VRÜE STEMMEN
Luitenant-Generaal Van Oyen
vertegenwoordigt Nederland
Herrijzenis
Om het puin van Bruinisse
CHINA-JAPAN
De
r behoorlijk
moeten steeds weer bruggen worden ge
bouwd, die echter dikwijls door de aard
schokken worden vernield. Voor bevloei-
ingsdoeleindcn hebben zij meer beteekenis
Ook als witte steenkool voor de industrie.
Japan had, voordat het Westen er zich
mede ging bemoeien, een lange geschiede
nis achter den rug. Een geschiedenis die
ons b.v. voor een groot deel de huidige
houding en geestesgesteldheid van den Ja-
panschen soldaat kan verklaren.
Laten wij eens iets uit die geschiedenis
meedeelen.
Tot 1854, het jaar waarin Japan door het
Westen werd ontsloten, bestond er in Japan
een Middeleeuwsche ordening en economie
In do oudheid stond de Mikado aan den
top. Japan heeft altijd slechts één keizer
erkend en wel de wettige nakomelingen
van Jimmer Tenno. die 2251 jaar geleden
den troon besteeg en zelf van de zonne-
godin Amaterusa aistamde. Onder den kei-
cer stond een ambtenarenapparaat, zooals
dat ook in China bestond. In de 10e eouw
na Christus werd het Shogoenschap erfelijk.
(Shogoen beteekent eerste minister.) De
Shogoen had groote macht. Een derde ge
deelte van het land stond onder zijn be
heer.
De gewapende macht bestond uit deels
hofadel en manschappen, deels uit leen-
heeren met vasallen. de Samoerai.
Welnu, de geestelijke bron, waaruit ook
nu nog geput wordt, is hel „boeshido". d.i.
het pad der Samoerai, dat zijn dus de strij-
dords. Hieruit leeft nog hot geheele Japan-
sclie volk. Het is door den snellen intocht
van de Westersche methoden en begrippen
niet vernietigd kunnen worden.
Het boeshido is de verheerlijking van
keizer, vaderland en soldatendom. Het doet
ons achterlijk aan on het is het in wezen
ook. Voor den keizer, den Tenno. sterft el-
ken Japanner graag. Het is heerlijk zich
voor het vaderland te mogen opofferen.
Elke Japansche man en vrouw doet het
graag.
Uit het voorgaande blijkt dus, dat het
leger, al heeft het moderne wapens, nog
feodaal denkten handelt.
Boeshido beschouwt de Japannor als het
schoonste wat er is. Hiermede is het fana--
isme waarmede de Japannor strijdt, ver
klaard.
Tegenwoordig hoort men nogal eens van
harikiri. Hot komt in het Japansche leger
-T. Het is ook weer een feodaal over
blijfsel. Het ademt den geest van zelfbe
schuldiging. In Japan beschuldigen officie
ren en generaals zichzelf. Zij plegen hari
kiri, d.w.z. dat men zich den buik open
snijdt.
In 1889 werd er in Japan een grondwet
naar Pruisisch model ingevoerd. Er is een
parallel te trekken tusschen Janan en Prui
sen. In den geest vertegenwoordigen bei
den een stuk middeleeuwen. Er is een ster-
We overeenkomst tusschen de Pruisische
Jonkerskaste en de Samoerais. Krcgers,
(Wordt vervolgd.)
Ie JAARGANG
NUMMER 242
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Woensdag 22 Augustus 1945
Algcmeene Leiding
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boerma
Hoofdredacteur i
J. Koekcbakker
Redactie en Administratie i
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
bij de onderteekening van de
acte van overgave van Japan
gejouwd. Hun pistolen werden hun afge-
Luit.-generaal Van Oyen zal Nederland
vertegenwoordigen bij de onderteekening
van de acte van overgaye van Japan.
De commandant van de Ned. Indische
strijdkrachten is daartoe naar Manilla ver
trokken. waar hij generaal Mac Arthur zal
et wien hij naar Tokio zal
De plechtige onderteekening van de
zal binnen tien dagen geschieden.
De Vereenigde Staten hebben de Fran-
scho regeering uitgenoodigd om deel te ne
men aan de besprekingen over de Japan
sche capitulatie en aanwezig te zijn bij het
onderteekenen van de overeenkomst. De
Fiansche regeering heeft de uitnoodiging
aangenomen.
Het radiostation te Batavia heeft het kei
zerlijke bevel doorgegeven „Staakt het
vuren De Japanners zullen rust en orde
handhaven totdat de geallieerde troepen
zijn aangekomen.
In Manlsjoeriie geven de Japanners zich
thans in grooten getale over. Russische
parachutisten hebben Charbin, Moekden
nog eenige andere steden bezet. De Rus
sen hebben nu bijna geheel Mantsjoeriji
handen.
De R.A.F. heeft medicamenten, sigarel-
.en, en levensmiddelen uitgeworpen boven
de krijgsgevangenenkampen bij Bangkok.
Nader wordt over de landing der Ameri-
kaansche ambulance in het krijgsgevange
nenkamp ten Noorden van Moekden ge
meld. dat zich aldaar ook bevindt generaal
Wainwright, de held van Corregidor, die in
1942 het bevel overnam, toen generaal
Mac Arthur naar Australië vertrok, om het
verdere verzet te organiseeren.
