VRIJE STEMMEN
Landingen in Japan begonnen
Ie JAARGANG
NUMMER 248
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Woensdag 29 Augustus 1945
Algemeene Leiding j
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boertna
Hoofdredacteur
J. Koekebakker
Redactie en Administratie t
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
Hoe was onze houding
tegenover den bezetter?
Do Vereeniging voor Opinie-onderzoek,
waarvan het Dagelijksch bestuur bestaat uit
Prof. Hoetink, Dr. Idenburg, Th. M. van der
Beugel, Dr. den Hollander on Dr. de Quay,
en de waarnemende secretaris, Drs. B. M.
Swecrs is, adrejs Prinsengracht 73. Den
Haag, heeft een onderzoek ingesteld naar
de beantwoording van deze vraag door ons
volk. Hel onderzoek geschiedde in de pro
vincies Noord- en Zuid-Holland en Utrecht.
De vraag luidde tweeledigprimo naar de
cundo naar de houding van speciale groe
pen onder ons volk.
Het antwoord was verrassend.
Over de houding van ons volk oordeelden
41 pet. dat die goed was geweest, 49 pcL
dat die matig was geweest, en 10 pet. dat
die slecht was geweest.
Over de houding van de medici oordeel
den 96 pet. dat die goed was geweest
over de houding der geestelijken en predi
kanten oordeelden 92 pet. dat die goed was
geweestover de studenten 87 pet. dat die
goed was geweest. Het percentage dat
antwoorddematig ol slecht omtrent die
groepen was natuurlijk vrij miniem. Van
de studenten 12 pet, matig.
Maar over de houding van andere groe
pen was men minder tevreden.
Goed was de houding van de ambtena
ren volgens 35 pet. der stemmers, van de
arbeiders was de houding goed volgens
30 pet, der stemmers, terwijl de rechterlijke
macht slechts 20 pet. der stemmers haalde,
die haar houding goedkeurden de fabrie
ken kregen slechts 12 pet. goedkeuringen,
i slechts 3 pet. 1
Er is wel eenige verklaring voor deze
uitspraak.
Terwijl in de eerstgenoemde beroepen een
vrij onafhankelijke economische positie be-
kleeden in het productieproces, en dus ge
makkelijker buiten alle contact met den
verdrukker konden blijven, waren o.a. de
aannemers en de iabrikanten wei haast
gedwongen, zich ermee te bemoeien, ter
wijl verzet zeker uitliep op strenge straf.
Wel zijn ook vele dokters en geestelijken
zwaar gestraft, doch de groote massa is
vrij gebleven van ernstig contact. Dit is
geen verontschuldiging voor degenen, die
zwak zijn geweest. Integendeel, hoe held
haftig was het verzet van sommigen, ook
uit die groepen
Wij zien de volgende onderzoekingen met
belangstelling tegemoet. Red.
Hieronder de preciese gepubliceerde
staatPercentage der
bevolking
Beoordeelde groepen waarvan oordeel
luidt
goed matig slecht
pet. pet. pet.
Geheele Nederl. volk 41 49 10
Dokters 96 3 1
Geestelijken en pred. 92 7 1
Studenten 87 12 l
Ambtenaren 35 46 19
Arbeiders 30 48 22
Rechterlijke macht 20 40 40
Fabrikanten 12 44 44
Aannemers 3 19 78
Zuivering StatemGeneraal
Bij de commissie voor de zuivering der
Stalen-Gcneraal zijn weinig klachten ont
vangen, wat het werk van de commissie
ernstig bemoeilijkt. Men heeft zich ook in
verband hiermee genoopt gezien om al de
genen, die op 10 Mei 1940 lid van een
der beide Kamers waren, op te roepen voor
een persoonlijk onderhoud. Het spreekt
vanzelf, dat dit zeer tijdroovend is, en dat
het nog wel eenigen tijd zal duren voor de
met haar taak gereed zal zijn.
Onze spoorwegen
thans en in de toekomst
Ir. Hupkes, Directeur van de Nederland-
sche Spoorwegen, heeft medegedeeld, dal
de schade aan het spoorwegbedrijf toege
bracht zeker eenigo honderden millioenen
guldens bedraagt. Ons spoorwegbedrijf, dat
eens aan de spits stond, is thans terug ge
zakt tot het poil van 76 jaar geleden.
De N. S. hebben met enorme moeilijkhe
den te kampen. Toch zal per 1 October het
heele land weer bereikbaar zijn.
Voor de toekomst worden groolsche plan
nen gekoesterd. Er moet een ultra-modern
spoorwegbedrijf komen. Op alle lijnen van
boteekonis in ons land zullen electrische
treinen komen te rijden met een snelheid
van meer dan 150 km. per uur. Half No
vember Soopt men weer „electrisch" van
Amsterdam naar Rotterdam te kunnen rij
den. Begin volgend jaar hoopt men gereed
te zijn met de electrische lijn Amsterdam-
Amersfoorl.
