Het advies van de Nationale Advies Commissie
Ie JAARGANG J J£
S. L. Bocrtna
Hoofdredacteur i
J. Kockebakker
Redactie en Administratie:
DAGBLAD VOOR ZEELAND tS^IST"1"2
NUMMER246 Maandag 27 Augustus 1945
Loslating van
Een gevaarlijke weg (J)
Ons ministerie, dat wij onlangs met in
stemming begroet hebben, en waarvan wil
nog de beste verwachtingen koesteren, be-
geelt zich naar onze meening op een ge
vaarlijken weg.
Tweeërlei symptoom geelt ons dezen
indruk.
Doch het is nog niet te laat om van
richting te veranderen.
Daarom schrijven wij hier als geestver
want een waarschuwend woord.
Het is onzen indruk, dal op twee punten
niet voldoende rekening wordt gehouden
mol den algemeen uitgesproken wensch der
grooto meerderheid onzer bevolking.
En indien wij hierin juist zien, dan ss
het voor een zich als democratisch aan
dienend ministerie een hoogst ongewensch-
len toestand.
Wij willen dit korf toelichten.
Het eerste punt betreit de aankondiging
door den minister-president omtrent de ge-
interneerden.
Al deze duizenden kunnen, zegi de mi
nister, niet zoo spoedig worden berecht. De
daartoe aangewezen hoven en tribunaten
zijn voor een overgroot gedeelte nog niet
eens samengesteld, nn nog maar enkele
tribunalen zijn begonnen in het openbaar
te werken, terwijl net eersto hoi nog
slechts eenmaal voor het voetlicht getre
den is.
Voorts zijn do interneeringskampen niet
geschikt voor winterverblijf, tenminste lang
niet alle. Daarvoor zouden dus andere be
waarplaatsen moeten worden in gereedheid
gebracht.
Ten slotte rijst er bij heel veel gevallen
ernstigen twijiel, oi de interneering recht-
geschied, en ol wellicht het lang-
geïnterneerden
onderzoek globaal worden gepubliceerd.
En de beschikking kon dan ongeveer als
volgt luidenDe minister van Justitie, ge-'
hoord het kabinet, besluit de volgende per
sonen uil hel voorarrest te ontslaan, omdat
redelijke twijfel is gerezen ol een nog lan
gere hechlenis zal worden opgelegd als
straks een vonnis zal worden geveld. De
lersonen, onder genoemd, blijven Ier be
schikking von de justitie en zullen van kies
recht en verkiesbaarheid blijven uitgeslo
ten, tenzij later vrijspraak zal volgen.
Als zóó wordt gehandeld, zal ons volle
zeggenzij zullen als zij dit verdienen
hun gerechte straf niet ontgaan. En hel
langer in voorarrest blijven van mogelijk
onschuldigen wordt voorkomen.
Naluurlijk vertrouwen wij, dal geen en
kel oorlogsmisdadiger of volksvijand zal
worden losgelaten.
Het tweede punt betrett de zwakke hou
ding van het kabinet tegenover de demo
cratie. Maar daarover morgen. Red.
durige voorarrest
de verdiende stral.
Alle redenen.
voldoende
het kabinet be
sloten heeft een groot aantal ge-interneerden
vrij te laten, al zal later nog een proces
over hen worden gevoerd.
Dit plan dunkt ons als zoodanig strijdig
met de opvatting van de groote meerder
heid van ons volk.
Natuurlijk kan dit niet worden bewez-tn,
zonder raadpleging van het vo!.c zeil.
Doch wij poneeren dit toch hier als onze
vaste overtuiging.
En willen een uitweg wijzen, die het ge
rezen bezwaar ondervangt.
Men wil natuurlijk niet zoo maar de deur
openzetten, en zeggen ga maar naar huis.
Welnu, als dan eenlg onderzoek vooral-
gaat, kan het resultaat van dit voorloopig
VAN HIER EN DAAR
Koning Leopold gaat zich vestigen in
Zwitserland. „Ons Polleke". zooais hij in
onvervalschl Vlaamsch wel wordt genoemd,
keert dus niet terug. Het is oen wijs be
sluit. Een koning is alleen toelaatbaar als
hij een vereenigend element is in een na
tie. Is dat niet het geval, dan zou hi de
scheuring slechts kunnen bevorderen. Dus
alleen een populaire vorst is een nuttige
schakel in een staatsbestel.