De toestand van do gevangenen Vfas veel
beter dan men had verwacht.
De 16 Japansche afgezanten, die i
Manilla gekomen zijn. hebben een e(
onderhoud gehad met den chef van den staf
van generaal Mac Arthur. Toen zij i
de vergaderzaal gebracht werden, werden
zij door een groote menigte soldaten
Het boven water
gekomen eiland.
Een trip naar Schouwen heeft ons de
verzekering gegeven, dat dit eiland onge
veer droog gekomen is, uit het water is
herrezen, en nu zich opmaakt, om nu ook
economisch en geesteliik weer te herrijzen
tot vroegeron bloei.
De verschrikking, die over dit rijke eiland
sinds voorjaar 194-1 gekomen was. is groot
geweest. Onafzienbare weelderige landou
wen diep onder water. Het grootste deel
der bewoners gedwongen ge-evacueerd.
Tallooze jonge mannon naar Duitschland
gevoerd, waar velen zijn omgekomen,
deren zwaar lijdend teruggekeerd,
eiland veel beschoten en door bommen
trollen. Tallooze mijnen. Veel natuurschoon
vernield. Veel huizen verwoest of zwaar
beschadigd.
Zaagt ge het mooie kerkje van Burgh
De kerk ligt open. En hel torentje is om
gevallen. de spits er afgebroken. De water
toren van Zierikzee is in de lucht gevlogen,
wal geen verlies aan stedenschoon betee
kent. Verschillende dorpen zijn onherken
baar vernield.
Maar de watertoevoer, die een groot deel
van het eiland had overdekt, is tot staan
gekomen. De gemalen zijn begonnen
v/erken. En nu is het water al ongevoer
weg. En wij kunnen de schade opnemen
die is toegebracht.
Gij herinnert u Schuddebeurs. Die prach
tige boomrijke oase te midden van de wijde
vruchtbare velden. Er is haast geen boom
meer levend Dor en doodsch is alles. Sen
groot verlies, dat eerst na jaren kon wor
den hersteld. Hier gedachten wii^ oen der
vijf vermoorde gijzelaars, baron Schimmel-
penninck van der Ove, toen wij de t
villa passeerden, waar hii met ziin
gezinnetje heeft gewoond. Een der vele
onschuldige slachtoffers van den bruten
overweldiger. Wii kwamen in de duinstreek
hpl laantje voorbij, waar onze tien dappere
ondergrondsche werkers waren opgehan
gen. Een plek, die zich leent ter bedevaart,
om hun heldenmoed te herdenken. Daar
in de duinslreek is veel naluurschoon god
dank nog ongerept. Ook het mooie bol
werk van Zierikzee is behouden gebleven,
benevens de monumenten van schoono
bouwkunst, die dit pittoreske stadje telt.
Ons blad hunkert er naar, een serie bij
dragen van deskundige hand te mogen ont
vangen „De monumenten van Schouwen".
Vergeet dan ook het liefelijke kerkpleintje
van Renesso niet Mijn gezellin zeide
„daar zou ik willen blijven wonen". En
waarlijk, het is er idyllisch. Wij reden het
eiland rond. En zagen de zwarte, kale vel
den. En het dorre geboomte. En rondom
het wijde verre water onder de prachtige
Zeeuwsche luchten
Veel is te loor gegaan. Veel eischt lang
zaam en kostbaar herstel. Waar is al het
vee. waar zijn al de paarden gebleven
Veel terugkeerende bewoners vinden ter
nauwernood onderdak, in krotjes soms
En toch is onze eindindruk, als we met
de Irene tcrugkeeren naar Zuid-Beveland
de herriizenis van het eiland Schouwen is
aan den gang Hot staat er goed voor,
zoowel wat het stoffelijke, als vooral ook
wat het geestelijke betreft. Deze menschen
komen letterlijk on figuurlijk vreer boven
Wat zei een arbeider, die daar weer aan
het werk getogen was„Zie je, meneer,
dat is zoo plezierig. Je werkt niet alleen
voor je loon. maar je werkt met een mooi
doel voor oogen. Wij maken het met ons
eiland weor dik in orde
Wat zei een boertje dat naar zijn wo
ning was teruggekeerd, op de vraag hoe
hij zijn huis terug gevonden had„Och,
meneer, de achtergevel was er afgeslagen,
en de voorgevel was zwaar beschadigd,
maar overigens schikte het nog al Wij
kunnen het niet in het onvervalscht Schou-
wensch zeggen, maar zoo was de strekking
van hun woorden. En dat is de stemming
van heel de bevolking. Niet kankeren. Niet
klagen. Maar Irisch-op aanpakken, en met
gezamenlijke kracht komen wij er wel weer
bovenop 1
Volgend jaar reeds zullen de landerijen
vermoedelijk alle weer kunnen worden be
zaaid. Het doode geboomte wordt onder
officieele leiding opgeruimd, tot werkhout,
en verder tot brandhout verwerkt. Straks
zal nieuw houtgewas worden geplant. Als
materiaal en meubilair is gearriveerd zal
de woongelegenheid weer worden hersteld,
vermeerderd, en geriefelijk gemaakt, ei
stoere Schouwenaars zullen op hun weer
rijk opbloeiende eiland geluk en welvaart
tegemoet kunnen gaan
Naar het oude woord der Latijnen „Con
cordia res parvae crescunt". Door eendrach-
dige samenwerking komt uit een klein be
gin iets groots en goeds tot stand. En als
we straks met de K.L.M. op het herstelde
vliegveld van Haamstede zullen landen,
den wij een eiland, waarop Gods z<
kennelijk weer zal willen ruston. R
Eeregrafhof voor
Nederlandsche helden
De opgravingen in de duinen bij Bloe-
mendaal zijn be-eindigd. Gevonden en
identificeerd werden 435 slachtoffers
den S.D. Ie Amsterdam, alle ge-executcerd
'n Amsterdam en omliggende plaatsen.