Eerste vlooteskader in Nederl.-lndië aangekomen
Gistermorgen, Jap. tijd, zijn de eerste lan
dingen in Japan uitgevoerd. Eenheden der
Amerikaansche luchtmacht landden in 48
transportvliegtuigen op een der vliegvelden
bij Tokio, dat zij zoo spoedig mogelijk in
orde moeten maken, om per dag 300 vlieg
tuigen te kunnen ontvangen met troepen
tot de landingen volledig zijn uitgevoerd.
Dit beteekent dps 1 vliegtuig in iedere twee
minuten.
In Rangoon is een voorloopige regeling
onderleekend. De Britsche vloot stoomt
thans de Straat van Malakka binnen naar
het eiland Penang.
Zoo juist wordt gemeld, dat het eerste
vlooteskader in Sabang is gearriveerd.
De eerste Japansche troepen in Ned.
Indië hebben zich overgegeven. De Japan
sche bevelhebber in Halmaheira heeft de
capitulatie van dit eiland onderteekend. dat
de overgave omvat van 32.000 soldaten,
5000 matrozen en 4000 burgers. Het ver
zoek der oflicieren om hun sabels te be
houden werd algewezen.
Duitschland
Radio Warschau meldt, dat een massa
graf in Polen gevonden is, waarin de lijken
werden aangetroffen van 20.000 mannen,
vrouwen en kinderen, die door de Duit-
schers met mitrailleurs werden gedood.
Volgens officieele cijfers zijn in alle con
centratiekampen te zamen 26.000.000 men-
schen vermoord door het nazi-bewind.Te
Dachau waren de meeste slachtoffers ge
vallen daar werden per dag 12 tot 14.000
menschen omgebracht. Op 10 Juli 1944
hielden de moordenaars daar een drink
gelag ter viering van hun recorddag. Toen
hadden ze namelijk op 1 dag 24.000 man
nen, vrouwen en kinderen om hol leven
gebracht I
Frankrijk
1 De Gaulle heeft in Washington bij' oen
''perconferentie verklaard, dat Frankrijk
I wenschtde internationaliseering van het
Ruhrgebied, voorts wenscht het de controle
over den linker Rijnoever. Duitschland zou
moeten bezet blijven door de vier mogend
heden. In Indo-China wenscht Frankrijk
een bestuur van Indo-Chineezen en Fran-
schen die daar woonachtig zijn. onder lei
ding van een Franschman, terwijl het ge
heel zou blijven onder Fransche souverei-
De Fransche bladen zien reeds een
Fransch-Amerikaansch bondgenootschap in
het verschiet. Dit. gevoegd bij het reeds
beslaande Fransch-Russische bondgenoot-
schap, waarbij nog een Engelsch-Franscli
bondgenootschap moet worden gevoegd,
zou Frankrijks positie verstevigen in de
fjwereld.
- De radicale partij besloot, bij het aan
staande referendum te stemmen voor de
^oude grondwet met twee kamers, en tegen
ïde nieu
China
De Vereenigde Staten, Engeland en Rus
land zullen een gezamenlijke actie begin
nen. om den dreigenden burgeroorlog in
China te voorkomen. De Chineesche com
munisten, die in Noord-China sterke posi
ties innemen, besloten de uitnoodiging van
Tsjang Kai Sjek aan te nemen tol gezamen
lijk overleg. Dit is reeds whist, want zooals
de A.N.P.-overzichtschrijver terecht zegt, was
Tsjang Kai Sjek tot nu toe een verwoed te
genstander van deze communisten, en de
communisten beklaagden zich er wel over,
dat deze vroegere afspraken steeds als vod
jes papiet had beschouwd. Thans liggen de
kaarten anders.
Japan
Onze gezant te Washington, Jhr. Lou
don, heeft verklaard, dat de Japanners het
voorbeeld trachten te volgen -wan de Duit-
schers in 1918, omjle gevolgen van de ne
derlaag te ontgaan. De geallieerden zullen,
zeide hij, een moeilijken tijd voor den boeg
hebben. Zij dienen alle Japansche manoeu
vres te verhinderen, om Japan ontwapend
en vreedzaam te houden.
Japan heeft protest aangeteekend tegen
het Russische voornemen, om luchtlandings
troepen te doen dalen op Hokkaido. Zijn de
Russen dan niet hun overwinnaars
Voor het keizerlijk paleis te Tokio vinden
veel gevallen van harakiri plaats.
Noorwegen
Volgons de Duitsche oorlogsmisdadigers,
die thans in Neurenberg hun proces af
wachten, werd Quisling algemeen door de
Nazi-leiders met verachting aangezien als
een doodgewone spion. Hij zou allerlei
militaire inlichtingen aan de Duiischers heb
ben verstrekt.