Zoo is het ook in Joegoslavië in het ge
ding tusschen Peter en Tito. Het eenige
inheemsche vorstenhuis in Zuidoost-Europa
was zeer geliefd bii de groote meerderheid
van de plattelandsbevolking. Maar Peter
is door Mihailowitsj gecompromitteerd, toen
deze opstandeling tegen hel Duitsche be
wind, die tegelijk monarchist was, ten slotte
moer tegen Tito en zijn benden gin~ strij
den dan tegen den onderdrukker. En nu
Tito heeft gezegepraald, is een rehabilitatie
van do Monarchie niet waarschijnlijk. Tito
heeft zich reeds voor de republiek ver
klaard. en wat kan Peter dan doen
Een andere ineenstorting is ongemerkt
in Nanking geschied. De zoogenaamde Chi-
neesche regeering aldaar heelt besloten uit
een te gaan. Verstandig. Het was slechts
een maakwerk van Japan. En nu de groote
beschermer gevallen is
Of dit „uiteengaan" voldoende is om
do leiders die Quisling-regeering voor de
doodstraf te behoeden is nog zeer onzoker.
De Bulgaarsche regeering wordt door de
Vereenigde Staten en Engeland niet erkend,
omdat ze geen vertrouwen hebben in do
aanstaande verkiezingen aldaar. De demo
cratie is er volgens de Amerikanen en En-
golschen ver to zoeken. Maar wat zal de
Sovjet-Unie doen
De Moskousche „Prawda" doet een scher
pen aanëal op de antidemocratische ele
menten in de Turksche pers, in een artikel
„Provocateurs onder het masker van jour
nalisten". Hot blad ziet hier een funeste
Poging om twist te zaaien lusschen de
groote geallieerden.
NIEUWS IN HET KORT
In het kamp van Lokeren hebben 3000
ge-interneerden, waaronder S.S.-lieden, op
roer gemaakt. Brigades gendarmerie en
ioldaten, die te St. Niklaas gestalionneerd
waren, werden ijlings opgeroepen. De re
den der muiterij zou zijn geweest ontevre
denheid over de distributie der levensmid-
Het Joegoslavische parlement heef! een
wet aangenomen, volgens welke alle land,
dat beploegd kan worden, door den staat
wordt overgenomen, en zal worden gege
ven aan voormalige partisanen en gewon
de voormalige soldaten, die gestreden heb
ben tegen de Duitschers. Zeer groote stuk
ken land kunnen tot eigendom eener collec
tieve boerderij worden gemaakt.
Het totaal der Amerikaansche marine-
vaartuigen. klein en groot, bedraagt thans
92.000 stuks. Sinds Dec. 1941 is dit aan-
lal 12 maal in omvang toegenomen.
Verkiezingen in December en April a.s.
In een openbare vergadering van de Na
tionale Adviescommissie. Vrijdag onder het
voorzitterschap van Prof. Mr. P. Scholten
in Den Haag gehouden, werd hot aanhan
gig gemaakte voorstel der regeering, ad
vies uit te brengen over het tijdstip, waar
op verkiezingen voor de vertegenwoordi
gende lichamen moeten worden gehouden,
in behandeling genomen. Na een uitvoerige
discussie hadden verschillende stemmingen
De uitslag hiervan isde gemeenteraden
zullen in December moeten worden geko
zen. de Provinciale Stalen in April, even
als de Tweede Kamer.
De N.A.C. dringt er bij de regeering op
lan zoo spoedig mogeliik maatregelen voor
deze verkiezingen te treilen, althans dade
lijk te beginnen met de technische voorbe
reiding.
De politieke gevangenen
De Rijksvoorlichtingsdienst deelt mede
Zooals bekend ligt het in hel voornemen
dor regeering. door een snelle rechtsgang
een eersto schifting te maken onder de
politieke gevangenen. In de kampen be
vindt zich een betrekkelijk groot aantal
jersonen. van wie men aannemen kan. dat
hun berechting zou leiden oi tot vrijspraak,
of lot een zoodanige geringe vrijheidsstraf,
dal deze reeds door de voorioopiqe hech
lenis zou zijn geboet.
Alleen op deze gevallen heeft de minis
ter president gedoeld in zijn laatste „praat-
e op de brug".
Deze zaak zal worden behandeld in nauw
overleg met de bevoegde instanties der ille
galiteit en met de leiding dor verschillende
kampen.
Prof. van der Meer
sprak over de studenten
De Minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, Prol. Dr. G. v. d. Leeuw,
heeft Vrijdagavond in het kader der uit
zending „Op de Brug" gesproken over de
houding van de Nederlandsche Studenten
in den bezettingstijd. Van do 16.000 stu
denten hebben 2600 de loyaliteitsverklaring
geteekend. De overgroote meerderheid van
de jonge intellectueelen. begrijpende, dat
jeen universiteit beter was, dan een uni
versiteit onder hot juk van den bezetter,
schaarde zich dus naast den klei
de r
i de
het 5
Doch de niet-teekenaars zijn opgeroepen
om in Duitschland te werk gesteld te wor
den en velen zijn helaas gegaan. Hel moet
hier openlijk gezegd worden, zei Prof. v. d.
