VISJE STEMMEN
„Big Four" nemen
Japans aanbod aan
v/ a i/
NUMMER 235
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Maandag 13 Augustus 1945
AJgemccne Leiding»
B. G. Kloosterziel en
S. L. Boerma
Hoofdredacteur
J. Kockebakkcr
Redactie en Administratie!
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
Einde van een groote droom
Het Japansche Keizerrijk
op de knieën
De derde en laatste van de eertijds
bijna almachtige As erkent verslagen to
zijn Dit is het groote feit, dat thans heel
de verdere wereld tot vreugde en dank
baarheid stemt. De droom' van woreld-
beheersching, die door ieder der groote
rijken in het eigen geüsurpeerde levens
gebied word gedroomd, is voor alle drie
uitgedroomd 1 Tegen do harde werkelijk
heid van het gewapend verzet der Ver-
eenigde Volkeren is ook de geweldigste
militaire macht die de wereld ooit had
gezien te pletter geloopen. En de een
na den ander leggen ze verslagen het
hoofd in den schoot.
Eerst was het 't Keizer- en Koninkrijk
Italië, dat ineenzonk onder de felle sla
gen van de Angelsaksische landen. Daar
na was het 't groot-Duitsche rijk. dal ver
pletterd werd onder de leger- en lucht-
mccht van de groote geallieerden. Thans
is hot 't land van de Rijzende Zon, dat
geheel het Oosten van Azië onder zijn
scheptor had vereenigd maar nu is
het een dalende zon gewordenalmeer
is do Japansche macht teruggedrongen
uit de zee en uit do luchtalmeer ver
overingen zijn haar weer ontrukt gewor
den eindelijk werd het Japansche moo-
derlcnd bestookt van uit do lucht en van
uit zee. En nu kwamen dezo laatste da
gen de twee zwaarste slagendo atoom
bom verwoest al op eenmaal twee van
de allergrootste steden en de Russische
buurman, die altoos terzijde had gestaan,
verklaart aan Japan den oorlog en trekt
Mantsjoerije binnen
Japan buigt het hoofd en smeekt om
genade.
Nog slechts kort geleden verwierp het
't uliimatum, van uit Potsdam gezonden
door Engeland, de Vereenigde Staten en
China thans ook door Rusland onder
teekend
Maar nu komt het soebattend terug op
dat eerst hoogmoedig afgeslagen voorstel,
en verzoekt alsnog het te mogen aanne
men. Eén voorwaarde stelt 't nog slechts
het wenscht dat de souvereine rechten
van den keizer onaangetast zuilen blij-
Wat zullen nu do groote geallieerden
Terwijl wij dit schrijven is van hun ant
woord nog niets- bekend.
Op gevaar af, dal de lezer straks meer
en beter zal weten dan de schrijver van
dit artikel, willen wij toch enkele veron
derstellingen vragen.
Men weet den inhoud van die voor
waarden van Potsdam. Zo waren niet
licht.
Alle veroverde gebiodon moeten wor
den ontruimd. De troepen moeten wor
den ontwapend en kunnen dan naar hun
land terugkeeren. Do oorlogsmisdadigers
moeten worden gestraft. Na vrije alge-
meene verkiezingen moet een vredelieven
de. democratische regeering worden ge
kozen. Do geallieerden bezetten eonige
strategische punten van Japan. Hot Ja
pansche rijk wordt ingekrompen tot de
vior grootste eilanden, plus wellicht nog
enkele kleinere. De wapenindustrie moet
worden ingekrompen en tot vredesindu-
strie worden omgevormd. Do geallieerde
troepen zullen zich terugtrekken cis oen
vredelievende democratische regeering is
gevormd.
Schadeloosstelling enz
Dezo eischen zijn oneindig veel zach
ter dan de onvoorwaardelijke overgave
die van Duitschland werd gevraagd en
verkregen.
En or is voor dezo gevaarlijke zacht
moedigheid nog v/el reden, nu de om
standigheden voor Japan zoo hopeloos zijn
geworden, nu de vernietiging van Japan
nog slechts eon kwestie van dagen, hoog
stens van enkele weken is.
