsvoorlichtingsdienst
Welke taak heeft de R.V.D. en welke
plaats wil hij in ons volksleven innemen
De R.V.D. is in het leven geroepen om
een direct contact tusschen de bevolking
en de regeering te leggen, of, zooals do
minister-president het heeft uitgedrukt„hij
moet voor ons volk de gedachtenwereld van
de regeering reproduceeren".
De R.V.D. wil zich dan ook niet beper
ken tot de nuchtere" voorlichting, maar
wenscht ook de werkelijke volksopvoeding
ter hand te nemen om de z.g. „public spirit"
te stimuleeren. De „praatjes op de brug"
en dergelijke van regeeringspersonen uit
gaande radio-toespraken tot het Nederland
sche volk zijn hier een uiting van,
Hoewel men kan erkennen, dat de re
geering ten aanzien van de volksopvoeding
i gewichtige taak heeft te vervullen, zal
toch hebben terug te treden daar waar
het particulier initiatief op dit terrein naar
Het is dan ook de bedoeling van den
R.V.D. zoo spoedig mogelijk particuliere in
stellingen. als' b.v. het Nationaal Instituut
Amsterdam, in te schakelen en zelf sti-
muleerend op te gaan treden.
Natuurlijk heeft de regeering het recht
van meeningsuiting bij openbare discussies
over bepaalde onderwerpen. Eveneens is
aan te nemen, dat een poging om begrip
te wekken voor haar standpunt noodzake
lijk een propagandistische strekking zal
hebben. Immers, de regeering zal haar
maatregelen tegen critiek hebben te verde-
digen en aannemelijk hebben te maken
aarom zij een zekere houding aanneemt!
Hieruit volgt, dat de figuur van den re-
geeringscommissaris bij den R.V.D. politiek
aan do regeering verbonden is en met haar
eventueel zal hebben te verdwijnen.
een persconferentie te Eindhoven heeft
de regeeringscommissaris. Dr. H. Brug-
5, een toelichting gegeven. Hoofddoel
oo zei hij. de kaarten open te leggen,
een inzicht te geven in regeeringsmaal-
regolen en besluiten.
Hare Majesteit de Koningin
naar Scheveningen
Met ingang van 7 September heeft Hare
Majesteit de Koningin haaj intrek genomen
;n villa te Scheveningen. De Koningin
zal aldaar voorloopig vertoeven, in afwach
ting van hel gereedkomen der herstelwerk
zaamheden aan den „Ruigenhoek".
De Gouverneur«Generaal
in Nederland
Door vertraging van het vliegtuig, dat
een tusschenlanding te Marseille had ge
maald, is het voorbarig gezonden bericht
niet geheel juist gebleken. Maar nu is dan
toch de aankomst van Jhr. Mr. van Star-
kenborgh Slachouwer een feit. Hij is op het
vliegveld bij Eindhoven geland, en daar
verwelkomd door Prinses Juliana, namens
de Koningin. Ook den vorigen dag was
zij reeds op het vliegveld aanwezig ge
weest in gezelschap van den minister-presi
dent en den minister van Buitenlandsche
Uitzending van Neders
landsche troepen naar Indië
Met de uitzending van Gezagsbataljons
naar Indië wordt 15 September begonnen.
In totaal worden 27 bataljons uitgezonden,
elk van ongeveer 800 man.
Voorts zullen 2 divisies worden gevormd,
van 23000 man, die in Engeland worden
geoefend. De mannen voor de eerste divi
sie dezer expeditionnaire macht zullen vóór
1 Januari naar Engeland vertrekken, om
daar te worden geoefend.
Waarom het gaat
„Kunt U een bepaalde richting opgeven
die Uw blad aanneemt vroeg een onzer
lezers. Wij hebben dit al menigmaal in
onze courant behandeld, doch hebben geen
bezwaar om dit nog eens te doen. Vooral
om de telkens bijkomende nieuwe abon
nees, die van het vorig beslaan van ons
blad niets afweten, en dus wellicht er eens
over willen lezen. Wij doen dit heel in het
kort, met het oog op de plaatsruimte, en in
den vorm van een overdenking, die wij
schrijven voor ieder die het lezen wil.
Waarom gaal hel
Het gaat erom, van een bepaalde over
tuiging, een bepaald standpunt, bepaalde
beginselen uit te gaan.
Het gaat erom. op grond hiervan in een
bepaalde richting te willen sturen.
Het gaat orom, daartoe de goede midde
len te gebruiken.
Drie dingen waarover we kort ons willen
verklaren.
Wij gaan uit van de Christelijke beginse
len, die in het evangelie verankerd liggen.
