VRIJE STEMMEN
Uumto
Russen rukken sriei op
Rondom Japan's capitulatie-aanbod
DAGBLAD VOOR ZEELAND
S. L. Bocrma
Hoofdredacteur s
J. Koclccbaldccr
Redactie en Administratie
Goes, Beestenmarkt 2
NUMMER 236 Dinsdag 14 Augustus 1945 Telefoon 2163
IN DE POLITIEK
Hel antwoord op
hel capilulalie-aanbod
De regeering van keizer Hirohito heeft
zich gewend lot Zwitserland en Zweden,
om aan de Vereenigde Volkeren die mei
Japan in oorlog zijn, bekend te maken,
dat Japan zich onvoorwaardelijk wil
geven. De eischen van Potsdam worden
aanvaard. Eén restrictie slechts werd ge
maakt de souvereiniteit van den keizer
zou onaangetast moeien blijven.
Het antwoord van de groote machten,
die hier hebben te beslissen, is gekomen,
vroeger dan we dachten. Amerika zal
voor de vier grooten spreken. Groot-Brit-
tannié. Rusland en China hebben zich
dus accoord verklaard met het antwoord.
De kleinere landen en ook Frankrijk zijn
niet gehoord, wat Ook begrijpelijk en te
billijken is. En wal zegt het antwoord
Heel eenvoudig dit.
Het capitulatie-aanbod wordt aanvaard,
met de beperking dat aan de souvereini
teit van den keizer niet zal worden ge-
Slechls één kleine toevoeging stelt Ame-
De keizer moei zich bereid verklaren
aan de bevelen van het oppercommando
der geallieerde legers te gehoorzamen
Een kleinigheid maar.
Natuurlijk blijft u geheel souverein,
groote keizer.
Doch als u wal doen wilt of bevelen
wilt geven, komt u slechts even infor
ren wat onze commandant daaromtrent
wenscht. En als onze commandant hel
een of ander wil uitgevoerd zien dan
zal hij het u wol aanstonds laten welen.
En dan doet u hot natuurlijk
De humor ligt er dik op.
Met een buiging wordt het gezegd.
Al hel ceromonieel van het koiezrrijk
der Rijzende Zon blijft onaangetast.
Er is alleen een klein Amerikaansch
mannetje want men noemt
het Mac Arthur zal zijn, die de liquidatie
van den Japanschen boedel zal leiden
(en wij weten niet ol hij in letterlijken
klein is, doch hij is natuurlijk klein tegen
over den grooten keizer) en dit kleine
Amerikaansche mannetje heelt maar een
wenk te geven, en de keizer draalt ge
hoorzaam achter zijn bevelen aan.
Zal Japan deze striemende vernedering
aanvaarden
Ook dit zal de lezer wellicht eerder
weten dan de schrijver van dit artikel
Doch absoluut zekor is, dat Japan na
korter ol langer tijd wel zal moeten
Rusland is nog lang niet tot stilstand
gekomen Het dringt snel in Mantsjoerije
door, en zal wel niet rusten voor het oude
bezit, Port Arthur, is bereikt Dat was
juist het grootste verlies in den vorigen
oorlog mei Japen. Port Arthur, de ijsvrije
haven wat Wladiwostok niet is die,
als een pistool op de borst van Japan ge
richt, ligt aan de kust tegenover het Ja-
pansche eilandenrijk. Dus Rusland vecht
nog door. En ook de atoombommen lig
gen gereed om verder hun alvernielend
werk te doen. Ook de Amerikaansche en
Britsche machten vechten voort, op zee,
in de lucht en op het land. Een oogenblik
kan Japan nog de verzenen tegen de prik
kels slaan. Doch dra ligt het zieltogend
Het is maar een kwestie van tijd. De
komische situatie wordt werkelijkheid
Nu nog iels over den achtergrond van
deze regeling.