Router spreekt reeds over„de ietwat
weifelende stap van Japan in de richting
van de capitulatie". Op het Witte Huis
is reeds gezegd, dal alleen onvoorwaar
delijke overgave thans nog kan worden
geaccepteerd. De groote leiders hebben
zich nog niet uitgelaten. Zij zullen bin
nenskamers met hun raadslieden, en dan
met elkander overleggen. En dit kost tijd.
Zij ziin niet bü elkaar
Wat het worden zal?
Wij Nederlanders hopen vooral eén
dingdat onze blanke en bruine broeders
in ons Indiö voor verdere gewelddaden
zullen worden gespaard
Zeker is wel, dat de vijand versla
gen is.
Maar te hopen is dat de nederlaag
definitief zal zijn, als bij Duitschland het
geval is.
Ook het Japansche volk blijft nog
een gevaar voor den wereldvrede.
Alleen wanneer het blijvend gebreideld
wordt, zooals met Duitschland het geval
is, kan de wereld gerust zijn.
En ook het Koninkrijk der Nederlanden
hier en in het Verre Oosten is
alleen dan veilig voor de agressie dezer
gevaarlijke buren. Red.
De Keizer moet echter de hevelen der
geallieerde opperbevelhebbers opvolgen.
Zaterdagmiddag om half zes maakte de Amerikaansche
radio het volgende bekend;
De regeering der Vereenigde Staten heeft vanmorgen,
mede uit naam van de andere geallieerden, het japansche
capitulatie-aanbod beantwoord. De tekst luidde:
„De Vereenigde Staten, Groot Brittannië, de Sovjet-Unie
en China nemen het capitulatie-aanbod van Japan aan,
vooropgesteld, dat de Keizer van Japan zich zal onder
werpen aan de bevelen van de opperbevelhebbers der
geallieerde strijdkrachten".
Het antwoord is den Zwitserscben gezant in Washington
overhandigd, met het verzoek voor doorzending te willen
zorgdragen.
Het is bekend, dat China en in min
dere mate in de Westersche democratieën
en de Sovjet-Unie een sterke noiging be
staat tégen het can de macht laten van
hel Japansche keizershuis, hetgeen door
de Japanners als voorwaarde wordt ge
steld voor 't aannemen van het ultimatum
van Potsdam.
Vooral in Tsjoenking is men er diep
van overtuigd, dat het keizershuis de
directe bron is van het Japansche fascis
me. Hot blijft mogelijk, aldus zegt de
correspondent, dat een eisch tot abdicatie
van den huldigen keizer een uitkomst Uit
do moeilijkheden zal geven.
Tien Nederlandsche liberators deden
een aanval op Tjilaljap aan de Zuidkust
Ven het N.W. aanvalspunt in Mand-
sfoerije uit zijn de Russen 170 km. opge
rukt, terwijl ook uit het N.O. de opmarsch
snel vordert. Hot sterk verdedigde Po-
granitsschnajo is stormenderhand geno-
Ook het verkeersknooppunt Chailar is
veroverd.
De Republiek Buiten-Mongolië. die reeds
langen tijd in nauw contact met Rusland
staal, verklaarde Vrijdag Japan den
oorlog.
Frankrijk
Tijdens de 17de zitting van het proces-
Pélain werd een lange rij van getuigen,
die niet van groot belang waren, ge-
Payen, do deken van de orde van ad
vocaten, las een brief voor van kardinaal
Lïénart, den aartsbisschop van Rijssel.
Daarin zegt deze den maarschalk in April
1942 te hebben gesproken. De kardinaal
had den indruk gekregen, dat de maar
schalk een hardnekkig verzet bood legen
de machinaties en de eischen van den
vijand.
Do laatste getuige was de blinde gene
raal Lcnnurien, oen vriend van den
maarschalk. Diep bewogen smeekte hi:
het hof den beklaagde het leven noch de
eer te ontnemen. Hel getuigenverhoor is
be-eindigd.