Deze beginselen vinden wij samengevat in
de woorden van Jezus, over naastenliefde,
broederschap, gerechtigheid, waarheid.
Het is ons bekend, dat over dit evangelie
en over de woorden van Christus in ver
schillenden zin en op onderscheiden w;js
wordt gesproken.
Daarom trachten wij er zoo over te SDre-
ken, dat in algemeenen zin door allen
bedoelingen worden verstaan.
Op grond van deze beginselen slri
ij er naar, daaraan toepassing te geven
het dagelijlcsch leven en in het sai
leven van menschen en volken.
Dit houdt voor het dagelijksch leven in,
open Ie slaan voor de nooden van anderen,
rechtvaardigheid en waarheidszin in den
omgang te bevorderen, en in het persoon
lijk leven te trachten, tot toepassing
het evangelie te komen.
Dit houdt voor het samenleven der t
schen in, dat wij bevorderen willen,
is kleine deel, het ontstaan van een
schengemecnschap, die democratisch wordt
opgebouwd, en die waarlijk broederlijkheid
il brengen in alle verhoudingen des le-
Dit houdt voor de samenleving der vol
keren in, dat wij met al onze kracht stre-
naar de bevestiging van de nieuwe
Volkenbond, en, wederom voor ons kleine
deeltje, begrip daarvoor trachten te wek-
:n en te versterken.
Het middel dat wij hiertoe willen gebrui-
;n, is het maken van oen gcede Zeeuw-
sche krant, met nieuws uit alle deelen der
provincie, met nieuws over Nederland en
de overzeesche oebiodsdeelen, met nieuws
over heel de verdere wereld.
En in die krant dragen we dan uil, wal
we aangaande bovengenoemde dingen tel
kens hebben Ie zeggen.
Uit de illegaliteit geboren, dragen wij
dien geest der illegaliteit als erfenis mede,
oen erfenis waarop we trotsch zijn.
Nog zün w maar in het begin van ons
bovengrond-staan. Een luttele tien
maanden slechts. Als de papierschaarschte
is opgeheven, zullen we onze vleugels kun
nen ontplooien. Maar ondanks ons tekort
op velerlei gebied, kunnen we dankbaar
getuigen, dat men ons lezen wil, en dal
wij nog velen moeten teleurstellen, die ook
onze krant zouden willen ontvangen.
Tot slot deze opmerkingwij behooren
niet tot eenige partij of tot een bepaalde
groepeering. Doch willen van allen waar-
deeren wat gaat in de richting die wij ais
de juiste beschouwen. Red.
Door omstandigheden eerst
heden geplaatst.
Heden ontsliep zacht en
kalm na een kortstondige
ziekte onze zeer geliefde
Man, Vader, Grootvader,
Breeder en Zwager
JAN DE WEE,
in den leeftijd van 57 jaar
in leven gevangenbe
waarder in de strafgevan
genis. Sterke de Heere
ons in dit zoo zware ver
lies.
Breda, 4 Sept. 1945.
-Vincent van Goghstr. 57.
De teraardebestelling heeft
plaats gehad op Vrijdag
7 Sept., des middags 12
uur, op de begraafplaats
Zuilen. 7188
Massaprocessen
Het is een groote moeilijkheid bij de zui
vering, dat er wel een 100.000 te berech
ten personen zijn in Nederland, schrijft
Frits ter Woost in „Op Wacht", weekblad
voor den Wederopbouw van het Koninkrijk.
Er zijn nog maar enkelen voor het ge
recht verschenen. Wat moet dal worden
Het kan, berekent hij. minstens tien jaar
duren. Is niet beter dat men S.D., S.S.,
Landwacht, enz. in groote verzamelproces-
sen onderbrengt, waarin werkelijk snel en
streng uitspraak zou worden gedaan
Als de zware schuld bij voorbaat vast
staat, zijn slechts enkele individueele cor
recties noodig.
Het rechtsgevoel des volks zou dan beter
bevredigd worden.
Een idee.
BO>lEMECÈEEB)A<CIITIEN
't Is a lank 'eleë da'k een penne in m'n
viengers 'ehad M'n viengers bin dan ok
we een bitje stram, mae ik lean toch nog
wè schrieve wat ak dedóele a is 'l dan
nie zó mooi. Ik bedóele da m'n schrift nie
mooi is mae ok da 't onderwerp nie oaitied
even mooi is. Afijn me bin dan gelukkig
vrie. 't Is we een lange en mooilike weg
'ewisl mae gelukkig is 'I er noe dan toch
vrede over êel de wereld. Ja 't is wc
b'roerd dat er zó vee kapot is overaol. Mae
d' kan ok vee op'eknapt worre a iedereen
mae mee elpt. Mae dan motte ze nie be-
gunno om te staken, wan dat is glad ver
kèerd. Zó raeke me van de pad of inplek-
ke van op streek. En ik leze mae oal te
dikkels in de krante over dat gestaak. De
mensen wille nie mi werke legenwöorig.