Daar do keizer zelf alleen te bevelen
heelt over de Japansche legers, is het
voor de geallieerden niet anders dan voor
deel, als de bevelen tot het neerleggen
der wapens enz. direct van den keizer
zeil komen. Dan is er kans dat ze wor
den opgevolgd. Anders zouden bijna ze
ker de verwoede Japanners blijven door
vechten, overal waar ze kunnen. En dit
gaf voor veel bezette gebieden nog kans
op eindelooze ellende. Hoe zouden des
perate Japansche groepen nog jaren de
bosschen en wildernissen in de binnen
landen onveilig kunnen maken. En wal
zou het lot zijn ook van onze landgenoo-
ten als ze nog een lijd in de handen van
losgelaten Japansche desperado's zouden
blijven
Het is te hopen, dat de keizer zich ten
slotte bereid verklaart, formeel zelf do
liquidateur te zijn van zijn ineengestorte
keizerreik.
Maar is de keizer zelf niet oorlogsmis
dadiger nummer één
Dat moet nog blijken.
Als er regelmatig verkiezingen zijn ge
houden voor een democratisch bewind,
zal het Japansche vollt zelf kunnen be
slissen of het dezen keizer nog wenscht.
De Japansche bladen geven al foto's van
zijn dertienjarigen zoon. En is de keizer
geen keizer meer, dan kan men altoos
nog verder zien Red.
Het Verre Oosten
De strijd duurt voorloopig voort tot de
geallieerde opperbevelhebbers andere be
velen geven.
Russische troepen rukken zeer snel op
in Mandsjoerije. De troepen onder bevel
van maarschalk Malinowsky (die het be
vel over de bevriidingslroepen van Praag
destijds voerde) zijn uil hel N.W. reeds
door de passen van hel Chingan-gebergte
heengetrokken, terwijl langs het geheele
1600 km. lange fronl de Japansche tegen
stand, verpletterd wordt.
De Russische opperbevelhebber in
Verre Oosten is Maarschalk Wcssiljewsky,
ook wel „de vader van den Rus3Ïschen
generaien staf" genoemd.
"z een zwaar vlootbombardement zijn
Russische mariniers in Korea geland en
hebben de havensteden Rashin en Meru-
kin genomen.
Amerikaansche en Britsche marinevlieg
tuigen deden een grooten aanval op hel
gebied van Tokio, lerwijl vliegtuigen van
Mac Arthur's commando de havenstad
Kure bestookten.
Verder voerden de Amerikanen nieuwe
landingen uit op 5 eilanden in de Ma-
Later werd nog gemeld, dat do Russen
nu do groote krijgsgevangenenkampen
Mandsjoerije naderen.
Rusland
Uit Rusland is ook medewerkina geko
men bij het werk voor de atoombommen,
naar door Reuter wordt gemeld. Een Rus
sisch geleerde. Peter Kapitza, die sinds
1335 weer in Rusland verblijft, terugge
roepen door de Sovjetregeering. alwaar
hij professor werd, was vroeger directeur
van het mond-icboratorium te Cambridge,
en dqarna assistent van den beroemden
Britschen geleerde, wijlen Lord Ruther-
ford. Hij deed onderzoekingen met vloei
baar helium, en wekte het eerst op fcunst-
atige wijzo buitengewoon krachtige mag-
ïtischo velden op. Hij ontdekte vele
ouwe eigenschappen van het atoom.
(Volgens het Vrije Volk hebben behalve
deze nog vele andere buitenlanders voor
bereidend werk voor de atoombom ge-
Hij noemt drie uit Duitschland ver
jaagde Joodsche geleerden, een gevlucht
Italiaansch professor, een gevluchte Deen
)n een Franschman.)
Op een Nationaal sporlfeest in Moskou
zm Eisenhower die daar thans vertoeft
tegenwoordigheid van Stalin do para
de al van 40.000 athleten uit heel Rus
land.