Verder werd op Westerveld de asch ver
zameld van meer dan 300 op last van den
S.D. ge-executeerde en daar gecremeerde
personen. De meeslen waren leden van
het ondergrondsch verzet en alkomstig uit
ille deelen des lands.
Op initiatief van het Nationaal Instituut
is een comité gevormd, dat aan bekende
architecten de opdracht heeft gegeven voor
een ontwerp van een Eeregrafhof, waarin
het Nederlandsche volk aan zijn groote
dooden een laatste rustplaats kan bereiden.
Bovengenoemd comité acht zich geroe
pen iederen Nederlander de gelegenheid te
leven bij de uitvoering van dit voornemen
-nede te helpen.
Men kan dit doen door storting eener
bijdrage op gemeentegiro Amsterdam No.
500. of bij de „Nederlandsche Handel-Maat-
schappij", beide rekeningen ten name van
het Nationaal Instituut, met vermelding
voor Eeregraihof.
Wij allen hebben tegenover deze gevalle
nen een eereschuld in te lossen. Wij kun-
non dit doen door in hun geest verder te
werken en ons door onze daden aan hen
waardig Ic betoonen.
Wijziging
Vennootschapsbelasting
Bij de regeering zijn maatregelen in voor
bereiding om ter zake de heffing van ven
nootschapsbelasting de mogelijkheid Ie
openen giiten aan Nederlands Volkshersic-1
en dergelijke instellingen van de winst nf
te trekken.
Universiteit van Amsterdam
De Rector Magnificus der Universiteit van
Amsterdam heeft een brief tot M. G. qe-
rïcht, waarin hij verklaart te betreuren, dat
de namen van de hoogleeraren, omtrent
wie het onderzoek nog niet ïs ge-eindigd.
door M. G. reeds in de couranten zijn mee
gedeeld.
Ook betreurt hij. dat hoogleeraren. die
slechts voor een disciplinaircn maatregel
in aanmerking kwamen, in één bericht met
vijanden en landverraders werden bekend
gemaakt.
Dit kan niol nalaten bij het publiek een
onjuiste voorstelling te wekken.
Wanneer weer chloor?
Ieder huisvrouw zal vol verwachting uit
en naar chloor voor het bleeken van de
Het geproduceerde chloorbleekloog moet
echter voorloopig groolendeels worden ge
bruikt om aan de industrieele behoeften te
voldoen.
'Op huishoudchloor zal men dus nog even
moeten wachten.
Do beheerder van de Nederlandsche
steenkolenmijnen heelt een mijnbouwkun-
digen staf samengesteld, die helpen moet
de steenkoolproductie le. verhoogen.
Hef Japansche hoofdkwartier heeft ge
meld, dat vijandelijkheden ziin uilgebroken
op oen eiland in de Koerillengroep, tus
schen gelande Amerikaansche troepen en
zich verdedigende Japansche strijdkrachten.
Voor de derde maal hebben Japansche
vliegtuigen Amerikaansche verlcennings
vliegtuigen aangevallen. Twee Amerikaan
sche toestellen werden neergeschoten.
De Japansche totalitaire partij heeft be
sloten zichzelf te ontbinden, en opnieuw le
beginnen volgens geheel nieuwe principes
en idealen.
Quisling staat terecht
Quisling wordt nu verhoord in verband
met zijn optreden als premier van Noorwe
gen gedurende de Duitsche bezetting.
Quisling scheen tamelijk nerveus, toon
hij tegenover zijn zeven rechters stond (drie
beroepsjuristen en vier leeken). Hij zag
bleek en hield hel hoofd gebogen, zoodsi
de president hem nu en dan moest aan
sporen tot spreken.
Quisling betuigde zijn onschuld
Verklaringen van Bevin
Engeland beschouwt het economisch her
stel in de geheele wereld als het belang
rijkste deel van haar buitenlandsche poli
tiek, verklaarde minister Bevin in het En-
gelsche Lagerhuis. Hij rekende er op be
sprokingen met Frankrijk te voeren om de
bestaande moeilijkheden uit den weg te
ruimen en daarna samen te werken voor
een economische stabiliteit in Europa.
Hij verklaarde verder, dat de Engelsche
regeering aan de dominions zal voorstellen
om met vertegenworodigers van de Veroen.