A ze acht uren en olf motte werko dan
mot 't acht uren wezó en a 't acht uren
is dan mot 't zevene worre. 'I Is een schan
daal mie dat gestaak. Toen a ze oenger
in da stad woue ze wat graag eten van
't platteland 'aele, moe noe a ze eten
wille ze gêen schepen- Josse mie van oalles
en nog wat dat a ok den boer ard noodig
eil. En wanneer a je is in de stad kiekt
dan loope dae mae zat jongelui te lanter
fanten lwint a óns toet over óns ócren in 't
werk zitte. Dat za toch motto verander.; en
't za ok verandero zo a de nieuwe minister
president 'ezeid eit voe de radio. Ze motte
mae nie lo zachtjes' optreeë wan dan wordt
het toch weo niks, Je zou zegge a je noe
góed bie jq verstand bin dan most je toch
begriepe da je van de wind nie leve kan,
van uutgaen, felcansie en vrieë zitterdag-
mirrigen. Da je'r zó's uut wil dat is toet
daerantoe, mae a je dan thuuskomt mó je
toch wee flink anpalcke. Kiek noe mae nae
onze smid, die ei llieweke ok op reize
'ewisf. Wan toen a 'k flieweke mie den
bruunen nae de smidse ree om 'n te laete
beslaen, was 't nie noodig. D'r ieng een
briefje an do deure dal 'n foetse was. Mae
noe is 'n wee thuus en ie werkt wee voe
twêe. Zo moste z'aollemille doe. Dan kan
d'r wee wat van komme, mae anders wordt
't niks en rieë me dubbel achteruut. Kiek
en noe weet je ok is wat a een boer d'r
over dienkt. Zou ik het varre mis
BEVELANDER.
Ondertrouwd
JACOB H. BEK
ADRIANA M. DE KOEIJER
Dordrecht,
m Slingelandtlaan 38.
Yerseke,
Oude Torenstraat 5.
Huwelijksvoltrekking 25 Sept.
1945. Huwelijksinzegening des
namiddags 3 uur in da Gerei.
Kerk te Yerseke, door den
Weleerw. Heer Ds. de Bruijn,
Ned. Herv. pred. te Wemel-
dinge. 6423
Ondertrouwd
S. J. DE REGT
L. J. VAN MALDEGEM
Huwelijksvoltrekking 26 Sep
tember a.s. Huwelijksinzege
ning door den Weleerw.
Heer Ds. W. A. Versteeg,
4 uur, in dc Ned. Herv.
Kerk te Kortgene.
Wisscnkerkc,
Anna Maria Hoeve.
Kortgene,
Westhoeve.
6 September 1945.
Receptie: 13 September a.s.
van 7 tot 9 uur. 7159
Getrouwd
P. POTTER
F. S. POTTER-
ADR1AANSE
die, mede namens wederzijd-
sche Ouders, hartelijk dank
zeggen voor dc vele blijken
van belangstelling, vóór en
bij hun huwelijk ondervon
den. 7157
Goes, September 1945.
Getrouwd
H. HIJMAN
T. N. HIJMAN-WIJNA
(Kapsal. „De Zonnebloem")
die, mede namens wederzijd-
sche familie, hartelijk dank
zeggen voor de belangstel
ling, bij hun huwelijk ondcr-
'onden. 7137
Goes, 6 Sept. 1945.
WIM WABEKE
LEENTJE EVERSDIJK
geven U hiermede kennis
hun voorgenomen huwe
lijk, waarvan dc voltrekking
D.V. zal plaats hebben op
Donderdag 27 September a.s.
te Rilland- Bath.
Kerkelijke inzegening in de
Ned. Herv. Kerk le Rilland,
door den Weleerw. Heer Ds.
Wabeke, Ned. Herv.
Predikant te Drimmelen, des
namiddags om 3 uur.
Krabben dij ke,
Wilhelminastraat A 278.
Rilland,
Adr. Butijnstraat 30.
30 Augustus 1945.
Toekomstig adresWilhel
minastraat A 278, Krabben-
dijke. 7185
LENIE.
Met groote blijdschap geven
"j kennis, dat Francientje
n zusje gekregen heeft, dat
j
F.LENA JOHANNA
Chr. Meijer.
N. A. Meijer—
Duindam.
Kruiningen,
5 September 1945.
ENGELSCH
Zonder schoolboeken i
U voor f3,per r
korten tijd vlot
spreken en vers taai
onder no. 176. buff
dit blad.