De Sovjet-Unie heelt besloten, de di
plomatieke betrekkingen met Finland en
Roemenië te hervatten, omdat deze landen
actief hebben meegedaan aan de bestrij
ding van Nazi-Düitschland. Van Bulga
rije wordt gemeld, dat hot eveneens stap
pen onderneemt, om tot dergelijke diplo
matieke betrekkingen met de Russen te
Verzoeken om inlichtingen
aan Nederlandsche consu
laten in het öuitenland
Nu het postverkeer tusschen Nederland
■n de meeste andere landen hersteld is.
doet zich het verschijnsel voor. dat tal
rijke Nederlandsche Jirmo's |en behoeve
het aanknoopen van nieuwe relaties
een verzoek om opgave van adressen
of andere gegevens zich wenden tot de
Nederl. consulaten in het buitenland.
gang van zaken moet in het alge-
i ongewensebt worden geacht, niet
alleen omdal er van een normaal handels
verkeer lusschen Nederland en andere
landen voorshands nog geen sprake zal
kunnen zijn, doch vooral ook omdat de
consulalen, welke meestal niet over intor-
ies betreffende de aanvragende firma's
beschikken, niet kunnen beoordeelen of de
gevraagde qogevens of adressen zonder
eer kunnen worden verstrekt.
De consulaten zullen dan ook in den
regel de aanvragers verwijzen naar den
Economischen Voorlichtingsdienst, welke
alleen inlichtingen verstrekt aan te goeder
a bekend staande firma's en levens
door zijn nauwe relatie met andere Direc-
en en Diensten van het Departement
Handel en Nijverheid de practïsche
mogelijkheden voor den im- en export-
handel naar den meest recenten stand
in zaken kan beoordeelen.
Do Economische Voorlichtingsdienst be
schikt over een uitgebreide documentatie
3 in staat zoo noodig na raadpleging
de Nederlandsche Consulaten en ICa-
van Koophandel in het buitonland,
waarmede regelmatig contact onderhouden
wordt, belanghebbenden do gewenschte
inlichtingen te verstrekken.
Belanghebbenden worden derhalve ver
zocht verzoeken om inlichtingen als boven
bedoeld in den vervolge te richten tot den
Economischen Voorlichtingsdienst. Bozui-
denhoutscheweg 95, 's-Gravonhage.
(Econ. Nieuws).
komen. Er heeft daar een congres van de
sociaal-democratische partij plaats gehad,
de boerenpartij en de Communistische
partij zonden gelukwenschen, en vanwege
het bestuur werd den nadruk gelegd op
onverbreekbaro bandon met de Commu
nisten. Er is dus wel kans dat ook Bur-
garije de diplomatieke betrekkingen spoe
dig zal zien.
Yougo»S!avië
Terwijl van Koning Peter van Joego
slavië bericht is ingekomen, dal hij Tito
niet erkent als wettig hoofd van de regee-
ring, en zelf wil terugkeeren om de regee
ring in handen te nemc-n. heeft het Volks
front een congres gehouden, -waar Tito
in een toespraak de republikeinsche re-
aeeringsvorm verdedigde. Hij was juist
tot president van het Volksfront gekozen.
De koning, zoo zeide hij, had zich steeds
gesteld aan de zijde van de Chetniks.
Telkens als deze in samenwerking mei de
Duitschers aanvallen op groote schaal
deden op de parlisanen, gaf de koning
onderscheidingen aan hun aanvoerders.
Tilo riep op tot de vernielïging van de
reactionnaire benden, die zich nog steeds
schuilhouden in de bosschen en tot dlge-
heele vereoniging van alle volksgroepen
in het eene volksfront.
Griekenland
De regent van Griekenland heeft aan
Voelgaris, den afgetreden Minister-Presi
dent opgedragen, een nieuwe regeering
Ie vormen. Dit is geschied. Voelgaris
neemt zelf 6 portefeuilles, een collega 2.
Sterke linksche oppositie wordt vervracht.
Spanje
De Spaanscho Communisten in Frank
rijk hebben hun hoofdkwartier van Parijs
naar Toulouse verplaatst, „op den weg
naar Madrid", zooals een der leiders ver
klaarde.
Frankrijk
De procureur-generaal Mornet heelt zijn
requisitoir gehouden. Hij beschuldigde
den maarschalk van verraad tegenover
de heilige belangen van hel vaderland.
Zijn motieven waren volgens Mornel eer
zucht, machtswellust, haat togen het re
gime dat aan het zijne voorafginghet
was tegelijk een aanslag tegen de repu
bliek. Pétain heeft generaal De Gauile
steeds beschouwd als een misdadiger.