Statenv Engeland en Frankrijk controle uil
te oefenen op de in Griekenland le houden
verkiezingen.
Omtrent de verhouding lot Spanje zei
Bevin, dat de regeering zich zal houden
aan de verklaring van Potsdam. Maatrege
len. die het Spaansche volk zou kunnen
nemen om van regiem te veranderen, zullen
gunstig ontvangen worden.
Bevin wees erop, dat het een gevaar zou
zijn, indien de Polen teveel gebiedsuitbrei
ding naar het Westen zouden eischen.
Hervormingen in Indonesië
Het Parool schrijft hierover
„Raden Abdoelkadir Widjeja, AUnadj
Kolonel bij de Netherlands Indies Civil Ad
ministration, resident in algemeenen dienst,
is thans resident van de Molukken. Dit is
iets nieuws in de geschiedenis van Indo
nesië en iets zeer belangrijks tevens. Im
mers, deze benoeming beteekent, dat een
hooge en belangrijke post bij hot Binnen-
landsch Bestuur is toevertrouwd aan een
Indonesiër, die daardoor een reeks van Ne
derlandsche ambtenaren onder zich heelt
gekregen. Eeuwenlang is het uitgesloten
geweest, dat bruin over blank gezag uit
oefende thans ïs dit mogelijk geworden.
Eischen der Vereenigde Staten
In een rapport der commissie voor Mari
ne-aangelegenheden worden de volgende
eischen gesteld ten behoeve eener volledige
strategische beheersching van den Paciiic
le. vlootbases op aile Japansche man
daat-eilanden. de Morianen, de Carolinen
en de Marshall-eilanden
2e. het bestuur over de Rhiu-Khiu-eilan-
den. de Bonin-eilandon en de Koerillen
3e. behoud van de bestaande bases, en
aanleg van nieuwe bases op eilanden van
andere mogendheden, o.a. de Nieuwe He-
briden (Fransch en Britsch). Nieuw Cole
donië (Fransch), Nieuw Guinea en andere
gebieden onder Australisch bestuur, even
als op de Samoa-eilanden en de Prilippïj-
De e
VAN HIER EN DAAR
De regeering van Syrië is afgetreden,
meldt A.F.P. uit Beyruth.
De president voert besprekingen voor het
vormen van een nieuw kabinet.
De permanente raad van de ministers
der vijf groote mogendheden, die op de
conferentie van Potsdam werd oogericht, zal
op 10 September a.s. in Londen bijeenkomen
De voorwaarden van de diverse vredes
verdragen staan op het programma. Het
verdrag met Italië zal het eerst behandeld
worden.
De Sovjet Unie heeft een nieuw vijfjaren
plan opgesteld voor herstel en ontwikke
ling van het nationale bedrijfsleven.
UIT DE- PERS
Militaire rantsoenen
De Nieuwe Nederlander schrijft hierover
a„ dat er geen bezwaar tegen kan be-
aan. dat soldaten, die zware oorlogsdiens:
moeten verrichten, extra rantsoenen van
eten en drinken ontvangen. De meeste hoe
van Militair Gezag echter zien er op
hel oogenblik anders uit dan wat zij wer
kelijk zijnambtenaren met een uniform
is een dringende eisck van recht-
vaardigheid, dat de extra hapjes uitslui
tend worden toegewezen aan medeburgers,
er door extra zwaren arbeid reclit op
hebben. Daartoe behooren de mannen van
het Militair Gezag stellig niet".
Dat gaat niet
De Nieuwe Nederlander schrijft naar aan
leiding van het geval in Den Haag, dat
iemand, die daar wilde trouwen, een be
wijs van politieke betrouwbaarheid moest
men, o.a. het volgende
„Hoe komt men daartoe Er is een Kon.
Besluit „houdende vaststelling van het Be
sluit Vijandelijk Vermogen". Krachtens dat
K. B. is van rechtswege nietig elke rechts
handeling, die is verricht door vijandelijke
onderdanen en N.S.B.ers. Nu redeneert men
aldushet aangaan van een huwelijk is
rechtshandeling, dus kunnen vijande
lijke onderdanen en N.S.B.ers niet trouwen,
tenzij zij daartoe toestemming hobben van
hel Beheers-instituut".
Het is echter het toppunt, dat de burger-
Iiiko stand, om toch maar vooral niet het
gc-'aar te loopen dat bij vergissing een
N.S.B.er in den echt verbonden raakt, over
logging van een verklaring van politieke
betrouwbaarheid vraagt. En niet minder
:ncl is het, dat een N.S.B.er. die zou willen
trouwen, eerst naar het Beheers-instituut
wordt verwezen om toestemming te vragen.
Herziening van de oificieele interprelatie
ol wijziging en aanvulling van het K. B. op
dit punt, is noodzakelijk.
Wij zijn het daarmede eens.
Verpleegsters aan het werk!