VAN OVERAL
TRUMAN heeit in een radiotoespraak
bekend gemaakt, dat de Vereenigde Sta
ten van plan zijn, om na dezen oorlog
de militaire bases in stand te houden, die
noodzakelijk zijn voor de volledige be
scherming van hun belangen en van den
wereldvrede. Japan kan zich nu nog
overgeven om gespaard te blijven voor
algeheele verwoesting. Het geheim van
de atoombom zal niet worden bekendge
maakt, alvorens vervaardiging en gebruik
ervan vast in handen der geallieerden is.
Omtrent de besluiten van Potsdam deelde
hij o.a. mede, dat de geallieerde pers vrij
zal kunnen schijven over Roemenië, Bul
garije, Hongarije en FinlandPolen, zei
hij, moet bègrijpen, "dat met wat geven
en nemen alleen resultaten kunnen wor
den bereiktgeen enkel land kan al zijn
eischen vervuld krijgen. De Amorikaan-
sche delegatie stelt voor, alle binnenvaart
wegen, die door meer dan één land loo-
pen, vrij te stellen van allo heffingen. De
Duitsche industrie zal gedecentraliseerd
worden. &C Duitschland zal zich moeten
richten lol den landbouw en tot vredes-
productie.
Altlee noemde het optreden van Rus
land een bewijs van de solidariteit, die
er iusschen de voornaamste geallieerden
bestaat.
In België is het aantal gevallen van
kinderverlamming lot ongeveer GOO geste
gen. Men tracht de uitbreiding tegen ie
gaan, maar nog zonder succes.
In Moskou zal de commissie voor do
herstelbetalingen door Duitschland samen
komen, om do schadevergoedingen vast Ie
stellen, die Duitschland moet verstrekken
aan alle beschadigde Europeesche landen.
De Poolsche regeering publiceert een
oproep tot allo Polen in het buitenland,
officieren, manschappen, vliegers en zee
lieden, om naar Polen terug te keeren en
mede te werken aan den wederopbouw
van het land.
Uruguay besloot te breken met de re
geering van Franco. Met van kracht wor
den van dit besluit zal gewacht worden
tot het standpunt van de andere Zuid-
Amerikaanscho republieken bekend is.
De „News Chronicle" meldt, dat in
Tsjecho-Slowakije binnenkort aan alle
Duitschors hot staatsburgerschap zal wor
den ontnomen. Duitschera die Tsjech
willen v/orden, moeten dat opnieuw aan
vragen. Men vermoedt dat tusschen drie
en vijfhonderdduizend Duitschers hiervoor
in aanmerking zuilen komen.
De Fransche commissie van Buitenland-
sche Zaken heeit besloten, aan de regee-
ring te verzoeken, de betrekkingen met
de regeering Franco te verbreken. Zij wii
dat ook bij de Britsche on Russische regee
ring stappen zullen worden gedaan, om
de nieuwe Spaansche regeering, die in
het buitenland gevormd is, te steunen.
In Ecuador is een militaire opstand
onderdrukt. Het vroegere staatshoofd.
Generaal Enriquez, is gearresteerd, en de
Minister van Financiën is vervangen.
De algemeene verkiezingen in Dene
marken zullen in October worden ge
houden.
Op advies van Emir Abdallah zullen do
Arabieren uit Transjordanië en Palestina
een eensgezind front vormen van alle par
tijen en vereenigingen tegen de Britsche
plannen tot oprichting van een Joodschon
staat in Palestina. Verklaard wordt, dat
toeneming van het aantal Joden in Pa
lestina bezwaarlijk is, omdat de Joden een
Joodscho gemeenschap vormen tegenover
de Arabieren. Laten zij naar andere lan
den gaan, indien zij niet moer in Duitsch
land en Oostenrijk wenschen te wonen 1
Hulp aan de Joden op humanistische gron
den is zaak van alle geallieerde naties
gezamenlijk. Dus ook van Rusland en de
Vereenigde Staten.