Pétain heeft ook de vloot opgeofferd, de
Jodenwetten getolereerd, de strijd legen
vrijmetselarij begunstigd. Hij heelt Hitier
militaire samenwerking aangeboden.
Mornet verklaart, geen verzachtende
omslandigheden le zien, ook zijn hoogon
leeftijd is dat niet. Hij eischt voor Pétain
de doodstrai.
In diep stilzwijgen hoorde de zaal deze
woorden aan. Pétain grijpt verward naar
militaire medaille, alsof hij deze wil
afrukken. De zitting wordt opgeheven.
Maandag 13 Augustus beginnen de
pleidooien.
Italië
Een nieuw oproer in een gevangonis
i Italië is uilgebroken. Hel is thans de
Sint Theresia-gevangenis te Florence, waar
150 gevangenen zich bevonden. Evenwel
liep deze opstand ongevaarlijk af. Na
een heelen nacht in een groote zaal veel
lawaai le hebben gemaakt, is alles op
zijn pool/es terecht gekomen, meldt het
Algiers
De gemeenteraadsverkiezingen zijn in
alle kalmte gehoudon, en gaven den uil
slag, dal er een belangrijke verschuiving
naar links viel te constaleeren. De „Fran
ce Combattanle", de linksgerichle verzets
beweging, heeft een beslissende meerder
heid behdald.
Engeland
Vele leden van hel Lagerhuis achten
het salaris van 600 pond per jaar le laag,
vooral indien hun gezin in de provincie
woont, lerwijl zij zelf in Londen moeien
wonen. Men zou een salaris van 1000
pond willen vaststellen, of verhoogingon
toekennen voor bijzondere gevallen.
België
De Ilaliaansche vice-premier voorspelt
in een interview te Parijs, waar hij het
socialisten-congres bijwoont, de spoedige
afschalling van de monarchie in Italië.
De naar België teruglceerende politieke
gevangenen hebben recht op een repatri-
eeringstoelage van 1000 1.driomaande-
lijksche vergoedingen van 2500 Ir. elk
kleeding en schoeiseleen dubbel voed
selrantsoen gedurende drie maanden, ter
wijl deze termijn op doktersadvies mei
drie maanden kan verlengd worden kos
teloos verblijf, zoo noodig in eon rustoord
voor zwakke ol herstellende politieke ge
vangenen, in een kliniek of in een sana
torium en 500 kg. kolen.
Reuter meldt, dat de Spaansche regee
ring thans bereid is Degrelle uit te leve-
Een «loonvloeta
Hel „Vrije Volk" schrijll, dat i
de kringen der vakbeweging de
is toegedaan, dat net inderdaad mogelijk
is, uitgaande van de werkelijk beschik
bare levensbehoeften, thans te komen tot
vaststelling van een sociaal verantwoord
minimum-loon. Met behulp van een kinder
toeslag-stelsel en van gratis-bonnen voor
groote gezinnen, hoopt men te komen tot
den toestand, waarin iedere werker in
staat zal zijn, tenminste het noodzakelijke
levensonderhoud voor zijn gezin te be
kostigen.
Inderdaad een aantrekkelijke gedachte,
die oen beloite voor de toekomst inhoudt.
Massagraf in Delfzijl
De P.O.D. uit Groningen heelt dezer
dagen in Delfzijl een verder onderzoek
ingesteld naar den inhoud van het massa-
gral in Delfzijl. De sectie op de gevonden
lijken werd verricht door Dr. J. Arends,
de opgravingen werden verricht door het
Roode Kruis. Bij de lijken bevond zich
dat van een 15-jarig meisje. Geen der
slachtoffers kon worden geïdentificeerd.
De lijken waren alle min ol meer ver
brand. Dit is het zooveelste getuigenis
van Duilsche barbaarschheid.
Open brief
aan den ministerepresident
Verscheidene onderteekenaars hebben
aan den minister-president Prof. Ir. W.
Schermerhom een open brief gezonden.