Quisling had de eerste twee jaar een sa
laris van 100.000 kronen, daarna 240.000
kronen, hef laatste jaar 400.000 kronen. In
den tijd, dat hij in het koninklijk paleis
woonde, was daaruit veel gestolen.
Engeland
Bevin heeft in het Lagerhuis verklaard,
dat de atoombom niet de eenige dreigende
uitvinding is Hot wordt meer dan nood
zakelijk, toestanden te scheppen, waardoor
de menschen niet langer ten oorlog willen
gaan. De eensgezindheid der groo'e mo
gendheden blijft noodzakelijk. Alle voor
komende kwesties moeten in den Veilig
heidsraad der Vereenigde Volkeren wor
den opgelost.
Aldus de Minister van Buitenlandsche Za
ken van Groot-Brittannië.
Ruim 1 millioen arbeiders zullen binnen
twee maanden ontslagen worden. Enge
land zal nog vijf jaar de controlemaatrege
len handhaven van ioonen en prijzen, om
de economische ontwikkeling en do sociale
problemen te kunnen leiden.
Indo»China
Hst kleinere noordelijke deel van dit land
zal door China worden bezet, en het groo-
tere zuidelijke deel door de troepen van hel
South East Asia Commando, omdat de
Franschen nog geen troepen genoeg dacr
hebben voor de ontwapening der Japansche
strijdmacht. Er staan slechts 6000 man
Fransche troepen in Zuid-Chïna. Wel zullen
waarschijnlijk Fransche militaire deskundi
gen aan de staven der bondgenooten wor
den toegevoegd. Later zal het militaire be
stuur worden opgevolgd door het Frauscho
burgerlijke bestuur.
De „Chrisfiaan Huygens"
Omtrent de „Christiaan Huygens", die
Zondagmorgen bij Westkapelle verongelukt
is, kunnen wij nog het volgende mededee-
Zooals men weet. meet het schip 16.000
br. reg. tons. De grootste lengte van de
..Christiaan Huygens" is 174 m.. de groot
ste breedte 21 m. De ..Christiaan Hu—'ens"
is. evenals ziin zusterschip de „Johan van
Oldenbamevelt". verbouwd tot troepenschip
hetgeen beteekent. dat van de vroegero
passagiersaccomodalie nog maar weinig be
staat. Of ook dit schip, wanneer het even
tueel nog gered zou kunnen worden, we
derom voor passagiersvervoer zal worden
ingericht, is nog de vraag. Dit zal ook al-
hangen van hel tempo, waarop het passa
giersvervoer zich ial herstellen. Het aantal
reiziqers, dat jaarlijks te vervoeren zal ziin,
wordt hoogstwaarschijnlijk aanmerkelijk
hooger dan voor den oorion.
Immers, qezion de innige verbondenheid
van de beide Riiksdeelen, waarvan alle la
gen der bevolking diep doordrongen zijn,
is het natuurlijk te verwachten, dat velen,
zoowel voor arbeid als voor lourisme, naar
Indië zullen willen gaan.
De N.V. Stoomvaart Mij. ..Nederland" heeft
tijdens den oorlog nog een schip verloren,
n.l. „De Marnïx". die in 1943 tijdens een
operatie in de Middeliandscho Zee ten on
der ging.
Het nieuwste schip der Mij. en tevens het
mooiste, met m.s. „Oranje", heeft den hee-
len oorlog dienst gedaan als hospitaalschip
en vaart thans nog als zoodanig.
Van officieele zijde meldt men nog
Tn verband met den scheepsramp van de
„Christiaan Huygens" bij Weslkanelle deelt
de Marinecommandant te Vlissingen ons
mede. dat de oorzaak van den ramp nog
niet kon worden vastgesteld vermoedelijk
zal hij aan een mijn te wijlen zijn. Hel on
geluk veroorzaakte een doode en een ge
wonde. Het sebio ligt op het ooaenblik ae-
boeid op de Z.W. punt van de Steenbank
de machinekamer en de ruimen 4, 5, 6 en
7 staan vol water.
De volgende schepen zijn do „Chrisfiaan
Huygens" te hulp gekomen de „Succour",
de „Secrqiant", de „American Salcer". de
„Goliath" en een Amerikaansche sleepboot,
waarvan de naam nog niet bekend Is.
Het is eveneens nog onbekend waarheen
de „Christiaan Huygens" versleept zal wor
den. V
NIEUWS IN HET KORT
Het ministerie van Verkeer en Energie
en de directie der Ncd. Spoorwegen maken
bekend, dat de Ned. Spoorwegen de be
schikking krijgen over 15.000 goederenwa
gons uit de geallieerde pool voor West-
Europa. Verder zullen zij de beschikking
krijgen over 8 reizigerstreinen voor 800 zit
plaatsen elk.