Bel Parool sclirijlt
„Op het oogenblik, dat we meer dan ooit
verpleegsters noodig hebbon, zijn ze niet
beschikbaar. Er zijn honderden, ja zelfs
-brijenden zieken, die niet verpleegd kun
nen wordende tuberculose is met vele
tientallen procenten toegenomen, het aantal
geslachtszieken is onrustbarend gestegen en
onder de zuigelingen heerscht een epidemi
schs ingewandsziekte, die reeds een groot
aantal slachtoffertjes gemaakt heeft. In de
ziekenhuizen moet men patiënten afwijzen,
ome at er geen voldoende geschoold perso
neel is. Waar zijn de verpleegsters 2ijn
re gedeserteerd, nu de strijd om onze volks
gezondheid oo het heetst is Van desertie
mag hier niel en in ieder geval niet ge-
neraliseerend gesproken w orden.
De zaak ligt anders en de oorzaak zit
dieper. Er zijn veel meer zieken dan in
normale omstandigheden, en bovendien is
een groot aantal zusters dezen winter zeil
ziek geworden, terwijl er ook velen door
huiselijke omstandigheden worden vastge
houden.
Het Parool schrijlt verder, dat de ver
pleegsters als groep min of meer de speel
bal geworden zijn van overheden, die haar
een twaalftal jaren geleden uit de zieken
huizen wegkeken en die nu met de handen
in het haar zitten, omdat er geen verple
gend personeel is.
Is het niet dwaas, dat een verpleegster
met twee of drie diploma's, per negen-uri-
gen werkdag bezoldigd wordt met f 4,95,
terwijf men een werkster voor hoogstens
acht uur f 6 tot f 7,50 betaalt
Het verpleegstersprobleem is urgent.
Moge er spoedig een oplossing voor ge
vonden worden.
Engelsch als wereldhulptaal
Oud-minister Dr. Bolkestein schrijlt o.a.
in Het Parool over de wenschelijkheid van
één wereldtaal en vraagt welke taal hier
voor gekozen mooi worden. Hij schrijft
Zender eenige concurrentie is dit de En
gelsche taal. Van de twee duizend
millioen inwoners, die op deze pla
neet elkaar het leven lastig maken, kent
en spreekt de helft Engelsch. Geen andere
tcal komt tol dit getal.
Wij wijzen erop, dat er op dit gebied
meerdere meeningen zijn.
Wij brachten een bezoek aan Duï-
veland en wel speciaal aan de zwaar
getroffen streek om Bruinisse, die blijkbaar
stoeds vergeten wordt, 's Ochtends staken
wij in een tuffend motorbootje de Oosler-
Schelde over. De lucht was grijs bewolkt
en een frissche bries deed de golven over
de railing slaan. Een meeuw liet zich kla
gend langs hel sombere zwerk drijven. Na
een uur varen (o, goede oude tijden 1)
dcc-ml uit de wazige verte de massale Sint
Lieven Monstertoren, het nimmer voltooide
levenswerk van Anthonie Keldermans, op.
Van Zierikzee uit, waar wij do welwillende
medewerking van den Commandant van de
N.B.S. Kloosterman genoten, ging de tocht
naar een gebied, kaal en grauw, volkomen
levenloos. Boomen, die hun dorre takken
vergeels uitstrekken naar licht en warmte.
Het zijn de Duivelandsche polders, die kort
geleden nog door het zilte nat overspoeld
werden. Hier waant men zich in het holst
van den winter. Geen wonder, dat de
boerin, die onze auto koos om te „liften",
de fleurige Zuid-Bevelandsche dijken en
velden, „de andere wereld" noemde.
Zoó komen wii dan in Bruinisse. Links
en rechts zien wii bergen puin in de kom
van het dorp. De huizen, die overeind ble
ven. zijn zwaar beschadigd.
Commandant Drogers van Bruinisse schil
derde in levendige bewoordingen aen ramp
zaligen toestand van deze gemeente. In
September van het vorige jaar werd het
dorp met zijn 2400 inwoners geëvacueerd.
50 personen bleven achter; het waren weg
werkers en personoel van den waterstaat,
Zij moesten aanzien, hoe de Duitschers
door de lege straten trokken, de ruiten
systematisch vernielden, mot bijlen in de
kamers naar voorraden zochten. En het
gros der bewoners had de voornaamste
spullen achtergelaten, met het idee, dat oen
spoedige bevrijding wol zou komen
Op 5 November begon de beschieting
vanuit St. Philipsland en Tholen en ook de
achtergeblevenen moesten verdwijnen. In
December begon namelijk het tegen-offen
sief van Von Rundstedt en Bruinisse moest
van pottenkijkers gezuiverd zijn. Vanuit
Schouwen zou een flank-aanval ondernomen
worden, met Antwerpen als doel.
In Bruinisse werden troepen geconcen
treerd. waaronder een machtige vloot van
rubberbootjes De R.A»F. bombardeerde hel
centrum van het dorp. later werden vijf
onontplofte bommen van 50 kg. gevonden.
Het aantal neergeworpen bommen zou 30
bedragen. Van de vier kerken ziin er drie
onherstelbaar gc-tioflen geen school bleei
gespaard. Het raadhuis is verdwenen. In
totaal, zoo vertelde ons burgemeester Van
don Berg. zijn vijf huizen geheel onbescha
digd uil den strijd gokomen.
