VRIJE STEMMEN
landelijkheden duren nog voort
Ie JAARGANG
NUMMER 240
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Maandag 20 Augustus 1945'
Algemeene Leiding i
B. G. Kloosterziel en
S. L. Bocrma
Hoofdredacteur i
J. Koeltebakker
Redactie en Administratie:
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
CHINA-JAPAN
II.
Laten ivo eerst Japan eens wat nader be
kijken. Dit wordt genoemd„Het land van
de Bijzende Zon", een zon, die nu aan het
onder gaan is.
Engeland erkende het als grooto mogend
heid, vopral nadat Japan „het land van de
Morqenkalmte (Korea) had ingelijid.
Japan ligt in de gematigde zone. De
temperatuursverschillen zijn er echter groo-
ter dan bij ons. 's Winters ontvangt Japan
de koude Westenwinden, 's zomers de war
me Oostenwind.
Het ligt aan den rand der Mongoolsche
wereld. Hot concentratiepunt der Mongolen
was Tokio geworden, de zetel van het Pan-
Mongolisme.
Japan is een zeemogendheid. Het kon
goedkoop over zee transportceren. Het is
echter wel gebleken, dat bet de Vereen.
Staten niet gemakkelijk kon aanvallen.
De verbindingslijnen ziin enorm lang. Ja
pan ligt 8000 km. van San Francisco ver
wijderd. Er gingen dan ook in de Japan
sche militaire wereld stemmen op, die er
van spraken eerst Australië te veroveren
en daarna Alaska, om vandaar uil Ameri
ka aan te vallen.
De grootte van het moederland Japan be
draagt 380.000 vlerk, km., dat is 12 maal
Nederland. Geheel China is 25 maal zoo
groot als het eilandenrijk. In eigenlijk
China wonen ongeveer 96 personen per
vierk. km., in Japan plm. 180 per vierk. km.
Japan heelt een langwerpigen vorm. Een
nadeel voor Japan hiervan is, dat het voor
de verdediging een groote vloot noodig had,
die over de geheele linie werkzaam moest
kunnen ziin. Hierin heelt Japan qelcald.
De Japansche vischvangst is belangrijk.
Dit vloeit natuurlijk mede uit de natuurlijke
ligging voort. Ook de Japansche vrouw is
•en goed visscher. Het aantal visscherij-
conilicten. b.v. met Rusland, was dan ook
legio. Maarde Japanners hielden zich
lang niet altijd strikt aan de onschuldige
vischvangt. Spionnage kwam veelvuldig
Japan heeft voorts een zeer gelode kust.
Er ziin een 1000-tal bruikbare havens, waar
van de hellt geschikt is voor stoombooten
en een 40-tal zelis voor groote zeeschepen.
De Japanners leven hoofdzakelijk van
rijst.
Er valt veel regen in Japan. Maar wal
meer zegt is het leit, dat de verdampings
capaciteit van Japan weinig grooter is dan
bij ons. Daardoor ontstaan er dikwijls
enorme overstrooningon, zooals b.v. in 1935.
Het voorjaar is er gunstig. De pruim b.v.
bloeit er reeds vroeg. De landbouw ont
plooit zich al in April.
De natuur is er catastrophaaL De raen-
schen kennen er vele zorgen, die uit de
natuurlijke gesteldheid voortvloeien. Zoo
komen er ontzaglijke aardbevingen voor,
die vrceselijke gevolgen kunnen hebben.
Men kan ook een zekere karaktertrek van
don Japanner met den catastrophalen aard
der natuur in verband brengen.
Japan is een grondstoffen-arm land. De
geheele ijzervoorraad van het land zelf
zou in de Vereen. Staten in plm. 1 jaar
verbruikt zijn. De steenkool heeft weinig
beteokenis. omdat er zooveel slechte kwa
liteiten zijn, die voor de industrie onge
schikt moeten worden geacht. De steen
koollagen zijn er dun, nauwelijks eenige
centimetors dik, en de lagen liggen zeer
diep. De Japansche arbeider produceerde
ook minder. Geen wonder, waar de helft
der mijnarbeiders uitvrouwen bestond.
Japan had dus steenkool noodig. En
daarom zocht het gebieden op, die deze
bezitten, n.l. China, Nieuw Guinea e.a.
Japan bezat ook niet genoeg petroleum.
En wat deze voor de moderne oorlogvoe
ring beteekent, is genoegzaam bekend.
Sachaiin heeft voel petroleum, vooral het
Noordelijk* gedeelte. Dochdit was
Russisch.
(Wordt vervolgd.) V.
Gouverneur -Generaal
van Ewes9. Bntiië
spoedig vrij.