Daarin wordt tot hem als voorzitter van
den Raad van Ministers het verzoek ge
richt om die maatregelen le willen nemen,
waardoor het Nederlandsche volk nog in
het jaar 1345 in staal zal worden gesteld
om zijn grondwettelijke rechten uit te
oefenen en door algemeene, vrije en ge-
geheime verkiezingen zijn landelijke en
plaatselijke vertegenwoordigen de licba-
Het Japansche volk heeft van zijn re
geering nog geen enkel bericht ontvan
gen omtrent het capitulatie-aanbod. Wel
hebben do bladen steric den nadruk ge
legd op de moeilijke positie van Japan,
Voorts hebben zij uitvoerig geschreven
den 13-jarigen kroonprins Akhito. In
verband daarmede wordt in Washington
het vermoeden uitgesproken, dal de keï-
ran aftreden zou denken. Zelfs wordt
de mogelijkheid onder het oog gezien, dat
de keizer harikiri zou willen plegen.
Indien de capitulatie een lelt wordt. zal.
iO deelt het hoofdkwartier van het com-
ando in Zuidoost-Azïë mede, de herbe-
iflirrg van Ncd. lndië in hoofdzaak ge
schieden door Britsche troepen. Do Nica
zal hel burgerlijk bestuur dor bevrijde ge
bieden organiseoren. Nederlandsche troe
pen zijn wegens gebrek aan transport
middelen nog in onvoldoende mate aan
wezig. Hel (olaal aantal Nederlandsche
Nederlandsch-Indische militairen en
Nica-personeel dal aanwezig is in den
Zuidwest-Pacific wordt geschal op onge-
icr 10.000 man.
Misschien zal hot noodig zijn, speciale
Japansche missies naar de troepen in
Nod. Indië le zenden, om hen te overtui
gen dal de oorlog voorbij is.
Als het werkelijk lot een capitulatie
koml, na hel antwoord der Big Three, zal
de keizer onderworpen zijn aan den op
perbevelhebber der geallieerde slrijd-
kiachten.
Hij zal de voorwaarden van overgave
moeien onderleekenen, en zal aan do Ja
pansche slrijdkrachlen hel bevel moeien
geven, de vijandelijkheden le staken, hun
wapens in le leveren, en zich verder te
gedragen als door den geallieerden op
perbovolhebber zal worden gelast. De ge
allieerde krijgsgevangenen en burgerlijke
ge-interneerden zullen moeten worden sa
mengebracht op plaatsen, vanwaar ze
door geallieerde transportschepen kunnen
worden afgehaald.
De uiteindelijke regeeringsvorm in Ja
pan zal moeten worden bepaald door de
vrije meeningsuiting van het geheele Ja
pansche volk.
Japan zal door geallieerde troepen be
zet blijven, tot het doel der verklaring van
Potsdam geheel is bereikt.
De Japansche regeering heeft officieel
geprotesteerd tegen het gebruik van de
atoombom.
Australië is van oordeel, dat keizer
Hirohito mee verantwoordelijk blijlt voor
de Japansche oorlogsmisdaden. Ook Chi
na heelt deze meening.
Correspondentie
Lezers uil Stavenisse en uit Wolfaarts-
dijk vragen oi het nog mogelijk is, mee
(e doen aan het halen van paarden uit
het buitenland. Naar wij vernemen is dit
niet meer mogelijk.
Een loeraar aan de Rotterdamsche zee
vaartschool schrijft ons naar aanleiding
van ons eerste hoofdartikel „Twee proces
sen". dat hij verstaat hoe velen in de
oorlogsjaren dacliten dat de Duitschers
zouden winnen. Maar, zoo zegt hij, dan
was het juist een teeken van vaderlands
liefde, als men dan tóch zou zeggen niet
meedoen met de Duitschers, maar trouw
blijven aan onze beginselc-n. Hij zal in-
tusschen gezien hebben, dat ons tweede
artikel, precies dezelide gedachte vertolkt.
Dit neemt niet weg dat wij zijn belang
stelling
Uit Hansweert meldt men ons, dat daar
uit het huis van een N.S.B.er goederen
worden weggehaald door burgers voor
eigen gebruik. Hij vraagt of dit geoor-
loold is.