Bruinisse is nu geadopteerd door Poeldijk
en Wateringen in het Westland. Drie pak
huizen zijn volgeladen met meubelen uit
deze dorpen. Maar nog steeds is er een
schreeuwend gebrek aan beddegoed en eet
gerei. Hel weinige, dal de menschen heb
ben. is bedorven door het zeewater. Een
juffrouw, bij wie wij een kijkje namen, ver-
lelde ons in geuren en kleuren, hoe haar
tafel in elkaar zakte, toen zij er iets op
wilde zetten. In den hoek van de kamer
lag een kast, eens een fraai mahoniehouten
meubel, nu een wrak met granaatscherven.
De buitenmuur was op een plaats verdwe
nen en het behang wapperde in den wind.
De bovenverdieping kreeg ook meer buiten
lucht. dan in normale tijden. Het plalond
daaronder was gebold van het vocht en
in dergelijke kamers met dichtgespijkerde
ramen leven menschen en gaan op deze
wijze den winter tegemoet
Voor zijn gezondheid moet men dan ook
nu niet in Bruinisse gaan wonen, want er
is zelfs geen arts Deze moet met een
bootje vanuit St, Philipsland komen. Yan
's avonds na tienen tol 's ochtends is de"
telefoon afgesloten, zoodat men dan geheel
geïsoleerd zit. De watertoevoer is zeer ge
ring, men ziet de menschen met emmertjes
rondsjouwen en het moet gezegd worden
hel saamhoorigheidsgevoej is groot, de men
schen helpen elkaar zoo veel mogelijk. En
eenig vertrouwen jegens elkaar is ook wel
vereischt, daar de deuren van de meeste
huizen dusdanig ontzet zijn. dat gemakke
lijk tot roof van de weinige bezittingen zou
kunnen worden overgegaan
Het groote gebrek aan arbeidskrachten
wordt wel gelypeerdvioor het feil, dat laatst
slechts 2 man 't electrische
stellen, hetgeen nog steeds
gekomen is.
Bruinisse leell hoofdzakelijk van de op
brengst uit den landbouw en de visscherij.
Met beide is het treurig gesteld. De vis-
schersvloo! is sterk gehavend, 75 procent
is vernield. In Frankrijk, Duitschland en
Noorwegen heeft men booten teruggevon
den. Vier booten zijn teruggekeerd, uitge
plunderd, zonder schroeven.
En de landbouw Volgend voorjaar kan
er gezaaid worden, is de meening van Brui
nisse. Maar geen mensch. die hel zeker kan
zeggen. Het zoutgehalte van den grond in
de polders is door verdamping aanmerkelijk
hooger geworden dan van het zeewater.
(In andere gedeelten van Schouwen is men
weer met zaaien begonnen op Duiveland
schijnt het nog niet te kunnen.)
Al het benoodigde voedsel moet aange
voerd worden er is in Bruinisse nijpend
gebrek aan groenten. De moeilijkheden
worden nog grooler. wanneer men bedenkt,
dat er nog 5000 landmijnen in de omgeving
liggen. Laatst ïs hierdoor een 35-jarige boer
cm het leven gekomen. N.S.B.-ers zijn aan
hel werk gezel om de mijnen op te ruimen,
een voorbeeld dat algemeen navolging zou
verdienen.
Op den terugweg kwamen wij noq door
het eveneens zwaar getroffen Oosterland.
De burgemeester A. C. van der Have ver
telde ons, dal van de 300 woningen er 60
waren vernield en 100 waren beschadigd.
Hoewel de openbare gebouwen gespaard
bleven, mist het dorp ziin toren. Overal
nield.
Bruinisse en Oosterland vragen hulp. en
kele uil vele. Moge hun roep niet onbe
antwoord blijven f
Wij vernamen, dat de Commissaris der
Koningin zijn belangstelling voor deze zoo
zwoar geteisterde plaatsen toonde met een
bezoek. L.
Herstel schoenindustrie
De totale bezeltingsschade wordt voor do
schoen- en leerindustrie getaxeerd op on
geveer I 1J'2, waarvan c.a. 70 pet. ontstaan
is door diefstal van grondstofien.
De perspectieven worden thans eenigs-
zins gunstiger. De stilgelegde bedrijven
sijn weer ingeschakeld. Men zal trachten
een maandproductie van 350.000 te verwe
zenlijken.
De hulpstoffenvoorziening baart echter
nog groote zorgen, evenals het personeels-,
vraagstuk.
Collega helpt collega
Op Zwitsersche hulp aan ons land heb
ben wij reeds uitvoerig gewezen. Maar
ook iDenemarken heelt zich ons lot aange
trokken. Een vertegenwoordiger van het
Dcensche comité voor hulpverleening is in
is land aangekomen.
Deze heeft medegedeeld, dat op het
oogenblik in Denemarken een groote hulp
actie in voorbereiding is, onder het motto
collega helpt collega
Een timmerman zal voor een Nederlancf-
schen timmerman gereedsschap afstaan,
smid voor een smid. enz.
»n „Help Holland Cousel" werd reeds
eerder opaericht.
2500 ton levensmiddelen werden inge
zameld, waarvan reeds 65 pet. met Ne
derlandsche schepen naar ons land werd
■oerd. Ook boter is in ons land aan
gekomen.