Lt.-Gen. Wedemayer heeft bekend
gemaakt, dat een speciale Ameri-
kaansche medische eenheid per
parachute geland is in een krijgs
gevangenkamp. 150 km ten N. van
Moekden. waat zich o.a. ook de G.G.
van Ned. Indië bevindt. Naar
Reuter meldt, zal hij op speciaal
verzoek van H.M. de Koningin
spoedig van hier geëvacueerd worden
Het Verre Oosten
Toen Vrijdag 4 Amerikaansche bommen
werpers verkenningsfoto's maakten boven
de Baai van Tokio, werden zij door herig
afweervuur en jagers bestookt. Twee ja
gers werden nergeschoten, 1 der bommen
werpers kon. hoewel zeer zwaar bescha
digd, nog juist op zijn basis terugkeeren.
In een bericht tot het Japansche volk
beweerde het Japansche persbureau, dat
een spoedige landing van geallieerde troe
pen te verwachten is, maardat zij
slechts blijven, totdal de vredesvoorwaar
den onderteekend zijn.
Verder heeft de Japansche regeering in
een dringende mededeeling aan Mac Ar
thur verzocht stappen te ondernemen om
hot Sov jet-of fensiof onmiddellijk te doen
De Russen hebben echter, omdat de Ja
pansche troepen nog steeds ianatieken te
genstand bieden op sommige plaatsen, een
ultimatum gesteld, waarin bevolen wordt
zich voor hedenmiddag 12 uur over te ge-
Intusschen zetten zij hun opmarsch voort.
Officieel is door de Russen medegedeeld,
dat Vrijdag de eerste 20.000 Japanners zich
hebben overgegeven.
Prins Higashikuni. de nieuwe Japansche
premier, heeft zijn kabinet gevormd.
Alle posten, behalve die van oorlog en
marine, worden door burgers bezet.
De vroegere minister-president, prins
Konoje, zal waarschijnlijk als vice-premier
optreden. De minister-president is ook mi
nister van oorlog.
Het is zeer waarschijnlijk, dat do inlei
dende besprekingen der geallieerden met
de Japanneezen op zijn vroegst begin vol
gende week worden gehouden.
Volgens radio Tokio zijn drie Japansche
capitulatiedelegatics vertrokken naar China,
Mantsioerije en '„het Zuiden
De Amerikaansche radio meldt, dat ge
neraal Mac Arthur op afdoende wijze een
einde heelt gemaakt aan de nota's van
Tokio, waarmee getracht wordt de aankomst
der Japansche gedelegeerden uit te stellen.
De generaal heeft de Japaneezen n.l. be
volen zich thans onverwijld naar zijn hoofd
kwartier te begeven.
De Japansche opperbevelhebber Sn China
heeft zijn troepen bevolen bij het aanbre
ken van den dag het vuren te staken.
De Chineesche troepen trekken Kanton
binnen, waar de officieele overgave van
de Japannors in China zal plaats vinden.
De rede van
den ministerpresident
Do minister-president. Prof. Ir. W. Scher-
merhorn, sprak Vrijdagavond over do in-
temeeringskampen. Het gevoel van rechts
zekerheid in ons land, zoo zeide de mi
nister. zal ernstig ondermijnd worden, als
er menschon maandenlang zijn geïnterneerd
zonder dat er van berechting sprake is.
De bijzondere gerechtshoven beginnen nu
gelukkig te werken. In September zullen
Max Blokzijl en Van Genechten waarschijn
lijk in Den Haag terecht staan.
De minister dood een nadrukkelijk be
roep op ieder, die een verzoek ontvangt
om eon taak in de tribunalen te aanvaar-
dit in zeer ernstige overweging to nemen,
want de medewerking van velen is noo-
De Minister zeide verder, dat de winter
aan de leiding van de kampen kolossale
eischen zal stellen. Verschillende kampen,
die als winterverblijf ongeschikt zijn, zul
len moeten wqrden ontruimd, en gedeelte
lijk overgebracht naar andere kampen. Hier
en daar zullen nieuwe kampen moeten ge
bouwd worden.
Dit zal waarschijnlijk ten koste moeten
gaan van het herstel van woonruimte, o.a.
in de verwoeste gebieden.
Dit bouwen zal daarom tot het uiterste
minimum moeten worden beperkt, en op
korten termijn zullen al diegenen moeten
worden uitgeschift, waarvoor termen voor
vrijlating, zij hot voorwaardelijk in afwach
ting van hun berechting, in overweging kan
worden genomen. De regeering is van plan
om voor deze vrijlating nieuwe normen op
te stellen. Zij heeft Ie dier zake heden eeni
ge overwegingen voorgelegd aan de Nat.
Advies Commissie.