Leeuw, dat hun handelwijze, hoe zeer ook
begrijpelijk ten gevolge van den drang
hunner ouders, vooral bij minderjariaon.
volstrekt veïkeerd is geweest. De teeke
naars zullen voor bepaalden tijd de
duur hangt af van hun gedragingen
worden uitgesloten. Prof. v. d. Leeuw
wees er evenwel op, dat de student, na
zijn wachttijd, evenwel weer opgenomen
moet worden in de academische gemeen-
Wonderbaarlijke genezing
Het medisch bureau te Lourdes heelt be
kend gemaakt, dat het 22-jarige Fransche
meisje. Ivonne Fournier, uil Saint Alexis bij
Limoges, bij de grot van Lourdes is gene
zen van algcheele verlamming van haar
linkerarm. Zij was een van de 50.000 pel
grims van de eerste Fransche nationale be
devaart sedert het begin van den oorlog.
schap. Spr. deed een nadrukkelijk beroep
op hoogleeraron en studenten om het ge
schokte vertrouwen tusschen hen door har
den, gemeenschappelijken arbeid to her
stellen en deelde mede, dat aan alle sena
ten van universiteiten en hoogescholen ver
zocht is de examina le verlichten op oen
wijze, dat het wetenschappelijk peil niet
wordt aangetast.
Spr. besloot zijn rede met de opmerking
Mogen wij althans dit hebben geleerd uit
den on verkwikte lijken strijd, dien achter
ons ligt, dat wetenschap noch organisatie
ons ook maar een zier kunnen helpen, wan
neer wij ons niet in de allereerste pleats
laten leiden door het sterke bewustzijn van
verantwoordelijk te zijn voo. elkaar, ellen
voor allen.
Financieele moeilijkheden
voor Engeland
Minister Attlee heeft verklaard, dal hel
plotseling intrekken van de leon- cn pacht
wet, Engeland in een moeilijke linancieele
leestand heelt geplaatst. Wij hadden eerst
overleg verwacht, aldus Attlee.
Britsche vloot uitgevaren
De Britsch Indische vloot is uitgevaren
om verschillende punten in Malakka en
Ned. Oost Indië te bezetten.
De 7000 mijl lange waterweg zal van
mijnen gezuiverd dienen te worden.
Als dit geschied is, zullen de eerste vlool-
eenheden, hospitaalschepen, transport- en
voedselschepen met volle kracht het herstel
>n steunverleeningsverkeer beginnen.
Een bijzonderheid in het proces tegen
Quisling was, dat hij Vrijdag naar een
gramofoonplaat van de rede, die hij op 9
Maart 1940 heeft uitgesproken, moest luis
teren. Op dien dag, de dag. dat de Duit-
scher Noorwegen binnenvielen, spoorde hij
de Noren aan den strijd te staken. Hij gaf
toe dat de stem van de gramofoonplaat de
Duitschland
Jan Goderie. do oorlogscorrespondent van
het A.N.P. vertelt van een persoonlijk ont
vangen mededeeling omtrent de voedsel
positie in Hessen-Nassau. De directeur van
het voedselbureau aldaar zegt, dat do rant
soenen liggen beneden de ofticieele 1550
:alorieën per dag. De voornaamste tekor
ten zijn suiker en vet. Het wil trachten tot
ruilovereenkomsten te komen om kolen, zaad
en bepaalde levensmiddelen le krijgen in
ruil voor timmerhout, stookovens en lta-
:hels.
Kardinaal Faulhaber, aartsbisschop van
Miinchon heelt op een conferentie van bis
schoppen verklaard, dat Duitschland het
best van nazisme gezuiverd kan worden
door herstel van en toezicht van het Chris
tendom.
Rusland
Het vierde Russische vijfjarenplan heejt
als grondslag de oprichting en instandhou
ding van een socialistischen staat te mid
den van een kapitalistische wereld. Men
wil den door Hitier verloren lijd weer in
halen. Reeds waren de woestijnen van Si
berië voor een groot deel tot industriegebie
den geworden, oi tot landbouwstreken. Nu
zal de verdere opbouw stelselmatig ge
schieden, waarbij de geheele academie
van wetenschappen ter beschikking staat.
Werkloosheid is er onbekend. De grond
wet garandeert het recht op arbeid.
ZON EN MAAN
Dinsdag 28 Augustus. Zon op 6.43, onder
20.39. Maan op 22.47, onder 11.36.
UIT STAD EN LAND
MIDDELBURG. Onder voorzitterschap van
den heer Tavenier is Vrijdagavond in Mer-
rurius alhier de laatste vergadering belegd
betreffende de te houden kinderwedstrijden
3p 1 Sept. a.s.