In Denemarken zal in
film worden vertoond i
i onder water bezette gebieden in Nedor-
nd.
De Britsche ambassadeur. Sir Neville
Bland, is dezer dagen in de residentie aan
gekomen. en heeft door de radio oen toe
spraag gehouden lot hel Nederlandsche
volk. „Onze samenwerking zal zijn een
gelijkwaardige samenwerking van vrien
den", was de strekking van «ïin betoog.
UIT STAD EN LAND
GOES. Op Koninginnedag zal weer een
klok zijn bronzen stem door Goes laten
klinken De groote sladhuisklok heeft de
primeur, zij wordt op het oogenblik in Hei-
ligerlee gestemd en zal dan naar haar
oude plaats in de stadhuistoren te Goes
lerugkeeren.
GOES. Dinsdagmorgen sloeg een paard
met wagen op de Beestenmarkt op hol. In
woeste galop rende het beest do kade op.
waar het tot stilstand kwam. Er gebeurden
geen persoonlijke ongelukken.
GOES. Niet minder dan 23 menschen von
den in den afgeloopen nacht logies op hel
politiebureau. Nog steeds beslaat tekort aan
iogeergelcgenheid.
MIDDELBURG. Ten bate van de armen
dezer stad werd Maandag 1.1. in de Oost-
kerk een vredesconcert gegeven, waaraan
medewerktenRiek Caro, sopraan Betsy
Bonthuis-Dhont. viool Th. C. Ferwerda.
Hel programma omvatte o.a. een fanta
sie en luga van Joh. Seb. Bach, een sonate
in F gr. t. van A. Corellï, een tweetal lie-
:ren van Joh. H. Caro, composities van
C. Franck. Julius Röntgen en Guilmant.
De medewerkenden kunnen op oen goede
uitvoering terugzien. Het was een genot
volle avond.
MIDDELBURG. Het afgeloopen weekend
bracht hier een groot aantal Katholieke
padvinders uit alle deelen van Zeeland sa
men voor de Onze Lieve Vrouwe-van-den-
polder-Bedevaart.
De verschillende groepen kwamen Zater
dagmiddag aan, en nadat zij met hun
kwartieren bekend waren gemaakt, mar-
ZON EN MAAN
Donderdag 24 AugustusZon op 6.37,
onder 20.46. Maan op 21.44, onder 7.23.
cheerden zij door de stad. begeleid door
de Signaal-afdoeling van de aid. Middel
burg van de Ned. Padvindersvereenigïng.
Na het openingslof en een toespraak van
den Pastoor van Middelburg, werd de Za
terdag met een kampvuur op het Molen
water. waarvoor veel belangstellenden wa
ren samengestroomd, besloten.
Ook 's Zondags werd door de stad ge
marcheerd op weg naar de kerk voor een
plechtige hoogmis en naar het Molenwater
voor een vldggenparade. Na een sluï-
tingslol vertrokken de padvinders weer
ïaar hun woonplaatsen.
GOES. In de L. v. d. Spiegelstraat alhier
is de 85-jarige M. R. door een jeep aange
reden en met hoofdverwondingen naar zijn
woning gebracht.
KAPELLE. De lijdelijke gemeenteraad
kwam onder voorzitterschap van den wnd.
burgemeester Jn. Balkenende bijeen. De
heeren J. Balkenende. C. A. Blok en J. de
Jonge werden tot wethouders benoemd. Dr.
L. J. Risseeuw bedankte als raadslid. In
de vacature van den heer J. P. Herselman*
werd de heer S. P. Groenleer benoemd.
ST. ANNALAND. Onlangs kwam een bus
met kinderen uit Delft aan, die bij de in
woners ondergebracht werden.
ST ANNALAND. Bij het vredesfeest werd
een muzikale rondwandeling door het dorp
gehouden met het gezelschap Axelerando.
STAVENISSE. Burg. Stand. Geboren Neel-
lje C„ d. v. wijlen N. Smit en C. Goedege-
bure.
GetrouwdM. Potappel, 25 j. en C. Ha-
ge. 24 j.
Ondertrouwd J. v. Oeveren, 37 j. en P.
Moerland, 32 j.
THOLEN. Burg. Stand. GeborenJohan
na A„ d. v. C. v. Gerven en M. J. Cor-
nelisse Gerarda J„ d. v. C. v. Gerven en
M. J. Cornelisse Pioternella J.. d. v. J.
Moeliker en C. QuistMarinus J„ z. v. C.
v. Noort en J. M. Deurloo Maria Martha,
d. v. J. Schot en M. Baaïj Jannetje J., d.
v. W. de Kok en J. C. de ClorcqMaria,
d. v. J. Jansen en K. Blom Jan C., z. v.
C. P. v. d. Velde en P. C. Minheere Jan
z. v. M. Bijl en A. Nelisse.
Overleden J. M. Deurloo, 72 j. te Oud-
Vossemeer, echtg. v. C. J. Polderman
Lena C. Antlionisse. 3 mnd„ d. v. A. An-
thonisse en P. OostdijkM. Kole, 75 j„ te
Kruiningen, echtg. v. J. v. Zweden R. Jan
sen, 3 mnd„ te Groningen, z. v. J. Jansen
en E. J. Geene.