Oordeelvellingen
over den stryd met Japan
I. De atoombom.
De correspondent te Rome van do New
York Times meldt, dat onder de katholieke
geestelijkheid een gevoeion van onge
rustheid heerscht over het gebruik van
atoom-bommen. Men vreest de gevolgen
voor do menschheid van dit nieuwe wc-
Stimpson, de Amerikaansche minister
van oorlog, heeft verklaard, dat de atoom
bom het aspect van de wereld zal ver
anderen. Wij hebben, zoo zei hij, het
vaste besluit genomen deze nieuwe kracht
na den oorlog te gebruiken voor den voor
uitgang der menschheid.
Do opgesloten nazi-leiders te Mendorf
in Luxemburg voorzien als eerste resul-
tcat van de atoombom do vernietiging
van Japan, en een wereldrevolutie op het
gebied van de politiek. Von Ribbentrop
zeiNiemand zal nog zoo stom zijn om
een nieuwe oorlog te ontketenen. Goe-
ring toonde zich uiterst verbaasd, en
zeide„Dat geloof ik niet. Daar wil ik
niets mee te maken hebben". Kesselring
noemde het de grootste krijgskundige uit
vinding sedert het uitvinden van het bus
kruit. Dönilz en Keitel gaven toe, dat de
Duitsche geleerden tevergeefs getracht
hadden, een atoom-bom te construeeren.
II. Het meedoen van Rusland.
De Amerikaansche minister van Buiten-
landscho Zaken Byrnes zei. dat het mee
doen van Rusland den vrede dichterbij
brengt, en vele menschenlevens zal spa
ren. Ook Luitenant-Gouverneur-Generaal
Van Mook is van deze meening. De ge
allieerde opperbevelhebber in Z.O. Azië
Mountbatten, was echter van oordeel, dat
het dwaasheid was, een spoedig einde
van den oorlog te verwachten, al juichte
hij het optreden van Rusland ten zeersto
toe, omdat nu een deel van het Japansche
leger, dat tot nog toe het minst te lijden
had, kan worden aangepakt.
Corruptie op Ryksbureau
Het Rijksbureau voor bouwmaterialen
is door de regeering opgeheven, niet al
leen in het kader van de opheffingen van
Rijksbureau*, doch ook oradat gebleken
is, dat er groote fraude geploegd is.
Bij een onderzoek door politie en amb
tenaren ingesteld, is gebleken, dat op
ruime schaal vergunningen voor bouw
materialen werden verleend tegen de noo-
dige contanten en vooral ook tegen goe-
De corrupte ambtenaren zijn gearres
teerd en anderen zijn onslagen.
Gedroogde abrikozen
In IJmuiden is binnengekomen het s.s.
„Orpheus" van de K.N.S.M. met 1000 ton
gedroogde abrikozen uit Cartcgena. Het
schip is nqar Amsterdam doorgevaren
Prinses Juliana verneemt het
capitulalle»aanbod
Gelijktijdig met het binnenkomen van
het eerste bericht van de capitulatie van
Japan bereikte onze redactie de mede-
deeling, dat Prinses Juliana in Den Haag
een huishoudelijke vergadering van den
Raad van Beheer van Nederland's Volks
herstel bijwoonde.
Onmiddellijk begaf één onzer verslag
gevers zich daarheen, waarop H.K.H.
van hot bericht in kennis werd gesteld.
Een enkel oogenblik was het doodstil
in de vergaderzaal.
Toen hoorde men de Prinses met een
zucht van verlichting zeggen„Geluk
kig".
Hel volgende oogenblik werd H.K.H.
door de aanwezigen gefeliciteerd, waar
na het gezelschap staande het Wilhelmus
zong. A.A.
De veiligheidsbrillenindustrie
De arbeiders in mijnen, machinefabrii
ken, op scheepswerven en bij hoogovens
en nog vele anderen gebruiken bij hun
dagelïjksche werkzaamheden beschermen
de brillen, die hun oogen behoeden voor
te schel licht of wegspringende scherven.