De inzamelingon voor deze wedstrijden
zijn be-eindigd met als resultaat een llinko
kas, 300 prijzen, benevens 21 kilo suiker,
14 kg. eipoeder en 42 kg. bloem, voor het
vervaardigen van eierkoeken, bolussen en
limonade.
Als terrein voor de feestelijkheden is ge
kozen het Molenwater, dat geheel zal wor
den versierd, waarbij de iirma Goedbloed
te Middelburg alle benoodigde houtwerk
Op het terrein wardt een caroussel ge
plaatst. waar die kinderen, die niel aan de
wedstrijden deelnemen, zich kunnen amu-
BIJ ONTSNAPPING NEERGESCHOTEN
Toen zekere W„ gedetineerd in hel huis
van bewaring le Middelburg, voor een ver
hoor door don rechter-commissaris naar den
Blauwedijk werd teruggebracht, trachtte hij
op den Beenhouwerssingel le vluchten. De
begeleidende hulpagent van politic som
meerde den man, te blijven staan, waar
aan deze geen gevolg gat. De agent was
hierop genoodzaakt zijn vuurwapen te trek
ken en den vluchteling eenige schoten na
te zenden. Een van de kogels Irot den
man in het bovenliii. Hij is aan do beko
men verwondingen overleden.
GOES. De politie heeft Mej. P. aange
houden en ge-interneerd.
Z1ERIKZEE. In de aigeloopen week ver-
jaderde de Oranje-vereeniging in het Huis
van Nassau met opluistering van muziek.
Plannen voor de feestdagen werden bespro-
's-HEER ARENDSKERKE. Bij dc-n burge
meester is bericht ontvangen, dat de toron-
klok van 's-Heer Hendrikskinderen, inder
tijd door de Duitschers gestolen, is terug
gevonden en thans is opgeslagen in Gro-
De klok draagt het opschrift„ick ben
gegoten van Aariaan Scheijlaert in 't jaar
ons Heeren 1579".
HANSWEERT. Op Koninginnedag zal het
ook hier feest zijn. Na de reveille brengt
de zangvereeniging „Zuïderstemmen" een
aubade. Met medewerking van de „Schel-
degalm" maken de schoolkinderen een
rondwandeling door de gemeente, waarna
zij getracteerd worden, 's Middags zijn er
volksspelen. Voor do meisjes en de jon
gens is er een gecostumeerde voetbalwed
strijd en muziek, terwijl de dag besloten
wordt met een vreugdevuur.
KORTGENE. Tijdens een bestuursverga
dering van de Onderlinge Veeverzekering
Mij. „Noord-Beveland" alhier werd afscheid
genomen van Th. Wolse, die sedert de op
richting van de maatschappij in 1901 ad
ministrateur is geweest cn thans zijn lunc-
tie hecit neergelegd.
De voorzitter, de heer A. Hartog, sprak
zijn waardeering uit voor hetgeen de heer
Wolse voor de maatschappij heelt gedaan
STAVENISSE. Burg. Stand. Geboren
Neeltje Catharina. d. v. wijlen N. Smits en
C. Goedcgebure.
Getrouwd M. Potappel, 25 j. en C. Hago
25 j.
THOLEN. In de vergadering van don tïj-
delijken gemeenteraad werden de nieuwe
raadsleden be-eedigd en werden de hoeren
C. v. d. Berge en Jac. Franke benoemd tot
wethouders dezer gemeente. Tot tijdelijk
wethouder werd voorts nog benoemd de
heer A. J. Wagemaker.
Als leden der Gascommissie werden ge
kozen de heeren B. van Westen, G. de
Hond en Jac. Berrevoets.
Tot leden der Gemeenterekeningscontrole
werden gekozen de heeren Dr. L. D. A.
Looysen en C. Zachariasse.
Tot vertegenwoordiger van den Raad lol
instandhouding der N.V. Waerleiding Mij.
„Tholen" werd gekozen de heer C. v. d.
Berge.
De voorzitter deelde mede, dat do brug
over de Eendracht in zijn geheel weg moot,
vermoedelijk in April 1946 en dat hel her
stel 6 tot 7 maanden zal duren. De staat
zal zeer waarschijnlijk de herstelkosten
dragen.
SCHERPENISSE. Het Oranje-comité heeft
gemeond een bevrijdingsdag te moeien or-
ganiseeren op Zaterdag 15 Sept. a.s. Re
kenende op de medewerking en steun der
geheele bevolking. Men wordt verzocht de
driekleur uit ie steken en zoo veel moge
lijk versiering aan te brengen.