Engeland moet in hel komend halfjaar
7 millioen ton kolen extra produceeren.
Alle mijnwerkers mogen opgeven, hoe zij
meenen. dat de productie kan worden op
gevoerd.
Er is meer dan 200.000 dollar noodig
voor het herstel der verwoeste kerken in
Nederland, België en Duitschland. Men
vraagt hulp aan Amerika, Zweden, Zwit
serland en Engeland.
Het protocol der overgave van Japan zal
voor Nederland worden geteekend door
luitenant-admiraal C. E. L. Helfrich, de be
velhebber der Ned. strijdkrachten in het
Verre Oosten. De onderbevelhebber, luite
nant-generaal Van Oyen, woonde de be
sprekingen te Manilla bij.
UIT STAD EN LAND
MIDDELBURG. De Arbeidersjeugdcentrale
heeft in Middelburg haar herrijzenis getoond
door in de achter ons liggende maanden
enkele kampen te organiseoren, waarvan
wij willen opmerken het Pinksterkamp,
waar aan ruim 60 leden de gelegenheid
werd geboden, een drietal dagen in ten
ten door te brengen op Zuid-Beveland.
Het Zomerkamp voor de aldeeiing Mid
delburg vond in Augustus plaats te Scppe
(N.-Br.) v/aar op eigen terreinen circa 45
meisjes en jongens boven 16 jaar, alsmede
enkele gasten, een week lang van zon,
heide, spel en sport hebben genoten.
Her hierna georganiseerde week-end-
kamp van het gewest Zeeland, dat plaats
vond in 's-Gravenpolder, is ondanks de
betrokken lucht alleszins geslaagd geweest
on wanneer de A. J. C. haar zomerseizoen
zal besluiten met een 2-daags kamp op Z.-
Beveland voor haar 1216-jarigen, waar
aan 120 meisjes en jongens deelnemen, kan
geconstateerd worden, dat de eerste schre
de na de bevrijding is gedaan, waar het
geldt, de Nederlandsche jeugd weer norm
besef bij te brgen in hel belang van de
geheele volksgemeenschap.
GOES. Op de Westwal is de wielrijder
V. door de auto van een zekeren v. d. R.
aangereden. Dokter v. d. B. verleende de
eerste hulp. V. werd met oen beenbreuk
en een hoofdwond naar St. Joanna over
gebracht.
KLOET1NGE. De Oranjevereenigino heeft
hier een aardig programma gereed voor
31 Augustus. Om 7.45 een reveille van den
toren. 8.158.45 Concert van Excelsior. La
ter op den dag een optocht en volksspelen,
terwijl het feest wordt besloten met een
muzikale wandeling door hel dorp.
THOLEN. Tbolen heeft een uitgebreid
feestprogramma voor 31 Aug. en 1 Sept.
Op 31 Aug. kinderzang en volksspelen.
Een gecostumeerde voetbalwedstrijd op 1
Sept. „Concordia" en „Crescendo" zullen
rondwandelingen door de stad maken.
SCHERPEN1SSE. Do collecte voor de ge
troffen of verwoeste kerken en pastorieën
der Ned. Herv. Kerk bedroeg op 12 Aug.
1261.63.
ST. ANNALAND. Korfbalwedstrijd op Za
terdag 1 Sept. tusschen W.H.S. en I.V.O.
van Poortvliet. Aanvang 6.30 n.m.
ST. ANNALAND. Op 31 Aug. zal het mu
ziekcorps Accelerando een rondwandelign
door het dorp maken.
ST. ANNALAND. Vorige week werden
de N.S.B.ers G. Heijboer en J. Dortman ge
arresteerd en naar Ellewoutsdijk overge
bracht.
THOLEN. In de Ned. Herv. Kerk zal Don
derdag 30 Aug. om 7 uur n.m. een wijdings
bijeenkomst worden gehouden, waarin voor
gaat Ds. J. Batelaan, Ds. A. van Oost en
Ds. H. J. Swierts.
Vrijdag 31 Aug. zal in de R. K, Kerk
een wijdingsbijeenkomst worden gehouden,
waarin Pastoor A. Kok voorgaat.
BORSSELE. Vergadering van den Cala-
miteuzen polder. De ontvangsten over hel
verloopen jaar bedroegen f 92.801,10, de
uitgaven 1 84.268.91. Batig saldo 17932,19.
BORSSELE. De gemeenteraad kwam voor
het eerst bijeen. Tot wethouders werden
benoemd de heeren Van Overbeeke en St.
Almekinders.
RENESSE. Jaarvergadering voetbalveree-
niging Renesse. Tot bestuursleden werden
jekozen de heeren H. Janse, voorzitter C.
B. Hogerland. secretarisH. Beije. pen
ningmeester. leden Jac. Jonker en W. v.
Sluijs.