De Groote Adviescommissie der illegali
teit maakte reeds een meening kenbaar, die
in groote tekken de instemming der reqee-
ring heeft. Er moeten zoo spoedig mogelijk
maatregelen worden genomen, die de ge
heele behandeling der zaak een stap dich
ter brengen bij het normale rechtsgestel,
zoools dat voor den oorlog de trois van
hot Nederlandsche volk uitmaakte.
Argentinië
De incidenten bij de viering van V-J.-Day
in Buenos Aires tusschon nationalisten en
leden der democratische partijen hebben
zich telkens herhaald. Poqingen werden
gedaan, om o.a. de bureaux der democra
tische kranten in brand te steken. De poli
tie hield zich hierbij afzijdig 1
Indië
Op de Cocos-eilanden, ongeveer 1000
km. ten zuiden van Java, is door hot ge
allieerd opperbevel reeds sinds -geruimen
tijd een R.A.F.-basis aangelegd, als lan-
dingspunt op de groote route Voor-Indië
Australië. Het kabelstation aldaar heeft go-
durende den geheelen oorlog gewerkt.
Yoegoslavie
Maarschalk Tito zeide ter gelegenheid
van een perconferentie, dat de strijd tegen
een overweldiger niet beslist wordt door
de wapenen, maar door den menschelijken
wil„Wij partisanen begonnen hel verzet
tegen de Duitschers in 1941 met leege han
den, ontrukten hun de eerste wapenen, en
zegevierden ten slotte."
Hel voorloopige parlement heeil met 349
stemmen voor en 2 onthoudingen de nieu
we kieswet aangenomen. De kiezers moe
ten minstens 18 jaar zijn, zelfs nog jonger
als zij partisaan of soldaat zijn geweest.
Mannen en vrouwen staan voor de kies
wet gelijk. Collaborateurs en dergelijken
wordt het kiesrecht onthouden.
China
Reuter meldt uit Tsjoenking, dat generaal
Tsjoe teh, opperbevelhebber van het 18de
communistische Chineesche leger in noord
west China aan zijn troepen bevel heelt
gegeven, do Japansche capitulatie te aan
vaarden en de Japansche wapens over te
nomen. Maarschalk Tsjang' Kai Tsjek heeft
aan Tsjoe teh bevel gegeven, nooit meer
tot onafhankelijke stappen over te gaan.
UIT STAD EN LAND
GOES. Uil hel logement v. Z. worden
verschillende kleedingstukken vermist. De
politie stelt een onderzoek in.
GOES. Donderdagmiddag werd de ma
troos C. G. van der Heijde. die onlangs
op tragische wijze bij een auto-ongeluk
om het leven kwam, met militaire eer ter
aarde besteld. Onder de aanwezigen
merkten wij op don Luitenant ter Zee le
klasse der Kon. Marine, den heer J. R.
GOES. De Oranjevereeniging had voor
den eersten vredesdag een keurig pro
gramma. Het weer liet zich 's ochtends
niet al te besl aanzien, maar 's middags
goot een oranje-zonnetje milde stralen over
oen vroolijke menigte, die op do Markt
bijeen was.
Van het bordes van het Stadhuis af
voerden verschillondo autoriteiten het
woord. De wnd. burgemeester A. de Roo
dankte in de allereerste plaats God voor
dezen lang verbeiden daa on verzocht
tenslotte een moment stilte, ter herdenking
der gevallenen.
Het muziekcorps „Hosanna" speelde
het Wilhelmus en het Engelsche volkslied.
De heer J. I. van Ballegoyen de Jong.
Voorzitter van de Oranjevereeniging, gaf
daarna uitinq aan zijn qroote dankbaar
heid jegens regeerihg en vorstenhuis en
jegens onze bondgenooten. en deed een
beroep op allen om te komen tot een
betere samenleving. Spreker eindigde
metLeve de Koningin, levo hel Vader
land, leve Goes
Daarna sprak do commandant van de
Marine te Goes. Luitenant ter Zee lo kL,
do heer Jonker. Mot dankbaarheid ge
waagde spreker van.de hulp der Zeeuwen
bij de bevrijding.
De menigte zong dan het Wilhelmus en
andere volksliedoren, onder leiding van
den hoor 't Hooft.
De generale repetitie van do Klepper-
marseh slaagde schitterend. Het Linten-
spel werd door de meisjes op de muziek
tent uitgevoerdhet was een fleurig ge-
Ter verhooging van de vreugde maakte
het tamboer- en pijpercorps „Excelsior"
een muzikale wandeling door de stad.
Later op den avond gaf „Euphonia" een
concert op de Groote Markt.
GOES. Burg. Stand. GeborenPieter
L„ z. v. L. M. Geluk en J. Aarnoudse.
te Tholen. Cora S., d. v. S. J. Klompe en
M. S, Staalen. OverledenUilke C.
Brand. 8 w., te 's-Heerenhoek.