Voor den ooriog werden er veel veilig-
heldsbrillen uit het buitenland. Frankrijk.
Vereenigde Staten en Duitschland inge
voerd, hoewel er toch in Nederland, en
wel in Rotterdam en Middelburg een niet
onbelangrijke industrie van deze brillen
was. Tijdens de oorlogsjaren daalde het
importcijfer van veiligheidsbrillen tot nul
en waren de groote industrieën op Ne-
dorlandscho fabrikaten, die zeer goed en
doelmatig zijn, aangewezen. Zij zijn dal
nu nog. De Rotlerdamsche veiligheids
brillenfabriek ligt nog stil. De directeur
was een N.S.B.er. Alle orders gaan nu
naar Middelburg, waar zoover de slechte
materiaalpositie dat toelaat, als normaal
hard gewerkt wordt om in de steeds stij
gende behoefte aan veiligheidsbrillen en
ook aan beschermende kleeding, te voor-
Ministers spreken
Voordat de Minister-President Vrijdag
avond zijn radiopraatje over het Com
missariaat Noodvoorziening begon, wijd
de hij eenige woorden aan het capitulatie
aanbod von Japan. Het Japansche keizer
rijk geeil den strijd op en tracht nog
voorwaarden te verkrijgen, die voor het
volk den moreelen klap moeten verzach
ten. Wat het einde van den strijd voor
Indië zal beleokcnen, is niet mei zeker
heid te voorspellen en veel zal afhangen
van de vraag of do in Indië aanwezige
troepen zullen capiluleeren.
Moet er nog worden gevochten tegen
desperate Japansche eenheden, dan ho
pen wij aan dezen strijd een zoo groot
mogelijk aandeel te mogen nemen.
De regeering treil reeds olie maatrege
len voor een snelle voorbereiding van
het burgerlijk bestuur en de uitrusting
van de daarvoor benoodigde troepen-een-
Voor do millïoenen die in Indië lijden,
is misschien het uur der bevrijding nabij.
De minister voor Overzeesche gebieden,'
Prof. Dr. J. H. A. Logeman, die daarna
sprak, zei, dat nu misschien een morgen
zal aanbreken, die ontroerender zal zijn,
dan zolfs die van de bevrijding van Ne
derland. Wij strekken onze handen uit
naar- hen, die daar op ons wachten.
In zijn uiteenzetting over de noodvoor
ziening maakte minister Schermerliorn be
kend, dal bijzondere maatregelen zullen
worden genomen om te verzekeren, dat
de noodigo arbeidskrachten voorhanden
zullen zijn voor hulpverleening en weder-
De regeering heeft besloten ongehuw
de mannon, die op het oogenblik wacht
geld krijgen, systematisch op te roepen
om te werken in de geteisterde gebieden
tegen loonon, die ter plaatse gelden.
Pietro Nennb de Italiaansche
president, heeit verlriaard, dat einde Sep
tember de wapenstilstands-overeenkomst
voor Italië afloopt en dat het land dan
zal kunnen toetreden tol de Ver, Volken.
De Iraansche Minister van Buitenland-
sche Zaken heelt bekend gemaakt, dat Ie
Potsdam is besloten, dal do Russische en
Britsche troepen zich op staanden voet
uit Teheran zullen terugtrekken.
In totaal werden door de geallieerde
militaire autoriteiten in het tijdperk van
21 Juli tot S Augustus 2150 paarden, 9S0
wagens en 1911 stuks paardentuig, die
door de Duitsche strijdkrachten naar
Duitschland vervoerd werden, aan het
Nederlandsche Militair Gezag teruggege
ven. De „Winsclioter Courant" zegt hier
over o.a. nog, dat wat er tol dusver uit
het Oosten terug is gekomen, nog maar
bitter weinig is. Hier alleen wat paarden,
waarbij wij den indruk kregen, dat de
Duitschers zelf de (heren mochten Uitzoe
ken en de beste voor hun eigen bedrijven
hebben gehouden. Toch werd op een pers-
conierentie van Canadeesche zijde ver
klaard, dat Nederlandsche deskundigen de
paarden mede hebben uitgekocht. Dit is
onbegrijpelijk. Of verstaan de Duitschers
minstens zoo goed als wij de kunst, het
boste materiaal weg te stoppen Alleen
een energiek ingrijpen van overheids- en
militaire instanties kan hier verandering
Binnenkort zal weer, zij hot op beschei
den schaal, een aanvang worden ge
maakt met de normale schoenendislrïbu-
Hel land zal daartoe in 5 kringen wor
den verdeeld, welke een voor een be
voorraad zullen worden.