Getrouwd: P. Vis, 34 geb. te Tholen
en J. Perestam. 33 j„ geb. le Tholen J. H.
Mast, 28 j., geb. te Oud-Beierland en P. C.
Baaij, 25 j„ geb. te TholenW. P. van
Licre, 31 geb. te Yerseke en C. Padmos,
30 j„ geb. te Bruinisse.
THOLEN. Gemeenteraadsvergadering.
Woensdag 22 Aug., 2.30 uur, zal een raads
vergadering worden gehouden, waarin o.a.
de wethouders zullen worden benoemd.
's-HEER ABTSRERKE. Tijdens de go-
meenteraadsvergadering werden de leden
van den tijdelijlcen gemeenteraad, de heeren
J. Blok, Jac. Braam, M. H. v. Liere. B. Mar-
kusse. Q. v. d. Vrie, Q. A. v. d. Vrie en J.
C. v. "t WestCeide beëedigd. Tot wethou
ders werden benoemd de heeren Jac. Braam
en J. C. v. "t Wesleinde en tot lijdelijk
wethouder de heer Q. A. v. d. Vrie.
De voorzitter, de wnd. burgemeester Jac.
Braam, sprak de hoop uit dat deze tijdelijke
raad spoedig vervangen moge worden door
een die door het volk gekozen is.
Spr. dankte de wethouders Van 't West
einde en Van Liere voor de aangename
samenwerking.
THOLEN. Onder leiding van den heer
Verswvijeren maakte Concordia Donderdag
avond een muzikale wandeling door de ge-
Daarna werd op de muziektent een feest
programma uitgevoerd. Na afloop van hel
concert ging hel corps nogmaals door de
stad.
SCHERPENISSE. Te Goes slaagde voor
.cstumière onze dorpsgenoote Willy Beeke.
BORSSELE. Alhier werden door het
gehouden om op 31 Augustus feest te vie-
Jianjecomité met de burgers besprekingen
W1LHELMINADORP. De heer A. Minder-
houd opende de ledenvergadering van Zee-
lands Proeftuin. Spreker wees er op, dat
het laboratorium van den Proeftuin was
vernield, maar dat de Proeftuin het er goed
had afgebracht. De heeren J. A. C. Lens
hoek. A. Minderhoud en D. J. v. d. Have
werden in het bestuur herkozen.
De heer A. Provoost nam afscheid als
chet van Zeelands Proeftuin. Van 15 Mei
1918 lot 1 October 1944 was hij verbonden
aan den Proeftuin. Een groot aantal spre
kers betuigden hun erkentelijkheid over het
prachtige werk, in die jaren door den heer
Provoost verricht.
De heer Provoost dankte allen zeer
KLOETINGE. Tot leden van den Dijkraad
v^or de waterkeering van den Calamiteu-
zen Zimmermanpolder zijn als vertegen
woordigers benoemd do heeren J. Q. C.
Lenshoek alhier en J. M. Kakebeeke te
Goes.
ZAAMSLAG. In de eerste zitting van den
lijdelijken gemeenteraad zijn tot wethouder
gekozen de heeren A. Kosten en A. J. de
P
J.
RENESSE. Met Kerstmis 1944 werd bij
Wierden (O.) een trein met mannen uit
Schouwen en Flakkee beschoten er vielen
dooden, en gewondenanderen daarente
gen wisten, dank zij de hulp van de Wier-
densche bevolking te ontsnappen.
Thans zal aan Wierden en omgeving een
eenvoudig monument op de plaats der be
schieting worden aangeboden, uit dank
baarheid aan de bevolking aldaar. Alleen
al van Renesse wisten 35 personen te ont-
een totaal van 102.
WILHELMINADORP. De Voorzitter van do
Pomologische Vereeniging, de heer J. A. C.
Lenshoek, opende de eerste vergadering na
de bevrijding. Spreker memoreerde 'l heen
gaan van den heer A. J. Vermet, bij leven
voor ziller van de Vereeniging van Oud-
Leerlingen van de Fruitteeltschool. De se
cretaris wees er in hel jaarverslag op, dat
de toekomst van de fruitteelt onzeker was.
nu Duitschland, als voornaamste afnemer,
sterk is verarmd. Bodem en klimaat zullen
met den goeden naam van het Hollandsche
fruit ons weer helpen. De oorlogsschade
aan de Zuid-Bevelandsche boomgaarden is
gelukkig niet groot. Het voornaamste pro
ductiegebied van Zeeland is dus behouden
gebleven. Te hopen is, dat spoedig de aan
voer van moderne machines en kunstmest
weer zal toenemen.
De heer J. Lenshoek werd weer als voor
zitter herkozen.
's-GRAVENPOLDER. De tijdelijke raad
alhier koos tol wethouders de heeren Th.
do Klerk en M. Grint. De gemeente-genees
heer A. P. Koles werd herbenoemd voor
den tijd van drie jaar.
KORTGENE. De heer M. Anthonisse kreeg
wegens 40-jarigen dienst eervol ontslag bij
den Prov. Veerdienst.