NIEUWE BONNEN
GELDIG TOT 25 AUGUSTUS 1945
Aardappelen.
A 35. B 35, C 35. M 35 Aardappelen,
per bon I's kg. D 35, E 35 Aardappelen
per bon 1 kg.
Vleesch zonder been.
A 35 A. B 35 A, C 35 A. D 35 A,
E 35 A, M 35 A. A 35 B, B 35 B,
C 35 B, D 35 B Vleesch, per bon 100
gram. Bon E 35 B Vloesch wordt niot
NIEUWE BONNEN
GELDIG TOT 1 SEPTEMBER 1945
Koffie.
A 88, B 88, C 88 Reserve, per 'bon 100
gram.
Zout.
225 Algemeen, per bon 100 gram.
Suiker.
A 92, B 92, C 92 Reserve, per bon 400
gram. D 92, E 92 Reserve, per bon 500
gram.
226 Algemeen, per bon 250 gram.
Peulvruchten.
A 86, B 86, C 86 Reserve, per bon 250
gram.
227 Algemeen, per bon 100 gram.
Vermicelli of Puddingpoeder.
228 Algemeen, per bon 50 gram. Het
publiek dient er rekening mee te hou
den. dat in den loop van de volgende
week pudding geleverd kan worden op
vermicelli bon 228 Algemeen.
Vervangingsmiddelen.
234 Algemeen. 1 rantsoen.
Pruimen of rozijnen.
235 Algemeen voorinleveringsbon inle
veren vóór 25 Augustus 1945. De bon
204 Algemeen, waarop nog niet is af-
geleverd, dient eveneons voor dezen
datum bij de winkeliers te worden in
geleverd.
Engelsche bloem.
229 Algemeen 70 gram, 230 Algemeen
140 gram per bon.
Engelsche Huishoudzeep.
D 86 Reserve c.a. 112 gram, E 86 Re
serve, c,a. 225 gram per bon.
Rijst.
E 85 Reservo, 250 gram per bon.
Gortmout. Havermout of Gerstegries.
231 Algemeen, 250 gram por bon.
Kindermeel.
D 89 Reserve, 250 gram per bon. Indien
geen kindermeel voorradig is, kan bier-
op rijstebloem worden geleverd.
Rijstebloem.
E 89 Reserve, 250 gram per bon.
Eipoeder.
232 Algemeen, 140 gram per bon.
Thee.
A 90, B 90, C 90 Reserve, 25 gr. p. bon.
MIDDELBURG. De Zeeuwsche Volks
universiteit deelt het volgende mede
Op 1 Augustus i.l. bedroeg haar leden
tal 3340. Dit is wel een prachtig resul
taat, als men bedenkt, dat zij eerst op
25 Januari 1945 weid gesticht.
Op Maandag 20 Augustus a.s., des
avonds om 8 uur. zal het Centraal Bestuur
der Z.V.U. in het Schuttershof fe Middel
burg een bijeenkomst beleggen, waarop
den leden uit Middelburg en omgeving
de gelegenheid zal worden gegeven hun
wenschen kenbaar te maken ten aanzien
van bepaalde studie-kringen.
De plannen tot het inrichten van een
Z.V.U.-Jeugdleeszaal zijn in een verge
vorderd stadium.
Voor do derde week van September
heeft de Z.V.U. op haar programma sjaan
een voordracht van den bekenden roman-
schrijver-radio-omroepor A. den Doolaard
over hel onderworp„In wat voor wereld
leven wij Beschouwingen over do inter
nationale politiek."
Den Doolaard zal zoowel te Middel
burg als te Goes. Vlissingen en Terneu-
zen voor do leden spreken.
In de plaats van Dr. P. J. Bouman, dia
zich wegens vertrek uit onze provincie
gedwongen zag zijn bestuursfunctie neer
te leggen, is tot lid van het Centraal Be
stuur der Z.V.U. benoemd Dr. M. Schreu-
der te Vlissingen, aan wien, evenals aan
zijn voorganger, de leiding der Afdeeling
Wetenschappen is toevertrouwd.
MIDDELBURG. De nationale feestdag is
hier enthousiast gevierd, 's Morgens wa
ren er een drietal reveilles. Do blijde
stemming werd nog verhoogd door het
traditioneele „pierement", hetwelk zich in
een groote belangstelling van het ■nubliek
mocht verheugen.' Geen wonder, waar we
het zoo lang hebben moeten missen. Ook
de „koperen Ko" had veel bekijks.
Op het Molenwater concerteerden resp.
het Middelburgsch Muziekcorps en „Ex-
Een muzikale rondwandoling van de
gecombineerde muziekverenigingen be
sloot de feestelijkheden.