Do R.V.D. meldl
Aan de leden van den Ministerraad
worden op het oogenblik allerlei zaken
voorgelegd, waarvan een nader onderzoek
gewenschl is. Naast zaken van uitsluitend
persoonlijken aard, is er daarbij tevens
een groot aantal, die een verder reikende
beteekenis hebben, die slaan op de wer
king van amblelijko apparaten, enz. Ten
einde in bijzondere gevallen langs den
koristen weg de belangrijkste van deze
zaken te kunnen behandelen, zal aan het
Kabinet van den Minisler-Presidcrrl een
aantal personen worden verbonden en
zullen anderen daarbij worden gedeta
cheerd. Do eerste hiervan is de heer
Koos Vorrink. die aldus werkzaam is met
den persoonlijken titel van regeerings-
gemachtigde in algemeenen dienst.
De taak van de betieifende heeren is
uitsluitend een adviseorende.
Voor het uitbrengen van hun adviezen
zal in vele gevallen een diepgaand onder
zoek noodig zijn.
Bij het departement van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen is lot direc
teur-generaal van onderwijs benoemd
Prof. Dr. F. L. R. Sassen, hoogleeraar aan
de Roomsch-Katholieke Universiteit te Nij
megen.
Drie geestelijk-informatieve teams van
het Nedoriandsche Koodo Kruis vertrek
ken naar het door Frankrijk bezette deel
van Duitschland. Een Roomsch Kaïnolieke
en een Protestcntsche geestelijke maken
deel uit van elk team. Nog 5 icc.ns zui
len volgen. Hun taak is. verdwaalde Ne
derlanders op lo sporen, zieken op een
bepaalde plaats samen te brengen, van
waar zij gerepatrieerd kunnen worden,
en do laatste rustplaats te vinden van
overleden vaderlanders, over wier einde
geen definitieve berichten ontvangen wer
den, en zoo mogelijk hun identiteit vast
te stellen.
Kwesties inzake onroerende goederen in
Duitschland, Duilscbe ondernemingen in
Nederlandsch bezit e. d. worden behandeld
door den Commissaris-Generaal voor de
Nederlandsche Economische Belangen in
Duilschland, EmmaJaan 4, Amsterdam Z„
alwaar men do betreffende formulieren
kan verkrijgen, die voor 10 Augustus inge
vuld moeten worden. Hetzelfde Commis
sariaat behandelt gestolen roerende goe
deren. Particulieren dienen zich te dien
do desbetreffende organisatie
het bedrijfsleven in verbinding te
stellen.
Hervatting van invoer uit Duitschland
kan alleen via do Rijksbureaux loopen,
welke in dezen gebonden zijn aan do voor
schriften der geallieerden.
(Econ. Nieuws No. 1073).
Vertegenwoordigers van Nederland
trachten in Amerika 200.000 ton venster
glas en 10.800.000 voet isoleerend materi
aal aan Ie koopen. Ook onderzoeken zij
de bruikbaarheid van uitneembare wo-
Hol Commissariaat Noodvoorziening is
ingeschakeld bij do hulpvorleening in de
door don oorlog geteisterde gebieden in
Zuid- en Oost-Nederland. De Chef Stal
M. G. heeft aan do daarbij betrokken ai-
deelingen zeer uitgebreide volmachten
vorloend, opdat snel en doeltreffend aan
den opbouw in deze gebieden zal kunnen
worden gewerkt.