Dit is zeker niet geoorloofd en moet di
rect v/orden gemeld aan het hoofd der
politie Ier plaatse. Zooals hij terecht on
derstelt goederen van N.S.B.ers komen
onder beheer van de overheid, totdat het
vonnis is gevéld.
Een abonnee vraagt ons, waarom in
den inhoud der baby-pakketten zoo groot
verschil is. De dislributiekring Goes meldt
ons daaromtrent, dat er ongeveer het vol
gends in moet zitten12 luiers, 3 onder
leggers, 3 truitjes of hemdjes, zoo moge-
ffjk een dekentje, een dozijn sluilspelden.
Het is iutusschen mogelijk, dat de samen
stelling lusschentijds moet worden gewij
zigd in verband met de ongunstige texliel-
posilie. Daar is dan ook verder niets aan
te doen.
Een briefschrijver uit Goes klaagt er
over. dat er dezer dagen een vrachtwagen
van de Veilingsvereeniging Zuid-Beveland
met wellicht drie ton iets geteekend fruit
gelost is op het terrein van cle Gemeente-
Reiniging aan den Oudedijk. Hij schal, dal
er nog twee ton bruikbaar fruit onder was.
Waarom, zoo vraagt hij, is dit fruit niet
tegen sterk gereduceerden prijs van de
hand gedaan Hij vermoedt, dat dit is.
omdat dan dit goedkoops Iweece soort
fruit de markt zou drukken.
Wij weten niet, of dit laatste waar is.
Maar zijn in elk geval met hem van mee
ning, dat dit motief onjuist zou zijn. Als
voor 1 kilo fruit 50 ct. moet worden be
taald. zal het voor velen een buitenkansje
zijn, eens goedkoop fruit te kunnen koo-
pen, al is het dan niet zoo mom van
zicht.
Wellicht dat hiermee in het vervolg
kan worden gerekendRed.
Waaraan wij gebrek lijden
Gedurende den aeheelen oorloa is vrij
wel -niemand in staat geweest, zijn garde
robe en huisraad aan te vullen. Dat hier
door een zeer groot gebrek aan de meest
noodzakelijke goederen is ontslaan, blijkt
uit een onderzoek, dat door het „Relief
Team Hulpkorps Roode Kruis" te Amster
dam is ingesteld. Er werden 178 gezinnen
onderzoek I, behoorende lot verschillende
inlcomenklassen. De resultaten zijn in een
staatje verwerkt.
Het gebrek aan ondergoed blijkt het
grootst te zijn. Wat bovenkleedlng betreft,
zijn de welgeslelden in een aanzienlijk
betere positie dan de minder gesitueerden.
Bij de schoenen ziet men hetzelfde ver
schijnsel. De cijlers van het hongeroedeem
vertoonen een merkwaardig beeld. Het
percentage lijders aan hongeroedeem
neemt toe naarmato het inkomen toe
neemt. Do verklaring van dit verschijnsel,
dat men allerminst zou verwachten, is
waarschijnlijk, dat de andere klassen be
ter geschikt waren voor hel maken van
hongertochten en met ec-n grooteren oogst
thuiskwamen. (Econ. Nieuws No. 1073).
Het schip met klokken
Men heeft een begin gemaakt van het
bergen der bij Urk gezonken schepen.
Eén van de schepen was geladen met
kerkklokken. Do klokken zullen per schip
naar Amsterdam kunnen worden vervoerd
Er zijn exmpiaren bij uit de 15e en 16e
eeuw, meest afkomstig uit Zeeland en
West Noord-Brabant.
NIEUWS IN HET KORT
De eereraad voor architectuur hoeft de
handelingen van de architecten B. Mer-
kelbach en Charles J. F. Karslen Jr. afge
keurd. omdat zij mei de bezelling hebben
medegewerkt. Zij worden uitgesloten van
regeeringsopdrachten tot 1 Jan. 1947, en
van leidende functies in vereenigingen
van architecten tot 1 Jan. 1950.
Voorschoten zal aan Domburg de hel
pende hand bieden.
De eerste lading bloombollen wordt bin
nenkort van Rotterdam naar Amerika ver
scheept.
De marineweek te Rotterdam zal op
16 Augustus a.s. worden geopend door
Prins Bemhard.
